Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Tại sao bạn muốn đi đại tiện ngay sau khi ăn?

Cảm giác muốn đi đại tiện ngay sau khi ăn có thể là do phản ứng bình thường ở ruột già gọi là phản xạ dạ dày-đại tràng. Tuy nhiên, nếu bạn thường xuyên có cảm giác muốn đi đại tiện ngay sau khi ăn, cùng với các triệu chứng như đau quặn bụng, đầy hơi hoặc tiêu chảy, thì hội chứng ruột kích thích (IBS) hoặc bệnh viêm ruột (IBD) có thể là nguyên nhân.


Phản xạ dạ dày-đại tràng là gì?

Phản xạ dạ dày-đại tràng là phản ứng sinh lý bình thường xảy ra ngay sau khi ăn thức ăn, trong đó ruột già (đại tràng) đột nhiên co thắt theo nhịp điệu kích thích nhu cầu đi tiêu.

Phản xạ này là một quá trình tự nhiên để di chuyển các chất trong ruột ra khỏi cơ thể để tạo chỗ cho thức ăn mới trong dạ dày. Phản xạ dạ dày-đại tràng xảy ra khá nhanh sau khi ăn, thường là trong vòng 15 phút.

Phản xạ này xảy ra sau khi ăn bao lâu và mức độ mạnh mẽ của nó khác nhau và bị ảnh hưởng bởi các yếu tố cá nhân như thói quen đi tiêu, một số loại thuốc và tình trạng bệnh lý tiềm ẩn. Một người có thể bỏ qua cơn buồn đi tiêu hoặc không có lựa chọn nào khác, tùy thuộc vào mức độ cấp bách mà họ trải qua.

Đọc thêm tại bài viết dưới đây: Tại sao phân có màu vàng?
Nguyên nhân gây ra phản xạ dạ dày - đại tràng quá mức

Trong những trường hợp bình thường, phản xạ dạ dày-đại tràng sẽ kích thích nhu cầu đi tiêu một cách nhẹ nhàng. Tuy nhiên, ở một số người, phản ứng sẽ bị cường điệu hóa và gây ra nhu cầu đi tiêu khẩn cấp.

Các tình trạng có thể ảnh hưởng đến phản xạ dạ dày-đại tràng bao gồm:

  • Hội chứng ruột kích thích (IBS): Một rối loạn chức năng đường tiêu hóa đặc trưng bởi táo bón, tiêu chảy hoặc cả hai
  • Bệnh viêm ruột (IBD): Một rối loạn liên quan đến miễn dịch gây ra tình trạng viêm mãn tính ở đường tiêu hóa dưới
  • Hội chứng dumping: Một tình trạng trong đó thức ăn di chuyển quá nhanh từ dạ dày đến ruột non, thường xảy ra ở những người đã phẫu cắt nối dạ dày ruột
  • Dị ứng thực phẩm hoặc không dung nạp thực phẩm: Hai tình trạng riêng biệt dẫn đến phản ứng bất lợi với một số loại thực phẩm nhất định
  • Lo lắng: Cảm giác sợ hãi, kinh hãi hoặc bồn chồn

Làm thế nào để làm dịu phản xạ dạ dày-đại tràng của bạn?

Phản xạ dạ dày-đại tràng được kích hoạt khi ăn, nhưng các yếu tố khác có thể ảnh hưởng đến mức độ mạnh của các cơn co thắt xảy ra. Những yếu tố có thể khiến các cơn co thắt này trở nên dữ dội hơn bao gồm:

  • Ăn một bữa ăn lớn
  • Ăn một bữa ăn có chứa chất béo bão hòa hoặc chất béo chuyển hóa không lành mạnh
  • Uống một lượng lớn chất lỏng lạnh cùng một lúc

Những người nhạy cảm với lactose hoặc thực phẩm có hàm lượng FODMAP cao có thể gặp các triệu chứng sau khi ăn các loại thực phẩm trong nhóm này. Các loại thực phẩm có thể kích hoạt phản xạ dạ dày ruột bao gồm:

  • Rượu
  • Thực phẩm chiên hoặc nhiều chất béo
  • Thực phẩm chứa caffein, bao gồm cà phê, trà đen, đồ uống tăng lực và sôcôla
  • Thức ăn cay, bao gồm ớt và cà ri
  • Thịt ướp muối và chế biến
  • Sữa nguyên chất và các sản phẩm từ sữa nguyên chất khác
  • Atiso, măng tây, củ cải đường, cải Brussels, bông cải xanh, bắp cải, súp lơ, thì là, tỏi, tỏi tây, nấm, đậu bắp, hành tây và đậu Hà Lan
  • Táo, lê, đào, hồng, mận, dưa hấu, quả xuân đào và xoài
  • Đậu gà, đậu lăng, đậu thận đỏ và đậu nướng
  • Các loại bánh nướng, đồ uống, nước ép và trái cây đóng hộp làm từ xi-rô ngô có hàm lượng fructose cao
  • Chất tạo ngọt nhân tạo

Đặc biệt, hội chứng ruột kích thích có liên quan đến những nhóm thực phẩm này và các nhóm thực phẩm khác.

Quản lý các triệu chứng tại nhà

Thay đổi lối sống và các biện pháp khắc phục tại nhà có thể giúp kiểm soát hội chứng ruột kích thích (IBS) hoặc tình trạng khác gây ra phản xạ dạ dày ruột hoạt động quá mức.

Ngoài việc tránh các thực phẩm gây dị ứng, các triệu chứng có thể được tránh hoặc giảm nhẹ bằng cách thực hiện các điều sau:

  • Ăn nhiều bữa nhỏ trong ngày thay vì ăn ba bữa lớn.
  • Hãy nhấp từng ngụm đồ uống lạnh thay vì uống ừng ực. Tránh các loại đồ uống như đá xay hoặc kem sữa đông lạnh.
  • Uống thực phẩm bổ sung men vi sinh hoặc ăn thực phẩm giàu men vi sinh như dưa chua, kim chi, dưa cải bắp, kombucha hoặc sữa chua ít béo để giúp bình thường hóa hệ vi sinh đường ruột của bạn.
  • Sử dụng tinh dầu bạc hà (có dạng viên nang) trước bữa ăn hoặc nhâm nhi trà bạc hà sau bữa ăn.
  • Kiểm soát căng thẳng bằng yoga, bài tập thở và thiền định.
  • Hãy thử châm cứu, một số người tin rằng phương pháp này có thể giúp bình thường hóa chức năng tiêu hóa.

Khi nào nên gặp bác sĩ?

Nhu cầu đi đại tiện sau khi ăn là phản xạ bình thường và thường không cần phải đến gặp bác sĩ.

Tuy nhiên, nếu bạn nhận thấy các triệu chứng khác liên quan đến phản xạ dạ dày ruột quá mức, bạn nên cho bác sĩ của bạn biết. Các triệu chứng của bạn có thể do tình trạng sức khỏe tiềm ẩn gây ra, như hội chứng ruột kích thích.

Các triệu chứng cần chú ý bao gồm:

  • Đột nhiên muốn đi đại tiện (đặc biệt là sau khi ăn)
  • Tiêu chảy mãn tính
  • Đau bụng 
  • Đầy bụng
  • Đầy hơi

Sau khi xem xét bệnh sử và khám sức khỏe, bác sĩ có thể đề nghị bạn làm thêm các xét nghiệm khác để xác nhận hoặc loại trừ chẩn đoán.

Kết luận

Phản xạ dạ dày-đại tràng là phản ứng bình thường khiến bạn cảm thấy muốn đi đại tiện ngay sau khi ăn.

Phản xạ này có thể bị cường điệu và nghiêm trọng ở một số người, thường là do hội chứng ruột kích thích (IBS). Bệnh viêm ruột (IBD) và hội chứng dumping cũng được đặc trưng bởi phản xạ dạ dày-đại tràng hoạt động quá mức.

Có thể tránh phản ứng dạ dày ruột quá mức bằng cách hạn chế tiêu thụ chất béo không lành mạnh, ăn nhiều bữa nhỏ và dùng thuốc chống co thắt và các loại thuốc khác nếu các triệu chứng nghiêm trọng.

Bình luận
Tin mới
  • 08/11/2025

    Thời điểm ăn cá hồi tốt nhất để tăng lợi ích của omega-3

    Cá hồi là nguồn cung cấp dồi dào acid béo omega-3, một chất dinh dưỡng đặc biệt có lợi cho sức khỏe con người. Nên ăn cá hồi như thế nào và ăn vào thời điểm nào để tận dụng tối đa lợi ích của omega-3?

  • 08/11/2025

    6 dấu hiệu của bệnh tự kỷ ở trẻ sơ sinh

    Cha mẹ và người chăm sóc thường muốn nhận biết các dấu hiệu của chứng tự kỷ để có thể nhận ra khi cần. Chứng tự kỷ không ảnh hưởng đến ngoại hình của trẻ, do đó việc chẩn đoán phụ thuộc vào việc xác định những thay đổi trong hành vi hoặc các mốc phát triển của trẻ, chẳng hạn như chậm phát triển ngôn ngữ và thoái triển các mốc phát triển.

  • 07/11/2025

    Cách ăn cá để bổ sung omega-3 tốt nhất cho tim và não

    Cá là thực phẩm có giá trị dinh dưỡng cao, đặc biệt là omega-3 rất tốt cho tim và chức năng não. Vậy nên ăn cá thế nào để nhận được nguồn omega-3 tốt nhất?

  • 07/11/2025

    Những nguyên nhân phổ biến gây tiêu chảy

    Tiêu chảy thường được hiểu là tình trạng đi ngoài phân lỏng, nhiều nước và số lần nhiều hơn bình thường.

  • 06/11/2025

    6 lợi ích sức khỏe của thịt lợn ít người biết

    Thịt lợn là một trong những loại thịt phổ biến nhất nhưng ít người chú ý tới giá trị dinh dưỡng của nó. Không chỉ là nguồn cung cấp protein dồi dào cho cơ bắp, thịt lợn còn chứa một lượng lớn vitamin, khoáng chất thiết yếu mà cơ thể cần để duy trì năng lượng và các chức năng quan trọng.

  • 06/11/2025

    Cong vẹo cột sống ảnh hưởng tới trẻ em như thế nào?

    Cong vẹo cột sống ở trẻ em là tình trạng cột sống bị cong bất thường sang một bên (thường là chữ C hoặc S), có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe thể chất và tinh thần nếu không được phát hiện và điều trị sớm. Đọc bài viết dưới đây để tìm hiểu về tình trạng này ở trẻ!

  • 05/11/2025

    4 nhóm người không phù hợp ăn gạo lứt

    Gạo lứt có nhiều lợi ích cho sức khỏe vì hàm lượng chất xơ, vitamin và chất chống oxy hóa. Tuy nhiên, với một số nhóm người, gạo lứt có thể không phù hợp hoặc cần thận trọng khi ăn.

  • 05/11/2025

    Những loại vaccine không nên bỏ qua cho trẻ

    Tiêm chủng là một trong những biện pháp y tế công cộng hiệu quả nhất để bảo vệ trẻ em khỏi những bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.

Xem thêm