Sốt xuất huyết ở trẻ sơ sinh: Những dấu hiệu cảnh báo không nên bỏ qua

Nhận biết sớm các dấu hiệu của sốt xuất huyết ở trẻ sơ sinh có thể giúp can thiệp kịp thời, hạn chế biến chứng nguy hiểm và hỗ trợ quá trình điều trị hiệu quả hơn.

Nguyên nhân gây sốt xuất huyết ở trẻ sơ sinh

Trẻ sơ sinh có thể mắc sốt xuất huyết khi bị muỗi Aedes mang vi rút Dengue đốt. Loài muỗi này sinh sản nhiều ở những khu vực có nước đọng như chậu cây, lu nước, hoặc vật dụng chứa nước ngoài trời. Theo Tổ chức UNICEF, trẻ nhỏ dễ bị ảnh hưởng nghiêm trọng hơn do hệ thống miễn dịch chưa phát triển đầy đủ. Ngoài ra, các yếu tố như môi trường sống đông đúc, điều kiện vệ sinh kém và thiếu biện pháp phòng chống muỗi tại chỗ càng làm tăng nguy cơ nhiễm bệnh.

Một số trường hợp trẻ sơ sinh có thể mắc sốt xuất huyết bẩm sinh nếu người mẹ bị nhiễm vi rút trong giai đoạn mang thai hoặc khi sinh nở. Đây là tình trạng cần được theo dõi y tế sát sao để tránh những ảnh hưởng lâu dài tới sức khỏe trẻ nhỏ.

Triệu chứng sốt xuất huyết ở trẻ sơ sinh

Không giống như người lớn, các triệu chứng sốt xuất huyết ở trẻ sơ sinh thường không rõ ràng, dễ nhầm lẫn với các bệnh nhiễm siêu vi khác như cảm cúm hay sốt siêu vi thông thường. Theo một nghiên cứu đăng tải trên tạp chí FEMS Immunology and Medical Microbiology, trẻ sơ sinh mắc sốt xuất huyết thường biểu hiện các triệu chứng như:

• Sốt cao liên tục, khó hạ
• Khó chịu, quấy khóc kéo dài không rõ nguyên nhân
• Buồn nôn, nôn mửa
• Phát ban da, thường xuất hiện sau vài ngày sốt
• Ăn kém, bú kém
• Miệng khô, ít nước mắt khi khóc
• Đi tiểu ít, nước tiểu đậm màu và nặng mùi
• Tay chân lạnh, lừ đừ, hoặc có dấu hiệu buồn ngủ bất thường

Trẻ sơ sinh hiếm khi có khả năng diễn đạt cảm giác như đau đầu, đau cơ, đau khớp – các triệu chứng điển hình ở người lớn. Do đó, việc theo dõi các biểu hiện bất thường như lờ đờ, mất phản ứng, hoặc thay đổi trong nhịp sinh hoạt hằng ngày là vô cùng quan trọng để phát hiện bệnh sớm.

 

Điều trị sốt xuất huyết ở trẻ sơ sinh: Tập trung kiểm soát triệu chứng

Hiện tại, chưa có thuốc đặc hiệu để điều trị sốt xuất huyết. Việc chăm sóc và điều trị chủ yếu dựa trên việc kiểm soát triệu chứng và duy trì thể trạng ổn định cho trẻ. Một số biện pháp thường được áp dụng bao gồm:

1. Hạ sốt an toàn

Paracetamol là thuốc hạ sốt được khuyến nghị sử dụng cho trẻ sơ sinh, với liều lượng chính xác theo hướng dẫn của bác sĩ hoặc nhãn thuốc. Tuyệt đối không dùng aspirin hoặc ibuprofen, vì đây là các thuốc kháng viêm không steroid có thể làm tăng nguy cơ chảy máu ở trẻ mắc sốt xuất huyết.

2. Chườm mát

Chườm khăn ấm hoặc tắm bằng nước ấm giúp làm dịu cơ thể và hạ sốt nhẹ nhàng. Nhiệt độ nước cần được kiểm tra cẩn thận để tránh gây cảm lạnh. Nếu trẻ run rẩy trong lúc tắm, nên dừng lại và theo dõi phản ứng của cơ thể.

3. Bù nước và điện giải

Sốt và nôn có thể dẫn đến mất nước nghiêm trọng ở trẻ sơ sinh. Cần đảm bảo trẻ được bổ sung đủ chất lỏng qua việc bú mẹ thường xuyên hoặc uống dung dịch điện giải phù hợp với độ tuổi. Trong trường hợp trẻ không thể uống hoặc bú, có thể cần đến sự hỗ trợ của dịch truyền theo chỉ định y tế.

4. Dinh dưỡng phù hợp

Trẻ mắc sốt xuất huyết cần được cung cấp dinh dưỡng dễ tiêu và giàu dưỡng chất như cháo, súp, nước trái cây loãng (nếu đã ăn dặm). Dinh dưỡng đầy đủ giúp củng cố hệ miễn dịch và rút ngắn thời gian phục hồi.

Thời gian phục hồi và những lưu ý trong chăm sóc

Quá trình phục hồi sau sốt xuất huyết ở trẻ sơ sinh thường kéo dài từ 7 đến 14 ngày, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng và khả năng đáp ứng điều trị. Trường hợp nhẹ có thể hồi phục tại nhà dưới sự giám sát y tế, trong khi các ca nặng cần nhập viện để theo dõi và can thiệp kịp thời.

Một số biến chứng có thể gặp trong giai đoạn phục hồi bao gồm mất nước, xuất huyết trong, hoặc hạ tiểu cầu. Vì vậy, việc theo dõi sát sao biểu hiện của trẻ trong và sau thời gian sốt là vô cùng cần thiết.

Phòng bệnh luôn là ưu tiên hàng đầu, đặc biệt trong bối cảnh sốt xuất huyết chưa có vắc xin phổ cập cho trẻ nhỏ. Một số biện pháp phòng ngừa hiệu quả bao gồm:

• Dùng màn chống muỗi: Đặt màn có kích thước phù hợp cho cũi, xe đẩy hoặc nơi trẻ nằm chơi để tạo rào chắn vật lý với muỗi.
• Mặc quần áo kín: Ưu tiên quần áo dài tay, vải mỏng nhẹ để che kín tay chân nhưng vẫn thông thoáng.
• Loại bỏ nơi sinh sản của muỗi: Đậy kín vật dụng chứa nước, vệ sinh định kỳ các chậu cây, máng xối, xô chậu trong nhà để tránh nước đọng.
• Sử dụng thuốc chống muỗi an toàn: Lựa chọn sản phẩm xua đuổi muỗi phù hợp với trẻ sơ sinh theo hướng dẫn bác sĩ. Không nên dùng sản phẩm chứa DEET hoặc tinh dầu khuynh diệp chanh cho trẻ dưới 3 tháng tuổi.
• Đóng cửa sổ vào giờ muỗi hoạt động mạnh: Tránh cho trẻ ra ngoài vào sáng sớm và chiều tối – thời điểm muỗi Aedes hoạt động mạnh nhất.
• Giữ môi trường sống sạch sẽ: Dọn dẹp nhà cửa thường xuyên, đặc biệt là các khu vực ẩm thấp, khuất sáng – nơi muỗi dễ sinh sôi.

Sốt xuất huyết ở trẻ sơ sinh có thể tiến triển nhanh và gây ra các biến chứng nghiêm trọng nếu không được phát hiện và chăm sóc kịp thời. Việc nhận biết các dấu hiệu cảnh báo sớm như sốt cao, phát ban, quấy khóc bất thường và giảm lượng nước tiểu đóng vai trò quan trọng trong việc can thiệp y tế đúng lúc. Đồng thời, thực hiện các biện pháp phòng ngừa chủ động như kiểm soát muỗi và giữ môi trường sống sạch sẽ sẽ giúp bảo vệ trẻ sơ sinh khỏi nguy cơ mắc bệnh trong những mùa cao điểm sốt xuất huyết.