Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Nguyên nhân gây hạ huyết áp khi đứng và cách ngăn ngừa

Hiện tượng chóng mặt là do huyết áp của bạn giảm nhanh khi đứng lên. Chúng thường kéo dài từ vài giây đến vài phút. Đứng lên nhanh cũng có thể gây ra choáng váng tạm thời, ù tai và mờ mắt.

Hầu hết mọi người thường gặp phải tình trạng này. Hạ huyết áp khi đứng lên thường không đáng lo ngại. Tuy nhiên, nếu bạn thường xuyên bị thì đó có thể là dấu hiệu của một tình trạng bệnh lý tiềm ẩn. Trong bài viết này sẽ đề cập đến các nguyên nhân khiến bạn hạ huyết áp khi đứng và các cách có thể ngăn chặn chúng.

Huyết áp thấp tư thế là gì?

Chóng mặt là hiện tượng huyết áp giảm đột ngột khi bạn đứng lên từ tư thế nằm hoặc ngồi. Hiện tượng này trong y học gọi là hạ huyết áp thể đứng hoặc hạ huyết áp tư thế. Theo Hiệp Hội Thần Kinh Tự Chủ Hoa Kỳ và Viện Thần Kinh Hoa Kỳ, hạ huyết áp tư thế là tình trạng huyết áp tâm thu giảm ít nhất 20mmHg hoặc huyết áp tâm trương giảm ít nhất 10mmHg khi ở tư thế đứng trong 2 đến 5 phút. Khi bạn đứng lên quá nhanh, do ảnh hưởng của trọng lực, máu trong cơ thể sẽ bị dồn về phía các tĩnh mạch vùng thấp của cơ thể và được giữ lại ở đó. Lúc này, sự hồi lưu tĩnh mạch bị giảm kéo theo giảm lượng máu và oxy đến tim và não. Do đó bệnh nhân có thể bị chóng mặt và choáng váng. Ngoài ra bạn cũng có thể gặp các triệu chứng sau khi đứng lên nhanh:

  • Mờ mắt
  • Mệt mỏi
  • Buồn nôn
  • Tim đập nhanh
  • Đau đầu
  • Ngất

Nguyên nhân của huyết áp thấp tư thế là gì?

Bất kỳ ai cũng có thể gặp phải tình trạng hạ huyết áp tư thế. Nhưng chúng đặc biệt phổ biến ở những người trên 65 tuổi, có tới 18,2% người trong độ tuổi này bị hạ huyết áp tư thế.

Các điều sau đây có thể dẫn đến tình trạng hạ huyết áp tư thế:

  • Lão hóa
  • Mất nước
  • Thiếu máu (số lượng tế bào hồng cầu thấp)
  • Mất máu
  • Thai kỳ
  • Vấn đề van tim
  • Bệnh tiểu đường
  • Tình trạng tuyến giáp
  • Thời tiết nóng
  • Dùng thuốc lợi tiểu, chất gây nghiện hoặc thuốc an thần
  • Một số loại thuốc, đặc biệt là thuốc hạ huyết áp
  • Kết hợp rượu và thuốc
  • Nghỉ ngơi lâu trên giường
  • Rối loạn ăn uống

Cách phòng ngừa hạ huyết áp tư thế xảy ra?

Những thay đổi lối sống dưới đây có thể giúp bạn giảm thiểu tần suất bị hạ huyết áp tư thế. Tuy nhiên, nếu bạn bị hạ huyết áp là do tình trạng bệnh lý có từ trước thì nên đến gặp bác sĩ. Các bác sĩ có thể chẩn đoán tình trạng và tìm ra các lựa chọn điều trị tốt nhất.

Uống đủ nước: Mất nước có thể dẫn đến choáng váng ngay cả ở những người khỏe mạnh. Khi bạn bị mất nước, tổng lượng máu có thể giảm xuống làm cho huyết áp tổng thể cũng giảm theo. Mất nước có thể gây ra suy nhược, chóng mặt và mệt mỏi cùng với các tình trạng khác.

Đứng lên từ từ: Nếu bạn thường xuyên bị chóng mặt, bạn hãy đứng lên chậm hơn từ tư thế ngồi và nằm. Điều này giúp cơ thể có thêm thời gian để phản xạ, thích nghi với những thay đổi của huyết áp.

Tránh môi trường nóng: Đổ mồ hôi nhiều có thể khiến bạn mất nước và chất điện giải, đồng thời làm tăng nguy cơ hạ huyết áp tư thế. Bổ sung nước thường xuyên có thể giúp ngăn ngừa hiện tượng chóng mặt và các triệu chứng khác.

Hạn chế uống rượu: Rượu là một chất lợi tiểu, nó khiến bạn mất nước. Uống nhiều nước và chất điện giải sau khi uống rượu có thể giúp giảm thiểu tình trạng mất nước.

Khi nào nên gặp bác sĩ?

Nếu bạn bị hạ huyết áp tư thế do mất nước hoặc ngồi lâu, chúng có thể không nghiêm trọng. Tuy nhiên, nếu bạn thường xuyên bị chóng mặt, bạn nên nói chuyện với bác sĩ để xem liệu tình trạng này có phải do sức khỏe hay không. Bạn cũng nên nói chuyện với bác sĩ nếu bị đi loạng choạng, ngã, ngất xỉu hoặc bị song thị.

Những yếu tố khiến bạn có nguy cơ mắc hạ huyết áp tư thế?

Bất kỳ ai cũng có thể gặp phải tình trạng hạ huyết áp tư thế. Tuy nhiên, một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ này.

Thuốc: Dùng thuốc làm giảm huyết áp có thể làm tăng nguy cơ bị chóng mặt và choáng váng. Các loại thuốc có thể gây ra tình trạng này bao gồm:

  • Thuốc chẹn alpha
  • Thuốc chẹn beta
  • Thuốc chặn canxi
  • Nitrat
  • Men chuyển đổi angiotensin (ACE)

Nghỉ ngơi lâu trên giường: Nếu bạn nằm trên giường trong một thời gian dài, bạn có thể mệt mỏi và choáng khi thức dậy. Từ từ rời khỏi giường sẽ giúp giữ huyết áp của bạn ổn định hơn.

Sự lão hóa: Khi bạn già đi, các phản xạ kiểm soát ổn định huyết áp của cơ thể bắt đầu hoạt động kém hiệu quả hơn. Mặc dù không thể ngừng việc cơ thể lão hóa, nhưng một chế độ ăn uống lành mạnh, tập thể dục thường xuyên và một lối sống lành mạnh có thể giúp bạn duy trì một hệ thống tim mạch khỏe mạnh.

Thai kỳ: Hạ huyết áp tư thế thường gặp ở phụ nữ mang thai. Thay đổi nội tiết tố làm cho các mạch máu giãn ra và có thể khiến huyết áp giảm xuống. Nhiều phụ nữ nhận thấy huyết áp của họ giảm trong 24 tuần đầu của thai kỳ.

Bệnh tật: Các tình trạng tim mạch khác nhau có thể làm tăng nguy cơ huyết áp thấp và phát triển các cơn chóng mặt. Bao gồm các vấn đề về van tim và đau tim, bệnh Parkinson, bệnh tiểu đường và các bệnh khác làm tổn thương dây thần kinh cũng có thể gây ra chứng hạ huyết áp tư thế.

Hầu hết mọi người đều gặp phải tình trạng hạ huyết áp tư thế, đặc biệt với những người trên 65 tuổi. Hạ huyết áp tư thế thường do cơ thể bị mất nước. Bổ sung đầy đủ nước, đặc biệt là khi tập thể dục có thể giúp bạn ngăn ngừa tình trạng này. Theo các chuyên gia, đàn ông trưởng thành trung bình cần 15,5 cốc nước mỗi ngày và phụ nữ trung bình cần 11,5 cốc mỗi ngày. Nếu bạn sống trong khí hậu nóng, bạn cần uống nhiều nước hơn. Nếu bạn choáng váng hoặc ngất xỉu, bạn nên đến gặp bác sĩ để điều trị.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Hạ huyết áp khi thay đổi tư thế đột ngột

 

Hà Linh - Viện Y học ứng dụng Việt Nam (theo Healthline) -
Bình luận
Tin mới
  • 14/07/2025

    Bài tập tốt nhất cho chứng đau thắt lưng

    Đau thắt lưng là một trải nghiệm phổ biến đối với nhiều người. Nó thường có thể dẫn đến đau, ngứa ran hoặc tê ở phần thân dưới. Có nhiều nguyên nhân gây đau thắt lưng, phổ biến nhất bao gồm căng cơ, tư thế xấu và tuổi tác.

  • 13/07/2025

    Lựa chọn trang phục và phụ kiện chống nắng hiệu quả cho thanh thiếu niên

    Mùa hè đến mang theo cái nắng gay gắt, đặc biệt tại Việt Nam – nơi khí hậu nhiệt đới khiến bức xạ tia cực tím (UV) đạt mức cao trong nhiều tháng. Đối với thanh thiếu niên lứa tuổi năng động, thường xuyên tham gia các hoạt động ngoài trời như thể thao, dã ngoại hay đi học việc bảo vệ làn da và sức khỏe trước tia UV là vô cùng cần thiết.

  • 12/07/2025

    Chất tạo ngọt nhân tạo làm thúc đẩy cơn đói, khiến bạn ăn nhiều hơn

    Một nghiên cứu mới đã tìm hiểu cách thức sucralose, một chất tạo ngọt không calo, ảnh hưởng đến các tín hiệu não bộ liên quan đến cảm giác đói.

  • 11/07/2025

    Những dấu hiệu của tình yêu thái quá và cách xử lý

    Việc ai đó thể hiện tình cảm với bạn có thể khiến bạn cảm thấy vui vẻ và phấn khích khi bạn đang trong giai đoạn đầu của một mối quan hệ mới. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải phân biệt sự mới lạ của một mối quan hệ mới với các hành vi thái quá.

  • 10/07/2025

    Vận động cùng con - giải pháp gắn kết tình cảm gia đình

    Trong cuộc sống hiện đại, khi thời gian dành cho gia đình ngày càng bị thu hẹp bởi công việc và các thiết bị điện tử, việc tìm kiếm một hoạt động vừa tốt cho sức khỏe vừa giúp gắn kết tình cảm cha con trở nên cần thiết hơn bao giờ hết.

  • 10/07/2025

    Cách phòng tránh và xử trí khi trẻ bị cháy nắng

    Những ngày hè đầy nắng là thời điểm lý tưởng để đưa trẻ ra ngoài chơi, đi biển, cắm trại, picnic,... Tuy nhiên, dành quá nhiều thời gian dưới ánh nắng mặt trời có thể khiến trẻ dễ bị cháy nắng. Cháy nắng nặng không chỉ gây khó chịu mà còn có thể làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe về da cho trẻ. Cùng đọc bài viết sau đây để biết cách phòng tránh và xử trí khi trẻ bị cháy nắng.

  • 09/07/2025

    Đau đầu do thời tiết nóng bức: Nguy cơ tiềm ẩn và giải pháp phòng ngừa hiệu quả

    Mùa hè mang theo những ngày nắng kéo dài, không khí oi bức và nền nhiệt độ cao, tạo nên nhiều thách thức đối với sức khỏe con người. Một trong những ảnh hưởng phổ biến nhưng ít được chú ý là tình trạng đau đầu do nóng.

  • 08/07/2025

    Các nguồn cung cấp chất béo cho cơ thể

    Chất béo là một trong ba nhóm dưỡng chất thiết yếu, cùng với carbohydrate và protein, có vai trò vô cùng quan trọng trong hoạt động sống của cơ thể con người.

Xem thêm