Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Nguyên nhân gây hạ huyết áp khi đứng và cách ngăn ngừa

Hiện tượng chóng mặt là do huyết áp của bạn giảm nhanh khi đứng lên. Chúng thường kéo dài từ vài giây đến vài phút. Đứng lên nhanh cũng có thể gây ra choáng váng tạm thời, ù tai và mờ mắt.

Hầu hết mọi người thường gặp phải tình trạng này. Hạ huyết áp khi đứng lên thường không đáng lo ngại. Tuy nhiên, nếu bạn thường xuyên bị thì đó có thể là dấu hiệu của một tình trạng bệnh lý tiềm ẩn. Trong bài viết này sẽ đề cập đến các nguyên nhân khiến bạn hạ huyết áp khi đứng và các cách có thể ngăn chặn chúng.

Huyết áp thấp tư thế là gì?

Chóng mặt là hiện tượng huyết áp giảm đột ngột khi bạn đứng lên từ tư thế nằm hoặc ngồi. Hiện tượng này trong y học gọi là hạ huyết áp thể đứng hoặc hạ huyết áp tư thế. Theo Hiệp Hội Thần Kinh Tự Chủ Hoa Kỳ và Viện Thần Kinh Hoa Kỳ, hạ huyết áp tư thế là tình trạng huyết áp tâm thu giảm ít nhất 20mmHg hoặc huyết áp tâm trương giảm ít nhất 10mmHg khi ở tư thế đứng trong 2 đến 5 phút. Khi bạn đứng lên quá nhanh, do ảnh hưởng của trọng lực, máu trong cơ thể sẽ bị dồn về phía các tĩnh mạch vùng thấp của cơ thể và được giữ lại ở đó. Lúc này, sự hồi lưu tĩnh mạch bị giảm kéo theo giảm lượng máu và oxy đến tim và não. Do đó bệnh nhân có thể bị chóng mặt và choáng váng. Ngoài ra bạn cũng có thể gặp các triệu chứng sau khi đứng lên nhanh:

  • Mờ mắt
  • Mệt mỏi
  • Buồn nôn
  • Tim đập nhanh
  • Đau đầu
  • Ngất

Nguyên nhân của huyết áp thấp tư thế là gì?

Bất kỳ ai cũng có thể gặp phải tình trạng hạ huyết áp tư thế. Nhưng chúng đặc biệt phổ biến ở những người trên 65 tuổi, có tới 18,2% người trong độ tuổi này bị hạ huyết áp tư thế.

Các điều sau đây có thể dẫn đến tình trạng hạ huyết áp tư thế:

  • Lão hóa
  • Mất nước
  • Thiếu máu (số lượng tế bào hồng cầu thấp)
  • Mất máu
  • Thai kỳ
  • Vấn đề van tim
  • Bệnh tiểu đường
  • Tình trạng tuyến giáp
  • Thời tiết nóng
  • Dùng thuốc lợi tiểu, chất gây nghiện hoặc thuốc an thần
  • Một số loại thuốc, đặc biệt là thuốc hạ huyết áp
  • Kết hợp rượu và thuốc
  • Nghỉ ngơi lâu trên giường
  • Rối loạn ăn uống

Cách phòng ngừa hạ huyết áp tư thế xảy ra?

Những thay đổi lối sống dưới đây có thể giúp bạn giảm thiểu tần suất bị hạ huyết áp tư thế. Tuy nhiên, nếu bạn bị hạ huyết áp là do tình trạng bệnh lý có từ trước thì nên đến gặp bác sĩ. Các bác sĩ có thể chẩn đoán tình trạng và tìm ra các lựa chọn điều trị tốt nhất.

Uống đủ nước: Mất nước có thể dẫn đến choáng váng ngay cả ở những người khỏe mạnh. Khi bạn bị mất nước, tổng lượng máu có thể giảm xuống làm cho huyết áp tổng thể cũng giảm theo. Mất nước có thể gây ra suy nhược, chóng mặt và mệt mỏi cùng với các tình trạng khác.

Đứng lên từ từ: Nếu bạn thường xuyên bị chóng mặt, bạn hãy đứng lên chậm hơn từ tư thế ngồi và nằm. Điều này giúp cơ thể có thêm thời gian để phản xạ, thích nghi với những thay đổi của huyết áp.

Tránh môi trường nóng: Đổ mồ hôi nhiều có thể khiến bạn mất nước và chất điện giải, đồng thời làm tăng nguy cơ hạ huyết áp tư thế. Bổ sung nước thường xuyên có thể giúp ngăn ngừa hiện tượng chóng mặt và các triệu chứng khác.

Hạn chế uống rượu: Rượu là một chất lợi tiểu, nó khiến bạn mất nước. Uống nhiều nước và chất điện giải sau khi uống rượu có thể giúp giảm thiểu tình trạng mất nước.

Khi nào nên gặp bác sĩ?

Nếu bạn bị hạ huyết áp tư thế do mất nước hoặc ngồi lâu, chúng có thể không nghiêm trọng. Tuy nhiên, nếu bạn thường xuyên bị chóng mặt, bạn nên nói chuyện với bác sĩ để xem liệu tình trạng này có phải do sức khỏe hay không. Bạn cũng nên nói chuyện với bác sĩ nếu bị đi loạng choạng, ngã, ngất xỉu hoặc bị song thị.

Những yếu tố khiến bạn có nguy cơ mắc hạ huyết áp tư thế?

Bất kỳ ai cũng có thể gặp phải tình trạng hạ huyết áp tư thế. Tuy nhiên, một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ này.

Thuốc: Dùng thuốc làm giảm huyết áp có thể làm tăng nguy cơ bị chóng mặt và choáng váng. Các loại thuốc có thể gây ra tình trạng này bao gồm:

  • Thuốc chẹn alpha
  • Thuốc chẹn beta
  • Thuốc chặn canxi
  • Nitrat
  • Men chuyển đổi angiotensin (ACE)

Nghỉ ngơi lâu trên giường: Nếu bạn nằm trên giường trong một thời gian dài, bạn có thể mệt mỏi và choáng khi thức dậy. Từ từ rời khỏi giường sẽ giúp giữ huyết áp của bạn ổn định hơn.

Sự lão hóa: Khi bạn già đi, các phản xạ kiểm soát ổn định huyết áp của cơ thể bắt đầu hoạt động kém hiệu quả hơn. Mặc dù không thể ngừng việc cơ thể lão hóa, nhưng một chế độ ăn uống lành mạnh, tập thể dục thường xuyên và một lối sống lành mạnh có thể giúp bạn duy trì một hệ thống tim mạch khỏe mạnh.

Thai kỳ: Hạ huyết áp tư thế thường gặp ở phụ nữ mang thai. Thay đổi nội tiết tố làm cho các mạch máu giãn ra và có thể khiến huyết áp giảm xuống. Nhiều phụ nữ nhận thấy huyết áp của họ giảm trong 24 tuần đầu của thai kỳ.

Bệnh tật: Các tình trạng tim mạch khác nhau có thể làm tăng nguy cơ huyết áp thấp và phát triển các cơn chóng mặt. Bao gồm các vấn đề về van tim và đau tim, bệnh Parkinson, bệnh tiểu đường và các bệnh khác làm tổn thương dây thần kinh cũng có thể gây ra chứng hạ huyết áp tư thế.

Hầu hết mọi người đều gặp phải tình trạng hạ huyết áp tư thế, đặc biệt với những người trên 65 tuổi. Hạ huyết áp tư thế thường do cơ thể bị mất nước. Bổ sung đầy đủ nước, đặc biệt là khi tập thể dục có thể giúp bạn ngăn ngừa tình trạng này. Theo các chuyên gia, đàn ông trưởng thành trung bình cần 15,5 cốc nước mỗi ngày và phụ nữ trung bình cần 11,5 cốc mỗi ngày. Nếu bạn sống trong khí hậu nóng, bạn cần uống nhiều nước hơn. Nếu bạn choáng váng hoặc ngất xỉu, bạn nên đến gặp bác sĩ để điều trị.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Hạ huyết áp khi thay đổi tư thế đột ngột

 

Hà Linh - Viện Y học ứng dụng Việt Nam (theo Healthline) -
Bình luận
Tin mới
  • 04/12/2025

    Loãng xương ở phụ nữ tiền mãn kinh và mãn kinh

    Loãng xương là tình trạng suy giảm nghiêm trọng lượng khoáng chất trong xương, làm thay đổi cấu trúc và giảm độ chắc khỏe của xương. Trong đó, phụ nữ ở giai đoạn mãn kinh là nhóm đối tượng có nguy cơ cao nhất mắc bệnh, dẫn đến nhiều hệ lụy khó lường đối với sức khỏe. Hãy cùng tìm hiểu kỹ hơn về loãng xương ở phụ nữ mãn kinh nhé!

  • 04/12/2025

    Ai không nên ăn thịt lợn nọng?

    Thịt lợn nọng ngon nhưng do hàm lượng chất béo bão hòa cao, một số nhóm người nên đặc biệt hạn chế tiêu thụ thịt nọng.

  • 04/12/2025

    Sự thật về tóc bạc

    Nang tóc của bạn có các tế bào sắc tố tạo ra melanin, một chất hóa học tạo nên màu tóc của bạn. Khi bạn già đi, các tế bào này bắt đầu chết. Không có sắc tố, các sợi tóc mới mọc ra nhạt hơn và có nhiều sắc thái khác nhau của màu xám, bạc và cuối cùng là màu trắng. Khi nang tóc ngừng tạo ra melanin, nó sẽ không tạo ra các sợi tóc màu nữa.

  • 03/12/2025

    Có nên dùng ‘đường ăn kiêng’ để giảm cân?

    Việc sử dụng 'đường ăn kiêng' để giảm cân đang là một xu hướng phổ biến nhưng nó vẫn còn là một chủ đề gây nhiều tranh cãi. Vậy đường ăn kiêng có tác dụng gì và có an toàn để giảm cân không?

  • 03/12/2025

    Viêm xoang trong mùa đông

    Vào những tháng cuối năm thời tiết chuyển lạnh, nhiệt độ giảm kèm theo những cơn mưa là cả một thách thức với hệ hô hấp, khó chịu với mũi và xoang. Sự kết hợp giữa không khí khô và thay đổi nhiệt độ này ảnh hưởng đến hoạt động bài tiết chất nhầy của mũi và xoang để bảo vệ hệ hô hấp và lọc không khí; có thể dẫn đến các dấu hiệu nghẹt mũi, áp lực và khó chịu. Hiểu được tác động theo mùa này đối với sức khỏe xoang giúp giải thích tại sao nhiều người gặp phải các vấn đề liên quan đến xoang nhiều hơn trong những tháng mùa đông và chỉ ra những cách chúng ta có thể bảo vệ hệ hô hấp tốt hơn trong mùa lạnh.

  • 02/12/2025

    Eswatini – Quốc gia đầu tiên trên thế giới triển khai mũi tiêm phòng HIV hai lần mỗi năm

    Eswatini hiện đang là đất nước có tỉ lệ nhiễm HIV cao nhất thế giới. Eswatini từ lâu đã phải đối mặt với gánh nặng HIV cực kỳ lớn. Khoảng 27% người trưởng thành của quốc gia này sống chung với HIV – mức cao nhất thế giới. Dù đã đạt nhiều tiến bộ trong điều trị antiretroviral (ARV), số ca nhiễm HIV mới vẫn duy trì ở mức đáng lo ngại, đặc biệt trong nhóm phụ nữ trẻ và thanh niên.

  • 02/12/2025

    4 lợi ích nổi bật nhất của rau càng cua với sức khỏe

    Tuy chỉ là một loại rau dại mọc phổ biến nhưng rau càng cua chứa đựng những giá trị dinh dưỡng và dược liệu đáng kinh ngạc, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe con người.

  • 02/12/2025

    Các dấu hiệu nhận biết đột quỵ vào mùa đông

    Thời tiết lạnh có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ do một số yếu tố thuận lợi, bao gồm co mạch máu, tăng huyết áp và tăng độ nhớt của máu. Khi nhiệt độ giảm, cơ thể cố gắng giữ nhiệt bằng cách co các mạch máu, làm tăng huyết áp và có thể dẫn đến hình thành cục máu đông. Những người có nguy cơ cao bao gồm người cao tuổi, người mắc bệnh tim mạch, huyết áp cao, tiểu đường, và những người có lối sống ít vận động.

Xem thêm