Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Mệt mỏi sau một chuyến bay dài

Mệt mỏi sau một chuyến bay dài (jet lag) xảy ra khi bạn di chuyển từ vĩ tuyến này qua vĩ tuyến khác khiến đồng hồ sinh học của bạn cũng thay đổi theo làm bạn mệt mỏi cả tinh thần và thể xác.

Mệt mỏi sau một chuyến bay dài

Mệt mỏi sau một chuyến bay dài hay còn gọi là hội chứng lệch múi giờ xảy ra khi bạn bay từ vĩ tuyến này qua vĩ tuyến khác khiến đồng hồ sinh học bị xáo trộn, làm cho bạn mệt mỏi cả tinh thần và thể xác. Những triệu chứng thường gặp của hội chứng này  bao gồm:

  • Buồn ngủ vào ban ngày, mất ngủ hoặc khó ngủ vào buổi tối
  • Lo lắng, khó chịu, lơ đễnh, mất tập trung
  • Táo bón hoặc tiêu chảy
  • Đau đầu, buồn nôn, tiêu hóa kém, mất nước hoặc bất an
     

Những ảnh hưởng về mặt tâm thần nhanh chóng mất đi khi bạn làm quen được với múi giờ bạn đang ở nhưng một số trường hợp lại xuất hiện những dấu hiệu của bệnh cơ thể. Điều này cực lỳ quan trọng, nhất là những vận động viên đi ra nước ngoài tập luyện hoặc thi đấu

Lệch múi giờ ảnh hưởng đến khả năng hoạt động thể chất

Nhìn vào số liệu theo dõi của một nghiên cứu tiến hành dựa trên 40.000 trận đấu trong suốt hai thập kỷ qua, các nhà khoa học đã phát hiện ra những thay đổi cực kỳ tinh tế của các cầu thủ khi phải di chuyển qua một hay hai múi giờ khác nhau để thi đấu. Người ta thấy như sau: các đội đến từ các bang miền Đông nước Mỹ trở về nhà sau một trận đấu ở miền Tây có xu hướng ghi bàn ít hơn so với các cầu thủ không di chuyển đi đâu trước đó. Người ta cũng thấy ảnh hưởng của những chuyến đi từ tây sang đông thường mạnh mẽ hơn từ đông sang tây.

Lý giải cho hiện tượng trên, người ta cho rằng lỗi thuộc về đồng hồ sinh học. Đồng hồ sinh học không chỉ được thiết lập trong giấc ngủ mà còn trong cả cơ bắp. Khi đồng hồ sinh học bị xáo trộn thì các cơ quan cũng bị ảnh hưởng ít nhiều. Đó là lý do tại sao bạn cảm thấy các cơ bắp  dường như cũng yếu đi theo.

Ảnh hưởng của lệch múi giờ cũng có khi rất nghiêm trọng

Một nghiên cứu khác tập trung nghiên cứu vào những ảnh hưởng dài hạn của lệch múi giờ đến phi công và phi hành đoàn – những người thường xuyên tiếp xúc với việc lệch múi giờ. Kết quả là tỷ lệ mắc ung thư (ung thư hắc tố, ung thư tinh hoàn, ung thư vú) của những người trên cao hơn bình thường. Tiếp xúc với bức xạ nhiều hơn người khác có thể tạm coi là một nguyên nhân gây ra tỷ lệ mắc ung thư cao ở phi hành đoàn.

Hội chứng lệch múi giờ mạn tính cũng gây ra việc suy giảm trí tuệ do ảnh hưởng đến nồng độ cortisol trong máu. Một nghiên cứu đã chỉ ra nồng độ cortisol của những người trong tổ bay đường dài cao hơn những đội mặt đất hoặc những tổ bay đường ngắn.

Lời khuyên để giảm những ảnh hưởng của việc lệch múi giờ

  • Cơ thể sẽ thích nghi nhanh nếu như bạn được nếu như bạn đã từng có kinh nghiệm trải qua việc lệch múi giờ nhiều lần. Nếu có thể thì cố gắng đi du lịch xuyên quốc gia một vài lần để cơ thể có thể làm quen với sự thay đổi đó. Nhưng có lẽ lời khuyên này chỉ hữu ích nhất với những vận động viên, bởi họ có khoảng thời gian phù hợp khi di chuyển từ quốc gia này sang quốc gia khác và việc làm quen này giúp họ chuẩn bị được thể lực tốt nhất khi thi đấu.
  • Nếu bạn không có đủ thời gian và tiền để theo lời khuyên trên thì bạn có thể vặn đồng hồ theo múi giờ của nơi bạn định đến trước một hai ngày và thay đổi chế độ sinh hoạt theo đồng hồ đó để điều chỉnh  đồng hồ sinh học của chính mình.
  • Đeo kính phản quang màu xanh trong chuyến bay tối kể cả lúc bạn ngủ.
  • Nếu bạn là phi công hay tiếp viên hàng không hoặc đi công tác thường xuyên phải bay chuyến đường dài thì tốt nhất là bạn nên làm việc dưới ánh sáng nhân tạo và có thời gian nghỉ ngơi trong bóng tối khi bay.

Hãy nhớ rằng nhịp sinh học có thể thay đổi được nên điều quan trọng để tránh mệt mỏi do lệch múi giờ vẫn là cách bạn tự luyện tập cho chính cơ thể mình, thiết lập thói quen mới khi chuẩn bị đi xa. Thi thoảng có một vài chuyến đi khác múi giờ không có bất kỳ những ảnh hưởng sức khỏe nào lâu dài  nhưng những ảnh hưởng đến tâm trí và thể chất có thể diễn ra vài ngày nên  bạn phải có kế hoạch chuẩn bị sẵn sàng để bắt kịp với những hoạt động ở miền đất mới.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: 10 điều bạn chưa biết về nhịp điệu sinh học

Bs.Đào Ngọc - Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Theo Mercola
Bình luận
Tin mới
  • 25/01/2025

    Cà phê nóng hay cà phê lạnh tốt cho sức khỏe hơn?

    Nhiều người bắt đầu ngày mới bằng một tách cà phê, có người thích uống cà phê nóng nhưng có người lại thích uống cà phê lạnh, vậy loại nào tốt hơn?

  • 25/01/2025

    Tết khỏe mạnh cho người cao tuổi

    Tết Nguyên Đán là dịp lễ quan trọng nhất trong năm của người Việt, là thời điểm gia đình sum họp, quây quần bên nhau sau một năm dài lao động vất vả. Tuy nhiên, đối với người cao tuổi, đây cũng là thời điểm cần lưu ý để đảm bảo sức khỏe và tinh thần luôn vui tươi, thoải mái.

  • 24/01/2025

    Ngày Tết, ăn dưa hành muối thế nào để tốt cho sức khỏe?

    Dưa hành muối là một trong những món ăn giúp kích thích tiêu hóa, giúp tiêu thụ, chuyển hóa các chất béo từ thực phẩm, nhất là trong dịp Tết. Tuy nhiên nên ăn thế nào để ngon miệng và tốt cho sức khỏe là điều cần lưu ý.

  • 24/01/2025

    Mẹo đối phó với căng thẳng ngày Tết - Tận hưởng không khí lễ hội mà không lo ảnh hưởng sức khỏe

    Tết Nguyên Đán là dịp lễ quan trọng nhất trong năm của người Việt Nam, là khoảng thời gian để sum họp gia đình, gặp gỡ bạn bè và thư giãn sau một năm dài làm việc vất vả. Tuy nhiên, bên cạnh niềm vui và sự háo hức, ngày Tết cũng có thể mang đến những áp lực và căng thẳng nhất định.

  • 23/01/2025

    Ăn cà rốt có tốt cho người bệnh đái tháo đường không?

    Với màu sắc hấp dẫn, hương vị ngọt thanh, cà rốt có tác dụng tô điểm cho nhiều món ăn và còn là 'siêu thực phẩm' chứa nhiều chất dinh dưỡng. Nghiên cứu mới phát hiện tiềm năng rất có lợi của cà rốt đối với người bệnh đái tháo đường.

  • 23/01/2025

    7 cách tăng nồng độ kali trong cơ thể

    Những cơn chuột rút đột ngột và đau đớn là một trong những hậu quả có thể xảy ra của tình trạng thiếu kali. Các dấu hiệu khác cho thấy lượng kali của bạn có thể thấp bao gồm mệt mỏi, yếu cơ hoặc co giật, ngứa ran hoặc tê liệt. Trong những trường hợp nghiêm trọng hơn, bạn cũng có thể bị nhịp tim không đều hoặc hồi hộp.

  • 22/01/2025

    Chế độ ăn cho người mắc hội chứng Marfan

    Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý sức khỏe tổng thể và giảm thiểu nguy cơ biến chứng cho người mắc hội chứng Marfan - bệnh rối loạn di truyền ảnh hưởng nhiều cơ quan gan, thận...

  • 22/01/2025

    7 lý do để tập thể dục ngoài trời và cách bắt đầu

    Cho dù bạn chạy quanh công viên gần nhà, chèo thuyền dọc bờ hồ hay đi bộ trên đường mòn gần nhà, tập thể dục ngoài trời đều mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe thể chất và tinh thần. Sau đây là thông tin chi tiết về lý do tại sao tập thể dục ngoài trời lại tốt cho bạn, một số bài tập tuyệt vời khi thực hiện ngoài trời và mẹo để bắt đầu.

Xem thêm