Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Hiểu đúng về ĐẠI DỊCH !

Sự lây lan tại thời điểm hiện tại của COVID-19 trên toàn cầu khiến nhiều người quan tâm đặc biệt về căn bệnh mới này. Một trong số đó là câu hỏi: vậy ĐẠI DỊCH chính xác là gì?

Sự lây lan của chủng virus corona mới có tên SARS-CoV-2 được chính thức khẳng định là ĐẠI DỊCH bởi Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) vào ngày 11 tháng 3 năm 2020, khi mà căn bệnh này đã lây lan ra toàn cầu.

ĐẠI DỊCH là gì?

Theo định nghĩa của WHO, ĐẠI DỊCH được xác định khi đã lan sang ít nhất ba quốc gia không trong cùng một khu vực theo phân bố khu vực của WHO.

Khi một căn bệnh mới xuất hiện được cảnh báo, hầu hết chúng ta đều thiếu hoặc không có miễn dịch tự nhiên để chống lại nó. Điều này có thể gây ra sự lây lan đột ngột, đôi khi là nhanh chóng giữa người với người, trên khắp cộng đồng và có thể trên toàn thế giới. Cùng với đó, không có miễn dịch tự nhiên để chống lại bệnh tật đồng nghĩa với nhiều người có thể bị bệnh khi dịch bệnh lây lan.

WHO là cơ quan chịu trách nhiệm công bố sự xuất hiện của một đại dịch mới, dựa trên mức độ lây lan của bệnh được đánh phù hợp với 6 giai đoạn sau:

# Giai đoạn 1. Virus lưu hành trong quần thể động vật và không có ghi nhận về việc virus có thể truyền từ động vật sang người. Đây không được coi là một mối đe dọa và có rất ít nguy cơ để xảy ra đại dịch.

# Giai đoạn 2. Một loại virus mới, lưu hành trên động vật trong một quần thể động vật đã được ghi nhận là truyền từ động vật sang người. Loại virus mới này được coi là mối đe dọa và báo hiệu nguy cơ tiềm ẩn của đại dịch.

# Giai đoạn 3. Virus trên động vật đã gây bệnh trong một nhóm nhỏ con người thông qua đường lây truyền từ động vật truyền sang người. Tuy nhiên, khả năng lây truyền từ người sang người quá thấp để gây ra sự bùng phát trong cộng đồng. Điều này có nghĩa là virus gây nguy hiểm cho con người nhưng không có khả năng gây ra đại dịch.

# Giai đoạn 4. Đã có sự lây truyền virus từ người sang người với số lượng đáng kể, dẫn đến sự bùng phát của cộng đồng. Kiểu lây truyền giữa người và người báo hiệu nguy cơ cao về một đại dịch đang phát triển.

# Giai đoạn 5. Đã có sự lây truyền của virus mới tại ít nhất hai quốc gia trong châu lục theo phân bố khu vực của WHO. Mặc dù chỉ có hai quốc gia bị ảnh hưởng bởi loại virus mới vào thời điểm này, tuy nhiên nguy cơ về một đại dịch toàn cầu là không thể tránh khỏi.

# Giai đoạn 6. Đã có sự lây truyền virus mới tại ít nhất một quốc gia khác trong nhiều hơn một châu lục theo phân bố khu vực của WHO. Đây được gọi là giai đoạn ĐẠI DỊCH và báo hiệu rằng một ĐẠI DỊCH TOÀN CẦU hiện đang xảy ra.

Như bạn có thể thấy ở trên, đại dịch không nhất thiết phải được xác định bởi tốc độ phát triển cũng như lây nhiễm của chúng mà là do sự lây lan của bệnh. Tuy nhiên, hiểu được tốc độ phát triển của đại dịch vẫn có thể giúp các chức năng chuẩn bị sẵn sàng cho một sự bùng phát. Nhiều dịch bệnh bùng phát theo mô hình cấp số nhân. Điều này có nghĩa là chúng lây lan với tốc độ chóng mặt, và trong một khoảng thời gian cụ thể chỉ tính bằng ngày, tuần hoặc tháng.

Hãy lấy ví dụ về việc lái xe và nhấn bàn đạp ga. Ban đầu, bạn nhấn ga và bắt đầu di chuyển từ vị trí đứng im. Bạn càng nhất ga mạnh, bạn càng đi nhanh hơn - đó là sự tăng trưởng theo cấp số nhân. Nhiều dịch bệnh như đại dịch cúm Tây Ban Nha năm 1918 dường như theo mô hình phát triển này.

Đối với một số bệnh cũng lây lan theo cấp số nhân nhưng với tốc độ chậm hơn, bạn có thể tưởng tượng nó giống như một chiếc xe duy trì tốc độ về phía trước - nó không tăng tốc độ trên quãng đường mà nó di chuyển.

Một ví dụ cụ thể về sự phát triển của đại dịch, là sự phát triển của dịch Ebola năm 2014. Theo một nghiên cứu cho thấy dịch Ebola năm 2014 dường như phát triển bệnh chậm hơn nhiều ở cấp địa phương ở một số quốc gia, mặc dù ở các nước khác cho thấy sự lan nhanh hơn hoặc theo cấp số nhân. Điều này giúp cho các cơ quan Y tế công cộng biết bệnh lây lan nhanh như thế nào, và có thể giúp họ xác định được những bước tiếp theo mà chúng ta cần hành động để làm chậm sự lây lan của nó.

Nhìn chung, ĐẠI DỊCH là thuật ngữ được sử dụng để xác định sự lây lan của bệnh. Đại dịch được xác định khi đã lan sang ít nhất ba quốc gia không trong cùng một châu lục theo phân bố khu vực của WHO.

Khi một căn bệnh mới xuất hiện, nó có khả năng trở thành đại dịch hay không phụ thuộc vào khả năng lây lan trên toàn thế giới. Đã có nhiều đại dịch bùng phát trong lịch sử gần đây, bao gồm đại dịch cúm Tây Ban Nha năm 1918, đại dịch SARS năm 2003 và hiện tại là đại dịch COVID-19.

Điều quan trọng nhất mà tất cả chúng ta có thể làm để chuẩn bị trước một đại dịch có thể xảy ra là tất cả chúng ta đều phải hành động và tuân theo từng bước thích hợp để có thể làm chậm và ngăn chặn sự lây lan của nó.

Tham khảo thêm thông tin tại: 8 điều bạn cần biết về đại dịch cúm

 

Bình luận
Tin mới
  • 20/08/2025

    Thực hư tin đồn acid folic gây độc và dẫn đến ung thư

    Gần đây, trên mạng xã hội lan truyền thông tin cho rằng dùng quá nhiều thực phẩm bổ sung và thực phẩm tăng cường acid folic có thể gây độc, thậm chí dẫn đến ung thư. Thực hư thông tin này ra sao?

  • 20/08/2025

    Dị ứng có thể gây chảy máu mũi không?

    Người lớn và trẻ em bị dị ứng đường hô hấp, chẳng hạn như viêm mũi dị ứng (viêm đường mũi sau khi tiếp xúc với chất gây dị ứng), có nguy cơ cao bị chảy máu cam.

  • 19/08/2025

    Cách làm mờ và loại bỏ đốm đồi mồi một cách tự nhiên

    Đốm đồi mồi là những vết sẫm màu, phẳng do tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, thường xuất hiện trên mặt, tay và các vùng da hở khác. Hãy trao đổi với bác sĩ chuyên khoa da liễu trước khi sử dụng các biện pháp khắc phục tự nhiên.

  • 18/08/2025

    Sức khỏe tinh thần người cao tuổi tại Việt Nam: thực trạng, thách thức và giải pháp hướng tới một xã hội già hóa khỏe mạnh

    Sức khỏe tinh thần không chỉ đơn thuần là không mắc phải các bệnh tâm thần, mà còn là một trạng thái hạnh phúc, nơi mỗi cá nhân có thể nhận ra khả năng của mình, đối phó với những căng thẳng bình thường của cuộc sống, làm việc hiệu quả và đóng góp cho cộng đồng.

  • 18/08/2025

    Tiêu chảy mùa mưa lũ: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng tránh

    Mỗi khi mùa mưa lũ đến, không chỉ cảnh quan thiên nhiên bị ảnh hưởng mà sức khỏe con người cũng đối mặt với nhiều nguy cơ, trong đó tiêu chảy là một trong những mối đe dọa phổ biến nhất. Nước lũ tràn ngập mang theo vô số vi sinh vật gây hại, làm ô nhiễm nguồn nước và thực phẩm, tạo điều kiện cho các mầm bệnh phát triển mạnh mẽ.

  • 17/08/2025

    8 nguyên nhân gây ra tình trạng răng khấp khểnh

    Răng khấp khểnh là tình trạng phổ biến và ảnh hưởng đến trẻ em, thanh thiếu niên và người lớn. Nguyên nhân bao gồm di truyền, răng mọc chen chúc, vấn đề về hàm, mất răng, chấn thương mặt và thói quen vệ sinh răng miệng không đúng cách.

  • 16/08/2025

    Tác động của mạng xã hội đến sức khỏe tinh thần giới trẻ

    Trong bối cảnh công nghệ phát triển mạnh mẽ, mạng xã hội đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày, đặc biệt là đối với giới trẻ. Các nền tảng như Facebook, Instagram, TikTok, Thread không chỉ là công cụ giao tiếp, chia sẻ thông tin mà còn là nơi giải trí phổ biến. Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích rõ ràng, việc sử dụng mạng xã hội một cách mất kiểm soát đang đặt ra nhiều thách thức nghiêm trọng đối với sức khỏe tinh thần của thế hệ trẻ trên toàn cầu.

  • 16/08/2025

    Tầm quan trọng của việc tiêm chủng cho trẻ em và người lớn

    Việc tiêm chủng từ lâu đã được coi là một trong những thành tựu y học nổi bật, mang lại sự bảo vệ thiết yếu cho cả trẻ em và người lớn trước các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.

Xem thêm