Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Hệ tiêu hóa khỏe mạnh và không khỏe mạnh

Hệ tiêu hóa của chúng ta phải làm việc liên tục trong lúc ta hoạt động, ăn uống và cả trong lúc ta nghỉ ngơi, giúp tiêu hóa và hấp thu các chất dinh dưỡng từ thức ăn nạp vào mỗi ngày. Đây có thể được ví như hàng rào biên giới, vì là nơi tiếp xúc và loại trừ những yếu tố hay nguy cơ gây bệnh từ thực phẩm như vi khuẩn, chất acid, chất kiềm, hóa chất, chất độc hại,... Do đó, rất nhiều vấn đề bệnh lý có thể xảy ra với đường tiêu hóa như: viêm loét đường tiêu hóa, rối loạn đường tiêu hóa (táo bón, tiêu chảy), và thậm chí nặng nề hơn là xuất huyết, ung thư đường tiêu hóa.

Với cuộc sống hiện đại tiềm ẩn nhiều tác nhân gây bệnh, việc sở hữu một hệ tiêu hóa khỏe mạnh là mong muốn của tất cả mọi người. Trên thực tế, có nhiều yếu tố và tác nhân tham gia đóng góp giúp cho hệ tiêu hóa khỏe mạnh. Một trong những yếu tố quan trọng là hệ vi sinh đường ruột. Hệ vi sinh đường ruột là một hệ sinh thái bao gồm khoảng 300-500 loài vi khuẩn khác nhau sống trong đường ruột. Mặc dù tồn tại các loại vi khuẩn gây hại, song nhờ cơ chế điều hòa miễn dịch tại ruột mà cơ thể vẫn đạt được trạng thái khỏe mạnh. Nghiên cứu đã cho thấy rằng một hệ vi sinh đường ruột khỏe mạnh không chỉ có ảnh hưởng tích cực, hỗ trợ duy trì hệ tiêu hóa khỏe mạnh mà còn có ảnh hưởng đến những vấn đề sức khỏe khác như hệ miễn dịch sức khỏe tinh thần, v...v…

Vậy biểu hiện của người có hệ tiêu hóa khỏe mạnh là như thế nào? Có khả năng ăn tốt, chức năng đại tiện bình thường, cơ thể hấp thu dinh dưỡng tốt, ít mắc phải các triệu chứng rối loạn về tiêu hóa như táo bón, tiêu chảy, chướng bụng, đầy hơi, chính là những biểu hiện cho thấy một người có hệ tiêu hóa khỏe mạnh.

Trái ngược với lợi ích sức khỏe nhận được từ một hệ tiêu hóa khỏe mạnh, không ít người phải đối mặt với nhiều nguy cơ từ hệ tiêu hóa không khỏe vì nhiều nguyên nhân. Mặc dù hệ tiêu hóa có thể chịu được khá nhiều tác động (từ loại thực phẩm bạn ăn vào cho đến những căng thẳng về cảm xúc) nhưng cũng chỉ có giới hạn. Qua thời gian, những tác động tiêu cực có thể tích tụ và gây ra các vấn đề sức khỏe dài hạn. Những dấu hiệu phổ biến nhất của một hệ tiêu hóa không khỏe mạnh bao gồm:

Khó chịu bụng

Những vấn đề về bụng như đầy hơi, chướng bụng, táo bón, tiêu chảy và trào ngược dạ dày đều là những dấu hiệu của một hệ tiêu hóa không khỏe. Một hệ tiêu hóa khỏe mạnh sẽ không gặp vấn đề trong việc tiêu hóa thực phẩm và đào thải chất thải.

Không dung nạp đồ ăn

Tình trạng không dung nạp đồ ăn là khi cơ thể không tiêu hóa được những loại thức ăn nhất định (khác với dị ứng thực phẩm). Không dung nạp thức ăn có thể là do hệ vi sinh đường ruột bị mất cân bằng, gây ra các triệu chứng như đầy hơi, chướng bụng, tiêu chảy hoặc đau bụng,… Đây là những triệu chứng thường thấy khi ta nhắc đến khó tiêu.

Thèm ăn thực phẩm nhiều đường

Một chế độ ăn có nhiều thực phẩm chế biến sẵn công nghiệp và các sản phẩm khác được bổ sung nhiều đường có thể gây ảnh hưởng đến sự cân bằng hệ vi sinh đường ruột. Mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe, gây thèm đường và có thể liên quan đến tình trạng viêm và một vài loại bệnh trong cơ thể.

Cân nặng thay đổi đột ngột

Nếu cân nặng có sự thay đổi tăng hoặc giảm mà chế độ ăn không thay đổi thì đó cũng có thể là dấu hiệu của một hệ tiêu hóa không khỏe mạnh. Khi hệ vi sinh đường ruột mất cân bằng sẽ ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ dinh dưỡng, điều hòa lượng đường huyết cũng như chức năng lưu trữ mỡ của cơ thể.

Thường xuyên mệt mỏi và ngủ không ngon

Một hệ tiêu hóa không khỏe mạnh cũng có thể được biểu hiện qua giấc ngủ, ví dụ như tình trạng mất ngủ, từ đó dẫn đến mệt mỏi kéo dài. Phần lớn lượng hormone serotonin, loại hormone ảnh hưởng đến tâm trạng và giấc ngủ, được sản sinh từ hệ thần kinh ruột của đường tiêu hóa. Vì vậy, khi hệ tiêu hóa có vấn đề cũng có khả năng ảnh hưởng đến giấc ngủ.

Như vậy, có thể thấy, khi hệ tiêu hoá không khoẻ mạnh, sẽ có ảnh hưởng đến nhiều mặt, trước hết là ảnh hưởng trực tiếp đến chức năng hệ tiêu hoá, sau đó là ảnh hưởng đến các khía cạnh khác của sức khoẻ như tinh thần, giấc ngủ…Do vậy, mỗi người cần có chế độ dinh dưỡng cân bằng, lành mạnh, để đảm bảo hệ tiêu hoá luôn khoẻ mạnh.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: “Soi” quá trình tiêu hóa của một số thực phẩm quen thuộc

PGS. TS. Nguyễn Xuân Ninh - Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Tổng hợp
Bình luận
Tin mới
  • 25/11/2025

    Bệnh đa u các tuyến nội tiết loại 1 (MEN 1) là gì?

    Bệnh đa u các tuyến nội tiết loại 1 (MEN 1) là một bệnh lý hiếm gặp. Bệnh chủ yếu gây ra các khối u ở các tuyến sản xuất hormone hay còn được gọi là các tuyến nội tiết. Bệnh cũng có thể gây ra các khối u ở ruột non và dạ dày. Một tên gọi khác của bệnh là hội chứng Wermer. Cùng tìm hiểu về bệnh đa u các tuyến nội tiết loại 1 qua bài viết sau đây!

  • 24/11/2025

    Vì sao ăn kiêng mãi mà không giảm cân?

    Khi nói đến giảm cân, chúng ta thường tập trung vào chế độ ăn kiêng và tập thể dục. Tuy nhiên, có hai yếu tố sinh học mạnh mẽ thường bị bỏ qua nhưng lại là chìa khóa để đạt được và duy trì cân nặng lý tưởng: chất lượng giấc ngủ và mức độ stress.

  • 24/11/2025

    Chăm sóc đường hô hấp & phòng tránh viêm họng, cảm cúm hiệu quả

    Thời điểm giao mùa thu đông thời tiết thay đổi thất thường, nhiệt độ giảm và độ ẩm tăng, là điều kiện lý tưởng để các tác nhân gây bệnh đường hô hấp như virus và vi khuẩn phát triển mạnh. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp các biện pháp thiết thực để phòng bệnh hô hấp, giúp bạn và gia đình bảo vệ sức khỏe khi giao mùa.

  • 23/11/2025

    10 loại thực phẩm giúp giảm cholesterol bảo vệ tim

    Chế độ ăn uống là yếu tố quan trọng trong việc điều chỉnh mức cholesterol. Có một số loại thực phẩm chúng ta ăn hằng ngày có thể cải thiện mức cholesterol trong máu và giảm nguy cơ mắc bệnh tim.

  • 23/11/2025

    Top 10 loại rau không chứa tinh bột giúp đẩy nhanh tốc độ giảm cân

    Ăn rau là một trong những cách giúp cải thiện sức khỏe và hỗ trợ giảm cân. Tuy nhiên không phải loại rau nào cũng giống nhau. Khi muốn giảm cân nhanh hơn hãy ưu tiên các loại rau không chứa tinh bột.

  • 23/11/2025

    Nhận diện sớm các triệu chứng cảnh báo bệnh gan

    Gan là cơ quan đóng vai trò quan trọng trong việc chuyển hóa, giải độc và duy trì sức khỏe toàn diện của cơ thể.

  • 22/11/2025

    Những chất dinh dưỡng quan trọng đối với sức khỏe xương

    Sức khỏe xương chịu ảnh hưởng sâu sắc từ nhiều yếu tố, trong đó dinh dưỡng đóng vai trò trung tâm, cung cấp nguyên vật liệu giúp quá trình hình thành, khoáng hóa và duy trì cấu trúc xương suốt vòng đời.

  • 22/11/2025

    7 loại thực phẩm tốt cho sức khỏe phổi trong thời tiết giao mùa

    Sự kết hợp giữa thời tiết lạnh, hanh khô và mức độ ô nhiễm không khí cao là mối đe dọa lớn đối với sức khỏe phổi. Để củng cố hệ hô hấp và giảm thiểu tác động tiêu cực, việc bổ sung dưỡng chất là rất cần thiết. Dưới đây là 7 loại thực phẩm được khuyên dùng để tăng cường sức khỏe cho phổi.

Xem thêm