Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Hệ lụy khi thiếu nước và chất điện giải

Ai cũng biết nước là điều kiện cốt yếu của sự sống. Con người có thể nhịn đói 7 ngày nhưng nhịn uống nước trong 7 ngày là không thể.

Hệ lụy khi thiếu nước và chất điện giải

Trên thực tế, 2/3 cơ thể của chúng ta là nước. Mất nước và điện giải là nguy cơ chính dẫn đến hàng loạt hệ lụy không tốt cho sức khỏe, dù chỉ cần sau một ngày không uống đủ nước. Do đó, vai trò quan trọng của nước và các chất điện giải (gồm Na, K và Cl...) đối với cơ thể là không thể phủ nhận được.

Vai trò của nước và chất điện giải trong cơ thể

Nước cung cấp, vận chuyển và là dung môi hòa tan các chất dinh dưỡng cần thiết cho tế bào, như các khoáng chất, glucozo, vitamin... giúp duy trì sự sống cho cơ thể.

Nước đóng vai trò cùng với gan, thận loại bỏ các độc tố mà các tế bào loại bỏ thông qua đường nước tiểu và phân.

Nước giúp cân bằng nhiệt độ giữa cơ thể và môi trường nhờ cơ chế giải phóng nhiệt khi nhiệt độ môi trường cao hơn nhiệt độ cơ thể và sự đổ mồ hôi, bay trên bề mặt da trong trường hợp ngược lại giúp làm mát cơ thể.

Nước giúp giảm ma sát, là chất bôi trơn hiệu quả quanh các xương khớp.

Cùng với vai trò của nước, cũng cần nhắc đến luôn các chất điện giải, gồm Na, K (potassium) và Cl (chloride) là các chất cần thiết trong khẩu phần ăn. Na có vai trò điều hòa áp trong hệ thống tim mạch, K có vai trò vận chuyển xung động thần kinh và duy trì huyết áp bình thường. Cl cùng với Na, K giúp duy trì cân bằng nước, pH máu và thành phần dịch vị (HCl).

Hệ lụy khi thiếu nước và chất điện giải

Các loại rau xanh, cà chua, ớt đỏ giúp cung cấp một số chất điện giải cần thiết trong cơ thể.

Biểu hiện và những hệ lụy nghiêm trọng khi cơ thể mất nước và chất điện giải

Chúng ta đã biết vai trò chính của các chất điện giải đối với cơ thể, nhưng khi nào cơ thể dễ bị rối loạn những chất này và những nguy cơ cụ thể nào sẽ xảy đến? K có nhiều trong hoa quả tươi, rau như: chuối, cam, đào, dưa hấu, rau bina, bí đỏ, khoai tây, khoai lang, cà chua... Thiếu K trong những trường hợp nôn nhiều, bệnh tiêu hóa mạn... gây rối loạn nhịp tim. Na có nhiều trong thức ăn chế biến sẵn, thức ăn nguồn gốc động vật. Cũng có thể bị thiếu Na do tiêu chảy, nôn, ra quá nhiều mồ hôi..., nhưng ít gặp. Chủ yếu là nguy cơ tiêu thụ quá nhiều Na (do ăn mặn nhiều muối, gây bệnh tăng huyết áp). Khẩu phần có K cao và Na thấp thường dẫn tới huyết áp thấp. Cl có trong muối ăn, nước chấm. Thiếu Cl khi nôn nhiều, ra mồ hôi nhiều liên tục, viêm đường tiêu hóa mạn tính, suy thận. Cl máu cao khi mất nước, thiếu nước.

Hãy cùng điểm qua các dấu hiệu điển hình của mất nước và chất điện giải dưới đây để lên kế hoạch bù nước cũng như các chất điện giải kịp thời cho cơ thể: nhức đầu, nước tiểu màu vàng đậm, táo bón, chóng mặt, tăng nhịp tim, da khô.

Mất nước, mất cân bằng Na, K và Cl có liên quan đến rối loạn dẫn truyền các tín hiệu của não. Sự mất cân bằng hóa học có thể gây nhịp tim bất thường, co giật và rối loạn cảm giác. Cuối cùng, có thể bị các vấn đề về sức khỏe trầm trọng, mất ý thức, giảm thể tích máu và sốc.

Lời khuyên của thầy thuốc

Chúng ta đang sống trong mùa khí hậu nóng bức, rất dễ bị thiếu nước và điện giải qua mồ hôi, hãy quan tâm để đảm bảo cung cấp đầy đủ nước và các chất điện giải ở mọi lứa tuổi. Theo khuyến cáo của Viện Dinh dưỡng:

Nhu cầu nước của trẻ vị thành niên: 40ml/kg cân nặng; Từ 19 - 30 tuổi hoạt động thể lực nặng: 40ml/kg; Từ 19- 55 tuổi hoạt động thể lực trung bình: 35ml/kg; Người trên 55 tuổi: 30ml/kg.

Tuy nhiên không phải đợi đến lúc khát mới uống; nên uống nhiều lần, ít một, uống chậm. Trong những trường hợp đặc biệt như thời tiết nóng bức, ra nhiều mồ hôi cần uống nhiều nước hơn. Trong tiêu chảy ngoài uống nhiều nước cần truyền thêm dịch.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Bạn nên uống bao nhiêu nước mỗi ngày?

BS. Ngô Mỹ Hà - Theo Sức khỏe & Đời sống
Bình luận
Tin mới
  • 16/06/2025

    5 động tác tăng cơ chỉ trong 20 phút

    Để tăng cơ thường cần có chế độ ăn uống và kế hoạch tập luyện phù hợp, lâu dài. Tuy nhiên với chuỗi bài tập 20 phút dưới đây, bạn có thể tăng cơ bắp hiệu quả.

  • 16/06/2025

    Phụ huynh "đồng hành" cùng con mùa thi: Bí quyết giảm áp lực và tăng động lực

    Mùa thi luôn là thời điểm thử thách không chỉ đối với các thí sinh mà còn đối với phụ huynh. Khi kỳ thi chuyển cấp hay thi tốt nghiệp THPT đến gần, không khí gia đình thường trở nên căng thẳng, với những kỳ vọng lớn lao đặt lên vai các em học sinh.

  • 15/06/2025

    BMI: Liệu có còn là thước đo sức khỏe đáng tin cậy?

    Trong những thập kỷ gần đây, việc sử dụng BMI đã bị giám sát chặt chẽ vì phân loại sai những người có nguy cơ cao mắc các bệnh liên quan đến béo phì mà không tính đến các yếu tố quan trọng khác, chẳng hạn như bao nhiêu phần trăm trọng lượng của họ đến từ cơ và mỡ của họ nằm ở đâu.

  • 14/06/2025

    Uống quá nhiều nước có hại không?

    Tất cả các tế bào trong cơ thể chúng ta đều cần nước để hoạt động tốt. Mất nước gây ảnh hưởng sức khỏe nghiêm trọng. Tuy nhiên, nếu uống quá nhiều nước dẫn đến dư thừa nước cũng gây hậu quả nghiêm trọng.

  • 14/06/2025

    Hiến máu cứu người: Hành động ý nghĩa và nhân văn

    Máu là nguồn sống quý giá, là món quà vô giá mà con người có thể trao tặng lẫn nhau để duy trì sự sống. Trong những tình huống khẩn cấp như tai nạn, phẫu thuật hay điều trị các bệnh lý nghiêm trọng, việc tiếp cận nguồn máu an toàn là yếu tố quyết định giữa sự sống và cái chết.

  • 13/06/2025

    6 cách ăn cam giúp giảm cân nên thử

    Nhiều người thích ăn cam nhưng e ngại lượng đường trong cam ảnh hưởng đến quá trình giảm cân. Tìm hiểu cách ăn cam giúp no lâu và kiểm soát đường huyết hiệu quả.

  • 13/06/2025

    Những điều cần biết về nhóm máu và truyền máu: Kiến thức quan trọng cho sức khỏe cộng đồng

    Máu là nguồn sống quý giá, đóng vai trò không thể thay thế trong việc duy trì sự sống và điều trị nhiều bệnh lý nguy hiểm. Từ những phát hiện mang tính cách mạng của Karl Landsteiner vào đầu thế kỷ 20 về nhóm máu cho đến các tiến bộ y học hiện đại trong lĩnh vực truyền máu, con người đã không ngừng khám phá và hoàn thiện kiến thức về lĩnh vực này.

  • 12/06/2025

    Phòng tránh tai nạn thương tích cho trẻ em trong mùa hè

    Mùa hè là thời điểm các em nhỏ được nghỉ ngơi, vui chơi sau một năm học tập căng thẳng. Đây cũng là dịp để các gia đình tổ chức những chuyến đi chơi, hoạt động ngoại khóa, hay đơn giản là để trẻ tự do khám phá thế giới xung quanh. Tuy nhiên, cùng với niềm vui ấy là nỗi lo lắng của các bậc phụ huynh về tai nạn trẻ em mùa hè, một vấn đề có xu hướng gia tăng đáng kể trong giai đoạn này.

Xem thêm