Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Dấu hiệu nhận biết và cách xử lý cảm nắng nhanh chóng

Mùa hè với những ngày nắng gay gắt không chỉ mang đến niềm vui của những chuyến đi chơi mà còn ẩn chứa nguy cơ sức khỏe mà ít ai để ý: cảm nắng. Đây là một tình trạng nghiêm trọng xảy ra khi cơ thể không thể tự điều hòa nhiệt độ trong môi trường nóng bức, dẫn đến những hậu quả khôn lường nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời.

Tại Việt Nam – một quốc gia có khí hậu nhiệt đới, cảm nắng (hay còn gọi là say nắng) càng trở thành mối quan ngại lớn, đặc biệt vào những đợt cao điểm nhiệt độ tăng vọt. Vậy làm thế nào để nhận biết dấu hiệu cảm nắng và xử lý cảm nắng một cách hiệu quả? Hãy cùng Viện y học ứng dụng Việt Nam tìm hiểu qua bài viết khoa học dưới đây.

Cảm nắng là gì? Nguyên nhân gây ra hiện tượng này

Cảm nắng là tình trạng cơ thể bị tăng nhiệt độ quá mức, thường vượt quá 40°C, do tác động của nhiệt độ môi trường cao hoặc hoạt động thể chất quá sức. Khi đó, hệ thống điều hòa nhiệt tự nhiên của cơ thể bị rối loạn, không thể làm mát hiệu quả, dẫn đến mất nước và mất cân bằng chất điện giải. 

Nguyên nhân chính của cảm nắng đến từ việc tiếp xúc lâu với ánh nắng mặt trời, đặc biệt ở vùng gáy và cổ – nơi chịu ảnh hưởng trực tiếp của tia nắng gay gắt. Ngoài ra, độ ẩm cao trên 60% cũng góp phần làm giảm khả năng bay hơi mồ hôi, khiến cơ thể khó tự làm mát. Một số yếu tố khác như thiếu nước, mặc quần áo quá dày, hoặc mắc các bệnh lý nền (béo phì, rối loạn nội tiết) cũng làm tăng nguy cơ.

Dấu hiệu cảm nắng: Lắng nghe cơ thể bạn

Nhận biết dấu hiệu cảm nắng là bước đầu tiên và quan trọng để bảo vệ sức khỏe. Tình trạng này không chỉ đơn thuần là cảm giác mệt mỏi thoáng qua mà có thể tiến triển qua nhiều giai đoạn với mức độ nghiêm trọng khác nhau.

Ở giai đoạn đầu, bạn có thể cảm thấy kiệt sức, đau đầu dữ dội, chóng mặt hoặc buồn nôn. Da trở nên nóng ran, đỏ ửng, kèm theo khát nước dữ dội mà uống nước thông thường không thể giải tỏa. Đây là lúc cơ thể phát đi tín hiệu cảnh báo rằng nhiệt độ bên trong đang tăng cao bất thường. Nếu không được kiểm soát, các triệu chứng nặng hơn như lú lẫn, co giật, hoặc thậm chí mất ý thức có thể xảy ra. Thân nhiệt lúc này có thể chạm ngưỡng 41-42°C, gây nguy hiểm trực tiếp đến tính mạng.

Các biểu hiện này thay đổi tùy thuộc vào thời gian tiếp xúc nhiệt và sức khỏe của từng người. Với một số trường hợp, nhịp tim nhanh, chuột rút cơ, hoặc khó thở cũng là những dấu hiệu không thể bỏ qua. Việc nhận diện sớm các triệu chứng này giúp bạn có cơ hội hành động trước khi tình trạng trở nên nghiêm trọng hơn.

Đọc thêm tại bài viết:  Mối đe dọa thầm lặng mang tên “Say nắng”

Ai dễ bị cảm nắng? Những đối tượng cần chú ý

Không phải ai cũng có nguy cơ bị cảm nắng như nhau. Một số nhóm người đặc biệt dễ tổn thương cần được quan tâm nhiều hơn trong mùa nắng nóng.

Trẻ em, với hệ thống điều hòa nhiệt chưa phát triển hoàn thiện, thường xuyên vận động ngoài trời mà không ý thức được nguy cơ. Người cao tuổi, do khả năng thích nghi với nhiệt độ giảm sút, cũng nằm trong nhóm nguy cơ cao. Ngoài ra, những người lao động hoặc tập luyện cường độ cao dưới ánh nắng, như công nhân xây dựng hay vận động viên, thường xuyên đối mặt với tình trạng này nếu không có biện pháp bảo vệ.

Các yếu tố khác như sử dụng thuốc (lợi tiểu, kháng histamin) làm giảm tiết mồ hôi, hoặc mắc bệnh lý nền như tim mạch, thận, cũng làm tăng khả năng bị cảm nắng. Hiểu rõ những đối tượng này giúp chúng ta chủ động hơn trong việc phòng ngừa và bảo vệ sức khỏe.

Đặc biệt, trong điều kiện khí hậu nhiệt đới như Việt Nam, chỉ số nhiệt cao kết hợp với độ ẩm lớn càng làm gia tăng nguy cơ. Do đó, việc theo dõi dự báo thời tiết và chuẩn bị kỹ lưỡng là điều không thể xem nhẹ.

Xử lý cảm nắng: Các bước cần thực hiện ngay lập tức

Say nắng: Nguyên nhân, triệu chứng và biện pháp khắc phục

Khi phát hiện bản thân hoặc người xung quanh có dấu hiệu cảm nắng, việc xử lý cảm nắng nhanh chóng là yếu tố quyết định để tránh hậu quả nghiêm trọng. Dưới đây là các bước sơ cứu cơ bản mà bất kỳ ai cũng nên nắm rõ.

Trước tiên, hãy di chuyển nạn nhân đến nơi thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp. Cởi bỏ bớt quần áo dày, sử dụng khăn mát hoặc túi chườm đá đặt lên các vùng như cổ, nách, bẹn để hạ nhiệt độ cơ thể.

Nếu nạn nhân còn tỉnh táo, hãy khuyến khích họ uống nước mát hoặc dung dịch chứa điện giải như oresol. Tuy nhiên, nếu xuất hiện các triệu chứng nặng như ngất xỉu, co giật, hoặc sốt cao liên tục, cần gọi ngay dịch vụ cấp cứu (115) và đưa đến cơ sở y tế gần nhất. Trong quá trình chờ đợi, tiếp tục làm mát cơ thể để duy trì tình trạng ổn định.

Lưu ý rằng, ngay cả khi nạn nhân có dấu hiệu hồi phục, việc thăm khám y tế vẫn là cần thiết để loại bỏ nguy cơ biến chứng lâu dài như suy thận, phù phổi, hoặc rối loạn thần kinh. Thời gian vàng trong xử lý cảm nắng chính là sự nhanh nhạy và quyết đoán.

Phòng ngừa cảm nắng

Phòng ngừa luôn là cách tốt nhất để tránh những rủi ro từ cảm nắng. Một số biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả có thể áp dụng ngay trong cuộc sống hàng ngày sẽ giúp bạn bảo vệ sức khỏe trong những ngày nắng nóng.

Trước hết, hạn chế ra ngoài vào giờ cao điểm (10h - 16h), ưu tiên chọn thời điểm sáng sớm hoặc chiều muộn cho các hoạt động ngoài trời. Khi phải ra ngoài, hãy mặc quần áo sáng màu, thoáng mát, đội mũ rộng vành và sử dụng kem chống nắng có SPF từ 30 trở lên.

Uống ít nhất 1,5-2 lít nước mỗi ngày, bổ sung thêm nếu vận động nhiều là điều bắt buộc. Các loại nước trái cây, nước dừa hoặc đồ uống thể thao giàu điện giải cũng là lựa chọn lý tưởng. Tránh xa caffeine và rượu vì chúng làm tăng nguy cơ mất nước.

Đối với trẻ em và người lớn tuổi, cần chú ý đặc biệt đến chế độ ăn uống và sinh hoạt. Một không gian sống thoáng đãng, sử dụng rèm che nắng và quạt phun sương cũng góp phần giảm thiểu tác động của nhiệt độ cao. Theo dõi màu sắc nước tiểu (nước tiểu sẫm màu là dấu hiệu mất nước) hoặc cân nặng trước và sau hoạt động thể chất cũng là cách kiểm soát tình trạng cơ thể hiệu quả.

Đọc thêm tại bài viết:  Mẹo hay chống say nắng mùa hè

Kết luận

Cảm nắng không chỉ là một vấn đề sức khỏe thông thường mà còn là tình trạng khẩn cấp cần được chú trọng trong mùa hè. Việc nhận biết dấu hiệu cảm nắng như mệt mỏi, chóng mặt, thân nhiệt tăng cao, cùng với cách xử lý cảm nắng nhanh chóng như làm mát cơ thể và gọi cấp cứu, có thể cứu sống một người trong gang tấc.

Hơn nữa, phòng ngừa bằng cách uống đủ nước, mặc trang phục phù hợp và tránh nắng gắt là chìa khóa để bảo vệ bản thân và gia đình. Hãy luôn lắng nghe cơ thể và hành động kịp thời để mùa hè trở thành khoảng thời gian vui vẻ, an toàn thay vì nỗi lo về sức khỏe.

 

 

Bình luận
Tin mới
  • 15/07/2025

    Các hoạt động thể thao dưới nước phù hợp cho người cao tuổi trong mùa hè

    Mùa hè với những ngày nắng nóng kéo dài không chỉ là thời điểm để thư giãn mà còn là cơ hội tuyệt vời để người cao tuổi tham gia các hoạt động thể thao dưới nước. Đây là hình thức vận động nhẹ nhàng, ít gây áp lực lên cơ thể, đồng thời mang lại nhiều lợi ích sức khỏe vượt trội.

  • 14/07/2025

    Bài tập tốt nhất cho chứng đau thắt lưng

    Đau thắt lưng là một trải nghiệm phổ biến đối với nhiều người. Nó thường có thể dẫn đến đau, ngứa ran hoặc tê ở phần thân dưới. Có nhiều nguyên nhân gây đau thắt lưng, phổ biến nhất bao gồm căng cơ, tư thế xấu và tuổi tác.

  • 13/07/2025

    Lựa chọn trang phục và phụ kiện chống nắng hiệu quả cho thanh thiếu niên

    Mùa hè đến mang theo cái nắng gay gắt, đặc biệt tại Việt Nam – nơi khí hậu nhiệt đới khiến bức xạ tia cực tím (UV) đạt mức cao trong nhiều tháng. Đối với thanh thiếu niên lứa tuổi năng động, thường xuyên tham gia các hoạt động ngoài trời như thể thao, dã ngoại hay đi học việc bảo vệ làn da và sức khỏe trước tia UV là vô cùng cần thiết.

  • 12/07/2025

    Chất tạo ngọt nhân tạo làm thúc đẩy cơn đói, khiến bạn ăn nhiều hơn

    Một nghiên cứu mới đã tìm hiểu cách thức sucralose, một chất tạo ngọt không calo, ảnh hưởng đến các tín hiệu não bộ liên quan đến cảm giác đói.

  • 11/07/2025

    Những dấu hiệu của tình yêu thái quá và cách xử lý

    Việc ai đó thể hiện tình cảm với bạn có thể khiến bạn cảm thấy vui vẻ và phấn khích khi bạn đang trong giai đoạn đầu của một mối quan hệ mới. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải phân biệt sự mới lạ của một mối quan hệ mới với các hành vi thái quá.

  • 10/07/2025

    Vận động cùng con - giải pháp gắn kết tình cảm gia đình

    Trong cuộc sống hiện đại, khi thời gian dành cho gia đình ngày càng bị thu hẹp bởi công việc và các thiết bị điện tử, việc tìm kiếm một hoạt động vừa tốt cho sức khỏe vừa giúp gắn kết tình cảm cha con trở nên cần thiết hơn bao giờ hết.

  • 10/07/2025

    Cách phòng tránh và xử trí khi trẻ bị cháy nắng

    Những ngày hè đầy nắng là thời điểm lý tưởng để đưa trẻ ra ngoài chơi, đi biển, cắm trại, picnic,... Tuy nhiên, dành quá nhiều thời gian dưới ánh nắng mặt trời có thể khiến trẻ dễ bị cháy nắng. Cháy nắng nặng không chỉ gây khó chịu mà còn có thể làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe về da cho trẻ. Cùng đọc bài viết sau đây để biết cách phòng tránh và xử trí khi trẻ bị cháy nắng.

  • 09/07/2025

    Đau đầu do thời tiết nóng bức: Nguy cơ tiềm ẩn và giải pháp phòng ngừa hiệu quả

    Mùa hè mang theo những ngày nắng kéo dài, không khí oi bức và nền nhiệt độ cao, tạo nên nhiều thách thức đối với sức khỏe con người. Một trong những ảnh hưởng phổ biến nhưng ít được chú ý là tình trạng đau đầu do nóng.

Xem thêm