Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Mối đe dọa thầm lặng mang tên “Say nắng”

Mùa hè đến, mang theo ánh nắng chói chang, những cơn mưa bất chợt, cũng như chuỗi ngày dài oi bức. Cùng với niềm vui của những chuyến du lịch và hoạt động ngoài trời, chúng ta cũng phải đối mặt với một mối đe dọa tiềm ẩn: Say nắng.

Say nắng không chỉ đơn thuần là cảm giác mệt mỏi tạm thời, mà là một tình trạng khẩn cấp có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe, thậm chí đe dọa tính mạng nếu không được xử lý kịp thời.

Tìm hiểu về sự khác biệt giữa hiện tượng say nắng và say nóng | Vietnam+  (VietnamPlus)Khi cơ thể "quá tải" vì nhiệt

Say nắng, hay còn gọi là sốc nhiệt, xảy ra khi cơ thể tiếp xúc quá lâu với nhiệt độ cao, khiến thân nhiệt tăng lên mức nguy hiểm (trên 40 độ C). Lúc này, cơ chế điều hòa thân nhiệt tự nhiên của cơ thể bị quá tải, không thể làm mát hiệu quả, dẫn đến mất nước, mất cân bằng điện giải và gây tổn thương các cơ quan nội tạng quan trọng.

Những người thường xuyên làm việc hoặc hoạt động nhiều ngoài trời nắng nóng, đặc biệt là trẻ em và người cao tuổi, có nguy cơ cao bị say nắng. Trẻ em do hệ thống điều hòa thân nhiệt chưa hoàn thiện, còn người cao tuổi do khả năng thích nghi với nhiệt độ kém hơn.

Nhận diện "tín hiệu cầu cứu" của cơ thể

Say nắng không chỉ là cảm giác mệt mỏi thoáng qua. Cơ thể sẽ phát ra những "tín hiệu cầu cứu" mà chúng ta cần nhận biết để có thể can thiệp kịp thời.

Giai đoạn đầu:

  • Mệt mỏi, kiệt sức: cơ thể cảm thấy mệt mỏi bất thường, không thể tiếp tục hoạt động.
  • Đau đầu, chóng mặt: đau đầu dữ dội, cảm giác choáng váng, mất thăng bằng.
  • Buồn nôn, nôn: có thể kèm theo cảm giác nôn nao, khó chịu ở dạ dày.
  • Da nóng, đỏ: da trở nên nóng ran và ửng đỏ do nhiệt độ cơ thể tăng cao.
  • Khát nước dữ dội: cảm giác khát nước liên tục, không thể giải tỏa bằng cách uống nước như thông thường.

Cách xử trí khi bị say nắng, say nóng đúng chuẩn, biết để phòng thânGiai đoạn nặng:

  • Lú lẫn, mất phương hướng: không thể tập trung, suy nghĩ không rõ ràng, mất khả năng định hướng.
  • Co giật: cơ thể co giật không kiểm soát.
  • Mất ý thức: ngất xỉu, hôn mê.
  • Thân nhiệt tăng rất cao: thân nhiệt vượt quá 40 độ C, có thể lên đến 41-42 độ C.

Hành động khẩn cấp khi gặp người say nắng

Khi gặp người có dấu hiệu say nắng, cần nhanh chóng thực hiện các biện pháp sơ cứu sau:

  1. Đưa nạn nhân vào nơi mát mẻ: di chuyển nạn nhân đến nơi râm mát, thoáng gió, tránh ánh nắng trực tiếp.
  2. Hạ thân nhiệt: cởi bớt quần áo, dùng khăn mát hoặc túi chườm đá đặt hoặc lau lên trán, cổ, nách, bẹn.
  3. Bù nước và điện giải: nếu nạn nhân còn tỉnh táo, cho uống nước mát hoặc dung dịch oresol để bù nước và điện giải.
  4. Gọi cấp cứu: ngay cả khi nạn nhân có vẻ hồi phục sau sơ cứu, vẫn cần gọi cấp cứu để đưa bệnh nhân đến bệnh viện và điều trị cấp cứu kịp thời.

Đọc thêm: Say nắng, say nóng: Nguyên nhân và cách xử trí

Phòng bệnh hơn chữa bệnh

Phòng ngừa say nắng là cách tốt nhất để bảo vệ tránh nhưng nguy hại say nắng mang đến cho bạn. Dưới đây là các biện pháp phòng ngừa bạn có thể thực hiện:

  • Hạn chế ra ngoài trời nắng, đặc biệt là vào thời điểm nắng nóng cao điểm từ 10 giờ sáng đến 4 giờ chiều. Nếu bắt buộc phải ra ngoài, hãy hạn ché thời gian phải ở ngoài nắng hoặc xen kẽ những khoảng thời gian ngoài nắng và trong nhà/ bóng râm.
  • Mặc quần áo thoáng mát, khi ra ngoài trời nắng nên chọn trang phục sáng màu, rộng rãi, chất liệu thấm hút mồ hôi tốt, độ che kín cao (quần áo dài).
  • Bảo vệ da và mắt khi ra ngoài trời, đội mũ rộng vành, đeo kính râm, sử dụng kem chống nắng ít nhất 20 phút trước khi ra ngoài trời nắng và bôi lại khi cần thiết.
  • Uống đủ nước: uống nước thường xuyên, ngay cả khi không cảm thấy khát, đảm bảo nhu cầu nước uống tính theo tuổi. Nếu ra ngoài nắng hoặc vận động nhiều cần tăng thêm lượng nước uống và ưu tiên các loại nước có bổ sung chất điện giải, muối khoáng.
  • Bổ sung điện giải: Uống nước oresol, nước dừa hoặc ăn trái cây giàu kali như chuối, cam.

Đọc thêm: Mưa nắng thất thường, cần làm gì để bảo vệ sức khỏe trẻ?

Chú ý bảo vệ trẻ em, nhất là trẻ nhỏ

Do khả năng chống nắng chưa hoàn thiện nên trẻ em đặc biệt dễ bị tổn thương bởi nắng nóng. Bên cạnh đó, trẻ thường xuyên vận động, chơi nhiều ngoài trời trong mùa hè. Do đó, cha mẹ cần đặc biệt chú ý bảo vệ trẻ khỏi ánh nắng mặt trời, trong đó lưu ý đến việc cho trẻ mặc quần áo thoáng mát, đội mũ nón, sử dụng kem chống nắng dành cho trẻ em đúng cách khi ra ngoài. Lưu ý việc cho trẻ uống đủ nước và có một chế độ dinh dưỡng thích hợp trong mùa hè.

Đọc thêm: Chế độ dinh dưỡng tối ưu cho mùa hè khỏe mạnh

Thạc sỹ Lê Việt Anh - Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Theo Tổng hợp
Bình luận
Tin mới
  • 27/08/2025

    Có nên chạy bộ mỗi ngày để giảm cân?

    Chạy bộ là một bài tập thể dục đã được chứng minh là có thể cải thiện sức bền và giảm mỡ cơ thể một cách an toàn. Tuy nhiên, việc chạy bộ mỗi ngày có mang lại hiệu quả giảm cân như mong muốn?

  • 27/08/2025

    Tại sao ngón chân của bạn bị tê?

    Tê ở ngón chân là một trong triệu chứng dai dẳng khó xác định. Nó có thể là triệu chứng của một căn bệnh nghiêm trọng ví dụ như bệnh tiểu đường hoặc có thể chỉ là do bạn đi giày không phù hợp.

  • 26/08/2025

    6 thói quen giúp giảm mỡ bụng sau tuổi 45

    Sự thay đổi hormone, quá trình trao đổi chất chậm lại là nguyên nhân khiến mỡ dễ tích tụ quanh vùng eo, đặc biệt là với chị em sau tuổi 45. Để giảm mỡ bụng 'cứng đầu' này có thể chỉ cần thực hiện một số thói quen đơn giản.

  • 26/08/2025

    10 Dấu hiệu cảnh báo bệnh tim mạch ở người cao tuổi

    Bệnh tim mạch là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu, đặc biệt ở người cao tuổi. Mỗi năm, có khoảng 5 triệu người mắc suy tim trên thế giới và gần 50% trong số đó tử vong sau 5 năm. Tại Việt Nam, bệnh tim mạch chiếm 60% các ca bệnh nội khoa.

  • 25/08/2025

    Ăn trứng vào bữa sáng có giúp giảm cân nhanh hơn?

    Bữa sáng giàu protein từ trứng không chỉ giúp no lâu mà còn hỗ trợ đốt mỡ hiệu quả hơn so với các bữa sáng nhiều tinh bột. Vậy ăn trứng vào buổi sáng có thật sự giúp bạn đạt mục tiêu giảm cân nhanh hơn?

  • 25/08/2025

    Tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe và cách cai nghiện hiệu quả

    Thuốc lá từ lâu đã trở thành một vấn đề sức khỏe cộng đồng đáng báo động trên toàn cầu. Với hàng triệu người sử dụng mỗi ngày, tác hại của thuốc lá không chỉ ảnh hưởng đến người hút mà còn gây tổn hại nghiêm trọng cho những người xung quanh thông qua khói thuốc thụ động.

  • 24/08/2025

    Tác dụng của vỏ khoai lang không nên bỏ qua

    Khi ăn khoai lang, nhiều người thường có thói quen bỏ vỏ. Tuy nhiên, ít ai biết rằng phần vỏ này lại chứa dinh dưỡng mang lại một số lợi ích sức khỏe đáng ngạc nhiên.

  • 24/08/2025

    Cách phòng ngừa và điều trị đau lưng ở dân văn phòng

    Đau lưng đang trở thành một vấn đề sức khỏe phổ biến, đặc biệt đối với những người làm việc trong môi trường văn phòng. Tính chất công việc yêu cầu ngồi lâu, ít vận động và thường xuyên làm việc trước máy tính tạo ra áp lực lớn lên cột sống, dẫn đến các cơn đau lưng dai dẳng.

Xem thêm