Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Dầu ăn công nghiêp và sức khỏe con người - Phần 2

Đã có một thời người ta tin rằng dầu ăn tốt cho sức khỏe hơn mỡ; dầu ăn công nghiệp đặc biệt là những loại dầu từ hạt như dầu đậu nành, dầu hạt cải và dầu ngô tốt cho trái tim, trí não và cả cơ thể con người. Nhưng sự thực thì không phải như vậy!

Rất nhiều công trình nghiên cứu đã chỉ ra rằng nhứng loại dầu ăn này hoàn toàn không tốt cho sức khỏe. Hãy tìm hiểu về lịch sử của ngành công nghiệp dầu ăn, những tác dụng không tốt của chúng đến ức khỏe và tìm hiểu xem loại chất béo nào bạn nên sử dụng để thay thế cho dầu công nghiệp.

Sử dụng dầu ăn không hợp lý sẽ gây ra nhiều vấn đề sức khỏe:

Hen

Ăn nhiều dầu công nghiệp làm tăng nguy cơ bị hen. Một lượng lớn chất béo omega 6 sẽ làm tăng các chất tiền viêm dẫn đến làm nặng thêm tình trạng viêm của cơ thể.

Bệnh tự miễn

Dầu ăn công nghiệp làm gia tăng tính tự miễn thông qua việc tăng tỷ lệ omega 6/omega3 và tăng quá trình oxi hóa của cơ thể cũng như gây ra viêm mạn tính

Bệnh tâm thần

Những loại dầu ăn công nghiệp không tốt cho não bộ. Cũng thông qua việc làm gia tăng tỷ số omega 6/omega 3, dầu ăn công nghiệp gây ra trầm cảm, lo âu, suy giảm nhận thức và mất trí nhớ. Tiêu thụ dầu hạt cải có liên quan đến việc suy giảm trí nhớ và suy giảm khả năng học hỏi trong bệnh Alzheimer. Chất béo dạng trans sản phẩm cuối cùng của quá trình sản xuất dầu công nghiệp cũng có liên quan đến nguy cơ suy giảm trí nhớ.

Tiểu đường và béo phì

Liệu dầu ăn công nghiệp có khiến chúng ta mắc tiểu đường và béo phì? Nghiên cứu trên chuột đã chỉ ra tiêu thụ nhiều acid linoleic một acid béo cơ bản có trong dầu công nghiệp, làm thay đổi sự dẫn truyền tín hiệu thần kinh, tăng tiêu thụ thực phẩm và mỡ. Ở chuột, tiêu thụ nhiều dầu đậu nành dẫn đến béo phì, kháng insulin, tiểu đường và gan nhiễm mỡ. Nhưng nghiên cứu trên động vật cũng gợi ý rằng dầu hạt cải có thể là nguyên nhân gây ra kháng insulin.

Những nghiên cứu trên người cũng chỉ ra tác động của dầu công nghiệp trên bệnh tiểu đường và béo phì đặc biệt là ở trẻ em.

Bệnh tim

Trái ngược với quảng cáo, những acid béo được oxi hóa đóng vai trò then chốt trong việc phát triển các bệnh tim mạch. Người ta đã tìm thấy mối liên quan của việc acid linoleic có trong dầu công nghiệp với bệnh tim mạch. Giả thuyết của mối liên quan này như sau: chế độ ăn có acid linoleic từ dầu ăn công nghiệp sẽ hợp nhất với lipoprotein trong máu. Sự bất ổn của aicd linoleic làm tăng nguy cơ của quá trình oxi hóa lipoprotein. Lipoprotein bị oxi hóa sẽ không có khả năng nhận diện với những thụ thể chuyên biệt trong cơ thể và thay vào đó là họa hóa các đại thực bào, tạo thành các mảng xơ hóa và dẫn đến bệnh tim mạch.

Dầu công nghiệp còn gây ra bệnh tim mạch thông qua việc tăng tỷ số omega 6-omega 3. Tỷ số tăng lên gây ra nhiều yếu tố nguy cơ với bệnh tim mạch vì quá nhiều omega 6 làm tăng các chất tiền viêm và tiền cũng gây ảnh hưởng dến hệ thống tim mach.

Ngoài ra việc tiêu thụ nhiều dầu công nghiệp cũng gây ra bệnh viêm ruột, ảnh hưởng đến khả năng sinh sản, thoái hóa điểm vàng, viêm khớp. Tất cả đều do gia tăng lượng omega 6 trong cơ thể.

Vậy thì làm thế nào thay thế dầu công nghiệp đây?

  • Đầu tiên bạn phải có khái niệm gạt bỏ hết các loại dầu mình thường ăn như dầu hạt cải, dầu hạt ngô, dầu đậu nành, dầu hạt hướng dương, dầu lạc và nhiều loại khác đi.
  • Tiếp theo ngừng ăn các thực phẩm chế biến sẵn vì chúng đều được chế biến từ dầu ăn công nghiệp. Các quán ăn cũng hay sử dụng dầu công nghiệp chiên đi chiên lại nhiều lần.
  • Tiếp nữa là tránh ăn các thực phẩm động vật được nuôi công nghiệp.

Khi nghĩ đến omega 6, chất lượng mới là vấn đề? Thực tế chỉ có omega 6 trong dầu công nghiệp mới ảnh hưởng đến sức khỏe còn loại omega 6 có trong thực phẩm tự nhiên thì lại rất tốt. Omega 6 trong thực phẩm không bị oxi hóa không tiếp xúc với nhiều hóa chất và trải qua quá trình công nghiệp hóa nên chúng mới có lợi cho sức khỏe. Omega 6 có nhiều trong các loại hạt chứa dầu, gia cầm và quả bơ.

Một số lại chất béo nên dùng để nấu

Dầu ôliu

Dầu ôliu là một loại dầu đã có mặt trong chế độ ăn của con người hàng nghìn năm nay. Chúng giàu chất chống oxi hóa là vitamin E và các poly phenol với rất nhiều lợi ích cho sức khỏe trong đó có cả việc bảo vệ hệ thống tim mạch và chống lại bệnh tiểu đường. Một thìa cà phê dầu ôliu có chứa 1,9g chất béo bão hòa; 9,8g chất béo không bão hòa đơn và 1,4g chất béo không bão hòa đa.

Dầu dừa

Dầu dừa là một siêu thực phẩm với rất nhiều lợi ích cho sức khỏe. Chúng chứa triglyceride chuỗi trung bình như lauric acid, acid béo, là những chất sẵn sàng cũng cấp năng lượng cho cơ thể, chống sự phát triển của nấm, vi khuẩn và virus. Dầu dừa có chứa 90% là chất béo bão hòa rất bền với nhiệt.

Bơ động vật

Nếu bạn dung nạp tốt các chế phẩm của sữa, bơ động vật thì đó là một sự lựa chọn tuyệt vời đặc biệt là những chế phẩm từ động vật ăn cỏ. Bơ của chúng có chứa những acid linoleic liên kết, là chất béo chống ung thư và thúc đẩy chuyển hóa. Một thìa bơ động vật có chứa 7,2g chất béo bão hòa, 2,9 g chất béo không bão hòa đơn, và 0.4g chất béo không bão hòa đa.

 Mỡ động vật

Có thể bạn ngạc nhiên, vì từ lâu lắm rồi bạn không còn sử dụng mỡ nữa vì chúng được coi là quá béo. Loại mỡ phổ biến là mỡ lợn, mỡ gà đều có thể sử dụng để chế biến nấu nướng tốt.

Cuối cùng, để đảm bảo việc nạp được các chất béo bão hòa lành mạnh trong chế độ ăn của bạn thì hãy chịu khó bổ sung các loại hạt, bơ, dừa, cá béo hoang dã, thịt động vật ăn cỏ là những nguồn chất béo tuyệt vời cho cơ thể bạn. Note lại cho bạn nhớ: hãy chọn chất béo động vật để nấu ăn, và dùng chất béo thực vật để trộn dầu.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Hiểu đúng về DHA – dưỡng chất vàng cho sự phát triển của trẻ

Bs. Đào Ngọc - Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Theo Chriskresser
Bình luận
Tin mới
  • 04/12/2025

    Ai không nên ăn thịt lợn nọng?

    Thịt lợn nọng ngon nhưng do hàm lượng chất béo bão hòa cao, một số nhóm người nên đặc biệt hạn chế tiêu thụ thịt nọng.

  • 04/12/2025

    Sự thật về tóc bạc

    Nang tóc của bạn có các tế bào sắc tố tạo ra melanin, một chất hóa học tạo nên màu tóc của bạn. Khi bạn già đi, các tế bào này bắt đầu chết. Không có sắc tố, các sợi tóc mới mọc ra nhạt hơn và có nhiều sắc thái khác nhau của màu xám, bạc và cuối cùng là màu trắng. Khi nang tóc ngừng tạo ra melanin, nó sẽ không tạo ra các sợi tóc màu nữa.

  • 03/12/2025

    Có nên dùng ‘đường ăn kiêng’ để giảm cân?

    Việc sử dụng 'đường ăn kiêng' để giảm cân đang là một xu hướng phổ biến nhưng nó vẫn còn là một chủ đề gây nhiều tranh cãi. Vậy đường ăn kiêng có tác dụng gì và có an toàn để giảm cân không?

  • 03/12/2025

    Viêm xoang trong mùa đông

    Vào những tháng cuối năm thời tiết chuyển lạnh, nhiệt độ giảm kèm theo những cơn mưa là cả một thách thức với hệ hô hấp, khó chịu với mũi và xoang. Sự kết hợp giữa không khí khô và thay đổi nhiệt độ này ảnh hưởng đến hoạt động bài tiết chất nhầy của mũi và xoang để bảo vệ hệ hô hấp và lọc không khí; có thể dẫn đến các dấu hiệu nghẹt mũi, áp lực và khó chịu. Hiểu được tác động theo mùa này đối với sức khỏe xoang giúp giải thích tại sao nhiều người gặp phải các vấn đề liên quan đến xoang nhiều hơn trong những tháng mùa đông và chỉ ra những cách chúng ta có thể bảo vệ hệ hô hấp tốt hơn trong mùa lạnh.

  • 02/12/2025

    Eswatini – Quốc gia đầu tiên trên thế giới triển khai mũi tiêm phòng HIV hai lần mỗi năm

    Eswatini hiện đang là đất nước có tỉ lệ nhiễm HIV cao nhất thế giới. Eswatini từ lâu đã phải đối mặt với gánh nặng HIV cực kỳ lớn. Khoảng 27% người trưởng thành của quốc gia này sống chung với HIV – mức cao nhất thế giới. Dù đã đạt nhiều tiến bộ trong điều trị antiretroviral (ARV), số ca nhiễm HIV mới vẫn duy trì ở mức đáng lo ngại, đặc biệt trong nhóm phụ nữ trẻ và thanh niên.

  • 02/12/2025

    4 lợi ích nổi bật nhất của rau càng cua với sức khỏe

    Tuy chỉ là một loại rau dại mọc phổ biến nhưng rau càng cua chứa đựng những giá trị dinh dưỡng và dược liệu đáng kinh ngạc, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe con người.

  • 02/12/2025

    Các dấu hiệu nhận biết đột quỵ vào mùa đông

    Thời tiết lạnh có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ do một số yếu tố thuận lợi, bao gồm co mạch máu, tăng huyết áp và tăng độ nhớt của máu. Khi nhiệt độ giảm, cơ thể cố gắng giữ nhiệt bằng cách co các mạch máu, làm tăng huyết áp và có thể dẫn đến hình thành cục máu đông. Những người có nguy cơ cao bao gồm người cao tuổi, người mắc bệnh tim mạch, huyết áp cao, tiểu đường, và những người có lối sống ít vận động.

  • 01/12/2025

    4 loại thực phẩm giàu vitamin D nên bổ sung vào mùa đông

    Vitamin D đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe xương, hỗ trợ chức năng miễn dịch và điều hòa nhiều quá trình sinh lý trong cơ thể. Thiếu hụt vitamin D kéo dài có thể dẫn đến loãng xương, yếu cơ, tăng nguy cơ gãy xương và làm giảm khả năng chống nhiễm trùng.

Xem thêm