Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Có nên sử dụng kháng sinh để điều trị viêm tai ở trẻ em

Viêm tai là bệnh cực kỳ phổ biến ở trẻ nhỏ và đa số các trường hợp đều được điều trị bằng kháng sính. Nhưng, bạn có biết rằng, tai cũng có cơ chế tự chữa lành và kháng sinh chỉ đóng một phần rất nhỏ trong việc điều trị viêm tai. Hơn thế nữa, sử dụng lâu dài kháng sinh có thể dẫn đến tình trạng kháng kháng sinh và những hậu quả kháccho sức khỏe. Hãy xem các chuyên gia khuyến cáo như thế nào về cách điều trị viêm tai an toàn nhất.

Kháng sinh ít có tác dụng trong điều trị nhiễm trùng tai

Nhiễm trùng tai không phải lúc nào cũng do vi khuẩn gây ra. Rất nhiều các nghiên cứu cho thấy viêm tai do nhiễm khuẩn chỉ chiếm từ 51-78% số ca viêm tai. Điều đó có nghĩa là 22-49% còn lại là do các nguyên nhân khác như vi khuẩn thậm chí là nhạy cảm với một số thực phẩm. Và trong những trường hợp như thế thì kháng sinh sẽ không tác dụng.

Cho dù nguyên nhân có là gì đi chăng nữa thì tai vẫn có cơ chế tự giải quyết vấn đề viêm nhiễm đó bằng những cơ chế riêng. Một số nghiên cứu đã thống kê 60% trẻ em bị viêm tai tự khỏi trong vòng 24 giờ mà không cần dùng bất cứ loại kháng sinh nào. Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng 80% các ca nhiễm trùng tai khỏi hoàn toàn mà không cần tới điều trị thuốc.

Kết quả của một số nghiên cứu về hiệu quả của kháng sinh trong điều trị viêm tai cho thấy: kháng sinh chỉ nên được điều trị khi nhiễm trùng tai nặng thêm trong vòng 3-7 ngày. Kháng sinh không giúp ngăn chặn thủng màng nhĩ hoặc nhiễm trùng tai tiến triển nặng hơn ở nhiều trường hợp. Kháng sinh cũng không giúp giảm đau tai hoặc ngăn chặn việc suy giảm thính lực của trẻ nhỏ. Nhưng trong trường hợp trẻ dưới  2 tuổi viêm tai thì kháng sinh lại có nhiều tác dụng hơn.

Theo Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị của Hiệp hội nhi khoa Hoa Kỳ, không khuyến khích điều trị kháng sinh cho tất cả các ca nhiễm trùng tai. Nhưng vì áp lực của các bậc phụ huynh mong đợi một sự điều trị tích cực ngay lập tức nên phần lớn các bác sỹ buộc phải kê đơn kháng sinh điều trị.

Điều trị kháng sinh dẫn đến những ảnh hưởng lâu dài về sức khỏe trẻ em

Một chút lợi ích của kháng sinh không đủ để đánh cược với những nguy hiểm mà kháng sinh gây ra. Trong số những trẻ em được điều trị kháng sinh thì  cứ 14 trẻ lại có 1 trẻ mắc tiêu chảy, nôn và phát ban.

Kháng sinh không phải là một công cụ điều trị  thông minh, bởi kháng sinh không thể phân biệt được đâu là lợi khuẩn, đâu là vi khuẩn gây bệnh trong cơ thể con người. Đặc biệt là những kháng sinh phổ rộng có thể thanh lọc một loạt các lợi khuẩn đang cư trú trên người.

Vốn dĩ xây dựng được một hệ thống vi khuẩn cộng sinh trong cơ thể con người đã khó và mất thời gian lâu nên một khi uống kháng sinh nghĩa là bạn xác định phải  xây dựng lại từ đầu. Các vi khuẩn cộng sinh trong cơ thể chúng ta đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc củng cố hệ miễn dịch, chuyển hóa, dinh dưỡng, thải độc, chống lại việc viêm nhiễm và nhiều lợi ích khác.

Đặc biệt là trẻ em - những đối tượng dễ bị đe dọa bởi những nhiễm trùng cơ hội khác khi bị mất cân bằng lợi khuẩn trong cơ thể. Ví dụ, chỉ cần một liều amoxicilin hoặc các kháng sinh nhóm macrolide ( là những kháng sinh phổ rộng được dùng rộng rãi nhất trên thế giới) có thể làm tăng nguy cơ nhiễm H.Pylori (vi khuẩn gây viêm dạ dày) từ 20 đến 50%. Hoặc có thể làm tăng nguy cơ phát triển bệnh hen, sốt hoặc dị ứng da.

Với những bằng chứng trên có lẽ việc điều trị kháng sinh trong viêm tai là điều không quá cần thiết. Hơn nữa việc lạm dụng kháng sinh sẽ làm tăng các vi khuẩn kháng thuốc trong cộng đồng.

Kháng sinh nhất thiết phải được dùng dưới sự giám sát của bác sỹ và chỉ nên kê đơn trong những trường hợp cần  thiết. Dùng kháng sinh không được kê đơn không những gây ảnh hưởng đến sức khỏe mà còn gây nặng thêm tình trạng kháng thuốc của vi khuẩn trong cộng đồng.

Với những trẻ bị nhiễm trùng tai mạn tính, việc đặt ống dẫn lưu là điều không thể tránh khỏi. Chiếc ống này sẽ dẫn dịch từ tai ra ngoài do đó tránh được tình trạng nhiễm trùng tai thường xuyên. Mặc dù hiệu quả của ống dẫn lưu đã được chứng minh nhưng đây cũng không phải là một phương pháp hoàn hảo. Những rủi ro trong khi phẫu thuật, việc tái nhiễm trùng tai không phải là không xảy ra cũng là những điều cần cân nhắc.

Phương pháp điều trị nhiễm trùng tai an toàn nhất

Bạn có thể giúp con bạn giảm nguy cơ mắc viêm tai và hạn chế viêm tai nghiêm trọng bằng những việc sau:

  • Với trẻ sơ sinh: việc nuôi con bằng sữa mẹ vô cùng quan trọng vì giúp trẻ xây dựng được hệ thống miễn dịch tốt hơn là ăn sữa công thức.
  • Áp dụng chế độ ăn thực phẩm tươi sống giàu dinh dưỡng cho trẻ
  • Chú ý và phát hiện ra bé nhạy cảm với loại thức ăn nào và giải quyết tình trạng mẫn cảm đó. Các chế phẩm từ sữa dễ là nguyên nhân gây ra tình trạng tái nhiễm trùng nhất.
  • Cung cấp đủ lượng vitamin D cần thiết vì vitamin D giúp hệ miễn dịch khỏe mạnh hơn
  • Củng cố hệ miễn dịch của trẻ.

Một số phương pháp làm giảm những triệu chứng của bệnh viêm tai:

  • Vệ sinh mũi miệng tránh tình trạng viêm nhiễm làm gia tăng các nguy cơ  viêm tai bằng cách rửa mũi miệng bằng nước muối sinh lý
  • Tăng các thực phẩm củng cố hệ miễn dịch như tỏi, các thực phẩm giàu lợi khuẩn như thực phẩm lên men. Nếu cần thiết thì có thể dùng những thực phẩm chức năng để kich thích hệ miễn dịch.
     
  • Bạn có thể xem xét điều trị viêm tai bằng thảo dược nhất là những trường hợp viêm tai do virus vừa không ảnh hưởng đến hệ vi sinh đường ruột vừa không chịu những nguy cơ nguy hiểm của kháng sinh phổ rộng mặc dù  mất thời gian lâu hơn để các thảo dược này phát huy tác dụng

Nếu như tình trạng càng ngày càng nặng thì việc dùng kháng sinh là không thể tránh khỏi. Tuy nhiên đừng quá lo lắng vì vẫn có những cách hạn chế được tác dụng phụ của kháng sinh, trong đó việc tuân thủ đúng hướng dẫn của bác sỹ là cực kỳ quan trọng.

Tham khảo thông tin thêm về Viêm tai ở trẻ em tại bài viết: Viêm tai giữa ở trẻ nhỏ

Ts.Bs.Trương Hồng Sơn - Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Theo chriskresser
Bình luận
Tin mới
  • 15/07/2025

    Các hoạt động thể thao dưới nước phù hợp cho người cao tuổi trong mùa hè

    Mùa hè với những ngày nắng nóng kéo dài không chỉ là thời điểm để thư giãn mà còn là cơ hội tuyệt vời để người cao tuổi tham gia các hoạt động thể thao dưới nước. Đây là hình thức vận động nhẹ nhàng, ít gây áp lực lên cơ thể, đồng thời mang lại nhiều lợi ích sức khỏe vượt trội.

  • 14/07/2025

    Bài tập tốt nhất cho chứng đau thắt lưng

    Đau thắt lưng là một trải nghiệm phổ biến đối với nhiều người. Nó thường có thể dẫn đến đau, ngứa ran hoặc tê ở phần thân dưới. Có nhiều nguyên nhân gây đau thắt lưng, phổ biến nhất bao gồm căng cơ, tư thế xấu và tuổi tác.

  • 13/07/2025

    Lựa chọn trang phục và phụ kiện chống nắng hiệu quả cho thanh thiếu niên

    Mùa hè đến mang theo cái nắng gay gắt, đặc biệt tại Việt Nam – nơi khí hậu nhiệt đới khiến bức xạ tia cực tím (UV) đạt mức cao trong nhiều tháng. Đối với thanh thiếu niên lứa tuổi năng động, thường xuyên tham gia các hoạt động ngoài trời như thể thao, dã ngoại hay đi học việc bảo vệ làn da và sức khỏe trước tia UV là vô cùng cần thiết.

  • 12/07/2025

    Chất tạo ngọt nhân tạo làm thúc đẩy cơn đói, khiến bạn ăn nhiều hơn

    Một nghiên cứu mới đã tìm hiểu cách thức sucralose, một chất tạo ngọt không calo, ảnh hưởng đến các tín hiệu não bộ liên quan đến cảm giác đói.

  • 11/07/2025

    Những dấu hiệu của tình yêu thái quá và cách xử lý

    Việc ai đó thể hiện tình cảm với bạn có thể khiến bạn cảm thấy vui vẻ và phấn khích khi bạn đang trong giai đoạn đầu của một mối quan hệ mới. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải phân biệt sự mới lạ của một mối quan hệ mới với các hành vi thái quá.

  • 10/07/2025

    Vận động cùng con - giải pháp gắn kết tình cảm gia đình

    Trong cuộc sống hiện đại, khi thời gian dành cho gia đình ngày càng bị thu hẹp bởi công việc và các thiết bị điện tử, việc tìm kiếm một hoạt động vừa tốt cho sức khỏe vừa giúp gắn kết tình cảm cha con trở nên cần thiết hơn bao giờ hết.

  • 10/07/2025

    Cách phòng tránh và xử trí khi trẻ bị cháy nắng

    Những ngày hè đầy nắng là thời điểm lý tưởng để đưa trẻ ra ngoài chơi, đi biển, cắm trại, picnic,... Tuy nhiên, dành quá nhiều thời gian dưới ánh nắng mặt trời có thể khiến trẻ dễ bị cháy nắng. Cháy nắng nặng không chỉ gây khó chịu mà còn có thể làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe về da cho trẻ. Cùng đọc bài viết sau đây để biết cách phòng tránh và xử trí khi trẻ bị cháy nắng.

  • 09/07/2025

    Đau đầu do thời tiết nóng bức: Nguy cơ tiềm ẩn và giải pháp phòng ngừa hiệu quả

    Mùa hè mang theo những ngày nắng kéo dài, không khí oi bức và nền nhiệt độ cao, tạo nên nhiều thách thức đối với sức khỏe con người. Một trong những ảnh hưởng phổ biến nhưng ít được chú ý là tình trạng đau đầu do nóng.

Xem thêm