Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Chế độ ăn ít protein có thể là nguyên nhân dẫn đến thừa cân, béo phì

Một nghiên cứu trên quy mô lớn của Úc cho thấy, cơ thể 'đói protein' là nguyên nhân dẫn đến việc ăn quá nhiều và gây thừa cân, béo phì.

Ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy thực phẩm đã qua chế biến và tinh chế là nguyên nhân hàng đầu làm tăng tỷ lệ béo phì. 

Một nghiên cứu mới kéo dài hơn 1 năm về thói quen ăn uống của 9.341 người Úc cho thấy, việc tiêu thụ các loại thực phẩm chế biến cực nhanh đang thúc đẩy đại dịch béo phì. Lượng protein quá ít trong đồ ăn nhanh khiến mọi người ăn  thêm nhiều để phản ứng lại sự thèm ăn của cơ thể đối với protein.

Nghiên cứu mới dựa trên một cuộc khảo sát dinh dưỡng và hoạt động thể chất quốc gia do Cục Thống kê Úc (ABS) thực hiện, và ủng hộ thêm 'Giả thuyết đòn bẩy protein'. Nghiên cứu được thực hiện bởi Trung tâm Charles Perkins của Đại học Sydney (CPC) và được xuất bản trong số mới nhất của tạp chí Béo phì.

photo-1668135233572

Nghiên cứu xác nhận rằng thực phẩm đã qua chế biến là một nguyên nhân làm gia tăng bệnh béo phì.

Lần đầu tiên được đưa ra vào năm 2005 bởi các giáo sư Raubenheimer và Stephen Simpson, Giả thuyết đòn bẩy protein lập luận rằng, mọi người ăn quá nhiều chất béo và carbohydrate vì cơ thể thèm ăn protein, thứ mà cơ thể ưa thích hơn mọi thứ khác. Chế độ ăn uống bao gồm các loại thực phẩm đã qua chế biến và tinh chế có hàm lượng protein thấp, do đó mọi người càng có xu hướng tiêu thụ nhiều thực phẩm giàu năng lượng hơn cho đến khi đáp ứng được nhu cầu protein của cơ thể.

1. Thực phẩm đã qua chế biến thiếu protein và làm tăng cảm giác thèm ăn

"Khi mọi người tiêu thụ nhiều đồ ăn vặt hoặc thực phẩm đã qua chế biến và tinh chế sẽ làm loãng protein trong chế độ ăn và làm tăng nguy cơ thừa cân và béo phì, làm tăng nguy cơ mắc bệnh mạn tính," tác giả chính của nghiên cứu - TS Amanda Grech, một nghiên cứu viên tại CPC và Trường Khoa học Môi trường và Đời sống của Đại học Sydney cho biết.

Còn theo GS David Raubenheimer, Chủ tịch Leonard Ullmann về Sinh thái dinh dưỡng tại Trường Khoa học Môi trường và Đời sống: "Con người, giống như nhiều loài khác, thèm ăn protein hơn là các chất dinh dưỡng cung cấp năng lượng như chất béo và carbohydrate. Điều đó có nghĩa là nếu protein trong chế độ ăn của chúng ta được pha loãng với chất béo và carbohydrate, chúng ta sẽ ăn nhiều năng lượng hơn để có được lượng protein mà cơ thể chúng ta thèm muốn".

2. Protein cần thiết cho sức khỏe 

Protein là nền tảng của sự sống. Mọi tế bào trong cơ thể đều chứa protein và chúng được sử dụng để sửa chữa hoặc tạo ra tế bào mới; và người ta ước tính rằng có tới hơn một triệu dạng protein cần thiết để cơ thể con người hoạt động.

Nguồn thực phẩm cung cấp protein bao gồm thịt, sữa, cá, trứng, đậu nành, các loại đậu, một số loại ngũ cốc như mầm lúa mì và quinoa.

photo-1668135236783

 

Protein có nhiều chức năng quan trọng đối với tế bào và cơ thể.

Các nhà khoa học của Đại học Sydney đã phân tích dữ liệu từ một cuộc khảo sát về dinh dưỡng và hoạt động thể chất ở 9.341 người trưởng thành, được thực hiện từ tháng 5/2011 đến tháng 6/2012, với độ tuổi trung bình là 46,3 tuổi.

Họ phát hiện ra năng lượng trung bình của dân số là 8.671 kilojoules (kJ), với tỷ lệ năng lượng trung bình từ protein chỉ là 18,4%, so với 43,5% từ carbohydrate và 30,9% từ chất béo, và chỉ 2,2% từ chất xơ và 4,3% từ rượu bia.

Sau đó, họ lập biểu đồ năng lượng tiêu thụ so với thời gian tiêu thụ và nhận thấy rằng mô hình phù hợp với dự đoán của Giả thuyết đòn bẩy protein. Những người tiêu thụ lượng protein thấp hơn trong bữa ăn đầu tiên trong ngày sẽ tiếp tục tăng lượng thức ăn tổng thể của họ trong các bữa ăn tiếp theo đó, trong khi những người nhận được đủ lượng protein khuyến nghị lại giảm lượng thức ăn của họ trong suốt cả ngày.

3. "Đói protein" là nguyên nhân dẫn đến việc ăn quá nhiều

Các nhà khoa học cũng tìm thấy sự khác biệt có ý nghĩa thống kê giữa các nhóm vào bữa ăn thứ 3 trong ngày: những người có tỷ lệ năng lượng từ protein vào đầu ngày cao hơn có tổng năng lượng tiêu thụ trong ngày thấp hơn nhiều.

Trong khi đó, những người tiêu thụ thực phẩm ít protein vào đầu ngày có nhu cầu tiếp tục tăng lượng tiêu thụ, cơ thể họ tìm cách bù đắp bằng mức tiêu thụ năng lượng tổng thể cao hơn.

photo-1668135238007

Các loại thực phẩm đã qua chế biến và tinh chế là nguyên nhân chính dẫn đến năng lượng tiêu thụ quá mức và béo phì.

(Ảnh minh họa)

Những người có tỷ lệ protein thấp hơn so với khuyến nghị trong bữa ăn đầu tiên tiêu thụ nhiều thực phẩm tùy ý hơn (thực phẩm giàu năng lượng, giàu chất béo bão hòa, đường, muối hoặc rượu) và ít hơn 5 nhóm thực phẩm được khuyến nghị (ngũ cốc; rau/các loại đậu; trái cây; sữa và thịt).

Do đó, họ có một chế độ ăn tổng thể kém hơn vào mỗi bữa ăn, tỷ lệ năng lượng protein của họ giảm dần ngay cả khi lượng thức ăn tùy ý của họ tăng lên - một hiệu ứng mà các nhà khoa học gọi là 'pha loãng protein'.

Trong khi nhiều yếu tố góp phần làm tăng cân quá mức - bao gồm cách ăn uống, mức độ hoạt động thể chất và thói quen ngủ - các nhà khoa học của Đại học Sydney cho rằng nhu cầu mạnh mẽ của cơ thể đối với protein và việc ăn các loại thực phẩm đã qua chế biến và tinh chế là nguyên nhân chính dẫn đến năng lượng tiêu thụ quá mức và béo phì.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Chất tạo ngọt không chứa calo thay thế đường có tốt như bạn nghĩ?

Theo Sức Khỏe & Đời Sống
Bình luận
Tin mới
  • 04/12/2025

    Loãng xương ở phụ nữ tiền mãn kinh và mãn kinh

    Loãng xương là tình trạng suy giảm nghiêm trọng lượng khoáng chất trong xương, làm thay đổi cấu trúc và giảm độ chắc khỏe của xương. Trong đó, phụ nữ ở giai đoạn mãn kinh là nhóm đối tượng có nguy cơ cao nhất mắc bệnh, dẫn đến nhiều hệ lụy khó lường đối với sức khỏe. Hãy cùng tìm hiểu kỹ hơn về loãng xương ở phụ nữ mãn kinh nhé!

  • 04/12/2025

    Ai không nên ăn thịt lợn nọng?

    Thịt lợn nọng ngon nhưng do hàm lượng chất béo bão hòa cao, một số nhóm người nên đặc biệt hạn chế tiêu thụ thịt nọng.

  • 04/12/2025

    Sự thật về tóc bạc

    Nang tóc của bạn có các tế bào sắc tố tạo ra melanin, một chất hóa học tạo nên màu tóc của bạn. Khi bạn già đi, các tế bào này bắt đầu chết. Không có sắc tố, các sợi tóc mới mọc ra nhạt hơn và có nhiều sắc thái khác nhau của màu xám, bạc và cuối cùng là màu trắng. Khi nang tóc ngừng tạo ra melanin, nó sẽ không tạo ra các sợi tóc màu nữa.

  • 03/12/2025

    Có nên dùng ‘đường ăn kiêng’ để giảm cân?

    Việc sử dụng 'đường ăn kiêng' để giảm cân đang là một xu hướng phổ biến nhưng nó vẫn còn là một chủ đề gây nhiều tranh cãi. Vậy đường ăn kiêng có tác dụng gì và có an toàn để giảm cân không?

  • 03/12/2025

    Viêm xoang trong mùa đông

    Vào những tháng cuối năm thời tiết chuyển lạnh, nhiệt độ giảm kèm theo những cơn mưa là cả một thách thức với hệ hô hấp, khó chịu với mũi và xoang. Sự kết hợp giữa không khí khô và thay đổi nhiệt độ này ảnh hưởng đến hoạt động bài tiết chất nhầy của mũi và xoang để bảo vệ hệ hô hấp và lọc không khí; có thể dẫn đến các dấu hiệu nghẹt mũi, áp lực và khó chịu. Hiểu được tác động theo mùa này đối với sức khỏe xoang giúp giải thích tại sao nhiều người gặp phải các vấn đề liên quan đến xoang nhiều hơn trong những tháng mùa đông và chỉ ra những cách chúng ta có thể bảo vệ hệ hô hấp tốt hơn trong mùa lạnh.

  • 02/12/2025

    Eswatini – Quốc gia đầu tiên trên thế giới triển khai mũi tiêm phòng HIV hai lần mỗi năm

    Eswatini hiện đang là đất nước có tỉ lệ nhiễm HIV cao nhất thế giới. Eswatini từ lâu đã phải đối mặt với gánh nặng HIV cực kỳ lớn. Khoảng 27% người trưởng thành của quốc gia này sống chung với HIV – mức cao nhất thế giới. Dù đã đạt nhiều tiến bộ trong điều trị antiretroviral (ARV), số ca nhiễm HIV mới vẫn duy trì ở mức đáng lo ngại, đặc biệt trong nhóm phụ nữ trẻ và thanh niên.

  • 02/12/2025

    4 lợi ích nổi bật nhất của rau càng cua với sức khỏe

    Tuy chỉ là một loại rau dại mọc phổ biến nhưng rau càng cua chứa đựng những giá trị dinh dưỡng và dược liệu đáng kinh ngạc, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe con người.

  • 02/12/2025

    Các dấu hiệu nhận biết đột quỵ vào mùa đông

    Thời tiết lạnh có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ do một số yếu tố thuận lợi, bao gồm co mạch máu, tăng huyết áp và tăng độ nhớt của máu. Khi nhiệt độ giảm, cơ thể cố gắng giữ nhiệt bằng cách co các mạch máu, làm tăng huyết áp và có thể dẫn đến hình thành cục máu đông. Những người có nguy cơ cao bao gồm người cao tuổi, người mắc bệnh tim mạch, huyết áp cao, tiểu đường, và những người có lối sống ít vận động.

Xem thêm