1. Chăm sóc giảm nhẹ là gì? ( WHAT)
Chăm sóc giảm nhẹ là làm cải thiện chất lượng cuộc sống của người bệnh và gia đình người bệnh. Ảnh: Internet
Theo tổ chức y tế thế giới: chăm sóc giảm nhẹ là làm cải thiện chất lượng cuộc sống của người bệnh và gia đình người bệnh, những người đang đối mặt với những vấn đề liên quan đến sự ốm đau đe dọa đến tính mạng, thông qua sự ngăn ngừa và giảm gánh nặng họ phải chịu đựng bằng cách nhân biết sớm, đánh giá toàn diện, điều trị đau và các vấn đề khác như triệu chúng thực thể, tâm lý, xã hội, tâm linh.
2. Tại sao cần phải có chuyên khoa chăm sóc giảm nhẹ? ( WHY)
Chăm sóc giảm nhẹ giúp:
- Làm dịu sự đau đớn- sự chịu đựng
+ Đau
+ Những triệu chứng thực thể khác: Nôn ói, tiêu chảy, chán ăn, suy kiệt, táo bón…
+ Những triệu chứng tâm lý: trầm cảm, lo lắng
+ Sự đau khổ về mặt xã hội: cô đơn, không người chăm sóc, nghèo đói, không nhà cửa…
+ Sự đau khổ về tinh thần: mất đi hình ảnh tốt đẹp trước đó, hoài nghi, sợ hãi
- Nâng cao tối đa chất lượng cuộc sống và giá trị tinh thần cho bệnh nhân đến lúc mất.
3. Đối tượng được chăm sóc giảm nhẹ ( WHOM)
- Bệnh nhân ung thư
- Bệnh mãn tính có đe dọa đến tính mạng
- Người nhà bệnh nhân
4. Ai sẽ tham gia chăm sóc giảm nhẹ? (WHO)
- Bác sĩ chăm sóc giảm nhẹ
- Bác sĩ can thiệp điều trị đau
- Bác sĩ tâm lý, chuyên viên tâm lý
- Điều dưỡng
- Người hỗ trợ tâm linh
- Thành viên trong gia đình
5. Chăm sóc giảm nhẹ được cung cấp ở đâu (WHERE)
- Bệnh viện: điều trị triệu chứng, đặc biệt đau nặng, không đáp ứng với điều trị thông thường.
- Phòng khám ngoại trú: Kê toa, tái khám định kỳ, đào tạo hỗ trợ tâm lý xã hội cho gia đình và bệnh nhân
- Chăm sóc tại nhà: Bác sĩ, điều dưỡng hỗ trợ các thành viên trong gia đình định kỳ, làm việc có kế hoạch.
6. Khi nào chăm sóc giảm nhẹ nên được áp dụng ( WHEN)
- Từ khi chẩn đoán: Chăm sóc giảm nhẹ ban đầu, giúp bệnh nhân tiếp cận và lên kế hoạch càng sớm càng tốt.
- Xuyên suốt quá trình bệnh cùng với điều trị đặc hiệu (phẫu thuật, hóa trị, xạ trị…) giúp giảm nhẹ triệu chứng, tác dụng phụ, thúc đẩy sự tuân thủ, nâng cao hiệu quả điều trị.
- Khi điều trị đặc hiệu kém thích hợp, kém hiệu quả, không khả thi.
- Khi bệnh nhân qua đời (chăm sóc và điều trị tâm lý, hỗ trợ tinh thần cho người thân và gia đình).
Ở mọi giai đoạn ung thư, bệnh nhân đều có thể cần chăm sóc tại nhà, không chỉ giai đoạn cuối. Bệnh nhân được chăm sóc tại nhà được theo dõi ngoại trú bởi đội bác sĩ điều dưỡng chăm sóc giảm nhẹ theo định kỳ. Chính việc này nâng cao hiệu chất lượng cuộc sống và nâng cao tính tuân thủ trong điều trị.
7. Chăm sóc giảm nhẹ như thế nào? (HOW)
- Thông báo tin bệnh và diễn tiến bệnh
- Lập kế hoạch chăm sóc theo từng bước tương ứng các giai đoạn bệnh cho đến sau khi bệnh nhân mất.
- Điều trị nâng cao thể trạng
- Điều trị các rối loạn tâm lý: trầm cảm, lo âu, mất ngủ
- Điều trị các triệu chứng gây ra bởi tác dụng phụ của điều trị đặc hiệu: đau, nôn ói, tiêu chảy, táo bón, nhiễm trùng, thiếu máu, chảy máu, rụng tóc, tổn thương da, loét trợt giai đoạn sớm
- Kiểm soát cơn đau
- Kiểm soát cơn khó thở
- Chăm sóc loét- hoại tử
- Chăm sóc thân nhân sau khi bệnh nhân mất.
Bác sĩ Bùi Hạnh Tâm - Theo BSNT