Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

'Bệnh nụ hôn' và nguy cơ ung thư vòm họng

Virus EBV có trong nước bọt là loại virus gây bệnh tăng bạch cầu, còn gọi là "bệnh nụ hôn" vì lây nhiễm qua đường nụ hôn, dùng chung muỗng...

'Bệnh nụ hôn' và nguy cơ ung thư vòm họng

Ung thư vòm họng là bệnh phổ biến xếp trong 10 loại ung thư thường gặp nhất. Tỷ lệ ung thư vòm họng trong vùng dịch tễ khoảng 20-50/100.000 dân. Việt Nam là một trong những nước nằm trong vùng dịch tễ này.

Chưa có một kết luận cụ thể nào về nguyên nhân gây ung thư vòm họng. Nhiều ý kiến cho rằng ung thư vòm họng có khả năng di truyền vì nhiều gia đình có đến 2-3 anh chị em cùng mắc bệnh. Các nhà khoa học tiến hành khảo sát cây phả hệ của nhiều dòng họ. Kết quả cho thấy có mối liên hệ mật thiết giữa người mắc bệnh ung thư vòm họng với những người thân trong gia đình như cha, mẹ, anh, chị em ruột hoặc con...

Những người có mối liên hệ huyết thống với người bị ung thư vòm họng có nguy cơ mắc bệnh cao hơn rất nhiều so với người không có mối liên hệ huyết thống. Chính vì vậy yếu tố di truyền hay gia đình được cho là nguyên nhân gây ung thư vòm họng.

Bên cạnh đó còn nhiều yếu tố nguy cơ khác góp phần thúc đẩy sự phát triển của loại ung thư này.

Virus EBV 

EBV (Eptein Barr Virus) là một loại virus gây "bệnh tăng bạch cầu đơn nhân nhiễm khuẩn", còn có tên gọi "bệnh nụ hôn", theo đường lây bệnh từ người này qua người khác. EBV tìm thấy nhiều trong nước bọt, do đó đường lây nhiễm qua nụ hôn, dùng chung muỗng, chung dụng cụ vệ sinh cá nhân…

Mặc dù EBV không phải là loại virus quen thuộc nhưng có tới 90% dân số trên thế giới có thể bị nhiễm EBV trong đời mà không hề biết, vì chúng không biểu hiện triệu chứng gì. Triệu chứng giống như cúm sau khi nhiễm EBV 4-6 tuần, thường ở người trẻ, nhẹ và thoáng qua. Triệu chứng như mệt mỏi, sốt, chán ăn, nổi mẩn, đau họng, đau cơ, nổi hạch cổ… thường tự hết sau 2-4 tuần. Tuy nhiên mệt mỏi có thể kéo dài vài tháng.

Một số bệnh hiếm gặp khác do EBV gây nên:

- Viêm tai, tiêu chảy.

- Hội chứng Guillain-Barre.

- Ung thư: Lymphôm Burkitt và ung thư vòm họng.

Virus EBV. Ảnh: msra

 

Nhiều người cho rằng khi đã bị nhiễm EBV thì chắc chắn sau này sẽ bị ung thư vòm họng, nên phải phòng ngừa tận gốc "bệnh nụ hôn". Điều này không hẳn đúng hoàn toàn. Tỷ lệ biến chứng thành ung thư vòm họng của "bệnh nụ hôn" là rất hiếm. Hơn nữa nguyên nhân ung thư vòm họng là một tổ hợp đa dạng các yếu tố nguy cơ như yếu tố di truyền, môi trường, thói quen và tập quán ăn uống sinh hoạt… EBV có thể chỉ là một yếu tố tác động trên cơ thể chủ đã bị suy yếu trước nên mới sinh ung thư vòm họng. 

Nghiên cứu của tác giả Mc Aulay cho thấy gen di truyền  HLA-I có liên quan đến tỷ lệ và độ nặng của "bệnh nụ hôn". Gen HLA-I cũng là một trong các yếu tố nguy cơ của bệnh Lymphôm Hodgkin liên quan EBV và ung thư vòm họng. 

Các nghiên cứu gần đây đã tìm ra văcxin EBV giúp giảm tỷ lệ mắc "bệnh nụ hôn" và các bệnh ác tính liên quan. Tuy nhiên đến nay chúng vẫn chưa được công nhận sử dụng rộng rãi vì chi phí, hiệu quả không cao. Hiện chỉ có một số nơi trong vùng dịch tễ của ung thư vòm họng như Đài Loan, Hong Kong sử dụng, đặc biệt là những gia đình có nhiều người bị ung thư vòm họng.

Không phải bất kỳ trường hợp nào bị "bệnh nụ hôn" do nhiễm EBV đều biến chuyển thành ung thư vòm họng. Chỉ một tỷ lệ rất nhỏ và trên cơ địa đặc biệt nhạy cảm với nhiễm EBV thì nhiều năm sau đó mới có thể biến chuyển thành ung thư. Nên giữ vệ sinh cá nhân cẩn thận, súc miệng và khò họng bằng nước muối ấm, tập thể dục đều đặn, ăn đa dạng các loại rau củ quả và bảo quản thức ăn đúng cách giúp nâng cao sức đề kháng và phòng ngừa bệnh.

Tập quán hay thói quen

Một số vùng người dân có thói quen dự trữ thực phẩm bằng cách muối hoặc xông khói như cá muối, thịt xông khói, sẽ sản sinh ra một chất sinh ung là Nitrosamine gây ung thư vòm họng. Dùng quá nhiều nhang, trầm hương, vàng mã, tinh dầu thực vật… cũng góp phần tăng nguy cơ ung thư vòm họng.

Môi trường

- Ô nhiễm môi trường, phơi nhiễm hóa chất.

- Tiếp xúc với khói (khói động cơ, củi đốt, đám cháy rừng…).

- Tiếp xúc với bụi (bụi than, đá, quặng, gỗ…).

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Năm điều nên biết về HPV và ung thư vòm họng

 

Bác sĩ Lâm Đức Hoàng - Bệnh viện Ung bướu TP HCM - Theo Vnexpress
Bình luận
Tin mới
  • 23/12/2025

    4 loại trái cây tăng lợi ích khi ăn cả vỏ

    Vỏ của nhiều loại trái cây và rau củ có chứa các dưỡng chất có lợi cho sức khỏe như chất xơ, vitamin, khoáng chất, chất chống oxy hóa, giúp tăng cường hệ miễn dịch, cải thiện tiêu hóa...

  • 23/12/2025

    Vai trò của giấc ngủ với sức khỏe

    Giấc ngủ là một phần thiết yếu của cuộc sống, chiếm khoảng 1/3 thời gian của chúng ta, mặc dù nó khiến cơ thể dễ bị tổn thương. Điều này là do giấc ngủ đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc tái tạo năng lượng, duy trì sức khỏe tổng thể, hỗ trợ chức năng não bộ, cải thiện trí nhớ, tăng cường hệ miễn dịch và giảm nguy cơ mắc các bệnh lý nghiêm trọng. Bài viết này sẽ đi sâu vào những lợi ích này và hướng dẫn cách tối ưu hóa giấc ngủ để nâng cao chất lượng cuộc sống.

  • 22/12/2025

    Protein động vật và protein thực vật - loại nào tốt hơn?

    Cuộc tranh luận về protein động vật và protein thực vật đã kéo dài từ lâu. Sự khác biệt cốt lõi giữa hai nguồn đạm này là gì và nó ảnh hưởng thế nào đến mục tiêu sức khỏe?

  • 22/12/2025

    Hormone giảm trong mùa đông

    Việc suy giảm hormone không phải là vấn đề riêng của ai cả, đặc biệt là trong mùa đông. Mùa đông gây ảnh hưởng tới rối loạn hormone và nội tiết tố cả ở nam giới và nữ giới.

  • 21/12/2025

    Hậu quả của loãng xương

    Loãng xương là tình trạng giảm mật độ và chất lượng xương, làm tăng nguy cơ gãy và làm thay đổi cấu trúc xương theo thời gian. Hậu quả của loãng xương không chỉ dừng lại ở gãy xương mà còn tạo ra một chuỗi hệ lụy trên nhiều phương diện về mặt lâm sàng, hành vi, thói quen hằng ngày, tâm lý, xã hội và kinh tế.

  • 21/12/2025

    Lý do dầu ô liu có thể là 'cứu tinh' cho người táo bón

    Uống một thìa dầu ô liu giúp bôi trơn đường ruột và hoạt động như một chất nhuận tràng tự nhiên nhẹ. Dầu ô liu kích thích nhu động ruột, làm mềm phân, từ đó giúp giảm táo bón và hỗ trợ tiêu hóa diễn ra trơn tru hơn.

  • 21/12/2025

    Điều gì xảy ra với huyết áp khi bạn bị tăng cholesterol?

    Tăng cholesterol có thể làm tăng huyết áp vì nó góp phần hình thành mảng bám trong động mạch (xơ vữa động mạch). Huyết áp cao có thể xảy ra do tim phải làm việc nhiều hơn để bơm máu.

  • 20/12/2025

    Thực phẩm tốt nhất và tệ nhất với người mắc cúm A

    Cúm A là một bệnh nhiễm virus cấp tính gây ra các triệu chứng khó chịu như sốt cao, đau họng, nhức mỏi toàn thân và mệt mỏi. Chế độ ăn uống khoa học và hợp lý là yếu tố nền tảng giúp tăng cường sức đề kháng, giảm nhẹ triệu chứng, rút ngắn thời gian hồi phục.

Xem thêm