'Bệnh nụ hôn' và nguy cơ ung thư vòm họng
Virus EBV có trong nước bọt là loại virus gây bệnh tăng bạch cầu, còn gọi là "bệnh nụ hôn" vì lây nhiễm qua đường nụ hôn, dùng chung muỗng...
'Bệnh nụ hôn' và nguy cơ ung thư vòm họng
Ung thư vòm họng là bệnh phổ biến xếp trong 10 loại ung thư thường gặp nhất. Tỷ lệ ung thư vòm họng trong vùng dịch tễ khoảng 20-50/100.000 dân. Việt Nam là một trong những nước nằm trong vùng dịch tễ này.
Chưa có một kết luận cụ thể nào về nguyên nhân gây ung thư vòm họng. Nhiều ý kiến cho rằng ung thư vòm họng có khả năng di truyền vì nhiều gia đình có đến 2-3 anh chị em cùng mắc bệnh. Các nhà khoa học tiến hành khảo sát cây phả hệ của nhiều dòng họ. Kết quả cho thấy có mối liên hệ mật thiết giữa người mắc bệnh ung thư vòm họng với những người thân trong gia đình như cha, mẹ, anh, chị em ruột hoặc con...
Những người có mối liên hệ huyết thống với người bị ung thư vòm họng có nguy cơ mắc bệnh cao hơn rất nhiều so với người không có mối liên hệ huyết thống. Chính vì vậy yếu tố di truyền hay gia đình được cho là nguyên nhân gây ung thư vòm họng.
Bên cạnh đó còn nhiều yếu tố nguy cơ khác góp phần thúc đẩy sự phát triển của loại ung thư này.
Virus EBV
EBV (Eptein Barr Virus) là một loại virus gây "bệnh tăng bạch cầu đơn nhân nhiễm khuẩn", còn có tên gọi "bệnh nụ hôn", theo đường lây bệnh từ người này qua người khác. EBV tìm thấy nhiều trong nước bọt, do đó đường lây nhiễm qua nụ hôn, dùng chung muỗng, chung dụng cụ vệ sinh cá nhân…
Mặc dù EBV không phải là loại virus quen thuộc nhưng có tới 90% dân số trên thế giới có thể bị nhiễm EBV trong đời mà không hề biết, vì chúng không biểu hiện triệu chứng gì. Triệu chứng giống như cúm sau khi nhiễm EBV 4-6 tuần, thường ở người trẻ, nhẹ và thoáng qua. Triệu chứng như mệt mỏi, sốt, chán ăn, nổi mẩn, đau họng, đau cơ, nổi hạch cổ… thường tự hết sau 2-4 tuần. Tuy nhiên mệt mỏi có thể kéo dài vài tháng.
Một số bệnh hiếm gặp khác do EBV gây nên:
- Viêm tai, tiêu chảy.
- Hội chứng Guillain-Barre.
- Ung thư: Lymphôm Burkitt và ung thư vòm họng.
Nhiều người cho rằng khi đã bị nhiễm EBV thì chắc chắn sau này sẽ bị ung thư vòm họng, nên phải phòng ngừa tận gốc "bệnh nụ hôn". Điều này không hẳn đúng hoàn toàn. Tỷ lệ biến chứng thành ung thư vòm họng của "bệnh nụ hôn" là rất hiếm. Hơn nữa nguyên nhân ung thư vòm họng là một tổ hợp đa dạng các yếu tố nguy cơ như yếu tố di truyền, môi trường, thói quen và tập quán ăn uống sinh hoạt… EBV có thể chỉ là một yếu tố tác động trên cơ thể chủ đã bị suy yếu trước nên mới sinh ung thư vòm họng.
Nghiên cứu của tác giả Mc Aulay cho thấy gen di truyền HLA-I có liên quan đến tỷ lệ và độ nặng của "bệnh nụ hôn". Gen HLA-I cũng là một trong các yếu tố nguy cơ của bệnh Lymphôm Hodgkin liên quan EBV và ung thư vòm họng.
Các nghiên cứu gần đây đã tìm ra văcxin EBV giúp giảm tỷ lệ mắc "bệnh nụ hôn" và các bệnh ác tính liên quan. Tuy nhiên đến nay chúng vẫn chưa được công nhận sử dụng rộng rãi vì chi phí, hiệu quả không cao. Hiện chỉ có một số nơi trong vùng dịch tễ của ung thư vòm họng như Đài Loan, Hong Kong sử dụng, đặc biệt là những gia đình có nhiều người bị ung thư vòm họng.
Không phải bất kỳ trường hợp nào bị "bệnh nụ hôn" do nhiễm EBV đều biến chuyển thành ung thư vòm họng. Chỉ một tỷ lệ rất nhỏ và trên cơ địa đặc biệt nhạy cảm với nhiễm EBV thì nhiều năm sau đó mới có thể biến chuyển thành ung thư. Nên giữ vệ sinh cá nhân cẩn thận, súc miệng và khò họng bằng nước muối ấm, tập thể dục đều đặn, ăn đa dạng các loại rau củ quả và bảo quản thức ăn đúng cách giúp nâng cao sức đề kháng và phòng ngừa bệnh.
Tập quán hay thói quen
Một số vùng người dân có thói quen dự trữ thực phẩm bằng cách muối hoặc xông khói như cá muối, thịt xông khói, sẽ sản sinh ra một chất sinh ung là Nitrosamine gây ung thư vòm họng. Dùng quá nhiều nhang, trầm hương, vàng mã, tinh dầu thực vật… cũng góp phần tăng nguy cơ ung thư vòm họng.
Môi trường
- Ô nhiễm môi trường, phơi nhiễm hóa chất.
- Tiếp xúc với khói (khói động cơ, củi đốt, đám cháy rừng…).
- Tiếp xúc với bụi (bụi than, đá, quặng, gỗ…).
Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Năm điều nên biết về HPV và ung thư vòm họng
-
Ăn cà chua mỗi ngày có tốt không?
Nhiều người ăn cà chua hàng ngày vì sở thích và mong muốn nhận được lợi ích sức khỏe từ loại thực phẩm bổ dưỡng này. Vậy ăn cà chua mỗi ngày có tốt không?
-
Đón năm mới khỏe mạnh cùng thói quen chăm sóc sức khỏe từ chuyên gia
Năm mới đến gần là thời điểm lý tưởng để chúng ta đặt ra những mục tiêu mới cho bản thân. Bên cạnh những kế hoạch về công việc, tài chính, đừng quên dành sự quan tâm đặc biệt cho sức khỏe của bản thân và gia đình.
-
Chế độ ăn khi bị nhiễm giun tóc
Chế độ ăn uống có thể tạo ra khả năng miễn dịch bảo vệ, hỗ trợ phương pháp điều trị cho người mắc bệnh nhiễm ký sinh trùng đường ruột, trong đó có giun tóc.
-
Bệnh tim mạch mùa lạnh ở người cao tuổi: Nhận biết sớm và phòng tránh
Người cao tuổi thường dễ mắc các bệnh tim mạch, đặc biệt là trong thời tiết lạnh giá. Nhiệt độ xuống thấp khiến cơ thể phải làm việc nhiều hơn để duy trì thân nhiệt, gây áp lực lên hệ tim mạch. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu và áp dụng các biện pháp phòng tránh là vô cùng quan trọng để bảo vệ sức khỏe tim mạch cho người cao tuổi trong mùa lạnh.
-
Chênh lệch nhiệt độ ngày và đêm: Những điều cần lưu ý để bảo vệ sức khỏe
Thời tiết hanh khô những ngay với sự chênh lệch nhiệt độ đáng kể giữa ngày và đêm. Ban ngày nắng ấm, chiều tối se lạnh, sáng sớm lại trở nên rét buốt. Sự thay đổi này khiến cơ thể chúng ta khó thích nghi, sức đề kháng suy giảm, dễ mắc các bệnh về đường hô hấp, tim mạch, thậm chí là đột quỵ. Trẻ em và người lớn tuổi lại càng có nguy cơ cao hơn nên cần được quan tâm đặc biệt. Vậy chúng ta nên làm gì để bảo vệ sức khỏe trong những ngày này?
-
THÔNG BÁO LỊCH NGHỈ TẾT NGUYÊN ĐÁN 2025
Viện Y học ứng dụng xin gửi tới Quý khách hàng, Quý đối tác và toàn thể cán bộ nhân viên của VIAM lịch nghỉ Tết Nguyên Đán năm 2025:
-
6 thực phẩm tốt nhất cho người bệnh viêm phổi
Ngoài việc điều trị kịp thời, những người bị viêm phổi cần điều chỉnh lối sống như chế độ ăn uống, sinh hoạt để giúp bảo vệ phổi, tăng khả năng phục hồi.
-
Các bệnh thường gặp ở trẻ trong mùa đông và cách phòng tránh
Mùa đông là thời điểm trẻ em dễ mắc các bệnh về đường hô hấp. Sức đề kháng của trẻ còn non yếu, khiến chúng dễ bị nhiễm bệnh từ môi trường xung quanh. Trong bài viết này, hãy cùng Viện Y học ứng dụng Việt Nam tìm hiểu về các bệnh thường gặp ở trẻ trong mùa đông, nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng tránh hiệu quả.
