Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

12 sai lầm khi sơ cứu nhiều người từng gặp phải

Từ những việc không nên làm nếu bạn bị chảy máu mũi cho đến những sai lầm khi sơ cứu khiến vết bỏng nặng hơn, đây là những sai lầm sơ cứu mà các bác sĩ cấp cứu muốn bạn tránh.

Rất dễ phạm sai lầm khi đối mặt với chấn thương hoặc trường hợp khẩn cấp nào đó. Nếu bạn đang gấp rút sơ cứu cho ai đó, thậm chí có thể là chính bạn, bị đứt tay, bỏng hoặc phản ứng dị ứng, bạn có thể tìm đến một biện pháp khắc phục tại nhà mà bạn đã học được khi còn nhỏ hoặc đưa ra quyết định dựa trên một mẹo truyền miệng nào đó.

Tuy nhiên, những sai lầm sơ cứu có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng hoặc làm vết thương trầm trọng hơn. Trong một số trường hợp, những sai lầm còn nguy hiểm hơn, thậm chí có thể đe dọa đến tính mạng. Dưới đây là những sai lầm phổ biến nhất mà mọi người thường mắc phải và thay vào đó bạn nên làm gì.

Repeating the story: What to expect in the emergency department - Harvard  Health

Ngửa đầu ra sau khi chảy máu cam

Đừng bao giờ làm điều này. Ngửa đầu ra sau làm cho máu chảy xuống cổ họng của bạn. Động tác này không những không giúp kiểm soát được tình trạng chảy máu mà còn có thể khiến bạn nôn ra máu. Thay vào đó, hãy nghiêng người về phía trước và bóp nhẹ vào sống mũi. Hầu hết các trường hợp chảy máu cam thường gặp (và có thể do dị ứng hoặc thời tiết hanh khô) sẽ hết trong vòng 10 phút. Nếu thời gian chảy máu cam của bạn kéo dài lâu hơn, hãy bịt mũi lại bằng bông và đến phòng cấp cứu.

Đặt bơ hoặc đá lên vết bỏng

Mẹo này rõ ràng là lời khuyên lỗi thời. Khi bị bỏng cũng không nên bôi kem đánh răng và bơ ca cao lên vết bỏng. Đôi khi những biện pháp khắc phục tại nhà này thường được nhiều người áp dụng, tuy nhiên nó sẽ khiến nhiệt trong vết bỏng không thoát ra ngoài và khiến vết bỏng trở nên tồi tệ hơn. Đông lạnh khăn giấy bằng đá cũng không ích lợi gì. Mục tiêu là đưa vùng da bị bỏng trở lại nhiệt độ bình thường và đá có thể khiến da quá lạnh.

Thay vào đó, hãy dội nước mát (không lạnh như băng) lên vết bỏng trong vài phút. Băng vết bỏng bằng băng khô sạch (như gạc) và được chăm sóc y tế.

Không điều trị vết bỏng đủ lâu

Giờ đây bạn đã biết không nên sử dụng bơ hoặc đá để chườm vết bỏng và cách tốt nhất để làm dịu vùng da bị bỏng là ngâm dưới vòi nước mát. Nhưng vài giây hoặc vài phút là không đủ, bạn cần phải làm điều đó trong ít nhất 10 đến 20 phút. Nhiệt từ vết bỏng truyền sâu vào da của bạn, nơi nó có thể tiếp tục phá hủy mô ngay cả khi bạn đã làm mát bề mặt.

Hãy rửa vết bỏng dưới nước mát trong 10 đến 20 phút. Bạn cần cái lạnh để ngấm vào vùng da bị bỏng để không trầm trọng thêm.

Di chuyển một người bị thương nặng

Nếu bạn là người đầu tiên có mặt tại hiện trường một vụ tai nạn nghiêm trọng như tai nạn ô tô hoặc chấn thương thể thao nghiêm trọng, bạn có thể muốn cố gắng di chuyển nạn nhân để đảm bảo rằng họ không sao. Đừng làm điều đó. Họ có thể bị chấn thương tủy sống nghiêm trọng và bất kỳ hình thức cử động nào cũng có thể dẫn đến tổn thương hoặc tê liệt thần kinh vĩnh viễn. Tình huống duy nhất có thể di chuyển bệnh nhân như thế này là nếu có mối đe dọa nguy hiểm sắp xảy ra như hỏa hoạn, vụ nổ hoặc tòa nhà sụp đổ.

Thay vào đó, hãy gọi cấp cứu. Khi bạn đang đối phó với những chấn thương tủy sống tiềm ẩn, cách tốt nhất là gọi cấp cứu đến đó càng nhanh càng tốt để vận chuyển người bị thương đến một trung tâm y tế lớn.

Đọc thêm bài viết: Sơ cứu bỏng | VIAM

Nhổ vào vết cắt để làm sạch nó

Mặc dù bạn có thể đã nghe nói rằng nước bọt giúp rửa sạch vi trùng, nhưng thực tế thì ngược lại. Miệng chúng ta chứa nhiều vi khuẩn có hại tiềm tàng có thể dẫn đến nhiễm trùng vết thương. Một cách khác không nên: rửa vết thương ở suối hoặc sông, điều này có thể khiến bạn bị nhiễm ký sinh trùng hoặc vi khuẩn.

Thay vào đó, hãy rửa vết thương bằng nước máy hoặc nước muối vô trùng. Bạn nên để sẵn nước muối vô trùng trong bộ sơ cứu khi đi du lịch phòng trường hợp bạn bị thương không lường trước được.

Dùng Benadryl cho một phản ứng dị ứng nghiêm trọng

Đây là một lỗi có thể gây ra hậu quả chết người. Benadryl mất 30-60 phút để phát huy tác dụng và khoảng thời gian đó là quá lâu đối với người bị sốc phản vệ. Đây là một trường hợp khẩn cấp đe dọa đến tính mạng và cần phải can thiệp bằng epinephrine ngay lập tức.

Thay vào đó, hãy sử dụng epinephrine. Nếu có tiếng thở khò khè hoặc khó thở, sưng môi hoặc sưng quanh mắt hoặc phát ban nhanh chóng, thì điều rất quan trọng phải tiêm epinephrine ngay. Nếu bạn bị dị ứng thức ăn, nọc độc hoặc các loại dị ứng nghiêm trọng khác, thì bạn hãy luôn mang theo hộp chống sốc phản vệ. Một số bệnh nhân được bác sĩ dị ứng khuyên sử dụng epinephrine ngay khi họ có một triệu chứng hoặc thậm chí là đã tiếp xúc với chất gây dị ứng.

Rửa sạch một chiếc răng bị gãy

Hầu hết chúng ta không biết phải làm gì khi bị mất một chiếc răng. Mặc dù làm sạch nó nghe có vẻ là một ý kiến ​​hay, nhưng đó là điều không nên làm vì có thể làm hỏng răng. Thay vào đó, hãy ngâm chiếc răng của bạn vào cốc sữa và đến gặp nha sĩ càng sớm càng tốt.

Chườm nóng lên chỗ bong gân hoặc gãy xương

Điều này sẽ làm tình trạng viêm trầm trọng hơn. Nhiệt làm tăng lưu lượng máu, có thể làm sưng nặng hơn. Thay vào đó, hãy chườm lạnh vị trí bong gân, gãy xương lúc đầu, sau đó đến gặp bác sĩ càng sớm càng tốt.

Cố gắng loại bỏ các mảnh vụn khỏi mắt bị thương

Lục tung các ngóc ngách trong mắt để tìm tác nhân kích thích có thể làm vết thương trầm trọng hơn và thậm chí dẫn đến tổn thương vĩnh viễn. Ngoại lệ duy nhất là nếu bạn bị dính hóa chất vào mắt, trong trường hợp đó, xả sạch bằng nước trong khoảng 15 phút.

Thay vào đó, hãy bảo vệ mắt, cố định một miếng băng gạc lên trên mắt bằng băng dính y tế để không thứ gì khác có thể lọt vào và đến cơ sở y tế ngay lập tức.

Tháo gạc ra khỏi vết thương chảy máu

Nếu miếng gạc ngấm nước, đừng tháo nó ra và thay thế nó. Các yếu tố đông máu trong bề mặt máu sẽ giúp cầm máu, tháo gạc cũ có thể loại bỏ chúng và khiến vết thương bắt đầu chảy máu trở lại.

Thay vào đó, hãy thêm một miếng gạc mới lên trên. Nếu miếng gạc bong ra, ấn nhẹ lên vết thương cho đến khi máu ngừng chảy, sau đó rửa sạch vết thương (để tránh nhiễm trùng), bôi thuốc mỡ kháng sinh (nếu không bị dị ứng) và băng lại.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Sai lầm khi sơ cứu chấn thương cho trẻ nhỏ ngày Tết

BS. Đoàn Thu Hồng - Phòng khám chuyên khoa dinh dưỡng VIAM (theo The Healthy) -
Bình luận
Tin mới
  • 03/09/2025

    Các bệnh tật thường gặp mùa mưa lũ và cách phòng ngừa

    Mùa mưa lũ là thời điểm thiên nhiên mang đến nhiều thách thức cho con người, không chỉ bởi những tổn thất về tài sản mà còn bởi nguy cơ gia tăng các bệnh tật. Khi nước lũ tràn về, môi trường sống bị ô nhiễm bởi vi sinh vật, chất thải và các yếu tố gây bệnh khác, tạo điều kiện thuận lợi cho dịch bệnh bùng phát.

  • 02/09/2025

    3 nhóm người nên ăn quả na

    Na là một loại trái cây thơm ngon và giàu dinh dưỡng. Ăn na đúng cách mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe mọi người và cho một số nhóm người nhất định.

  • 02/09/2025

    Chăm sóc sức khỏe người lớn tuổi: mùa Vu Lan ý nghĩa

    Mùa Vu Lan là dịp để con cháu bày tỏ lòng hiếu thảo bằng cách quan tâm chăm sóc sức khỏe của ông bà, cha mẹ. Khi lớn tuổi, người cao tuổi dễ gặp các vấn đề về sức khỏe thể chất và tinh thần. Việc chăm sóc dinh dưỡng, khuyến khích vận động, quan tâm sức khỏe tinh thần và kiểm tra sức khỏe định kỳ sẽ giúp cha mẹ sống khỏe mạnh và tận hưởng trọn vẹn những mùa Vu Lan bên gia đình. Bài viết này sẽ hướng dẫn các phương pháp chăm sóc sức khỏe người cao tuổi một cách khoa học.

  • 01/09/2025

    Giá trị dinh dưỡng và 5 lợi ích sức khỏe bất ngờ từ hạt sen

    Hạt sen là loại thực phẩm có giá trị bổ dưỡng cao và còn được sử dụng trong một số bài thuốc y học cổ truyền. Nhiều nghiên cứu y học hiện đại đã chứng minh được những lợi ích sức khỏe tuyệt vời của loại hạt nhỏ bé này.

  • 01/09/2025

    An toàn du lịch lễ 2/9: Mẹo vui chơi khỏe mạnh

    Mỗi dịp lễ 2/9, người dân lại háo hức chuẩn bị cho những chuyến du lịch hoặc tham gia các sự kiện đông người như lễ diễu binh, hội hè. Đây là thời điểm lý tưởng để thư giãn, khám phá những vùng đất mới và gắn kết cùng gia đình, bạn bè.

  • 31/08/2025

    Thực phẩm tự nhiên giúp kiểm soát rối loạn mỡ máu

    Rối loạn mỡ máu không được kiểm soát là nguyên nhân dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Tình trạng này có liên quan trực tiếp đến chế độ ăn uống, đặc biệt là tiêu thụ quá nhiều chất béo không lành mạnh.

  • 31/08/2025

    Ảnh hưởng của mùa mưa tới hệ hô hấp

    Mùa mưa mang tới sự dễ chịu sau mùa hè oi bức, nhưng kèm theo những cơn mưa mát mẻ, nó cũng tìm tàng các mối nguy cơ về sức khỏe, đặc biệt là hệ hô hấp. Để bảo vệ sức khỏe của bạn, bạn cần hiểu rõ thời tiết trong mùa mưa và ngăn ngừa cái mối nguy cơ có thể ảnh hưởng tới sức khỏe của bạn

  • 30/08/2025

    Cảnh giác sốt xuất huyết và tay chân miệng vào mùa mưa

    Mùa mưa không chỉ mang đến không khí mát mẻ mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho các bệnh truyền nhiễm phát triển. Trong đó sốt xuất huyết và tay chân miệng là 2 bệnh lý đáng lo ngại nhất do tốc độ lây lan nhanh và nguy cơ biến chứng nghiêm trọng. Việc nhận biết sớm các triệu chứng và áp dụng các biện pháp phòng bệnh là yếu tố then chốt để bảo vệ sức khỏe của trẻ. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về hai căn bệnh này, từ nguyên nhân, triệu chứng đến cách phòng tránh, giúp các bậc phụ huynh chủ động hơn trong việc chăm sóc con em mình.

Xem thêm