Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Ung thư, COVID-19 và những ngày nghỉ: Đối phó với căng thẳng của mùa lễ hội

Đừng ngạc nhiên nếu bạn cảm thấy căng thẳng và áp lực trong kỳ nghỉ lễ. Căng thẳng là món quà không mong muốn liên tục xuất hiện trong suốt mùa lễ từ Lễ Giáng sinh đến Ngày đầu năm mới, cho dù đó là kế hoạch du lịch, nấu một bữa ăn thịnh soạn, tìm món quà hoàn hảo, đối phó với những người thân khó tính, trang trí hoặc có những kỳ vọng không hợp lý.

Khoảng thời gian này trong năm có thể đặc biệt nghiêm trọng nếu bạn bị ung thư - cho dù bạn đang sống sót, đang điều trị hay mới được chẩn đoán - bởi vì căng thẳng trong kỳ nghỉ có thể làm tăng căng thẳng liên quan đến ung thư mà bạn có thể đang trải qua. Tất nhiên, năm nay, có thêm căng thẳng từ COVID-19 và việc tìm ra cách ăn mừng an toàn trong đại dịch.

Theo chuyên gia tâm lý học, một số vấn đề tồn tại từ trước - như thể chất, tâm lý và tài chính - chỉ theo chúng ta đến kỳ nghỉ. Vì vậy, chúng ta phải thực sự lùi lại và suy nghĩ: Kỳ vọng của tôi là gì, tôi thực sự có thể làm gì và làm thế nào để biến điều này trở thành một kỷ niệm thú vị cho bản thân? Căng thẳng thêm không bao giờ là tốt mà còn có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng hơn cho bệnh nhân ung thư. Căng thẳng không gây ra ung thư, nhưng nó có thể góp phần vào sự phát triển của các khối u ở những bệnh nhân đang chiến đấu với căn bệnh này. Mục tiêu của kỳ nghỉ sau đó là tìm ra những cách sáng tạo để giảm căng thẳng khi có thể. 

Điều quan trọng là phải hiểu căng thẳng ảnh hưởng đến chúng ta như thế nào. Phản ứng của cơ thể đối với các tình huống căng thẳng được thiết kế như một phản ứng bảo vệ, chẳng hạn như khi bạn đột nhiên sợ hãi hoặc bất ngờ. Mối đe dọa được nhận thức nhanh chóng kích hoạt phản ứng “chiến đấu hoặc bỏ chạy” giải phóng adrenaline, cortisol - hormone căng thẳng chính - và các hormone khác để xử lý tình huống khẩn cấp. Adrenaline làm cho tim đập mạnh và huyết áp tăng vọt, trong khi cortisol làm tăng lượng đường trong máu. Thông thường, các triệu chứng này giảm nhanh chóng và trở lại bình thường sau khi một đợt bệnh đã qua. Tuy nhiên, khi bạn bị căng thẳng mãn tính - chẳng hạn như do chẩn đoán ung thư - thì các triệu chứng đó có thể không dễ dàng biến mất. Các chuyên gia vẫn đang nghiên cứu ảnh hưởng của căng thẳng đối với cơ thể. Nghiên cứu hiện tại cho thấy mối liên hệ có thể tồn tại giữa căng thẳng, viêm nhiễm và ung thư, đặc biệt là đối với những người đang điều trị bệnh. Một đánh giá nghiên cứu năm 2017 đã chỉ ra những cách khác mà căng thẳng liên tục, kéo dài có thể gây hại cho sức khỏe của bạn, bao gồm các vấn đề về đường tiêu hóa, trầm cảm và huyết áp cao. 

Đối phó với những ngày lễ

Vì vậy, bạn nên xử lý như thế nào trong kỳ nghỉ lễ để giữ cho căng thẳng của bạn không trở nên quá tải? Tập thể dục và vận động tổng thể là những cách quan trọng để kiểm soát căng thẳng. Duy trì hoạt động có thể khó khăn đối với bệnh nhân ung thư khi cảm thấy mệt mỏi, nhưng các chuyên gia y tế cho biết ngay cả một số hoạt động dựa trên khả năng thể chất của bạn cũng có thể tạo ra sự khác biệt. Luôn kiểm tra với bác sĩ hoặc nhóm chăm sóc của bạn nếu bạn đang xem xét một kế hoạch tập thể dục mới. Các mẹo khác bao gồm:

  • Dành thời gian để thư giãn. Thêm một số kỹ thuật sức khỏe hành vi vào lịch trình của bạn, chẳng hạn như các bài tập hít thở sâu, thiền hoặc yoga.
  • Làm những gì bạn thích. Các nghĩa vụ gia đình có thể ảnh hưởng đến bạn, nhưng hãy dành chỗ cho một số sở thích yêu thích, cho dù đó là đọc, viết, vẽ, câu cá, làm vườn hay chơi nhạc cụ.
  • Ra ngoài trời. Thế giới tự nhiên có thể cung cấp một lối thoát chào đón và một nguồn cảm hứng, cho phép chúng ta hít thở không khí trong lành, tận hưởng vẻ đẹp của thế giới và có được sự bình tĩnh và quan điểm.
  • Chấp nhận sự giúp đỡ từ người khác. Đơn giản hóa lễ kỷ niệm của bạn bằng cách cho phép người khác tham gia vào việc nấu nướng, mua sắm, dọn dẹp, trang trí và các công việc chuẩn bị cho kỳ nghỉ khác.
  • Đặt ra các ưu tiên và thoải mái cho phép bản thân vượt qua
  • Xem chế độ ăn uống của bạn. Thật khó để làm trong những ngày lễ, nhưng hạn chế đường, rượu và caffeine bạn tiêu thụ có thể làm giảm mức độ căng thẳng của bạn. 
  • Ngủ đủ giấc. Nghỉ ngơi là một cách tuyệt vời để trẻ hóa cơ thể và giữ cho bạn luôn sảng khoái. Cố gắng ngủ đủ giấc mỗi đêm và chợp mắt vào buổi chiều khi bạn có thể.
  • Tâm sự với người khác. Giữ cảm xúc của bạn về chẩn đoán ung thư có thể làm tăng căng thẳng. Chia sẻ mối quan tâm của bạn với bác sĩ hoặc nhóm chăm sóc, họ có thể kê đơn thuốc nếu bạn bị lo âu và trầm cảm. Ngoài ra, hãy cởi mở với gia đình và bạn bè, những người có thể hỗ trợ tinh thần và những người muốn ở đó vì bạn.
  • Duy trì những kỳ vọng thực tế. Chắc chắn sẽ có những thất vọng trong kỳ nghỉ, có thể do tình trạng sức khỏe của bạn hoặc không thể tụ tập với những người khác vì đại dịch COVID-19. Tập trung vào việc tận dụng thời gian của bạn và chấp nhận những hạn chế.
  • Đừng quên cười. Một tiếng cười sảng khoái có thể giúp bạn giảm bớt căng thẳng một cách lâu dài. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng tiếng cười có thể giảm đau, giảm các hormone liên quan đến căng thẳng và tăng cường hệ thống miễn dịch.
  • Hãy để âm nhạc lay động bạn. Cho dù giai điệu yêu thích của bạn là cổ điển, rock cổ điển hay thánh ca tâm linh, nghe hoặc hát theo những bản nhạc nói hộ tâm hồn bạn có thể giúp bạn giảm bớt căng thẳng.

Du lịch trong kỳ nghỉ lễ

Với việc gia tăng các ca nhiễm COVID-19 mới trên toàn quốc, chúng tôi khuyến cáo không nên đi du lịch trong những ngày lễ. Sử dụng Zoom, FaceTime hoặc các công nghệ khác để tham gia với những người thân yêu khác và hòa chung vào các hoạt động lễ hội.

Nếu bạn quyết định di chuyển bằng đường hàng không, một số dịch vụ có sẵn cho bệnh nhân ung thư và những người có nhu cầu y tế để giảm bớt căng thẳng khi đi máy bay và giúp bạn trải nghiệm, từ việc đi ngang qua sân bay, đến giải quyết an ninh sân bay, đến việc lên máy bay tại cửa khẩu. Dưới đây là một số việc khác bạn có thể làm để giúp việc di chuyển bằng đường hàng không dễ dàng hơn:

  • Yêu cầu xe lăn trong sân bay nếu bạn không thể đi bộ nhiều
  • Yêu cầu lên máy bay sớm hoặc để được hỗ trợ khi lên máy bay
  • Đặt tất cả các loại thuốc và thiết bị y tế của bạn vào hành lý xách tay để chúng vẫn ở bên bạn nếu hành lý ký gửi của bạn bị thất lạc

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Quản lý cuộc sống căng thẳng

 

Hà Linh - Viện Y học ứng dụng Việt Nam (tổng hợp từ CDC) -
Bình luận
Tin mới
  • 04/12/2025

    Loãng xương ở phụ nữ tiền mãn kinh và mãn kinh

    Loãng xương là tình trạng suy giảm nghiêm trọng lượng khoáng chất trong xương, làm thay đổi cấu trúc và giảm độ chắc khỏe của xương. Trong đó, phụ nữ ở giai đoạn mãn kinh là nhóm đối tượng có nguy cơ cao nhất mắc bệnh, dẫn đến nhiều hệ lụy khó lường đối với sức khỏe. Hãy cùng tìm hiểu kỹ hơn về loãng xương ở phụ nữ mãn kinh nhé!

  • 04/12/2025

    Ai không nên ăn thịt lợn nọng?

    Thịt lợn nọng ngon nhưng do hàm lượng chất béo bão hòa cao, một số nhóm người nên đặc biệt hạn chế tiêu thụ thịt nọng.

  • 04/12/2025

    Sự thật về tóc bạc

    Nang tóc của bạn có các tế bào sắc tố tạo ra melanin, một chất hóa học tạo nên màu tóc của bạn. Khi bạn già đi, các tế bào này bắt đầu chết. Không có sắc tố, các sợi tóc mới mọc ra nhạt hơn và có nhiều sắc thái khác nhau của màu xám, bạc và cuối cùng là màu trắng. Khi nang tóc ngừng tạo ra melanin, nó sẽ không tạo ra các sợi tóc màu nữa.

  • 03/12/2025

    Có nên dùng ‘đường ăn kiêng’ để giảm cân?

    Việc sử dụng 'đường ăn kiêng' để giảm cân đang là một xu hướng phổ biến nhưng nó vẫn còn là một chủ đề gây nhiều tranh cãi. Vậy đường ăn kiêng có tác dụng gì và có an toàn để giảm cân không?

  • 03/12/2025

    Viêm xoang trong mùa đông

    Vào những tháng cuối năm thời tiết chuyển lạnh, nhiệt độ giảm kèm theo những cơn mưa là cả một thách thức với hệ hô hấp, khó chịu với mũi và xoang. Sự kết hợp giữa không khí khô và thay đổi nhiệt độ này ảnh hưởng đến hoạt động bài tiết chất nhầy của mũi và xoang để bảo vệ hệ hô hấp và lọc không khí; có thể dẫn đến các dấu hiệu nghẹt mũi, áp lực và khó chịu. Hiểu được tác động theo mùa này đối với sức khỏe xoang giúp giải thích tại sao nhiều người gặp phải các vấn đề liên quan đến xoang nhiều hơn trong những tháng mùa đông và chỉ ra những cách chúng ta có thể bảo vệ hệ hô hấp tốt hơn trong mùa lạnh.

  • 02/12/2025

    Eswatini – Quốc gia đầu tiên trên thế giới triển khai mũi tiêm phòng HIV hai lần mỗi năm

    Eswatini hiện đang là đất nước có tỉ lệ nhiễm HIV cao nhất thế giới. Eswatini từ lâu đã phải đối mặt với gánh nặng HIV cực kỳ lớn. Khoảng 27% người trưởng thành của quốc gia này sống chung với HIV – mức cao nhất thế giới. Dù đã đạt nhiều tiến bộ trong điều trị antiretroviral (ARV), số ca nhiễm HIV mới vẫn duy trì ở mức đáng lo ngại, đặc biệt trong nhóm phụ nữ trẻ và thanh niên.

  • 02/12/2025

    4 lợi ích nổi bật nhất của rau càng cua với sức khỏe

    Tuy chỉ là một loại rau dại mọc phổ biến nhưng rau càng cua chứa đựng những giá trị dinh dưỡng và dược liệu đáng kinh ngạc, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe con người.

  • 02/12/2025

    Các dấu hiệu nhận biết đột quỵ vào mùa đông

    Thời tiết lạnh có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ do một số yếu tố thuận lợi, bao gồm co mạch máu, tăng huyết áp và tăng độ nhớt của máu. Khi nhiệt độ giảm, cơ thể cố gắng giữ nhiệt bằng cách co các mạch máu, làm tăng huyết áp và có thể dẫn đến hình thành cục máu đông. Những người có nguy cơ cao bao gồm người cao tuổi, người mắc bệnh tim mạch, huyết áp cao, tiểu đường, và những người có lối sống ít vận động.

Xem thêm