Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Ngạc nhiên: Vi khuẩn trong ruột điều chỉnh cả cảm xúc và trí nhớ

Những sinh vật nhỏ bẻ và tồn tại từ hàng triệu năm qua như vi khuẩn không bao giờ khiến cho giới khoa học hết ngạc nhiên.

Trong một thí nghiệm được tiến hành bởi Hội khoa học thần kinh Mỹ, 22 nam giới trưởng thành đã sử dụng một loại viên uống trong vòng bốn tuần. Sau khoảng thời gian đó, những người này cho biết kết quả rằng họ cảm thấy ít căng thẳng hơn và có trí nhớ tốt hơn trước.

Tuy nhiên, điều khiến cho mọi người ngạc nhiên là những viên thuốc này không chứa các biệt dược như mọi người lầm tưởng mà là chứa đầy những con vi khuẩn. 

Ngạc nhiên: Vi khuẩn trong ruột điều chỉnh cả cảm xúc và trí nhớ - 1

Hoạt động của não bộ chịu sự tác động của nhiều yếu tố khác nhau, kể cả ruột và những vi khuẩn sống trong đó. Nguồn ảnh: TANG YAU HOONG

Hiện nay, với trình độ phát triển của khoa học và công nghệ, có lẽ con người chỉ còn lo sợ trước virus và những biến thể của nó. Còn vi khuẩn dường như đã được loài người chinh phục và thuần hóa hoàn toàn.

Những sinh vật nhỏ bé gây ra sợ hãi ngày nào giờ đây đã trở thành vị cứu tinh sức khỏe. Chúng ta chủ động uống vi khuẩn mỗi ngày, thông qua sữa chua có chứa probiotic, các túi thuốc nhỏ chứa men tiêu hóa… với mong muốn hấp thụ dinh dưỡng tốt hơn, làn da đẹp hơn. 

Tuy nhiên, bên cạnh việc giúp chúng ta có được một cơ thể khỏe mạnh, vi khuẩn thật sự có nhiều khả năng gây kinh ngạc khác. Chúng có thể thay đổi tâm trí của chúng ta.

Các nghiên cứu gần đây đã bắt đầu cho thấy những bằng chứng rõ nét về cách thức vi khuẩn sống trong ruột có thể thay đổi cấu trúc hoạt động của não. Đây là một vấn đề có ý nghĩa sâu sắc đối với sức khỏe tâm thần lẫn thể chất. Liệu chúng ta có thể làm thay đổi hoạt động bộ não của chính bản thân mình bằng cách nuôi dưỡng những loại vi khuẩn đặc thù sống trong ruột?

Khi các nhà khoa học tiêm những vi khuẩn lấy từ ruột của những người bị trầm cảm vào ruột của những con chuột bình thường, thì những con chuột này cũng dần dần phát triển các triệu chứng của bệnh trầm cảm, bao gồm lo lắng và sợ hãi xã hội.

Các nhà khoa học cho rằng vi khuẩn có thể tạo ra một số loại phân tử hóa học đặc thù tương tự như những chất mà tế bào não tiết ra để điều khiển cảm xúc của cơ thể.

Ngạc nhiên: Vi khuẩn trong ruột điều chỉnh cả cảm xúc và trí nhớ - 2

Mô hình miêu tả sự tương tác giữa vi khuẩn ruột và hoạt động thần kinh

Các vi khuẩn trong ruột có thể làm cho tâm trạng của bạn trở nên tồi tệ và những chứng rối loạn tâm thần cấp tính như lo âu, trầm cảm trở nên nghiêm  trọng hơn. Tuy nhiên, chúng cũng có khả năng làm điều ngược lại, khiến cho tâm hồn bạn cảm thấy thoải mái và hạnh phúc. 

Quan điểm này có thể gặp phải sự phản đối của nhiều người vì họ cho rằng nếu như vậy thì chúng ta đang bị kiểm soát bởi các loại vi khuẩn. Tuy nhiên, các vi khuẩn đã sống cùng với chúng ta ngay từ thời điểm chưa tiến hóa thành con người. Tế bào người và vi khuẩn phát triển đồng thời với nhau, thích nghi lẫn nhau và tạo ra một sự đồng bộ và hài hòa về mặt sinh học. 

Chính về thế các nhà khoa học gần đây đang đẩy mạnh phát triển một lĩnh vực y học có tên là "psychobiotics" – tức dùng thuốc làm từ vi khuẩn sống để cải thiện sức khỏe tâm sinh lý ở bệnh nhân. 

Vào tháng 5 năm 2000, tại vùng Walkerton, Canada, một cơn lũ lụt đã tràn vào nơi này và mang theo hai chủng vi khuẩn khá nguy hiểm là Escherichia coli và Campylobacter. Khoảng một nửa dân số của thị trấn đã mắc bệnh, và một số ít người đã chết.

Sau vài năm, các nhà khoa học bỗng nhận thấy rằng tỷ lệ trầm cảm ở Walkerton đã tăng lên khá cao. Và họ bắt đầu nghi ngờ rằng những vi khuẩn lây nhiễm trên đã gây ra chứng trầm cảm.

Một số vi khuẩn khét tiếng đã được chứng minh là có liên quan đến bệnh trầm cảm, ví dụ như giang mai và các bệnh lây nhiễm qua gia súc gia cầm có liên quan đến vi khuẩn brucella. Các nhà khoa học cho rằng những vi khuẩn này không những khiến cho người bệnh cảm thấy buồn bã mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần của họ.  

Hiện nay, cách thức vi khuẩn tác động lên não và hệ thống thần kinh vẫn còn chưa được làm sáng tỏ. Nhưng các nhà khoa học đã chứng minh được rằng vi khuẩn có thể tiết ra các hoạt chất sinh học thần kinh phức tạp như serotonin, norepinephrine và dopamine. 

Serotonin chủ yếu được tìm thấy trong đường tiêu hóa và hệ thống thần kinh trung ương. Khoảng 80% trên tổng số serotonin của cơ thể con người nằm trong ruột, được sử dụng để điều chỉnh chuyển động ruột, 20% còn lại được tổng hợp trong tế bào thần kinh Serotonergic trong thần kinh trung ương, nơi nó có nhiều chức năng khác nhau: Điều chỉnh tâm trạng, sự thèm ăn, giấc ngủ, co cơ và một số chức năng thuộc về nhận thức.

Serotonin bị suy giảm dẫn đến việc cảm thấy buồn chán, giảm sự ham muốn, giảm quan tâm hoặc dễ dàng cáu giận, gặp khó khăn trong việc hoàn thành công việc.

Phan Thanh - Theo khampha.vn/Sciencenews
Bình luận
Tin mới
  • 17/07/2025

    3 tác dụng phụ của quả vải và lưu ý khi ăn vải

    Quả vải tuy ngon miệng và bổ dưỡng nhưng cũng cần đi lưu ý một số điều khi ăn để đảm bảo an toàn cho sức khỏe, đặc biệt là với một số đối tượng.

  • 17/07/2025

    Nhiệt độ thời tiết ảnh hưởng thế nào tới tâm trạng của bạn?

    Thời tiết thất thường có khiến bạn cảm thấy khó chịu. Trời mưa bạn sẽ cảm thấy buồn chán còn trời nắng bạn sẽ cảm thấy vui tươi hơn. Bạn đã bao giờ thắc mắc tại sao cảm xúc của bạn luôn thay đổi khi thời tiết thay đổi hay chưa? Đặc biệt là vào lúc giao mùa? Vậy hãy cùng Viện Y học ứng dụng tìm hiểu thêm với bài viết dưới đây

  • 16/07/2025

    Ăn rau quả nhiều màu sắc có lợi gì cho sức khỏe?

    Ăn rau quả nhiều màu sắc hay còn gọi là 'ăn cầu vồng' không chỉ đơn giản là cách trang trí món ăn hấp dẫn mà còn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe.

  • 16/07/2025

    Sốt xuất huyết ở trẻ nhỏ: Những dấu hiệu cảnh báo không nên bỏ qua

    Sốt xuất huyết là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm do vi rút Dengue gây ra, lây lan chủ yếu qua vết đốt của muỗi Aedes aegypti. Mặc dù bệnh có thể ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi, trẻ nhỏ lại là đối tượng đặc biệt dễ bị tổn thương do hệ miễn dịch còn non yếu.

  • 15/07/2025

    Các hoạt động thể thao dưới nước phù hợp cho người cao tuổi trong mùa hè

    Mùa hè với những ngày nắng nóng kéo dài không chỉ là thời điểm để thư giãn mà còn là cơ hội tuyệt vời để người cao tuổi tham gia các hoạt động thể thao dưới nước. Đây là hình thức vận động nhẹ nhàng, ít gây áp lực lên cơ thể, đồng thời mang lại nhiều lợi ích sức khỏe vượt trội.

  • 14/07/2025

    Bài tập tốt nhất cho chứng đau thắt lưng

    Đau thắt lưng là một trải nghiệm phổ biến đối với nhiều người. Nó thường có thể dẫn đến đau, ngứa ran hoặc tê ở phần thân dưới. Có nhiều nguyên nhân gây đau thắt lưng, phổ biến nhất bao gồm căng cơ, tư thế xấu và tuổi tác.

  • 13/07/2025

    Lựa chọn trang phục và phụ kiện chống nắng hiệu quả cho thanh thiếu niên

    Mùa hè đến mang theo cái nắng gay gắt, đặc biệt tại Việt Nam – nơi khí hậu nhiệt đới khiến bức xạ tia cực tím (UV) đạt mức cao trong nhiều tháng. Đối với thanh thiếu niên lứa tuổi năng động, thường xuyên tham gia các hoạt động ngoài trời như thể thao, dã ngoại hay đi học việc bảo vệ làn da và sức khỏe trước tia UV là vô cùng cần thiết.

  • 12/07/2025

    Chất tạo ngọt nhân tạo làm thúc đẩy cơn đói, khiến bạn ăn nhiều hơn

    Một nghiên cứu mới đã tìm hiểu cách thức sucralose, một chất tạo ngọt không calo, ảnh hưởng đến các tín hiệu não bộ liên quan đến cảm giác đói.

Xem thêm