Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Thiếu máu trong các bệnh mạn tính

Thiếu máu là tình trạng xảy ra khi số lượng hồng cầu hoặc lượng hemoglobin thấp bất thường. Hemoglobin là một loại protein giàu sắt gắn với oxy trong phổi để được vận chuyển đến các mô khắp cơ thể.

Thiếu máu rất thường gặp ở những người bị viêm khớp, chẳng hạn như viêm khớp dạng thấp. Thiếu máu của bệnh mãn tính là một loại thiếu máu do đáp ứng với tình trạng viêm. Thiếu máu của bệnh mãn tính phải được phân biệt với các loại thiếu máu khác do sự khác nhau trong điều trị.

Các triệu chứng của bệnh thiếu máu

Các triệu chứng thường gặp liên quan đến thiếu máu bao gồm mệt mỏi, khó thở, chóng mặt, nhịp tim nhanh, nhịp tim không đều, đau đầu, bàn tay lạnh, chân lạnh, da nhợt nhạt hoặc hơi vàng và đau ngực. Một người bị thiếu máu có thể xuất hiện một hoặc nhiều triệu chứng này. Nếu không có dấu hiệu hay triệu chứng rõ ràng của thiếu máu, tình trạng này có thể không được phát hiện cho đến khi xét nghiệm máu được thực hiện.

Các loại thiếu máu

Thiếu máu do thiếu sắt là loại thiếu máu phổ biến nhất. Như tên gọi của nó, loại thiếu máu này phát triển khi bạn thiếu lượng chất sắt trong cơ thể. Thông thường, mất máu là lý do thiếu máu do thiếu sắt, sự hấp thu sắt kém cũng có thể gây ra tình trạng này.

Thiếu máu do thiếu vitamin có thể phát triển khi có lượng vitamin B12 hoặc axit folic thấp trong cơ thể. Với tình trạng thiếu máu do thiếu vitamin B12, thông thường lượng vitamin này không được hấp thu tốt. Thiếu máu ác tính là một trong nhiều nguyên nhân gây thiếu hụt B12.

Thiếu máu bất sản là một loại thiếu máu hiếm gặp phát triển khi cơ thể ngừng sản sinh hồng cầu. Nhiễm virus, tiếp xúc với hóa chất độc hại, bệnh tự miễn và một số loại thuốc nhất định được coi là nguyên nhân gây thiếu máu bất sản.

Thiếu máu huyết tán xảy ra khi có các tế bào hồng cầu bị vỡ trong lòng mạch hoặc lách. Nguyên nhân có thể bao gồm các lý do cơ học (ví dụ: chứng phình động mạch), nhiễm trùng, bệnh tự miễn hoặc dị tật bẩm sinh hoặc di truyền (ví dụ: thiếu máu hồng cầu hình liềm).

Thiếu máu của bệnh mãn tính là một tình trạng thiếu máu phát triển thứ phát liên quan đến một tình trạng bệnh lý khác. Nó có thể liên quan đến ung thư, bệnh thận, bệnh gan, bệnh tuyến giáp, viêm khớp dạng thấp, hoặc bất kỳ tình trạng nào cản trở việc sản xuất hồng huyết cầu.

Phân biệt bệnh thiếu máu mãn tính với thiếu máu do thiếu sắt

Đối với những người bị viêm khớp, điều quan trọng là phải phân biệt giữa hai loại thiếu máu phổ biến nhất ảnh hưởng đến người bệnh – thiếu máu thiếu sắt và thiếu máu của bệnh mãn tính. Nhiều bệnh nhân viêm khớp dùng NSAID (thuốc kháng viêm không steroid) như một phần của phác đồ điều trị. NSAID có liên quan đến tăng nguy cơ xuất huyết tiêu hóa. Bệnh nhân và bác sĩ phải nhận thức được nguy cơ, theo dõi các triệu chứng cũng như các xét nghiệm máu định kỳ để kiểm tra lượng máu. Như đã nói ở trên, mất máu có thể là nguyên nhân cơ bản của thiếu máu do thiếu sắt.

Thiếu máu của bệnh mãn tính

Với thiếu máu do bệnh mãn tính, sự trao đổi sắt bị thay đổi. Khi tình trạng viêm được kích hoạt bởi hệ thống miễn dịch, sự trao đổi sắt trong cơ thể đi vào chế độ phòng thủ. Khi điều này xảy ra, lượng hemoglobin giảm nhẹ, lượng sắt trong cơ thể hấp thụ thấp hơn, sắt tự do trong cơ thể được lưu trữ trong tế bào gan, và nồng độ ferritin trong huyết thanh tăng lên.

Thiếu máu do bệnh mãn tính thường không tiến triển. Nói chung, nồng độ hemoglobin thấp hơn mức bình thường, thường không thấp quá 9,5 mg / dl. Trong cả thiếu máu do thiếu sắt và thiếu máu của bệnh mãn tính, hàm lượng sắt huyết thanh đều thấp. Các tế bào hồng cầu nhỏ có thể được quan sát bằng kính hiển vi trong cả hai tình trạng, nhưng chúng sẽ điển hình hơn trong tình trạng thiếu máu do thiếu sắt.

Transferrin, một loại protein vận chuyển sắt, sẽ tăng lên trong tình trạng thiếu máu do thiếu sắt - một dấu hiệu cho thấy cơ thể cần thêm chất sắt. Khả năng gắn sắt toàn phần (TIBC thấp trong thiếu máu của bệnh mãn tính - một dấu hiệu cho thấy có đủ chất sắt nhưng không có khả năng sử dụng. TIBC thường cao khi kho dự trữ sắt bị giảm và thấp khi sắt dự trữ tăng cao. Trong thiếu máu do thiếu sắt, TIBC thường vượt quá 400 mcg / dl vì dự trữ sắt thấp.

Thiếu máu của bệnh mãn tính không được điều trị bằng bổ sung sắt. Sắt bổ sung có thể thực sự có hại, tùy thuộc vào tình trạng bệnh mãn tính mà bạn mắc phải. Tuy nhiên, việc bổ sung sắt có thể được chỉ định trong tình trạng thiếu máu do thiếu sắt. Còn nếu có chảy máu, bác sĩ cần xác định được nguyên nhân gây chảy máu.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: 6 triệu chứng thiếu máu hồng cầu hình liềm ở trẻ nhỏ - Phần 2

CTV Võ Dung - Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Theo Verywell
Bình luận
Tin mới
  • 01/04/2025

    Tăng cường miễn dịch cho trẻ mùa xuân

    Mùa xuân đến, mang theo không khí ấm áp và sức sống mới cho vạn vật. Tuy nhiên, đây cũng là thời điểm giao mùa, khí hậu biến đổi thất thường, tạo điều kiện cho các loại vi khuẩn, virus và mầm bệnh sinh sôi phát triển.

  • 01/04/2025

    Ngày Thế Giới Nhận Thức về Tự Kỷ: Hiểu đúng và đồng hành cùng người tự kỷ

    Ngày 2 tháng 4 hàng năm, thế giới cùng hướng về Ngày Thế Giới Nhận Thức về Tự Kỷ – một sự kiện do Liên Hợp Quốc khởi xướng nhằm kêu gọi sự quan tâm sâu sắc hơn đến rối loạn phổ tự kỷ (ASD).

  • 31/03/2025

    Chăm sóc da cho bé vào mùa xuân: Mẹo nhỏ cho mẹ

    Mùa xuân là thời điểm giao mùa, khí hậu thất thường, hanh khô, độ ẩm thấp, dễ gây ra những ảnh hưởng không tốt đến làn da nhạy cảm của trẻ nhỏ.

  • 30/03/2025

    Những thay đổi về làn da tuổi mãn kinh

    Tuổi mãn kinh không chỉ gây ra nhiều vấn đề về sức khỏe sinh lý nữ, mà còn ảnh hưởng đến làn da. Chị em phụ nữ nên lưu ý điều gì khi chăm sóc da tuổi ngoài 40?

  • 30/03/2025

    Người cao tuổi và bệnh giao mùa

    Giao mùa là thời điểm chuyển tiếp giữa các mùa trong năm, kéo theo sự thay đổi của thời tiết, khí hậu. Đối với người cao tuổi, giai đoạn này thường tiềm ẩn nhiều nguy cơ sức khỏe do hệ miễn dịch suy giảm và cơ thể dần lão hóa.

  • 29/03/2025

    Đi bộ nhanh mỗi ngày có thể giúp giảm nguy cơ tử vong

    Một nghiên cứu mới cho thấy, hoạt động thể chất vừa phải như đi bộ nhanh, yoga, làm vườn… mỗi ngày có thể giúp giảm nguy cơ tử vong.

  • 29/03/2025

    Tại sao bạn bị đau bụng khi chạy?

    Các vấn đề dạ dày khi chạy bộ là một trong những nguyên nhân phổ biến gây khó chịu cho người chạy. Bạn có thể gặp tình trạng co thắt, đau bụng dẫn đến tiêu chảy trong khi chạy.

  • 28/03/2025

    3 nhóm người nên hạn chế ăn chanh

    Hầu hết mọi người có thể ăn chanh hoặc uống nước chanh một cách an toàn nhưng vì chanh có tính acid nên nó có nguy cơ gây bất lợi cho một số trường hợp cụ thể. Vậy nhóm người nào nên hạn chế ăn chanh?

Xem thêm