Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Thiếu máu thiếu sắt do chế độ ăn - Phần 1

Thiếu sắt là gì? Thiếu máu thiếu sắt có phải là tình trạng thứ phát do chế độ ăn thiếu sắt?

Thiếu máu thiếu sắt do chế độ ăn

Người thiếu máu có số lượng hồng cầu (RBC) thấp hơn so với người khỏe mạnh. Thiếu máu có thể gây đau đầu, yếu, mệt mỏi, và nhiều triệu chứng khác và cũng có thể dẫn đến các vấn đề sức khoẻ lâu dài nếu không được điều trị.

Nếu thiếu sắt cơ thể sẽ sản xuất ít tế bào hồng cầu hơn hoặc hồng cầu sẽ nhỏ hơn bình thường. Nguyên nhân của tình trạng này hầu hết là do thiếu chất sắt trong khẩu phần ăn. Nói cách khác, thiếu máu là do không nhận đủ thức ăn mà bạn cần.

Có nhiều nguyên nhân gây thiếu máu, nhưng thiếu sắt là phổ biến nhất. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), thiếu sắt là chứng rối loạn dinh dưỡng hàng đầu trên thế giới. Nghiên cứu cho thấy có đến 80% người trên thế giới không có đủ chất sắt trong cơ thể và có tới 30% người bị thiếu máu là do thiếu sắt kéo dài.

Triệu chứng Thiếu máu Thiếu sắt

Thiếu máu thiếu sắt có thể rất nhẹ ở giai đoạn đầu và các triệu chứng có thể không được chú ý. Theo Hội Huyết học Hoa Kỳ, hầu hết mọi người không nhận ra rằng họ bị thiếu máu cho đến khi họ làm xét nghiệm máu thường quy.

Khi thiếu sắt trở nên tồi tệ hơn, các triệu chứng có thể bao gồm:

  • Mệt mỏi
  • Yếu cơ
  • Da nhợt màu
  • Thở hụt hơi
  • Chóng mặt
  • Đau đầu
  • Móng dễ gãy
  • Nhịp tim nhanh
  • Tay và bàn tay lạnh
  • Ngứa ran hoặc cảm giác kiến bò

Nguyên nhân

Thiếu sắt là tình trạng thiếu dinh dưỡng thường gặp nhất. Đây cũng là nguyên nhân gây thiếu máu phổ biến nhất. Thiếu máu do thiếu sắt trong khẩu phần ăn uống là do chế độ ăn ít thực phẩm giàu chất sắt. Nguồn sắt tốt nhất trong thực phẩm, cá, đậu, và thực phẩm bổ sung sắt.

Có nhiều lý do tại sao bạn không có đủ sắt trong chế độ ăn uống của bạn. Các nhóm sau đây có nguy cơ cao bị thiếu sắt:

  • Người ăn chay không thay thế thịt bằng thực phẩm giàu sắt khác
  • Những người bị rối loạn ăn uống
  • Những người nghèo hoặc vô gia cư và không dễ tiếp cận thực phẩm
  • Những người sống trong các "vùng sa mạc đô thị", nơi không có thực phẩm lành mạnh, giá phải chăng
  • Người cao tuổi không ăn một chế độ ăn uống đầy đủ hoặc đa dạng
  • Trẻ nhỏ uống nhiều sữa bò
  • Những người có chế độ ăn kiêng giảm cân
  • Những người ăn một chế độ ăn ít trái cây, rau và thịt
  • Những người tiêu thụ quá nhiều caffeine hàng ngày
  • Những người thường xuyên uống thuốc giảm axit

Chẩn đoán

Bác sĩ có thể chẩn đoán thiếu máu với nhiều xét nghiệm máu khác nhau.

Xét nghiệm công thức máu (CBC)

Đây thường là xét nghiệm đầu tiên mà bác sĩ sẽ sử dụng. Xét nghiệm CBC đo lượng của tất cả các thành phần trong máu của bạn. Các thành phần chính bao gồm:

  • Hồng cầu
  • Bạch cầu
  • Hematocrit
  • Tiểu cầu

Xét nghiệm CBC cung cấp thông tin về máu của bạn có ích trong chẩn đoán thiếu máu thiếu sắt, bao gồm:

  • Nồng độ hematocrit
  • Mức hemoglobin
  • Kích cỡ của hồng cầu

Trong thiếu máu thiếu sắt, hematocrit và hemoglobin thấp và hồng cầu thường nhỏ hơn bình thường về kích thước.

Xét nghiệm công thức máu thường được thực hiện như là một phần của một cuộc kiểm tra thể chất bởi vì nó là chỉ điểm tốt về sức khoẻ tổng thể của bạn. Nó cũng có thể được thực hiện thường xuyên trước khi phẫu thuật.

Các xét nghiệm khác

Bác sĩ thường có thể xác nhận thiếu máu bằng xét nghiệm CBC. Nhưng họ có thể yêu cầu các xét nghiệm máu khác để xác định mức độ nghiêm trọng của thiếu máu và cách điều trị nó. Họ cũng có thể kiểm tra máu của bạn dưới kính hiển vi để cung cấp thêm thông tin, bao gồm:

  • Mức chất sắt trong máu
  • Kích cỡ và màu sắc của hồng cầu: hồng cầu nhợt khi chúng thiếu sắt.
  • Mức ferritin: Ferritin giúp lưu trữ sắt trong cơ thể. Mức ferritin thấp cho thấy lưu trữ sắt thấp.
  • Khả năng kết hợp sắt: Những người bị thiếu chất sắt có một lượng lớn transferrin không vận chuyển sắt đúng cách.

Nếu bạn đang ăn một chế độ ăn uống nghèo nàn, có thể sẽ thiếu các vitamin và khoáng chất khác. Bác sĩ của bạn không thể làm đủ để xác định xem bạn có thiếu gì trong bất cứ điều gì khác. Điều này có thể bao gồm các xét nghiệm máu cho thiếu axit folic và thiếu vitamin B-12.

Đón đọc tiếp phần 2 tại: vienyhocungdung.vn

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Những câu hỏi về thiếu máu - Phần 1

Võ Dung - Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Theo Healthline
Bình luận
Tin mới
  • 17/05/2025

    Chế độ ăn tham khảo với người mắc hội chứng thiên thần

    Tuy không có chế độ ăn kiêng đặc biệt nào có thể chữa khỏi hội chứng thiên thần nhưng dinh dưỡng hợp lý có thể giúp kiểm soát cân nặng, cải thiện giấc ngủ, quản lý táo bón và hỗ trợ phát triển nhận thức.

  • 17/05/2025

    Thanh thiếu niên và tuổi dậy thì

    Dậy thì là một giai đoạn quan trọng trong cuộc đời mỗi người, đánh dấu sự chuyển đổi từ trẻ em sang người trưởng thành. Đây là giai đoạn cơ thể có nhiều thay đổi về mặt thể chất và tâm sinh lý, đặt nền móng cho sức khỏe sinh sản và sức khỏe tổng quát trong tương lai. Việc thấu hiểu những biến đổi này, cùng với sự quan tâm, hỗ trợ từ gia đình và xã hội, sẽ giúp thanh thiếu niên vượt qua giai đoạn dậy thì một cách an toàn và khỏe mạnh.

  • 16/05/2025

    Chế độ ăn uống tốt cho bệnh nhân lao hạch

    Bệnh lao hạch gây ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe và khả năng ăn uống. Việc phát hiện sớm, điều trị đúng phác đồ và có chế độ dinh dưỡng hợp lý sẽ giúp người bệnh nhanh phục hồi sức khỏe.

  • 16/05/2025

    Lý do bạn bị đầy hơi sau khi ăn salad

    Bạn có thể dùng salad như một bữa ăn lành mạnh hoặc món ăn kèm, nhưng salad có thể gây ra một số vấn đề về tiêu hóa tùy thuộc vào thành phần của nó. Rau và trái cây sống là những thực phẩm có thể gây đầy hơi và chướng bụng do một số hợp chất và vi khuẩn, và chúng có thể là lý do tại sao bạn có thể bị đau bụng dữ dội sau khi ăn salad.

  • 15/05/2025

    5 lợi ích sức khỏe của quả lê và những kiêng kỵ khi ăn lê

    Quả lê không chỉ đơn thuần là một loại trái cây ngon mà còn là một vị thuốc tự nhiên rất tốt cho sức khỏe.

  • 15/05/2025

    Bệnh lý mùa hè thường gặp

    Mùa hè là thời điểm tuyệt vời để tận hưởng những ngày dài đầy nắng, tham gia các hoạt động ngoài trời và thư giãn. Tuy nhiên, nhiệt độ và độ ẩm cao trong mùa hè cũng có thể gây ra một số vấn đề sức khỏe. Việc nhận biết các bệnh lý mùa hè phổ biến, nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng tránh sẽ giúp bạn bảo vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình.

  • 14/05/2025

    Chế độ ăn cho người bị chấy rận

    Chấy rận không chỉ gây ngứa ngáy khó chịu mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể. Chế độ ăn uống khoa học, giàu dinh dưỡng có thể giúp tăng cường sức đề kháng, giảm ngứa ngáy và hỗ trợ quá trình điều trị chấy rận hiệu quả hơn.

  • 14/05/2025

    Lợi ích sức khỏe của ngải cứu

    Ngải cứu là loại rau cũng như phương thuốc được dùng phổ biến trong đời sống người dân. Mặc dù ngải cứu đã được sử dụng nhiều trong y học phương Đông với nhiều công dụng tuyệt vời trong suốt chiều dài lịch sử, tuy nhiên y học hiện đại chưa chứng minh được tất cả những lợi ích cổ truyền của ngải cứu. Cùng tìm hiểu về loại cây này qua bài viết sau đây!

Xem thêm