Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Thiếu máu thiếu sắt do chế độ ăn - Phần 1

Thiếu sắt là gì? Thiếu máu thiếu sắt có phải là tình trạng thứ phát do chế độ ăn thiếu sắt?

Thiếu máu thiếu sắt do chế độ ăn

Người thiếu máu có số lượng hồng cầu (RBC) thấp hơn so với người khỏe mạnh. Thiếu máu có thể gây đau đầu, yếu, mệt mỏi, và nhiều triệu chứng khác và cũng có thể dẫn đến các vấn đề sức khoẻ lâu dài nếu không được điều trị.

Nếu thiếu sắt cơ thể sẽ sản xuất ít tế bào hồng cầu hơn hoặc hồng cầu sẽ nhỏ hơn bình thường. Nguyên nhân của tình trạng này hầu hết là do thiếu chất sắt trong khẩu phần ăn. Nói cách khác, thiếu máu là do không nhận đủ thức ăn mà bạn cần.

Có nhiều nguyên nhân gây thiếu máu, nhưng thiếu sắt là phổ biến nhất. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), thiếu sắt là chứng rối loạn dinh dưỡng hàng đầu trên thế giới. Nghiên cứu cho thấy có đến 80% người trên thế giới không có đủ chất sắt trong cơ thể và có tới 30% người bị thiếu máu là do thiếu sắt kéo dài.

Triệu chứng Thiếu máu Thiếu sắt

Thiếu máu thiếu sắt có thể rất nhẹ ở giai đoạn đầu và các triệu chứng có thể không được chú ý. Theo Hội Huyết học Hoa Kỳ, hầu hết mọi người không nhận ra rằng họ bị thiếu máu cho đến khi họ làm xét nghiệm máu thường quy.

Khi thiếu sắt trở nên tồi tệ hơn, các triệu chứng có thể bao gồm:

  • Mệt mỏi
  • Yếu cơ
  • Da nhợt màu
  • Thở hụt hơi
  • Chóng mặt
  • Đau đầu
  • Móng dễ gãy
  • Nhịp tim nhanh
  • Tay và bàn tay lạnh
  • Ngứa ran hoặc cảm giác kiến bò

Nguyên nhân

Thiếu sắt là tình trạng thiếu dinh dưỡng thường gặp nhất. Đây cũng là nguyên nhân gây thiếu máu phổ biến nhất. Thiếu máu do thiếu sắt trong khẩu phần ăn uống là do chế độ ăn ít thực phẩm giàu chất sắt. Nguồn sắt tốt nhất trong thực phẩm, cá, đậu, và thực phẩm bổ sung sắt.

Có nhiều lý do tại sao bạn không có đủ sắt trong chế độ ăn uống của bạn. Các nhóm sau đây có nguy cơ cao bị thiếu sắt:

  • Người ăn chay không thay thế thịt bằng thực phẩm giàu sắt khác
  • Những người bị rối loạn ăn uống
  • Những người nghèo hoặc vô gia cư và không dễ tiếp cận thực phẩm
  • Những người sống trong các "vùng sa mạc đô thị", nơi không có thực phẩm lành mạnh, giá phải chăng
  • Người cao tuổi không ăn một chế độ ăn uống đầy đủ hoặc đa dạng
  • Trẻ nhỏ uống nhiều sữa bò
  • Những người có chế độ ăn kiêng giảm cân
  • Những người ăn một chế độ ăn ít trái cây, rau và thịt
  • Những người tiêu thụ quá nhiều caffeine hàng ngày
  • Những người thường xuyên uống thuốc giảm axit

Chẩn đoán

Bác sĩ có thể chẩn đoán thiếu máu với nhiều xét nghiệm máu khác nhau.

Xét nghiệm công thức máu (CBC)

Đây thường là xét nghiệm đầu tiên mà bác sĩ sẽ sử dụng. Xét nghiệm CBC đo lượng của tất cả các thành phần trong máu của bạn. Các thành phần chính bao gồm:

  • Hồng cầu
  • Bạch cầu
  • Hematocrit
  • Tiểu cầu

Xét nghiệm CBC cung cấp thông tin về máu của bạn có ích trong chẩn đoán thiếu máu thiếu sắt, bao gồm:

  • Nồng độ hematocrit
  • Mức hemoglobin
  • Kích cỡ của hồng cầu

Trong thiếu máu thiếu sắt, hematocrit và hemoglobin thấp và hồng cầu thường nhỏ hơn bình thường về kích thước.

Xét nghiệm công thức máu thường được thực hiện như là một phần của một cuộc kiểm tra thể chất bởi vì nó là chỉ điểm tốt về sức khoẻ tổng thể của bạn. Nó cũng có thể được thực hiện thường xuyên trước khi phẫu thuật.

Các xét nghiệm khác

Bác sĩ thường có thể xác nhận thiếu máu bằng xét nghiệm CBC. Nhưng họ có thể yêu cầu các xét nghiệm máu khác để xác định mức độ nghiêm trọng của thiếu máu và cách điều trị nó. Họ cũng có thể kiểm tra máu của bạn dưới kính hiển vi để cung cấp thêm thông tin, bao gồm:

  • Mức chất sắt trong máu
  • Kích cỡ và màu sắc của hồng cầu: hồng cầu nhợt khi chúng thiếu sắt.
  • Mức ferritin: Ferritin giúp lưu trữ sắt trong cơ thể. Mức ferritin thấp cho thấy lưu trữ sắt thấp.
  • Khả năng kết hợp sắt: Những người bị thiếu chất sắt có một lượng lớn transferrin không vận chuyển sắt đúng cách.

Nếu bạn đang ăn một chế độ ăn uống nghèo nàn, có thể sẽ thiếu các vitamin và khoáng chất khác. Bác sĩ của bạn không thể làm đủ để xác định xem bạn có thiếu gì trong bất cứ điều gì khác. Điều này có thể bao gồm các xét nghiệm máu cho thiếu axit folic và thiếu vitamin B-12.

Đón đọc tiếp phần 2 tại: vienyhocungdung.vn

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Những câu hỏi về thiếu máu - Phần 1

Võ Dung - Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Theo Healthline
Bình luận
Tin mới
  • 11/07/2025

    Những dấu hiệu của tình yêu thái quá và cách xử lý

    Việc ai đó thể hiện tình cảm với bạn có thể khiến bạn cảm thấy vui vẻ và phấn khích khi bạn đang trong giai đoạn đầu của một mối quan hệ mới. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải phân biệt sự mới lạ của một mối quan hệ mới với các hành vi thái quá.

  • 10/07/2025

    Vận động cùng con - giải pháp gắn kết tình cảm gia đình

    Trong cuộc sống hiện đại, khi thời gian dành cho gia đình ngày càng bị thu hẹp bởi công việc và các thiết bị điện tử, việc tìm kiếm một hoạt động vừa tốt cho sức khỏe vừa giúp gắn kết tình cảm cha con trở nên cần thiết hơn bao giờ hết.

  • 10/07/2025

    Cách phòng tránh và xử trí khi trẻ bị cháy nắng

    Những ngày hè đầy nắng là thời điểm lý tưởng để đưa trẻ ra ngoài chơi, đi biển, cắm trại, picnic,... Tuy nhiên, dành quá nhiều thời gian dưới ánh nắng mặt trời có thể khiến trẻ dễ bị cháy nắng. Cháy nắng nặng không chỉ gây khó chịu mà còn có thể làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe về da cho trẻ. Cùng đọc bài viết sau đây để biết cách phòng tránh và xử trí khi trẻ bị cháy nắng.

  • 09/07/2025

    Đau đầu do thời tiết nóng bức: Nguy cơ tiềm ẩn và giải pháp phòng ngừa hiệu quả

    Mùa hè mang theo những ngày nắng kéo dài, không khí oi bức và nền nhiệt độ cao, tạo nên nhiều thách thức đối với sức khỏe con người. Một trong những ảnh hưởng phổ biến nhưng ít được chú ý là tình trạng đau đầu do nóng.

  • 08/07/2025

    Các nguồn cung cấp chất béo cho cơ thể

    Chất béo là một trong ba nhóm dưỡng chất thiết yếu, cùng với carbohydrate và protein, có vai trò vô cùng quan trọng trong hoạt động sống của cơ thể con người.

  • 08/07/2025

    Đột quỵ nhiệt: Nguy hiểm tiềm ẩn trong mùa nắng nóng

    Mùa hè đến, cái nắng gay gắt không chỉ khiến cơ thể mệt mỏi mà còn tiềm ẩn những mối nguy hiểm khôn lường đối với sức khỏe, trong đó đột quỵ nhiệt là một trong những tình trạng đáng lo ngại nhất.

  • 08/07/2025

    Loại cá nhỏ bé có nhiều lợi ích với sức khỏe

    Cá cơm là một nguồn dinh dưỡng ấn tượng, mang lại những lợi ích sức khỏe đáng ngạc nhiên.

  • 08/07/2025

    Kháng sinh và những điều cần biết cho người trưởng thành

    Kháng sinh (hay thuốc kháng sinh) đóng vai trò then chốt trong y học hiện đại, giúp điều trị hiệu quả các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn.

Xem thêm