Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Thiếu máu thiếu sắt do chế độ ăn - Phần 1

Thiếu sắt là gì? Thiếu máu thiếu sắt có phải là tình trạng thứ phát do chế độ ăn thiếu sắt?

Thiếu máu thiếu sắt do chế độ ăn

Người thiếu máu có số lượng hồng cầu (RBC) thấp hơn so với người khỏe mạnh. Thiếu máu có thể gây đau đầu, yếu, mệt mỏi, và nhiều triệu chứng khác và cũng có thể dẫn đến các vấn đề sức khoẻ lâu dài nếu không được điều trị.

Nếu thiếu sắt cơ thể sẽ sản xuất ít tế bào hồng cầu hơn hoặc hồng cầu sẽ nhỏ hơn bình thường. Nguyên nhân của tình trạng này hầu hết là do thiếu chất sắt trong khẩu phần ăn. Nói cách khác, thiếu máu là do không nhận đủ thức ăn mà bạn cần.

Có nhiều nguyên nhân gây thiếu máu, nhưng thiếu sắt là phổ biến nhất. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), thiếu sắt là chứng rối loạn dinh dưỡng hàng đầu trên thế giới. Nghiên cứu cho thấy có đến 80% người trên thế giới không có đủ chất sắt trong cơ thể và có tới 30% người bị thiếu máu là do thiếu sắt kéo dài.

Triệu chứng Thiếu máu Thiếu sắt

Thiếu máu thiếu sắt có thể rất nhẹ ở giai đoạn đầu và các triệu chứng có thể không được chú ý. Theo Hội Huyết học Hoa Kỳ, hầu hết mọi người không nhận ra rằng họ bị thiếu máu cho đến khi họ làm xét nghiệm máu thường quy.

Khi thiếu sắt trở nên tồi tệ hơn, các triệu chứng có thể bao gồm:

  • Mệt mỏi
  • Yếu cơ
  • Da nhợt màu
  • Thở hụt hơi
  • Chóng mặt
  • Đau đầu
  • Móng dễ gãy
  • Nhịp tim nhanh
  • Tay và bàn tay lạnh
  • Ngứa ran hoặc cảm giác kiến bò

Nguyên nhân

Thiếu sắt là tình trạng thiếu dinh dưỡng thường gặp nhất. Đây cũng là nguyên nhân gây thiếu máu phổ biến nhất. Thiếu máu do thiếu sắt trong khẩu phần ăn uống là do chế độ ăn ít thực phẩm giàu chất sắt. Nguồn sắt tốt nhất trong thực phẩm, cá, đậu, và thực phẩm bổ sung sắt.

Có nhiều lý do tại sao bạn không có đủ sắt trong chế độ ăn uống của bạn. Các nhóm sau đây có nguy cơ cao bị thiếu sắt:

  • Người ăn chay không thay thế thịt bằng thực phẩm giàu sắt khác
  • Những người bị rối loạn ăn uống
  • Những người nghèo hoặc vô gia cư và không dễ tiếp cận thực phẩm
  • Những người sống trong các "vùng sa mạc đô thị", nơi không có thực phẩm lành mạnh, giá phải chăng
  • Người cao tuổi không ăn một chế độ ăn uống đầy đủ hoặc đa dạng
  • Trẻ nhỏ uống nhiều sữa bò
  • Những người có chế độ ăn kiêng giảm cân
  • Những người ăn một chế độ ăn ít trái cây, rau và thịt
  • Những người tiêu thụ quá nhiều caffeine hàng ngày
  • Những người thường xuyên uống thuốc giảm axit

Chẩn đoán

Bác sĩ có thể chẩn đoán thiếu máu với nhiều xét nghiệm máu khác nhau.

Xét nghiệm công thức máu (CBC)

Đây thường là xét nghiệm đầu tiên mà bác sĩ sẽ sử dụng. Xét nghiệm CBC đo lượng của tất cả các thành phần trong máu của bạn. Các thành phần chính bao gồm:

  • Hồng cầu
  • Bạch cầu
  • Hematocrit
  • Tiểu cầu

Xét nghiệm CBC cung cấp thông tin về máu của bạn có ích trong chẩn đoán thiếu máu thiếu sắt, bao gồm:

  • Nồng độ hematocrit
  • Mức hemoglobin
  • Kích cỡ của hồng cầu

Trong thiếu máu thiếu sắt, hematocrit và hemoglobin thấp và hồng cầu thường nhỏ hơn bình thường về kích thước.

Xét nghiệm công thức máu thường được thực hiện như là một phần của một cuộc kiểm tra thể chất bởi vì nó là chỉ điểm tốt về sức khoẻ tổng thể của bạn. Nó cũng có thể được thực hiện thường xuyên trước khi phẫu thuật.

Các xét nghiệm khác

Bác sĩ thường có thể xác nhận thiếu máu bằng xét nghiệm CBC. Nhưng họ có thể yêu cầu các xét nghiệm máu khác để xác định mức độ nghiêm trọng của thiếu máu và cách điều trị nó. Họ cũng có thể kiểm tra máu của bạn dưới kính hiển vi để cung cấp thêm thông tin, bao gồm:

  • Mức chất sắt trong máu
  • Kích cỡ và màu sắc của hồng cầu: hồng cầu nhợt khi chúng thiếu sắt.
  • Mức ferritin: Ferritin giúp lưu trữ sắt trong cơ thể. Mức ferritin thấp cho thấy lưu trữ sắt thấp.
  • Khả năng kết hợp sắt: Những người bị thiếu chất sắt có một lượng lớn transferrin không vận chuyển sắt đúng cách.

Nếu bạn đang ăn một chế độ ăn uống nghèo nàn, có thể sẽ thiếu các vitamin và khoáng chất khác. Bác sĩ của bạn không thể làm đủ để xác định xem bạn có thiếu gì trong bất cứ điều gì khác. Điều này có thể bao gồm các xét nghiệm máu cho thiếu axit folic và thiếu vitamin B-12.

Đón đọc tiếp phần 2 tại: vienyhocungdung.vn

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Những câu hỏi về thiếu máu - Phần 1

Võ Dung - Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Theo Healthline
Bình luận
Tin mới
  • 20/04/2025

    6 loại thực phẩm nên thận trọng khi dùng chung với dứa

    Dứa là loại trái cây nhiệt đới có hương vị thơm ngon được nhiều người yêu thích. Tuy nhiên, đôi khi việc tiêu thụ dứa với một số loại thực phẩm lại không có lợi cho sức khỏe.

  • 20/04/2025

    7 loại thực phẩm cay giúp chống ngạt mũi và đau đầu do viêm xoang

    Đầu bạn đang đau nhức, bạn bị ngạt mũi, chảy nước mũi, hắt hơi, khó thở, rồi khứu giác và vị giác cũng rối loạn. Đây là những dấu hiệu phổ biến của cảm cúm, dị ứng thời tiết, viêm xoang. Một số thực phẩm có thể giúp bạn giảm các triệu chứng này !

  • 19/04/2025

    4 tác hại nghiêm trọng khi phụ nữ mang thai uống phải sữa giả

    Sữa giả không chỉ đơn giản là không có giá trị dinh dưỡng mà nó còn có thể gây hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe người dùng, đặc biệt là phụ nữ mang thai cần được chăm sóc dinh dưỡng và đảm bảo an toàn sức khỏe.

  • 19/04/2025

    Chế độ ăn cho người bệnh lao vú

    Đối với người mắc bệnh lao vú, chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng để tăng cường hệ miễn dịch, hỗ trợ quá trình điều trị và phục hồi sức khỏe.

  • 19/04/2025

    Sử dụng kháng sinh an toàn cho trẻ em

    Kháng sinh đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa nhiễm trùng do vi khuẩn, tuy vậy, việc dùng kháng sinh ở trẻ em phải được xem xét cẩn thận và tuân thủ nghiêm túc các chỉ dẫn. Lạm dụng kháng sinh có thể dẫn đến nhiều vấn đề sức khoẻ, bao gồm kháng kháng sinh, rối loạn tiêu hoá và các vấn đề sức khoẻ lâu dài khác.

  • 18/04/2025

    Cha mẹ thông thái chọn sữa nào cho trẻ tuổi học đường 6–15 tuổi

    Giai đoạn từ 6 đến 15 tuổi là thời kỳ vàng phát triển thể chất, đặc biệt là tăng trưởng chiều cao, và hoàn thiện trí tuệ. Giai đoạn này cũng là cơ hội cuối cùng bù lại những thiếu hụt về chiều cao của giai đoạn trước, chuẩn bị cơ sở phát triển vượt trội vào thời điểm dậy thì. Trong chế độ ăn của lứa tuổi này, sữa và các chế phẩm từ sữa đóng vai trò quan trọng như một thực phẩm tốt cung cấp các vitamin, khoáng chất và protein quý cho quá trình phát triển.

  • 18/04/2025

    Người mắc hội chứng ống cổ chân nên ăn gì và tránh ăn gì?

    Chế độ ăn uống không phải là phương pháp điều trị chính cho hội chứng ống cổ chân nhưng nó có thể giúp giảm viêm, kiểm soát cân nặng và cải thiện sức khỏe tổng thể, từ đó hỗ trợ quá trình phục hồi.

  • 18/04/2025

    Phòng chống cháy nổ mùa nóng

    Mùa nóng đang đến gần, kéo theo đó là nguy cơ cháy nổ gia tăng, đe dọa đến an toàn tính mạng và tài sản của con người. Thời tiết khô hanh, nhiệt độ cao tạo điều kiện thuận lợi cho các đám cháy phát sinh và lan rộng nhanh chóng. Đặc biệt, trong các hộ gia đình, nhiều vật dụng quen thuộc hàng ngày có thể trở thành những mối nguy hiểm tiềm ẩn nếu không được sử dụng và bảo quản đúng cách.

Xem thêm