Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Những điều bạn nên biết về thiếu máu sau hóa trị

Thiếu máu do hóa trị liệu thường không được nhắc đến nhiều như rụng tóc ở bệnh nhân đang điều trị, nhưng lại là một phản ứng phụ rất phổ biến và ảnh hưởng rất nhiều đến người bệnh cũng như kết quả điều trị.

Những điều bạn nên biết về thiếu máu sau hóa trị

Tổng quan

Thiếu máu sau hóa trị còn được gọi là "thiếu máu thiếu sắt", được định nghĩa là sự giảm số lượng hồng cầu (RBC) hoặc hemoglobin. Điều này làm giảm khả năng của máu để vận chuyển oxy đến mô cơ thể.

Thiếu máu được định nghĩa là hemoglobin dưới 13,5 gram / 100 ml ở nam giới và dưới 12 gram /100 ml ở phụ nữ. Tình trạng này có thể khiến bạn mệt mỏi và gây ra một số triệu chứng khác có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của bạn.

Nguyên nhân

Có một số nguyên nhân gây thiếu máu trong quá trình điều trị ung thư, bao gồm:

• Thuốc hóa trị: hoá trị liệu tấn công những tế bào phân chia nhanh, bao gồm các tế bào sẽ hình thành các hồng cầu trưởng thành. Nó cũng có thể gây loét miệng, thay đổi vị giác, hoặc buồn nôn có thể làm giảm lượng chất dinh dưỡng cần thiết để tạo ra các tế bào hồng cầu.

• Chảy máu: mất máu do phẫu thuật hoặc ho ra máu (ho ra máu) có thể gây thiếu máu.

• Chính bản thân bệnh ung thư:  thiếu máu có thể xảy ra với nhiều bệnh mãn tính, hoặc do chính bệnh tật hoặc do thiếu chất dinh dưỡng do bệnh hoặc điều trị.

Suy thận: điều này phổ biến hơn ở bệnh nhân cao tuổi và có thể là kết quả của mất nước hoặc ung thư.

Tỷ lệ mắc bệnh

Một nghiên cứu năm 2016 cho thấy rằng thiếu máu vô cùng phổ biến ở bệnh nhân ung thư, với gần 90% những người có khối u rắn điều trị  hóa trị liệu  mắc thiếu máu ở các mức độ khác nhau. Rất may, đại đa số những người này chỉ  bị thiếu máu nhẹ đến trung bình.

Chẩn đoán

Xét nghiệm công thức máu (CBC) trước và sau khi hóa trị liệu sẽ giúp chẩn đoán thiếu máu

Triệu chứng

Các triệu chứng bạn có thể gặp khi thiếu máu bao gồm:

• Mệt mỏi

•             Thiếu năng lượng

• đau nhói đầu hoặc chóng mặt, đặc biệt khi ngồi  xuống bất ngờ và khi đột ngột đứng lên

•             Khó thở

• Nhức đầu

• Nhợt nhạt

• Nhịp tim đập nhanh hoặc đánh trống ngực

•             Đau ngực

Điều trị

Thiếu máu nhẹ có thể được giải quyết đơn giản bằng cách thay đổi lối sống của bạn một chút và chờ đợi cho cơ thể của bạn để tạo được nhiều hồng cầu hơn. Nghỉ ngơi không hợp lý, đứng dậy nhanh, hoặc uống đồ uống với caffeine hoặc rượu có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng của bạn.

Vào những thời điểm khác, đặc biệt nếu số hồng cầu của bạn rất thấp hoặc bạn đang có các triệu chứng, bác sĩ có thể đề nghị điều trị. Các lựa chọn điều trị bao gồm:

• Truyền máu - Cách nhanh nhất để tăng hồng cầu là truyền máu. Các phản ứng phụ có thể bao gồm sốt, ớn lạnh, và nguy cơ nhỏ có phản ứng truyền máu hoặc mắc bệnh truyền nhiễm, chẳng hạn như viêm gan.

• Bổ sung sắt – bằng đường uống hoặc truyền tĩnh mạch. Viên uống sắt là cách đơn giản nhất nhưng có thể gây kích thích dạ dày. Phản ứng phụ thường gặp của truyền sắt tĩnh mạch là cảm giác tanh, nhức đầu, và đau khớp hoặc cơ sau vài ngày điều trị. Thỉnh thoảng, tiêm sắt có thể gây ra phản ứng dị ứng có thể nghiêm trọng.

• Thuốc để kích thích sự hình thành tế bào hồng cầu-Đôi khi thuốc được sử dụng (thường cùng với sắt tĩnh mạch) để kích thích sự sản sinh ra các tế bào hồng cầu trong cơ thể bạn. Hiện nay có rất nhiều tranh cãi về cách điều trị này và bác sĩ chuyên khoa ung thư của bạn sẽ thảo luận về những lợi ích và những rủi ro có thể nếu điều này được khuyến cáo. Những loại thuốc này bao gồm Procrit hoặc Epogen (epoetin alfa) và Aranesp (Darbepoetin alfa).

Đối phó với bệnh

Cách tốt nhất để đối phó với bệnh thiếu máu cho cơ thể thời gian để có thể bắt kịp và sản xuất nhiều hồng cầu hơn. Tin tốt lành là thiếu máu là một trong những nguyên nhân gây mệt mỏi  có thể điều trị được và thường sẽ bắt đầu cải thiện vài tuần sau khi hoàn tất hóa trị liệu.

Trong khi bạn thiếu máu, hãy thử:

• ngủ đủ giấc và ngủ trưa nếu có thể

• Đứng dậy từ từ, đặc biệt là khi bạn ngồi hoặc nằm xuống trong một khoảng thời gian dài.

•             Uống nhiều nước.

• Tránh uống cà phê, thuốc lá và rượu.

•             Yêu cầu giúp đỡ của nhân viên y tế hoặc người nhà

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết:

CTV Võ Dung

https://www.verywell.com/chemotherapy-induced-anemia-symptoms-and-treatment-2249320

Thiếu máu do hóa trị liệu không phải là điều chúng ta thường xuyên nghe giống như rụng tóc, nhưng nó là một phản ứng phụ rất phổ biến và không được điều trị của hóa trị liệu. Do đó hiểu được các triệu chứng cũng giúp bạn biết về những gì bạn có thể làm để kiểm soát chúng làm giảm tác động đến cuộc sống của bạn.

Tổng quan

Thiếu máu sau hóa trị còn được gọi là "thiếu máu thiếu sắt", được định nghĩa là sự giảm số lượng hồng cầu (RBC) hoặc hemoglobin. Điều này làm giảm khả năng của máu để vận chuyển oxy đến mô cơ thể.

Thiếu máu được định nghĩa là hemoglobin dưới 13,5 gram / 100 ml ở nam giới và dưới 12 gram / 100 ml ở phụ nữ. Nó có thể khiến bạn thấy mệt mỏi và gây ra một số triệu chứng khác có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của bạn.

Nguyên nhân

Có một số nguyên nhân gây thiếu máu trong quá trình điều trị ung thư, bao gồm:

• Thuốc hóa trị: hoá trị liệu tấn công những tế bào phân chia nhanh, bao gồm các tế bào cuối cùng hình thành các hồng cầu trưởng thành. Nó cũng có thể gây loét miệng, thay đổi vị giác, hoặc buồn nôn có thể làm giảm lượng chất dinh dưỡng cần thiết để tạo ra các tế bào hồng cầu.

• Chảy máu: mất máu do phẫu thuật hoặc ho ra máu (ho ra máu) có thể gây thiếu máu.

Chính bản thân bệnh ung thư: thiếu máu có thể xảy ra với nhiều bệnh mãn tính, hoặc do chính bệnh tật hoặc do thiếu chất dinh dưỡng do bệnh hoặc điều trị.

Suy thận: điều này phổ biến hơn ở bệnh nhân cao tuổi và có thể là kết quả của mất nước hoặc ung thư.

Tỷ lệ mắc bệnh

Một nghiên cứu năm 2016 cho thấy. thiếu máu vô cùng phổ biến ở bệnh nhân ung thư, với gần 90% những người có khối u điều trị  hóa trị liệu mắc thiếu máu ở các mức độ khác nhau. Rất may, đại đa số những người này chỉ  bị thiếu máu nhẹ đến trung bình.

Chẩn đoán

Xét nghiệm công thức máu (CBC) trước và sau khi hóa trị liệu sẽ giúp chẩn đoán thiếu máu

Triệu chứng

Các triệu chứng bạn có thể gặp khi thiếu máu bao gồm:

• Mệt mỏi

• Thiếu năng lượng

• Đau nhói đầu hoặc chóng mặt, đặc biệt khi ngồi  xuống bất ngờ và khi đột ngột đứng lên

• Khó thở

• Nhức đầu

• Nhợt nhạt

• Nhịp tim đập nhanh hoặc đánh trống ngực

• Đau ngực

Điều trị

Thiếu máu nhẹ có thể được giải quyết đơn giản bằng cách thay đổi lối sống của bạn một chút và chờ đợi cho cơ thể của bạn để tạo được nhiều hồng cầu hơn. Nghỉ ngơi không hợp lý, đứng dậy nhanh, hoặc uống đồ uống với caffeine hoặc rượu có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng của bạn.

Nếu số hồng cầu của bạn rất thấp hoặc bạn đang có các triệu chứng nặng hơn của tình trạng thiếu máu, bác sĩ có thể áp dụng các phương pháp điều trị cần thiết, bao gồm:

• Truyền máu: cách nhanh nhất để tăng hồng cầu là truyền máu. Các phản ứng phụ có thể bao gồm sốt, ớn lạnh, và nguy cơ nhỏ có phản ứng truyền máu hoặc mắc bệnh truyền nhiễm, chẳng hạn như viêm gan.

• Bổ sung sắt: bằng đường uống hoặc truyền tĩnh mạch. Viên uống sắt là cách đơn giản nhất nhưng có thể gây kích thích dạ dày. Phản ứng phụ thường gặp của truyền sắt tĩnh mạch là cảm giác tanh, nhức đầu, và đau khớp hoặc cơ sau vài ngày điều trị. Thỉnh thoảng, tiêm sắt có thể gây ra phản ứng dị ứng có thể nghiêm trọng.

• Thuốc để kích thích sự hình thành tế bào hồng cầu: đôi khi thuốc được sử dụng (thường cùng với sắt tĩnh mạch) để kích thích sự sản sinh ra các tế bào hồng cầu trong cơ thể bạn. Hiện nay có rất nhiều tranh cãi về cách điều trị này và bác sĩ chuyên khoa ung thư của bạn sẽ thảo luận về những lợi ích và những rủi ro có thể nếu điều này được khuyến cáo. Những loại thuốc này bao gồm Procrit hoặc Epogen (epoetin alfa) và Aranesp (Darbepoetin alfa).

Làm thế nào để đối phó với bệnh hiệu quả

Cách tốt nhất để đối phó với bệnh thiếu máu cho cơ thể thời gian để có thể bắt kịp và sản xuất nhiều hồng cầu hơn. Tin tốt lành là thiếu máu là một trong những nguyên nhân gây mệt mỏi  có thể điều trị được và thường sẽ bắt đầu cải thiện vài tuần sau khi hoàn tất hóa trị liệu.

Khi bạn thiếu máu, hãy thử những cách sau:

• Ngủ đủ giấc và ngủ trưa nếu có thể

• Đứng dậy từ từ, đặc biệt là khi bạn ngồi hoặc nằm xuống trong một khoảng thời gian dài.

• Uống nhiều nước.

• Tránh uống cà phê, thuốc lá và rượu.

• Yêu cầu giúp đỡ của nhân viên y tế hoặc người nhà

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Hóa trị ảnh hưởng thế nào đến cơ thể?

Võ Dung - Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Theo Verywell
Bình luận
Tin mới
  • 22/05/2025

    6 loại thực phẩm giúp răng trắng đẹp

    Một số thực phẩm có khả năng làm răng trắng hơn nhờ tác động cơ học giúp loại bỏ mảng bám, kích thích tiết nước bọt làm sạch khoang miệng, hoặc chứa các hợp chất tự nhiên có thể giúp làm sáng răng nhẹ nhàng.

  • 22/05/2025

    Thêm bằng chứng cho thấy vaccine HPV giúp ngăn ngừa ung thư cổ tử cung

    HPV là virus lây truyền qua đường tình dục, có thể ảnh hưởng đến cả nam và nữ, liên quan đến nguy cơ cao mắc nhiều dạng ung thư khác nhau.

  • 21/05/2025

    Chế độ dinh dưỡng tham khảo cho người hẹp van động mạch chủ

    Chế độ ăn đóng vai trò hỗ trợ trong việc quản lý và hỗ trợ điều trị hẹp van động mạch chủ. Một chế độ ăn lành mạnh có thể giúp giảm các triệu chứng, kiểm soát các yếu tố nguy cơ và cải thiện chất lượng cuộc sống.

  • 21/05/2025

    Hướng dẫn giảm căng thẳng trong mùa thi

    Các bài kiểm tra và kỳ thi là một phần quan trọng trong quá trình học tập, nhưng đồng thời cũng có thể mang lại nhiều áp lực cho học sinh và cả những người chăm sóc các em. Việc tìm cách giảm căng thẳng và hỗ trợ học sinh trong giai đoạn này là điều cần thiết để đảm bảo sức khỏe tinh thần và kết quả học tập tốt nhất.

  • 20/05/2025

    Cải thiện thói quen ăn sáng để khởi đầu ngày mới tốt hơn

    Bữa sáng là bữa ăn giúp cung cấp năng lượng và dưỡng chất cần thiết cho cơ thể bắt đầu ngày mới. Khắc phục những sai lầm phổ biến sau giúp bạn duy trì thói quen ăn sáng khoa học và lành mạnh.

  • 20/05/2025

    6 mẹo chữa nghẹt mũi tại nhà hiệu quả nhất

    Nghẹt mũi là một dấu hiệu khó chịu, rất thường gặp khi chúng ta bị cảm cúm, nhiễm lạnh. Hiện vẫn chưa có cách chữa khỏi bệnh cảm lạnh thông thường, nhưng có rất nhiều mẹo tại nhà có thể làm giảm tình trạng nghẹt mũi do chứng cảm lạnh gây nên. Bài viết này sẽ phân tích các biện pháp khắc phục tình trạng nghẹt mũi tại nhà tốt nhất cùng với những điều cần tránh.

  • 19/05/2025

    Chế độ ăn cho người mắc lỵ trực trùng (lỵ trực khuẩn)

    Lỵ trực khuẩn là tình trạng nhiễm khuẩn đường tiêu hóa cấp tính và cần được điều trị kịp thời để phòng tránh những biến chứng nguy hiểm.

  • 19/05/2025

    10 loại thực phẩm giúp học sinh đạt kết quả tốt trong mùa thi

    Khi mùa thi đến gần, học sinh bước vào giai đoạn căng thẳng và áp lực cao, đòi hỏi sự tập trung tối đa cũng như khả năng ghi nhớ và tư duy sắc bén. Bên cạnh việc học tập chăm chỉ, chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc tăng cường sức khỏe não bộ, giúp kiểm soát lo âu và tối ưu hóa hiệu suất học tập.

Xem thêm