Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Những điều bạn nên biết về thiếu máu sau hóa trị

Thiếu máu do hóa trị liệu thường không được nhắc đến nhiều như rụng tóc ở bệnh nhân đang điều trị, nhưng lại là một phản ứng phụ rất phổ biến và ảnh hưởng rất nhiều đến người bệnh cũng như kết quả điều trị.

Những điều bạn nên biết về thiếu máu sau hóa trị

Tổng quan

Thiếu máu sau hóa trị còn được gọi là "thiếu máu thiếu sắt", được định nghĩa là sự giảm số lượng hồng cầu (RBC) hoặc hemoglobin. Điều này làm giảm khả năng của máu để vận chuyển oxy đến mô cơ thể.

Thiếu máu được định nghĩa là hemoglobin dưới 13,5 gram / 100 ml ở nam giới và dưới 12 gram /100 ml ở phụ nữ. Tình trạng này có thể khiến bạn mệt mỏi và gây ra một số triệu chứng khác có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của bạn.

Nguyên nhân

Có một số nguyên nhân gây thiếu máu trong quá trình điều trị ung thư, bao gồm:

• Thuốc hóa trị: hoá trị liệu tấn công những tế bào phân chia nhanh, bao gồm các tế bào sẽ hình thành các hồng cầu trưởng thành. Nó cũng có thể gây loét miệng, thay đổi vị giác, hoặc buồn nôn có thể làm giảm lượng chất dinh dưỡng cần thiết để tạo ra các tế bào hồng cầu.

• Chảy máu: mất máu do phẫu thuật hoặc ho ra máu (ho ra máu) có thể gây thiếu máu.

• Chính bản thân bệnh ung thư:  thiếu máu có thể xảy ra với nhiều bệnh mãn tính, hoặc do chính bệnh tật hoặc do thiếu chất dinh dưỡng do bệnh hoặc điều trị.

Suy thận: điều này phổ biến hơn ở bệnh nhân cao tuổi và có thể là kết quả của mất nước hoặc ung thư.

Tỷ lệ mắc bệnh

Một nghiên cứu năm 2016 cho thấy rằng thiếu máu vô cùng phổ biến ở bệnh nhân ung thư, với gần 90% những người có khối u rắn điều trị  hóa trị liệu  mắc thiếu máu ở các mức độ khác nhau. Rất may, đại đa số những người này chỉ  bị thiếu máu nhẹ đến trung bình.

Chẩn đoán

Xét nghiệm công thức máu (CBC) trước và sau khi hóa trị liệu sẽ giúp chẩn đoán thiếu máu

Triệu chứng

Các triệu chứng bạn có thể gặp khi thiếu máu bao gồm:

• Mệt mỏi

•             Thiếu năng lượng

• đau nhói đầu hoặc chóng mặt, đặc biệt khi ngồi  xuống bất ngờ và khi đột ngột đứng lên

•             Khó thở

• Nhức đầu

• Nhợt nhạt

• Nhịp tim đập nhanh hoặc đánh trống ngực

•             Đau ngực

Điều trị

Thiếu máu nhẹ có thể được giải quyết đơn giản bằng cách thay đổi lối sống của bạn một chút và chờ đợi cho cơ thể của bạn để tạo được nhiều hồng cầu hơn. Nghỉ ngơi không hợp lý, đứng dậy nhanh, hoặc uống đồ uống với caffeine hoặc rượu có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng của bạn.

Vào những thời điểm khác, đặc biệt nếu số hồng cầu của bạn rất thấp hoặc bạn đang có các triệu chứng, bác sĩ có thể đề nghị điều trị. Các lựa chọn điều trị bao gồm:

• Truyền máu - Cách nhanh nhất để tăng hồng cầu là truyền máu. Các phản ứng phụ có thể bao gồm sốt, ớn lạnh, và nguy cơ nhỏ có phản ứng truyền máu hoặc mắc bệnh truyền nhiễm, chẳng hạn như viêm gan.

• Bổ sung sắt – bằng đường uống hoặc truyền tĩnh mạch. Viên uống sắt là cách đơn giản nhất nhưng có thể gây kích thích dạ dày. Phản ứng phụ thường gặp của truyền sắt tĩnh mạch là cảm giác tanh, nhức đầu, và đau khớp hoặc cơ sau vài ngày điều trị. Thỉnh thoảng, tiêm sắt có thể gây ra phản ứng dị ứng có thể nghiêm trọng.

• Thuốc để kích thích sự hình thành tế bào hồng cầu-Đôi khi thuốc được sử dụng (thường cùng với sắt tĩnh mạch) để kích thích sự sản sinh ra các tế bào hồng cầu trong cơ thể bạn. Hiện nay có rất nhiều tranh cãi về cách điều trị này và bác sĩ chuyên khoa ung thư của bạn sẽ thảo luận về những lợi ích và những rủi ro có thể nếu điều này được khuyến cáo. Những loại thuốc này bao gồm Procrit hoặc Epogen (epoetin alfa) và Aranesp (Darbepoetin alfa).

Đối phó với bệnh

Cách tốt nhất để đối phó với bệnh thiếu máu cho cơ thể thời gian để có thể bắt kịp và sản xuất nhiều hồng cầu hơn. Tin tốt lành là thiếu máu là một trong những nguyên nhân gây mệt mỏi  có thể điều trị được và thường sẽ bắt đầu cải thiện vài tuần sau khi hoàn tất hóa trị liệu.

Trong khi bạn thiếu máu, hãy thử:

• ngủ đủ giấc và ngủ trưa nếu có thể

• Đứng dậy từ từ, đặc biệt là khi bạn ngồi hoặc nằm xuống trong một khoảng thời gian dài.

•             Uống nhiều nước.

• Tránh uống cà phê, thuốc lá và rượu.

•             Yêu cầu giúp đỡ của nhân viên y tế hoặc người nhà

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết:

CTV Võ Dung

https://www.verywell.com/chemotherapy-induced-anemia-symptoms-and-treatment-2249320

Thiếu máu do hóa trị liệu không phải là điều chúng ta thường xuyên nghe giống như rụng tóc, nhưng nó là một phản ứng phụ rất phổ biến và không được điều trị của hóa trị liệu. Do đó hiểu được các triệu chứng cũng giúp bạn biết về những gì bạn có thể làm để kiểm soát chúng làm giảm tác động đến cuộc sống của bạn.

Tổng quan

Thiếu máu sau hóa trị còn được gọi là "thiếu máu thiếu sắt", được định nghĩa là sự giảm số lượng hồng cầu (RBC) hoặc hemoglobin. Điều này làm giảm khả năng của máu để vận chuyển oxy đến mô cơ thể.

Thiếu máu được định nghĩa là hemoglobin dưới 13,5 gram / 100 ml ở nam giới và dưới 12 gram / 100 ml ở phụ nữ. Nó có thể khiến bạn thấy mệt mỏi và gây ra một số triệu chứng khác có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của bạn.

Nguyên nhân

Có một số nguyên nhân gây thiếu máu trong quá trình điều trị ung thư, bao gồm:

• Thuốc hóa trị: hoá trị liệu tấn công những tế bào phân chia nhanh, bao gồm các tế bào cuối cùng hình thành các hồng cầu trưởng thành. Nó cũng có thể gây loét miệng, thay đổi vị giác, hoặc buồn nôn có thể làm giảm lượng chất dinh dưỡng cần thiết để tạo ra các tế bào hồng cầu.

• Chảy máu: mất máu do phẫu thuật hoặc ho ra máu (ho ra máu) có thể gây thiếu máu.

Chính bản thân bệnh ung thư: thiếu máu có thể xảy ra với nhiều bệnh mãn tính, hoặc do chính bệnh tật hoặc do thiếu chất dinh dưỡng do bệnh hoặc điều trị.

Suy thận: điều này phổ biến hơn ở bệnh nhân cao tuổi và có thể là kết quả của mất nước hoặc ung thư.

Tỷ lệ mắc bệnh

Một nghiên cứu năm 2016 cho thấy. thiếu máu vô cùng phổ biến ở bệnh nhân ung thư, với gần 90% những người có khối u điều trị  hóa trị liệu mắc thiếu máu ở các mức độ khác nhau. Rất may, đại đa số những người này chỉ  bị thiếu máu nhẹ đến trung bình.

Chẩn đoán

Xét nghiệm công thức máu (CBC) trước và sau khi hóa trị liệu sẽ giúp chẩn đoán thiếu máu

Triệu chứng

Các triệu chứng bạn có thể gặp khi thiếu máu bao gồm:

• Mệt mỏi

• Thiếu năng lượng

• Đau nhói đầu hoặc chóng mặt, đặc biệt khi ngồi  xuống bất ngờ và khi đột ngột đứng lên

• Khó thở

• Nhức đầu

• Nhợt nhạt

• Nhịp tim đập nhanh hoặc đánh trống ngực

• Đau ngực

Điều trị

Thiếu máu nhẹ có thể được giải quyết đơn giản bằng cách thay đổi lối sống của bạn một chút và chờ đợi cho cơ thể của bạn để tạo được nhiều hồng cầu hơn. Nghỉ ngơi không hợp lý, đứng dậy nhanh, hoặc uống đồ uống với caffeine hoặc rượu có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng của bạn.

Nếu số hồng cầu của bạn rất thấp hoặc bạn đang có các triệu chứng nặng hơn của tình trạng thiếu máu, bác sĩ có thể áp dụng các phương pháp điều trị cần thiết, bao gồm:

• Truyền máu: cách nhanh nhất để tăng hồng cầu là truyền máu. Các phản ứng phụ có thể bao gồm sốt, ớn lạnh, và nguy cơ nhỏ có phản ứng truyền máu hoặc mắc bệnh truyền nhiễm, chẳng hạn như viêm gan.

• Bổ sung sắt: bằng đường uống hoặc truyền tĩnh mạch. Viên uống sắt là cách đơn giản nhất nhưng có thể gây kích thích dạ dày. Phản ứng phụ thường gặp của truyền sắt tĩnh mạch là cảm giác tanh, nhức đầu, và đau khớp hoặc cơ sau vài ngày điều trị. Thỉnh thoảng, tiêm sắt có thể gây ra phản ứng dị ứng có thể nghiêm trọng.

• Thuốc để kích thích sự hình thành tế bào hồng cầu: đôi khi thuốc được sử dụng (thường cùng với sắt tĩnh mạch) để kích thích sự sản sinh ra các tế bào hồng cầu trong cơ thể bạn. Hiện nay có rất nhiều tranh cãi về cách điều trị này và bác sĩ chuyên khoa ung thư của bạn sẽ thảo luận về những lợi ích và những rủi ro có thể nếu điều này được khuyến cáo. Những loại thuốc này bao gồm Procrit hoặc Epogen (epoetin alfa) và Aranesp (Darbepoetin alfa).

Làm thế nào để đối phó với bệnh hiệu quả

Cách tốt nhất để đối phó với bệnh thiếu máu cho cơ thể thời gian để có thể bắt kịp và sản xuất nhiều hồng cầu hơn. Tin tốt lành là thiếu máu là một trong những nguyên nhân gây mệt mỏi  có thể điều trị được và thường sẽ bắt đầu cải thiện vài tuần sau khi hoàn tất hóa trị liệu.

Khi bạn thiếu máu, hãy thử những cách sau:

• Ngủ đủ giấc và ngủ trưa nếu có thể

• Đứng dậy từ từ, đặc biệt là khi bạn ngồi hoặc nằm xuống trong một khoảng thời gian dài.

• Uống nhiều nước.

• Tránh uống cà phê, thuốc lá và rượu.

• Yêu cầu giúp đỡ của nhân viên y tế hoặc người nhà

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Hóa trị ảnh hưởng thế nào đến cơ thể?

Võ Dung - Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Theo Verywell
Bình luận
Tin mới
  • 15/07/2025

    Các hoạt động thể thao dưới nước phù hợp cho người cao tuổi trong mùa hè

    Mùa hè với những ngày nắng nóng kéo dài không chỉ là thời điểm để thư giãn mà còn là cơ hội tuyệt vời để người cao tuổi tham gia các hoạt động thể thao dưới nước. Đây là hình thức vận động nhẹ nhàng, ít gây áp lực lên cơ thể, đồng thời mang lại nhiều lợi ích sức khỏe vượt trội.

  • 14/07/2025

    Bài tập tốt nhất cho chứng đau thắt lưng

    Đau thắt lưng là một trải nghiệm phổ biến đối với nhiều người. Nó thường có thể dẫn đến đau, ngứa ran hoặc tê ở phần thân dưới. Có nhiều nguyên nhân gây đau thắt lưng, phổ biến nhất bao gồm căng cơ, tư thế xấu và tuổi tác.

  • 13/07/2025

    Lựa chọn trang phục và phụ kiện chống nắng hiệu quả cho thanh thiếu niên

    Mùa hè đến mang theo cái nắng gay gắt, đặc biệt tại Việt Nam – nơi khí hậu nhiệt đới khiến bức xạ tia cực tím (UV) đạt mức cao trong nhiều tháng. Đối với thanh thiếu niên lứa tuổi năng động, thường xuyên tham gia các hoạt động ngoài trời như thể thao, dã ngoại hay đi học việc bảo vệ làn da và sức khỏe trước tia UV là vô cùng cần thiết.

  • 12/07/2025

    Chất tạo ngọt nhân tạo làm thúc đẩy cơn đói, khiến bạn ăn nhiều hơn

    Một nghiên cứu mới đã tìm hiểu cách thức sucralose, một chất tạo ngọt không calo, ảnh hưởng đến các tín hiệu não bộ liên quan đến cảm giác đói.

  • 11/07/2025

    Những dấu hiệu của tình yêu thái quá và cách xử lý

    Việc ai đó thể hiện tình cảm với bạn có thể khiến bạn cảm thấy vui vẻ và phấn khích khi bạn đang trong giai đoạn đầu của một mối quan hệ mới. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải phân biệt sự mới lạ của một mối quan hệ mới với các hành vi thái quá.

  • 10/07/2025

    Vận động cùng con - giải pháp gắn kết tình cảm gia đình

    Trong cuộc sống hiện đại, khi thời gian dành cho gia đình ngày càng bị thu hẹp bởi công việc và các thiết bị điện tử, việc tìm kiếm một hoạt động vừa tốt cho sức khỏe vừa giúp gắn kết tình cảm cha con trở nên cần thiết hơn bao giờ hết.

  • 10/07/2025

    Cách phòng tránh và xử trí khi trẻ bị cháy nắng

    Những ngày hè đầy nắng là thời điểm lý tưởng để đưa trẻ ra ngoài chơi, đi biển, cắm trại, picnic,... Tuy nhiên, dành quá nhiều thời gian dưới ánh nắng mặt trời có thể khiến trẻ dễ bị cháy nắng. Cháy nắng nặng không chỉ gây khó chịu mà còn có thể làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe về da cho trẻ. Cùng đọc bài viết sau đây để biết cách phòng tránh và xử trí khi trẻ bị cháy nắng.

  • 09/07/2025

    Đau đầu do thời tiết nóng bức: Nguy cơ tiềm ẩn và giải pháp phòng ngừa hiệu quả

    Mùa hè mang theo những ngày nắng kéo dài, không khí oi bức và nền nhiệt độ cao, tạo nên nhiều thách thức đối với sức khỏe con người. Một trong những ảnh hưởng phổ biến nhưng ít được chú ý là tình trạng đau đầu do nóng.

Xem thêm