Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Những điều bạn nên biết về thiếu máu sau hóa trị

Thiếu máu do hóa trị liệu thường không được nhắc đến nhiều như rụng tóc ở bệnh nhân đang điều trị, nhưng lại là một phản ứng phụ rất phổ biến và ảnh hưởng rất nhiều đến người bệnh cũng như kết quả điều trị.

Những điều bạn nên biết về thiếu máu sau hóa trị

Tổng quan

Thiếu máu sau hóa trị còn được gọi là "thiếu máu thiếu sắt", được định nghĩa là sự giảm số lượng hồng cầu (RBC) hoặc hemoglobin. Điều này làm giảm khả năng của máu để vận chuyển oxy đến mô cơ thể.

Thiếu máu được định nghĩa là hemoglobin dưới 13,5 gram / 100 ml ở nam giới và dưới 12 gram /100 ml ở phụ nữ. Tình trạng này có thể khiến bạn mệt mỏi và gây ra một số triệu chứng khác có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của bạn.

Nguyên nhân

Có một số nguyên nhân gây thiếu máu trong quá trình điều trị ung thư, bao gồm:

• Thuốc hóa trị: hoá trị liệu tấn công những tế bào phân chia nhanh, bao gồm các tế bào sẽ hình thành các hồng cầu trưởng thành. Nó cũng có thể gây loét miệng, thay đổi vị giác, hoặc buồn nôn có thể làm giảm lượng chất dinh dưỡng cần thiết để tạo ra các tế bào hồng cầu.

• Chảy máu: mất máu do phẫu thuật hoặc ho ra máu (ho ra máu) có thể gây thiếu máu.

• Chính bản thân bệnh ung thư:  thiếu máu có thể xảy ra với nhiều bệnh mãn tính, hoặc do chính bệnh tật hoặc do thiếu chất dinh dưỡng do bệnh hoặc điều trị.

Suy thận: điều này phổ biến hơn ở bệnh nhân cao tuổi và có thể là kết quả của mất nước hoặc ung thư.

Tỷ lệ mắc bệnh

Một nghiên cứu năm 2016 cho thấy rằng thiếu máu vô cùng phổ biến ở bệnh nhân ung thư, với gần 90% những người có khối u rắn điều trị  hóa trị liệu  mắc thiếu máu ở các mức độ khác nhau. Rất may, đại đa số những người này chỉ  bị thiếu máu nhẹ đến trung bình.

Chẩn đoán

Xét nghiệm công thức máu (CBC) trước và sau khi hóa trị liệu sẽ giúp chẩn đoán thiếu máu

Triệu chứng

Các triệu chứng bạn có thể gặp khi thiếu máu bao gồm:

• Mệt mỏi

•             Thiếu năng lượng

• đau nhói đầu hoặc chóng mặt, đặc biệt khi ngồi  xuống bất ngờ và khi đột ngột đứng lên

•             Khó thở

• Nhức đầu

• Nhợt nhạt

• Nhịp tim đập nhanh hoặc đánh trống ngực

•             Đau ngực

Điều trị

Thiếu máu nhẹ có thể được giải quyết đơn giản bằng cách thay đổi lối sống của bạn một chút và chờ đợi cho cơ thể của bạn để tạo được nhiều hồng cầu hơn. Nghỉ ngơi không hợp lý, đứng dậy nhanh, hoặc uống đồ uống với caffeine hoặc rượu có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng của bạn.

Vào những thời điểm khác, đặc biệt nếu số hồng cầu của bạn rất thấp hoặc bạn đang có các triệu chứng, bác sĩ có thể đề nghị điều trị. Các lựa chọn điều trị bao gồm:

• Truyền máu - Cách nhanh nhất để tăng hồng cầu là truyền máu. Các phản ứng phụ có thể bao gồm sốt, ớn lạnh, và nguy cơ nhỏ có phản ứng truyền máu hoặc mắc bệnh truyền nhiễm, chẳng hạn như viêm gan.

• Bổ sung sắt – bằng đường uống hoặc truyền tĩnh mạch. Viên uống sắt là cách đơn giản nhất nhưng có thể gây kích thích dạ dày. Phản ứng phụ thường gặp của truyền sắt tĩnh mạch là cảm giác tanh, nhức đầu, và đau khớp hoặc cơ sau vài ngày điều trị. Thỉnh thoảng, tiêm sắt có thể gây ra phản ứng dị ứng có thể nghiêm trọng.

• Thuốc để kích thích sự hình thành tế bào hồng cầu-Đôi khi thuốc được sử dụng (thường cùng với sắt tĩnh mạch) để kích thích sự sản sinh ra các tế bào hồng cầu trong cơ thể bạn. Hiện nay có rất nhiều tranh cãi về cách điều trị này và bác sĩ chuyên khoa ung thư của bạn sẽ thảo luận về những lợi ích và những rủi ro có thể nếu điều này được khuyến cáo. Những loại thuốc này bao gồm Procrit hoặc Epogen (epoetin alfa) và Aranesp (Darbepoetin alfa).

Đối phó với bệnh

Cách tốt nhất để đối phó với bệnh thiếu máu cho cơ thể thời gian để có thể bắt kịp và sản xuất nhiều hồng cầu hơn. Tin tốt lành là thiếu máu là một trong những nguyên nhân gây mệt mỏi  có thể điều trị được và thường sẽ bắt đầu cải thiện vài tuần sau khi hoàn tất hóa trị liệu.

Trong khi bạn thiếu máu, hãy thử:

• ngủ đủ giấc và ngủ trưa nếu có thể

• Đứng dậy từ từ, đặc biệt là khi bạn ngồi hoặc nằm xuống trong một khoảng thời gian dài.

•             Uống nhiều nước.

• Tránh uống cà phê, thuốc lá và rượu.

•             Yêu cầu giúp đỡ của nhân viên y tế hoặc người nhà

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết:

CTV Võ Dung

https://www.verywell.com/chemotherapy-induced-anemia-symptoms-and-treatment-2249320

Thiếu máu do hóa trị liệu không phải là điều chúng ta thường xuyên nghe giống như rụng tóc, nhưng nó là một phản ứng phụ rất phổ biến và không được điều trị của hóa trị liệu. Do đó hiểu được các triệu chứng cũng giúp bạn biết về những gì bạn có thể làm để kiểm soát chúng làm giảm tác động đến cuộc sống của bạn.

Tổng quan

Thiếu máu sau hóa trị còn được gọi là "thiếu máu thiếu sắt", được định nghĩa là sự giảm số lượng hồng cầu (RBC) hoặc hemoglobin. Điều này làm giảm khả năng của máu để vận chuyển oxy đến mô cơ thể.

Thiếu máu được định nghĩa là hemoglobin dưới 13,5 gram / 100 ml ở nam giới và dưới 12 gram / 100 ml ở phụ nữ. Nó có thể khiến bạn thấy mệt mỏi và gây ra một số triệu chứng khác có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của bạn.

Nguyên nhân

Có một số nguyên nhân gây thiếu máu trong quá trình điều trị ung thư, bao gồm:

• Thuốc hóa trị: hoá trị liệu tấn công những tế bào phân chia nhanh, bao gồm các tế bào cuối cùng hình thành các hồng cầu trưởng thành. Nó cũng có thể gây loét miệng, thay đổi vị giác, hoặc buồn nôn có thể làm giảm lượng chất dinh dưỡng cần thiết để tạo ra các tế bào hồng cầu.

• Chảy máu: mất máu do phẫu thuật hoặc ho ra máu (ho ra máu) có thể gây thiếu máu.

Chính bản thân bệnh ung thư: thiếu máu có thể xảy ra với nhiều bệnh mãn tính, hoặc do chính bệnh tật hoặc do thiếu chất dinh dưỡng do bệnh hoặc điều trị.

Suy thận: điều này phổ biến hơn ở bệnh nhân cao tuổi và có thể là kết quả của mất nước hoặc ung thư.

Tỷ lệ mắc bệnh

Một nghiên cứu năm 2016 cho thấy. thiếu máu vô cùng phổ biến ở bệnh nhân ung thư, với gần 90% những người có khối u điều trị  hóa trị liệu mắc thiếu máu ở các mức độ khác nhau. Rất may, đại đa số những người này chỉ  bị thiếu máu nhẹ đến trung bình.

Chẩn đoán

Xét nghiệm công thức máu (CBC) trước và sau khi hóa trị liệu sẽ giúp chẩn đoán thiếu máu

Triệu chứng

Các triệu chứng bạn có thể gặp khi thiếu máu bao gồm:

• Mệt mỏi

• Thiếu năng lượng

• Đau nhói đầu hoặc chóng mặt, đặc biệt khi ngồi  xuống bất ngờ và khi đột ngột đứng lên

• Khó thở

• Nhức đầu

• Nhợt nhạt

• Nhịp tim đập nhanh hoặc đánh trống ngực

• Đau ngực

Điều trị

Thiếu máu nhẹ có thể được giải quyết đơn giản bằng cách thay đổi lối sống của bạn một chút và chờ đợi cho cơ thể của bạn để tạo được nhiều hồng cầu hơn. Nghỉ ngơi không hợp lý, đứng dậy nhanh, hoặc uống đồ uống với caffeine hoặc rượu có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng của bạn.

Nếu số hồng cầu của bạn rất thấp hoặc bạn đang có các triệu chứng nặng hơn của tình trạng thiếu máu, bác sĩ có thể áp dụng các phương pháp điều trị cần thiết, bao gồm:

• Truyền máu: cách nhanh nhất để tăng hồng cầu là truyền máu. Các phản ứng phụ có thể bao gồm sốt, ớn lạnh, và nguy cơ nhỏ có phản ứng truyền máu hoặc mắc bệnh truyền nhiễm, chẳng hạn như viêm gan.

• Bổ sung sắt: bằng đường uống hoặc truyền tĩnh mạch. Viên uống sắt là cách đơn giản nhất nhưng có thể gây kích thích dạ dày. Phản ứng phụ thường gặp của truyền sắt tĩnh mạch là cảm giác tanh, nhức đầu, và đau khớp hoặc cơ sau vài ngày điều trị. Thỉnh thoảng, tiêm sắt có thể gây ra phản ứng dị ứng có thể nghiêm trọng.

• Thuốc để kích thích sự hình thành tế bào hồng cầu: đôi khi thuốc được sử dụng (thường cùng với sắt tĩnh mạch) để kích thích sự sản sinh ra các tế bào hồng cầu trong cơ thể bạn. Hiện nay có rất nhiều tranh cãi về cách điều trị này và bác sĩ chuyên khoa ung thư của bạn sẽ thảo luận về những lợi ích và những rủi ro có thể nếu điều này được khuyến cáo. Những loại thuốc này bao gồm Procrit hoặc Epogen (epoetin alfa) và Aranesp (Darbepoetin alfa).

Làm thế nào để đối phó với bệnh hiệu quả

Cách tốt nhất để đối phó với bệnh thiếu máu cho cơ thể thời gian để có thể bắt kịp và sản xuất nhiều hồng cầu hơn. Tin tốt lành là thiếu máu là một trong những nguyên nhân gây mệt mỏi  có thể điều trị được và thường sẽ bắt đầu cải thiện vài tuần sau khi hoàn tất hóa trị liệu.

Khi bạn thiếu máu, hãy thử những cách sau:

• Ngủ đủ giấc và ngủ trưa nếu có thể

• Đứng dậy từ từ, đặc biệt là khi bạn ngồi hoặc nằm xuống trong một khoảng thời gian dài.

• Uống nhiều nước.

• Tránh uống cà phê, thuốc lá và rượu.

• Yêu cầu giúp đỡ của nhân viên y tế hoặc người nhà

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Hóa trị ảnh hưởng thế nào đến cơ thể?

Võ Dung - Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Theo Verywell
Bình luận
Tin mới
  • 03/07/2025

    5 lợi ích tiềm năng khi ăn chuối luộc

    Chuối là một trong những loại thực phẩm có lợi ích dinh dưỡng đáng kể. Vậy khi ăn chuối luộc có tác dụng gì?

  • 03/07/2025

    10 dấu hiệu cho thấy có thể bạn đang nhiễm ký sinh trùng

    Nhiễm ký sinh trùng có thể dẫn đến một loạt các vấn đề sức khỏe như các triệu chứng về tiêu hóa không rõ nguyên nhân, ngứa, thiếu máu, đau cơ và khớp, ăn không thấy no,… Cùng tìm hiểu về 10 dấu hiệu cho thấy có thể bạn đang nhiễm ký sinh trùng qua bài viết sau đây!

  • 02/07/2025

    Lý do nước dừa là thức uống tự nhiên kỳ diệu

    Nước dừa có thành phần dinh dưỡng đặc biệt và nhiều lợi ích cho sức khỏe như cung cấp chất điện giải, giúp hạ huyết áp... Đây là lý do nước dừa ngày càng trở thành lựa chọn phổ biến của nhiều người.

  • 02/07/2025

    Tất tần tật về trà thảo mộc

    Dù là trà đen, trà xanh, trà trắng hay trà ô long, trà nóng hay trà đá đều có nguồn gốc từ cây trà, Camellia sinensis. Nhưng trà thảo mộc thì khác. Trà thảo mộc bắt nguồn từ việc ngâm nhiều loại hoa, lá hoặc gia vị trong nước nóng. Hầu hết các loại trà này đều không có caffeine. Bạn có thể bắt đầu bằng những túi trà làm sẵn hoặc ngâm các nguyên liệu rời và sau đó lọc bỏ bã.

  • 01/07/2025

    Sự thật về phương pháp thải độc bằng nước cốt chanh

    Nhiều người thực hiện thải độc cơ thể theo hướng dẫn truyền miệng và trên các nền tảng xã hội... và hiện nay đang dấy lên trào lưu thải độc bằng nước cốt chanh. Vậy sự thật về phương pháp thải độc này như thế nào?

  • 01/07/2025

    Cách sử dụng dầu dừa điều trị chàm

    Dầu dừa là một chất dưỡng ẩm tự nhiên. Nhiều người bị chàm nhận thấy dầu dừa có tác dụng làm dịu da và giảm các triệu chứng như khô và ngứa.

  • 01/07/2025

    Vai trò của chất béo trong chế độ ăn lành mạnh

    Chất béo thường bị mang tiếng xấu mỗi khi nói về chế độ dinh dưỡng vì cho rằng đó là nguyên nhân gây bệnh tim mạch, tiểu đường hay béo phì. Quan niệm cắt bỏ hoàn toàn chất béo khỏi bữa ăn đã từng phổ biến trong một số khuyến nghị dinh dưỡng. Thực tế, không phải tất cả các chất béo đều có hại.

  • 30/06/2025

    Dùng nghệ và mật ong cùng nhau có tăng lợi ích không?

    Mật ong với nghệ có thể được dùng cùng nhau trong chế độ ăn hằng ngày và thực phẩm bổ sung, vậy tác dụng của chúng có mạnh hơn khi kết hợp?

Xem thêm