Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Thiếu máu ác tính

Thiếu máu ác tính là một rối loạn tự miễn mà cơ thể không thể sản xuất đủ tế bào hồng cầu do cơ thể không hấp thu đủ vitamin B12.

Thiếu máu ác tính còn đôi khi được gọi là thiếu máu do thiếu vitamin B12. Loại thiếu máu này được gọi là “ác tính” vì được coi là một tình trạng bệnh có thể gây chết người nếu không được điều trị kịp thời. Ngày nay, căn bệnh này được điều trị tương đối dễ dàng bằng việc tiêm vitamin B12 hoặc sử dụng thực phẩm chức năng bổ sung vitamin B12.

Tuy nhiên, thiếu vitamin B12 không được điều trị có thể dẫn đến những biến chứng vô cùng nghiêm trọng. Những biến chứng này bao gồm:

  • Tổn thương não
  • Tổn thương thần kinh
  • Các vấn đề về tim mạch
  • Thiếu máu mãn tính
  • Ung thư dạ dày

Triệu chứng của thiếu máu ác tính?

Quá trình tiến triển của thiếu máu ác tính thường rất chậm, do vậy, việc nhận ra các triệu chứng là rất khó khăn. Bạn chỉ đơn giản là cảm thấy mình không được khỏe. Các triệu chứng thường bị bỏ qua bao gồm:

  • Mệt mỏi, suy nhược cơ thể
  • Đau đầu
  • Đau ngực
  • Sụt cân

Trong những trường hợp thiếu máu ác tính hiếm gặp, bạn có thể sẽ xuất hiện các triệu chứng về thần kinh, bao gồm:

  • Tư thế không ổn định, hay mất thăng bằng
  • Co cứng các cơ
  • Bệnh lý thần kinh ngoại biên, khiến bạn cảm thấy tê bì ở tay và chân
  • Các tổn thương tiến triển ở cột sống
  • Mất trí nhớ

Nguyên nhân của thiếu máu ác tính

Thiếu máu là tình trạng tế bào hồng cầu trong máu thấp hơn ngưỡng bình thường. Trong những trường hợp thiếu máu ác tính, cơ thể sẽ cần được cung cấp vitamin B12 và một loại protein được gọi là các yếu tố nội tại (intrinsic factor – IF) để có thể tạo ra các tế bào hồng cầu. Vitamin B12 có nhiều trong:
  • Thịt
  • Thịt gia cầm
  • Động vật có vỏ cứng
  • Trứng
  • Các sản phẩm làm từ sữa
  • Đậu nành được bổ sung vitamin B12, các loại hạt và sữa gạo
  • Thực phẩm chức năng bổ sung dinh dưỡng
IF là protein được sản xuất ra từ các tế bào bên trong dạ dày. Sau khi tiêu thụ vitamin B12, nó sẽ di chuyển xuống dạ dày và được gắn với IF. Sau đó, vitamin B12 và IF sẽ được hấp thu ở đoạn cuối của ruột non.

Trong đa số trường hợp thiếu máu ác tính, hệ miễn dịch của cơ thể sẽ tấn công và phá hủy các tế bào sản xuất ra IF ở dạ dày. Nếu những tế bào này bị phá hủy, cơ thể sẽ không thể tạo ra IF và do đó, không thể hấp thu vitamin B12 được.

Không đủ vitamin B12, cơ thể sẽ sản xuất là các tế bào hồng cầu lớn một cách bất thường (hồng cầu khổng lồ). Vì kích thước lớn như vậy, nên các tế bào hồng cầu bất thường này không thể rời khỏi tủy xương – nơi sinh ra của các tế bào hồng cầu và đi vào dòng máu được. Hậu quả của việc này là giảm lượng oxy trong các tế bào hồng cầu và trong dòng máu, dẫn đến cơ thể mệt mỏi và suy nhược. Thiếu máu ác tính còn được gọi là một loại thiếu máu hồng cầu khổng lồ.

Tuy nhiên, thiếu máu ác tính không phải là dạng duy nhất của thiếu máu hồng cầu khổng lồ. Các nguyên nhân khác dẫn đến thiếu máu hồng cầu khổng lồ bao gồm:

  • Sử dụng một số loại thuốc và kháng sinh trong thời gian dài, ví dụ như methotrexate và azathioprine.
  • Bệnh phổi tác nghẽn mãn tính
  • Nghiện rượu mãn tính
  • Thiếu folate (vitamin B9) do ăn uống thiếu dinh dưỡng hoặc do các rối loạn ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ folate.

Các nguyên nhân khác của việc thiếu vitamin B12, như ăn uống thiếu dinh dưỡng, thường bị nhầm lần với bệnh thiếu máu ác tính. Thiếu máu ác tính hoàn toàn là một rối loạn tự miễn do thiếu yếu tố nội tại IF. Thiếu máu ác tính cũng là bệnh có thể mắc phải ở những trẻ em được sinh ra với các dị tật di truyền ảnh hưởng đến khả năng sản sinh ra IF của cơ thể.

Điều trị thiếu máu ác tính

Điều trị thiếu máu ác tính gồm 2 phần. Bác sỹ sẽ điều trị tình trạng thiếu vitamin B12 và kiểm tra xem bạn có bị thiếu sắt không. Bạn sẽ được theo dõi trong một thời gian dài để xem liệu có xuất hiện các hậu quả lâu dài của bệnh không.

Điều trị sẽ bắt đầu bằng việc:

  • Tiêm vitamin B12 tăng dần theo thời gian
  • Thử máu để đo lượng vitamin B12 và sắt trong huyết thanh
  • Xét nghiệm máu để kiểm soát phương pháp điều trị thay thế.

Các triệu chứng của tổn thương lâu dài bao gồm:

  • Đau dạ dày
  • Khó nuốt
  • Sụt cân
  • Thiếu sắt

Triển vọng

Bác sỹ rất có thể sẽ theo dõi bạn trong một thời gian dài. Việc theo dõi sẽ tập trung vào phát hiện các hậu quả bất thường (nếu có) của thiếu máu ác tính. Biến chứng nghiêm trọng nhất của thiếu máu ác tính là ung thư dạ dày. Bác sỹ có thể phát hiện được tình trạng ung thư bằng việc thường xuyên thăm khám và làm sinh thiết.

Trao đổi với bác sỹ nếu bạn nghĩ rằng mình có các triệu chứng của bệnh thiếu máu ác tính. Chẩn đoán sớm và điều trị sớm là vô cùng quan trọng để dự phòng bất kỳ biến chứng nào có thể xảy ra trong tương lai.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Thực phẩm phòng chống thiếu máu

Bình luận
Tin mới
  • 29/03/2024

    Đau đầu có nên uống trà?

    Khi bị stress, đau nhức đầu, nhiều người tìm tới thức uống giúp giải tỏa mệt mỏi như trà. Tuy nhiên, liệu trà nhiều caffeine và tannin có giúp giảm đau đầu hiệu quả?

  • 29/03/2024

    Điều gì thực sự xảy ra với cơ thể bạn khi bạn dùng Collagen?

    Theo các thống kê collagen là một trong những chất bổ sung phổ biến và thị trường tiêu thụ ngày càng tăng. Nhưng trước khi bạn đổ tiền vào các gian hàng thực phẩm bổ sung, bạn nên biết rằng không phải tất cả những tuyên bố về lợi ích của collagen đều có cơ sở khoa học.

  • 29/03/2024

    Cảnh báo nguy hiểm khi thiếu vitamin B12: Đau đầu, thiếu máu ác tính

    Vitamin B12 là dưỡng chất rất cần thiết cho các tế bào thần kinh và tế bào máu đỏ và cũng cần thiết cho sự hình thành ADN.

  • 29/03/2024

    Tác dụng phụ có thể xảy ra sau mổ đẻ

    Mổ đẻ là phẫu thuật lấy thai ra ngoài qua đường cắt ở vùng bụng và tử cung, được thực hiện khi sinh thường qua âm đạo có thể gây nguy hiểm cho sức khỏe của mẹ hoặc thai nhi. Mặc dù sinh mổ ngày nay đã an toàn hơn nhờ sự tiến bộ của y học, phương pháp này vẫn tiềm ẩn một số rủi ro và tác dụng phụ đối với cả người mẹ và trẻ sơ sinh.

  • 28/03/2024

    Vì sao bạn nên tẩy lớp trang điểm trước khi tập thể dục?

    Việc trang điểm nhẹ nhàng trước khi đến phòng tập thể dục có thể giúp chị em phụ nữ tự tin hơn. Nhưng theo một nghiên cứu mới được đăng trên Journal of Cosmetic Dermatology, việc này có thể có thể làm giảm lượng dầu trên da, gây khô da.

  • 28/03/2024

    5 nguyên liệu không nên bỏ qua khi pha chế món sinh tố chống viêm

    Sinh tố là thức uống bổ sung năng lượng và vitamin hiệu quả khi bạn mệt mỏi vì thời tiết. Công thức pha chế sinh tố nên có những thực phẩm, nguyên liệu giàu chất chống viêm để bảo vệ sức khỏe.

  • 28/03/2024

    Bà bầu "bỏ túi" ngay những lợi ích không ngờ từ việc uống vitamin trong thai kỳ

    Vitamin dành cho bà bầu là những viên bổ sung được sản xuất đặc biệt nhằm cung cấp cho cơ thể phụ nữ mang thai các vitamin và khoáng chất cần thiết. Bác sĩ khuyên bạn uống vitamin ngay từ khi bắt đầu lên kế hoạch mang thai cũng như trong suốt thai kỳ.

  • 28/03/2024

    Thực phẩm, đồ uống nên hạn chế khi đang bị nghẹt mũi

    Dấu hiệu nghẹt mũi thường gặp khi bạn bị cảm cúm, viêm mũi dị ứng hoặc viêm đường hô hấp. Một số thực phẩm, đồ uống có thể khiến triệu chứng này trầm trọng hơn, cản trở việc hít thở của bạn.

Xem thêm