Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Thảo dược và thực phẩm chức năng có hiệu quả cho bệnh nhân tiểu đường?

Tiểu đường type 2 là căn bệnh khiến cho cơ thể đề kháng với insulin hoặc không sản xuất đủ insulin để sử dụng, gây mất cân bằng nồng độ đường huyết. Tuy nhiên bệnh tiểu đường vẫn có thể phòng, tránh và kiểm soát được theo nhiều cách khác nhau, trong đó có các loại thảo dược và thực phẩm chức năng (TPCN)

Thảo dược và thực phẩm chức năng có hiệu quả cho bệnh nhân tiểu đường

Tiểu đường type 2 trước đây từng được coi là một căn bệnh của người cao tuổi và trung niên, tuy nhiên trong những năm gần đây căn bệnh này ngày càng phổ biến ở lứa tuổi trẻ hơn.

Hiện nay chưa có một phương pháp nào có thể chữa khỏi hoàn toàn bệnh tiểu đường. Tuy nhiên, nhiều bệnh nhân vẫn có thể kiểm soát tốt nồng độ glucose huyết thông qua chế độ ăn uống và luyện tập thể dục, kết hợp với việc sử dụng các loại thuốc điều trị như:

  • Insulin
  • Metformin
  • Sulfonylurea
  • Meglitinide

Một chế độ ăn uống lành mạnh, hoạt động thể lực điều độ và duy trì cân nặng hợp lý là nguyên tắc đầu tiên và đôi khi là quan trọng nhất trong điều trị bệnh tiểu đường. Tuy nhiên, khi tất cả những điều trên là chưa đủ để ổn định đường huyết thì việc sử dụng thuốc điều trị là vô cùng cần thiết.

Cùng với những loại thuốc điều trị, những bệnh nhân mắc bệnh tiểu đường cũng có vô số những lựa chọn về các loại thảo dược và thực phẩm chức năng (TPCN) hỗ trợ điều trị tiểu đường. Những TPCN này có thể giúp hỗ trợ kiểm soát đường huyết, giảm hiện tượng đề kháng với insulin và phòng các biến chứng tiểu đường.

Một số TPCN cho thấy những kết quả đầy hứa hẹn trên mô hình động vật. Tuy nhiên, các bằng chứng để chứng minh những hiệu quả nêu trên đối với con người vẫn còn khá hạn chế.

Sử dụng thực phẩm chức năng để hỗ trợ điều trị tiểu đường

Biện pháp tốt nhất luôn luôn là cung cấp đủ vitamin và khoáng chất từ chế độ ăn. Tuy nhiên, ngày càng có nhiều người chuyển sang sử dụng các sản phẩm hỗ trợ và TPCN. Trên thực tế, theo Hiệp hội đái tháo đường Hoa Kỳ, các bệnh nhân mắc tiểu đường đang có xu hướng sử dụng TPCN nhiều hơn so với những người không mắc bệnh. Tuy nhiên, TPCN không thể thay thế hoàn toàn các loại thuốc điều trị đặc hiệu. Chỉ sử dụng TPCN mà không chú trọng đến việc sử dụng thuốc đúng thời gian và liều lượng có thể khiến tình trạng sức khỏe ngày một xấu hơn.

Điều quan trọng là bệnh nhân cần phải trao đổi với bác sỹ trước khi sử dụng bất kỳ một TPCN nào do một số sản phẩm có thể gây ảnh hưởng đến các loại thuốc và phương pháp điều trị. Lưu ý rằng một sản phẩm có nguồn gốc từ thiên nhiên không có nghĩa là nó an toàn tuyệt đối cho con người.

Một số TPCN cho thấy những tác dụng tích cực đối với bệnh tiểu đường:

Quế

 
Từ xa xưa, y học cổ truyền đã sử dụng quế với mục đích điều trị rất nhiều bệnh tật. Khá nhiều nghiên cứu trên thế giới đã tập trung nghiên cứu về hiệu quả của quế trong việc kiểm soát nồng độ đường huyết. Một nghiên cứu vào năm 2011 đã chỉ ra rằng chiết xuất toàn phần của cây quế có thể giúp làm giảm nồng độ đường huyết lúc đói.
Tuy vẫn cần thêm nhiều nghiên cứu để xác nhận hiệu quả trên nhưng quế được coi là một loại thảo dược đầy tiềm năng trong hỗ trợ điều trị tiểu đường.

Crôm

Crôm  là một nguyên tố vi lượng thiết yếu của cơ thể có vai trò quan trọng trong chuyển hóa carbohydrate. Các nghiên cứu về hiệu quả của crôm trong điều trị tiểu đường vẫn còn nhiều tranh cãi. Hàm lượng thấp được coi là an toàn đối với hầu hết bệnh nhân, tuy nhiên có ý kiến cho rằng crôm cũng có thể khiến nồng độ đường huyết hạ quá thấp. Hàm lượng cao crôm còn gây tổn thương thận.

Vitamin B1 (thiamin)

Nhiều bệnh nhân mắc tiểu đường có hiện tượng thiếu hụt vitamin B1 dẫn đến một số biến chứng như tim mạch và tổn thương mạch máu.

Vitamin B1/Thiamin là một vitamin tan trong nước nên khó đi vào trong tế bào là nơi rất cần vitamin B1. Tuy nhiên, benfotiamin – một dạng khác của vitamin B1 - là một chất tan trong dầu, do vậy chất này dễ đi qua màng lipid tế bào hơn. Một số nghiên cứu chỉ ra rằng benfotiamin có thể phòng các biến chứng tiểu đường. Tuy nhiên, những nghiên cứu khác lại không cho những kết quả tích cực.

Acid alpha-lipoic (ALA)

Acid alpha-lipoic là một chất chống oxy hóa mạnh. Một số nghiên cứu đã chứng minh acid alpha-lipoic có thể:

  • Giảm stress oxy hóa
  • Giảm nồng độ đường huyết lúc đói
  • Giảm đề kháng insulin

Tuy nhiên cần tiến hành thêm những nghiên cứu khác để chứng minh hiệu quả của ALA. Ngoài ra, ALA nên được sử dụng thận trọng do nó có thể làm hạ thấp nồng độ đường huyết đến mức nguy hiểm.

Mướp đắng

Mướp đắng (khổ qua) đã được sử dụng để điều trị bệnh tiểu đường ở một số quốc gia châu Á, Nam Mỹ và những quốc gia khác. Có rất nhiều nghiên cứu tại phòng thí nghiệm và trên mô hình động vật chứng minh hiệu quả của loại quả này trong hỗ trợ điều trị tiểu đường.

Tuy nhiên những nghiên cứu về tác dụng của mướp đắng trên người vẫn còn rất hạn chế. Những kết quả từ nghiên cứu lâm sàng vẫn chưa đem lại những giá trị thực tiễn cao.

Trà xanh

Trà xanh có chứa hợp chất polyphenol là các chất có hoạt tính chống oxy hóa cao.

Các chất chống oxy hóa chính trong lá trà xanh được biết đến từ lâu là epigallocatechin gallate (EGCG). Các nghiên cứu tại nhiều phòng thí nghiệm đã chứng minh EGCG có rất nhiều tác dụng tốt cho sức khỏe như:

  • Giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch
  • Phòng bệnh tiểu đường type 2
  • Cải thiện kiểm soát đường huyết
  • Tăng hoạt tính của insulin

Resveratrol

Resveratrol là một hợp chất được tìm thấy trong nho và rượu vang đỏ. Trên mô hình động vật, nó giúp phòng tình trạng đường huyết cao trong máu. Các thí nghiệm trên động vật còn chỉ ra rằng resveratrol có thể làm giảm các stress. Tuy nhiên, các dữ liệu nghiên cứu trên lâm sàng còn khá hạn chế và còn quá sớm để khẳng định rằng resveratrol có hiệu quả đối với bệnh tiểu đường.

Magie

Magie là một khoáng chất thiết yếu của cơ thể. Nó giúp điều hòa huyết áp và cũng điều chỉnh độ nhạy của cơ thể đối với insulin. Các viên uống bổ sung magie có thể cải thiện độ nhạy đối với hormon insulin trên bệnh nhân tiểu đường.

Một chế độ ăn giàu magie cũng làm giảm nguy cơ mắc tiểu đường. Gần đây, các nhà khoa học đã chứng minh được mối liên quan cho thấy một chế độ dinh dưỡng giàu magie làm giảm tình trạng kháng insulin và giảm nguy cơ mắc tiểu đường.

Có thể thấy, có rất nhiều các loại thảo dược và TPCN có thể được sử dụng trong hỗ trợ điều trị tiểu đường. Tuy nhiên, một điều chúng tôi luôn khuyên bạn rằng hãy hỏi ý kiến bác sỹ trước khi quyết định sử dụng bất cứ một loại TPCN hay vitamin nào để điều trị tiểu đường. Một số loại TPCN có thể tương tác bất lợi với các thuốc điều trị tiểu đường và đường máu ví dụ như kẽm.

Một số điểm cần lưu ý khi sử dụng thảo dược và thực phẩm chức năng dành cho bệnh nhân tiểu đường type 2:

  • Kết hợp với các loại thuốc điều trị, một số thực phẩm chức năng khá hiệu quả trong việc kiểm soát các triệu chứng tiểu đường.
  • Thực phẩm chức năng không thể thay thế hoàn toàn các loại thuốc điều trị đặc hiệu. Chỉ sử dụng TPCN mà không chú trọng đến việc sử dụng thuốc đúng thời gian và liều lượng có thể khiến tình trạng sức khỏe ngày một xấu hơn.
  • Hãy tham khảo ý kiến bác sỹ trước khi sử dụng bất kỳ một loại thực phẩm chức năng nào để hỗ trợ điều trị tiểu đường.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: 4 hiểu lầm về dinh dưỡng cho người bệnh tiểu đường

Ts.Bs.Trương Hồng Sơn - Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Tổng hợp từ Healthline
Bình luận
Tin mới
  • 18/07/2025

    5 loại thực phẩm giúp ngăn ngừa loãng xương

    Để hạn chế tình trạng loãng xương cơ thể cần cung cấp đủ vitamin D và canxi theo nhu cầu của từng lứa tuổi qua chế độ ăn khoa học, đủ dinh dưỡng và giàu canxi.

  • 18/07/2025

    Ô nhiễm không khí và nguy cơ với sức khỏe, những giải pháp bảo vệ sức khỏe cho trẻ em.

    Trong những năm gần đây, ô nhiễm không khí đã trở thành một trong những vấn đề môi trường nghiêm trọng nhất, ảnh hưởng sâu rộng đến sức khỏe con người ở mọi lứa tuổi. Đặc biệt, trẻ nhỏ đang ở giai đoạn phát triển thể chất và thần kinh lại là nhóm đối tượng dễ tổn thương nhất.

  • 17/07/2025

    3 tác dụng phụ của quả vải và lưu ý khi ăn vải

    Quả vải tuy ngon miệng và bổ dưỡng nhưng cũng cần đi lưu ý một số điều khi ăn để đảm bảo an toàn cho sức khỏe, đặc biệt là với một số đối tượng.

  • 17/07/2025

    Nhiệt độ thời tiết ảnh hưởng thế nào tới tâm trạng của bạn?

    Thời tiết thất thường có khiến bạn cảm thấy khó chịu. Trời mưa bạn sẽ cảm thấy buồn chán còn trời nắng bạn sẽ cảm thấy vui tươi hơn. Bạn đã bao giờ thắc mắc tại sao cảm xúc của bạn luôn thay đổi khi thời tiết thay đổi hay chưa? Đặc biệt là vào lúc giao mùa? Vậy hãy cùng Viện Y học ứng dụng tìm hiểu thêm với bài viết dưới đây

  • 16/07/2025

    Ăn rau quả nhiều màu sắc có lợi gì cho sức khỏe?

    Ăn rau quả nhiều màu sắc hay còn gọi là 'ăn cầu vồng' không chỉ đơn giản là cách trang trí món ăn hấp dẫn mà còn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe.

  • 16/07/2025

    Sốt xuất huyết ở trẻ nhỏ: Những dấu hiệu cảnh báo không nên bỏ qua

    Sốt xuất huyết là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm do vi rút Dengue gây ra, lây lan chủ yếu qua vết đốt của muỗi Aedes aegypti. Mặc dù bệnh có thể ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi, trẻ nhỏ lại là đối tượng đặc biệt dễ bị tổn thương do hệ miễn dịch còn non yếu.

  • 15/07/2025

    Các hoạt động thể thao dưới nước phù hợp cho người cao tuổi trong mùa hè

    Mùa hè với những ngày nắng nóng kéo dài không chỉ là thời điểm để thư giãn mà còn là cơ hội tuyệt vời để người cao tuổi tham gia các hoạt động thể thao dưới nước. Đây là hình thức vận động nhẹ nhàng, ít gây áp lực lên cơ thể, đồng thời mang lại nhiều lợi ích sức khỏe vượt trội.

  • 14/07/2025

    Bài tập tốt nhất cho chứng đau thắt lưng

    Đau thắt lưng là một trải nghiệm phổ biến đối với nhiều người. Nó thường có thể dẫn đến đau, ngứa ran hoặc tê ở phần thân dưới. Có nhiều nguyên nhân gây đau thắt lưng, phổ biến nhất bao gồm căng cơ, tư thế xấu và tuổi tác.

Xem thêm