Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Tầm soát ung thư - Phần 1

Ung thư là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở nhiều quốc gia. Nếu ung thư được phát hiện đủ sớm qua các chương trình tầm soát, người bệnh có thể được điều trị sớm và tránh được các biến chứng, sự đau đớn và cái chết.

Tầm soát ung thư - Phần 1

Đối tượng nào cần được tầm soát ung thư?

Tốt nhất là bạn nên đi kiểm tra nếu bạn có một người thân trong gia đình đã được chẩn đoán mắc một loại ung thư nào đó.

Bác sỹ sẽ tiến hành các xét nghiệm sàng lọc và mức độ thường xuyên phải làm các xét nghiệm đó. Nếu kết quả là bất thường, bạn có thể sẽ cần thêm những xét nghiệm đặc hiệu hơn để khẳng định xem bạn có bị ung thư hay không.

Ung thư biểu mô mũi hầu

Đây là loại ung thư vùng đầu mặt cổ phổ biến nhất. Việc điều trị thành công phụ thuộc  vào giai đoạn của ung thư. Tuy nhiên, phát hiện sớm giúp tăng tỉ lệ chữa khỏi.

Tầm soát: Xét nghiệm máu có thể được tiến hành để tầm soát và chẩn đoán ung thư biểu mô mũi hầu.

Bạn có nên được tầm soát ung thư biểu mô mũi hầu? 

Nếu bạn có từ hai thành viên trong gia đình hoặc họ hàng trở lên mắc ung thư biểu mô mũi hầu, bạn nên được xét nghiệm sàng lọc kháng thể IgA kháng EBV  và nội soi mũi hằng năm.

Ung thư đại trực tràng

Đây là ung thư của đại tràng (ruột già) và trực tràng (cấu trúc ống nối giữa đại tràng và hậu môn). Nó là loại ung thư phổ biến nhất ở đàn ông và phổ biến thứ hai ở phụ nữ.

Hầu hết ung thư đại trực tràng bắt đầu dưới dạng các khổi tăng sinh được gọi là polyp đại tràng. Nếu những polyp này được phát hiện sớm, chúng có thể được cắt bỏ để ngăn ngừa ung thư.

Tầm soát

  • Xét nghiệm máu ẩn trong phân (FOBT): Phát hiện máu bị ẩn trong phân, có thể do xuất huyết. Những người có FOBT dương tính sẽ được nội soi đại tràng để loại trừ ung tư.
  • Nội soi đại tràng: Một chiếc ống soi sẽ được dùng để kiểm tra bề mặt của ruột già. Đây là xét nghiệm duy để phát hiện và cắt bỏ các polyp được tìm thấy.
  • Nội soi đại tràng sigma ống mềm – Một chiếc ống soi sẽ được đưa qua trực tràng, vào đại tràng sigma để kiểm tra bề mặt của đoạn cuối ruột già.
  • Chụp cắt lớp vi tính đại tràng: Thiết bị X quang sẽ tạo ra hình ảnh của đại tràng và trực tràng. Mặc dù đây là xét nghiệm ít xâm lấn nhưng bệnh nhân sẽ tiếp xúc với tia xạ.

Bạn có nên được tầm soát ung thư đại trực tràng?

Bạn có nguy cơ cao nếu từ một người họ hàng của bạn trở lên được chẩn đoán ung thư hoặc polyp đại tràng. Phụ nữ đã bị ung thư tử cung, buồng trứng hoặc vú có thể có nguy cơ cao hơn bị ung thư đại trực tràng.

  • Cho dù bạn không có triệu chứng và không được xem là có nguy cơ cao, hãy tiến hành tầm soát kể từ tuổi 50 trở đi.
  • Nếu bạn có nguy cơ cao, có thể sẽ nội soi đại tràng từ độ tuổi thấp hơn và thường xuyên hơn. Gặp bác sỹ của bạn để có lời khuyên.

Ung thư phổi

Đây là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở đàn ông tại Singapore. Mặc dù tiền sử hút thuốc là yếu tố nguy cơ chính được biết đến, số ca xảy ra trên những người chưa bao giờ hút thuốc đang ngày càng tăng. Bỏ thuốc giúp giảm nguy cơ ung thư phổi, mặc dù không loại bỏ được hoàn toàn nguy cơ.

Tầm soát

Chưa xét nghiệm nào được kiểm chứng. Những người có nguy cơ cao có thể xem xét chụp CT sau khi được thông báo các hạn chế và nguy cơ của thủ thuật này.

Bạn có nên được tầm soát ung thư phổi?

Những người có nguy cơ bao gồm những người đã hoặc đang hút thuốc. Tầm soát ở những người này có thể giúp phát hiện sớm ung thư.

Ung thư gan

Yếu tố nguy cơ chính gây ung thư gan là:

  • Viêm gan B mạn tính
  • Xơ gan do viêm gan C
  • Xơ gan do các nguyên nhân khác

Bệnh nhân bị viêm gan B mạn tính cuối cùng có thể tiến triển nặng hoặc tử vong do bệnh gan và/hoặc ung thư gan, Do đó tầm soát viêm gan B được khuyến cáo cho: :

  • Phụ nữ có thai
  • Nhân viên y tế
  • Bệnh nhân phải lọc máu
  • Những người có tiền sử gia đình bị viêm gan B hoặc ung thư gan
  • Những người có hành vi nguy cơ cao: quan  hệ tình dục không an toàn, có nhiều bạn tình, có bạn tình bị viêm gan B và những người nghiện thuốc dùng chung bơm tiêm.

Tầm soát

Xét nghiệm alpha feto-protein máu nên được làm ba đến sáu tháng một lần, do lượng chất này tăng ở những người bị viêm gan và ung thư gan. Siêu âm gan nên được làm mỗi sáu đến mười hai tháng.

Bạn có nên được tầm soát ung thư gan?

Những người bị viêm gan B mạn tính và xơ gan do viêm gan C có nguy cơ và nên được tầm soát. Không cần tầm soát ung thư gan nếu bạn không có nguy cơ.

Ung thư vú

Tỉ lệ mắc đạt cao nhất ở phụ nữ có độ tuổi từ 55 đến 59. Phụ nữ được cho rằng có nguy cơ cao nếu họ có:

  • Tiền sử có vài người họ hàng gần bị ung thư vú
  • Một người họ hàng gần được chẩn đoán ung thư vú khi chưa đến 40 tuổi
  • Tiền sử có các thành viên trong gia đình bị các loại ung thư khác, đặc biệt là ung thư buồng trứng và trực tràng.

Tầm soát

Tự khám vú hàng tháng được khuyến cáo cho phụ nữ từ độ tuổi 30 trở đi. Chụp X quang vú định kỳ là cách tốt nhất để phát hiện ung thư vú, ngay cả khi chưa sờ thấy khối.

Bạn có nên được tầm soát ung thư vú?

Sàng lọc sớm ung thư vú có thể phát hiện ung thư ở giai đoạn sớm giúp điều trị hiệu quả. Dưới đây là hướng dẫn sàng lọc được khuyến cáo cho phụ nữ khỏe mạnh:

  • Từ 50 đến 69 tuổi: Chụp X quang tuyến vú hai năm một lần
  • Từ 40 đến 49 tuổi: Thảo luận với bác sỹ của bạn về lợi ích, hạn chế và tác hại của chụp X quang tuyến vú. Nếu bạn quyết định chụp, hãy chụp mỗi năm một lần.
  • Dưới 40 tuổi: Không cần chụp X quang tuyến vú.
(...) còn tiếp
Mời các bạn đón đọc bài viết "Tầm soát ung thư  - Phần 2" tại vienyhocungdung.vn

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Dự phòng ung thư

Bình luận
Tin mới
  • 20/05/2025

    Cải thiện thói quen ăn sáng để khởi đầu ngày mới tốt hơn

    Bữa sáng là bữa ăn giúp cung cấp năng lượng và dưỡng chất cần thiết cho cơ thể bắt đầu ngày mới. Khắc phục những sai lầm phổ biến sau giúp bạn duy trì thói quen ăn sáng khoa học và lành mạnh.

  • 20/05/2025

    6 mẹo chữa nghẹt mũi tại nhà hiệu quả nhất

    Nghẹt mũi là một dấu hiệu khó chịu, rất thường gặp khi chúng ta bị cảm cúm, nhiễm lạnh. Hiện vẫn chưa có cách chữa khỏi bệnh cảm lạnh thông thường, nhưng có rất nhiều mẹo tại nhà có thể làm giảm tình trạng nghẹt mũi do chứng cảm lạnh gây nên. Bài viết này sẽ phân tích các biện pháp khắc phục tình trạng nghẹt mũi tại nhà tốt nhất cùng với những điều cần tránh.

  • 19/05/2025

    Chế độ ăn cho người mắc lỵ trực trùng (lỵ trực khuẩn)

    Lỵ trực khuẩn là tình trạng nhiễm khuẩn đường tiêu hóa cấp tính và cần được điều trị kịp thời để phòng tránh những biến chứng nguy hiểm.

  • 19/05/2025

    10 loại thực phẩm giúp học sinh đạt kết quả tốt trong mùa thi

    Khi mùa thi đến gần, học sinh bước vào giai đoạn căng thẳng và áp lực cao, đòi hỏi sự tập trung tối đa cũng như khả năng ghi nhớ và tư duy sắc bén. Bên cạnh việc học tập chăm chỉ, chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc tăng cường sức khỏe não bộ, giúp kiểm soát lo âu và tối ưu hóa hiệu suất học tập.

  • 18/05/2025

    Lycopene có giúp giảm nguy cơ ung thư?

    Trong bối cảnh các nhà khoa học không ngừng tìm kiếm các biện pháp phòng ngừa ung thư, chế độ ăn uống, đặc biệt là việc tiêu thụ trái cây và rau quả, được xem là một yếu tố quan trọng. Cà chua, với thành phần lycopene nổi bật, đang thu hút sự chú ý đặc biệt.

  • 18/05/2025

    Cách để thức dậy đúng giờ vào buổi sáng

    Việc thiết lập lịch trình ngủ và thói quen trước khi đi ngủ, đặt đồng hồ báo thức và điều chỉnh chế độ ăn uống là một số phương pháp có thể giúp bạn ngủ ngon hơn và thức dậy dễ dàng vào buổi sáng.

  • 17/05/2025

    Chế độ ăn tham khảo với người mắc hội chứng thiên thần

    Tuy không có chế độ ăn kiêng đặc biệt nào có thể chữa khỏi hội chứng thiên thần nhưng dinh dưỡng hợp lý có thể giúp kiểm soát cân nặng, cải thiện giấc ngủ, quản lý táo bón và hỗ trợ phát triển nhận thức.

  • 17/05/2025

    Thanh thiếu niên và tuổi dậy thì

    Dậy thì là một giai đoạn quan trọng trong cuộc đời mỗi người, đánh dấu sự chuyển đổi từ trẻ em sang người trưởng thành. Đây là giai đoạn cơ thể có nhiều thay đổi về mặt thể chất và tâm sinh lý, đặt nền móng cho sức khỏe sinh sản và sức khỏe tổng quát trong tương lai. Việc thấu hiểu những biến đổi này, cùng với sự quan tâm, hỗ trợ từ gia đình và xã hội, sẽ giúp thanh thiếu niên vượt qua giai đoạn dậy thì một cách an toàn và khỏe mạnh.

Xem thêm