Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Tầm soát ung thư - Phần 1

Ung thư là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở nhiều quốc gia. Nếu ung thư được phát hiện đủ sớm qua các chương trình tầm soát, người bệnh có thể được điều trị sớm và tránh được các biến chứng, sự đau đớn và cái chết.

Tầm soát ung thư - Phần 1

Đối tượng nào cần được tầm soát ung thư?

Tốt nhất là bạn nên đi kiểm tra nếu bạn có một người thân trong gia đình đã được chẩn đoán mắc một loại ung thư nào đó.

Bác sỹ sẽ tiến hành các xét nghiệm sàng lọc và mức độ thường xuyên phải làm các xét nghiệm đó. Nếu kết quả là bất thường, bạn có thể sẽ cần thêm những xét nghiệm đặc hiệu hơn để khẳng định xem bạn có bị ung thư hay không.

Ung thư biểu mô mũi hầu

Đây là loại ung thư vùng đầu mặt cổ phổ biến nhất. Việc điều trị thành công phụ thuộc  vào giai đoạn của ung thư. Tuy nhiên, phát hiện sớm giúp tăng tỉ lệ chữa khỏi.

Tầm soát: Xét nghiệm máu có thể được tiến hành để tầm soát và chẩn đoán ung thư biểu mô mũi hầu.

Bạn có nên được tầm soát ung thư biểu mô mũi hầu? 

Nếu bạn có từ hai thành viên trong gia đình hoặc họ hàng trở lên mắc ung thư biểu mô mũi hầu, bạn nên được xét nghiệm sàng lọc kháng thể IgA kháng EBV  và nội soi mũi hằng năm.

Ung thư đại trực tràng

Đây là ung thư của đại tràng (ruột già) và trực tràng (cấu trúc ống nối giữa đại tràng và hậu môn). Nó là loại ung thư phổ biến nhất ở đàn ông và phổ biến thứ hai ở phụ nữ.

Hầu hết ung thư đại trực tràng bắt đầu dưới dạng các khổi tăng sinh được gọi là polyp đại tràng. Nếu những polyp này được phát hiện sớm, chúng có thể được cắt bỏ để ngăn ngừa ung thư.

Tầm soát

  • Xét nghiệm máu ẩn trong phân (FOBT): Phát hiện máu bị ẩn trong phân, có thể do xuất huyết. Những người có FOBT dương tính sẽ được nội soi đại tràng để loại trừ ung tư.
  • Nội soi đại tràng: Một chiếc ống soi sẽ được dùng để kiểm tra bề mặt của ruột già. Đây là xét nghiệm duy để phát hiện và cắt bỏ các polyp được tìm thấy.
  • Nội soi đại tràng sigma ống mềm – Một chiếc ống soi sẽ được đưa qua trực tràng, vào đại tràng sigma để kiểm tra bề mặt của đoạn cuối ruột già.
  • Chụp cắt lớp vi tính đại tràng: Thiết bị X quang sẽ tạo ra hình ảnh của đại tràng và trực tràng. Mặc dù đây là xét nghiệm ít xâm lấn nhưng bệnh nhân sẽ tiếp xúc với tia xạ.

Bạn có nên được tầm soát ung thư đại trực tràng?

Bạn có nguy cơ cao nếu từ một người họ hàng của bạn trở lên được chẩn đoán ung thư hoặc polyp đại tràng. Phụ nữ đã bị ung thư tử cung, buồng trứng hoặc vú có thể có nguy cơ cao hơn bị ung thư đại trực tràng.

  • Cho dù bạn không có triệu chứng và không được xem là có nguy cơ cao, hãy tiến hành tầm soát kể từ tuổi 50 trở đi.
  • Nếu bạn có nguy cơ cao, có thể sẽ nội soi đại tràng từ độ tuổi thấp hơn và thường xuyên hơn. Gặp bác sỹ của bạn để có lời khuyên.

Ung thư phổi

Đây là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở đàn ông tại Singapore. Mặc dù tiền sử hút thuốc là yếu tố nguy cơ chính được biết đến, số ca xảy ra trên những người chưa bao giờ hút thuốc đang ngày càng tăng. Bỏ thuốc giúp giảm nguy cơ ung thư phổi, mặc dù không loại bỏ được hoàn toàn nguy cơ.

Tầm soát

Chưa xét nghiệm nào được kiểm chứng. Những người có nguy cơ cao có thể xem xét chụp CT sau khi được thông báo các hạn chế và nguy cơ của thủ thuật này.

Bạn có nên được tầm soát ung thư phổi?

Những người có nguy cơ bao gồm những người đã hoặc đang hút thuốc. Tầm soát ở những người này có thể giúp phát hiện sớm ung thư.

Ung thư gan

Yếu tố nguy cơ chính gây ung thư gan là:

  • Viêm gan B mạn tính
  • Xơ gan do viêm gan C
  • Xơ gan do các nguyên nhân khác

Bệnh nhân bị viêm gan B mạn tính cuối cùng có thể tiến triển nặng hoặc tử vong do bệnh gan và/hoặc ung thư gan, Do đó tầm soát viêm gan B được khuyến cáo cho: :

  • Phụ nữ có thai
  • Nhân viên y tế
  • Bệnh nhân phải lọc máu
  • Những người có tiền sử gia đình bị viêm gan B hoặc ung thư gan
  • Những người có hành vi nguy cơ cao: quan  hệ tình dục không an toàn, có nhiều bạn tình, có bạn tình bị viêm gan B và những người nghiện thuốc dùng chung bơm tiêm.

Tầm soát

Xét nghiệm alpha feto-protein máu nên được làm ba đến sáu tháng một lần, do lượng chất này tăng ở những người bị viêm gan và ung thư gan. Siêu âm gan nên được làm mỗi sáu đến mười hai tháng.

Bạn có nên được tầm soát ung thư gan?

Những người bị viêm gan B mạn tính và xơ gan do viêm gan C có nguy cơ và nên được tầm soát. Không cần tầm soát ung thư gan nếu bạn không có nguy cơ.

Ung thư vú

Tỉ lệ mắc đạt cao nhất ở phụ nữ có độ tuổi từ 55 đến 59. Phụ nữ được cho rằng có nguy cơ cao nếu họ có:

  • Tiền sử có vài người họ hàng gần bị ung thư vú
  • Một người họ hàng gần được chẩn đoán ung thư vú khi chưa đến 40 tuổi
  • Tiền sử có các thành viên trong gia đình bị các loại ung thư khác, đặc biệt là ung thư buồng trứng và trực tràng.

Tầm soát

Tự khám vú hàng tháng được khuyến cáo cho phụ nữ từ độ tuổi 30 trở đi. Chụp X quang vú định kỳ là cách tốt nhất để phát hiện ung thư vú, ngay cả khi chưa sờ thấy khối.

Bạn có nên được tầm soát ung thư vú?

Sàng lọc sớm ung thư vú có thể phát hiện ung thư ở giai đoạn sớm giúp điều trị hiệu quả. Dưới đây là hướng dẫn sàng lọc được khuyến cáo cho phụ nữ khỏe mạnh:

  • Từ 50 đến 69 tuổi: Chụp X quang tuyến vú hai năm một lần
  • Từ 40 đến 49 tuổi: Thảo luận với bác sỹ của bạn về lợi ích, hạn chế và tác hại của chụp X quang tuyến vú. Nếu bạn quyết định chụp, hãy chụp mỗi năm một lần.
  • Dưới 40 tuổi: Không cần chụp X quang tuyến vú.
(...) còn tiếp
Mời các bạn đón đọc bài viết "Tầm soát ung thư  - Phần 2" tại vienyhocungdung.vn

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Dự phòng ung thư

Bình luận
Tin mới
  • 08/07/2025

    Các nguồn cung cấp chất béo cho cơ thể

    Chất béo là một trong ba nhóm dưỡng chất thiết yếu, cùng với carbohydrate và protein, có vai trò vô cùng quan trọng trong hoạt động sống của cơ thể con người.

  • 08/07/2025

    Đột quỵ nhiệt: Nguy hiểm tiềm ẩn trong mùa nắng nóng

    Mùa hè đến, cái nắng gay gắt không chỉ khiến cơ thể mệt mỏi mà còn tiềm ẩn những mối nguy hiểm khôn lường đối với sức khỏe, trong đó đột quỵ nhiệt là một trong những tình trạng đáng lo ngại nhất.

  • 08/07/2025

    Loại cá nhỏ bé có nhiều lợi ích với sức khỏe

    Cá cơm là một nguồn dinh dưỡng ấn tượng, mang lại những lợi ích sức khỏe đáng ngạc nhiên.

  • 08/07/2025

    Kháng sinh và những điều cần biết cho người trưởng thành

    Kháng sinh (hay thuốc kháng sinh) đóng vai trò then chốt trong y học hiện đại, giúp điều trị hiệu quả các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn.

  • 08/07/2025

    Điểm danh 5 loại dầu thực vật mang lại lợi ích sức khỏe tuyệt vời

    Chất béo thường bị hiểu lầm là “kẻ thù” của sức khỏe, đặc biệt là đối với tim mạch và cân nặng. Tuy nhiên, các nghiên cứu gần đây cho thấy không phải tất cả chất béo đều có hại. Ngược lại, một số loại chất béo tốt lại đóng vai trò thiết yếu trong việc duy trì năng lượng, hấp thụ vitamin và bảo vệ cơ thể khỏi viêm nhiễm. Trong đó, dầu ăn có nguồn gốc thực vật như dầu ô liu, dầu bơ, dầu mè... không chỉ mang lại hương vị phong phú cho món ăn mà còn cung cấp các acid béo có lợi cho tim mạch, não bộ và hệ miễn dịch.

  • 07/07/2025

    Dấu hiệu nhận biết và cách xử lý cảm nắng nhanh chóng

    Mùa hè với những ngày nắng gay gắt không chỉ mang đến niềm vui của những chuyến đi chơi mà còn ẩn chứa nguy cơ sức khỏe mà ít ai để ý: cảm nắng. Đây là một tình trạng nghiêm trọng xảy ra khi cơ thể không thể tự điều hòa nhiệt độ trong môi trường nóng bức, dẫn đến những hậu quả khôn lường nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời.

  • 07/07/2025

    8 thực phẩm nên tránh để bảo vệ gan khỏe mạnh

    Gan đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe tổng thể. Lựa chọn đúng loại thực phẩm cũng như tránh những chất có hại góp phần bảo vệ chức năng gan khỏe mạnh.

  • 07/07/2025

    Liệu bạn có đang lo lắng về hiệu suất tình dục?

    Tình dục được cho là một hoạt động thú vị, nhưng thật khó để vui vẻ nếu bạn liên tục lo lắng về việc mình đang làm tốt như thế nào. Nếu bạn muốn làm cho cuộc sống tình yêu của mình trở nên hấp dẫn trở lại, hãy tìm hiểu lý do tại sao bạn có thể bị lo lắng về hiệu suất tình dục và nhận một số mẹo để giúp bạn thoải mái.

Xem thêm