Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Những yếu tố nào ảnh hưởng đến chiều cao của trẻ?

Yếu tố chính ảnh hưởng đến chiều cao là cấu tạo gen hoặc DNA. Tuy nhiên, nhiều yếu tố khác có thể ảnh hưởng đến chiều cao trong quá trình phát triển, bao gồm dinh dưỡng, nội tiết tố và tình trạng sức khỏe.

Các nhà khoa học tin rằng DNA chịu trách nhiệm cho khoảng 80% chiều cao của một trẻ. Ví dụ, điều này có nghĩa là những người cao có xu hướng sinh con cũng cao hơn. trẻ thường phát triển cho đến khi 18 tuổi. Trước đó, một loạt các yếu tố môi trường có thể ảnh hưởng đến chiều cao của trẻ. Bài viết này thảo luận về các yếu tố ảnh hưởng đến chiều cao của trẻ, một số cách cá nhân có thể tăng chiều cao trong quá trình phát triển và liệu người lớn có thể tăng chiều cao của họ hay không.

Làm thế nào để tăng chiều cao trong quá trình phát triển?

Con người không thể kiểm soát hầu hết các yếu tố ảnh hưởng đến chiều cao của mình. Điều này là do DNA quyết định các yếu tố này, và chúng không thể thay đổi. Tuy nhiên, có một số yếu tố có thể làm tăng hoặc giảm sự phát triển trong thời thơ ấu và tuổi dậy thì. Trẻ em và thanh thiếu niên đang lớn có thể thực hiện một số bước để tối đa hóa chiều cao khi trưởng thành. Các yếu tố này bao gồm:

Đảm bảo dinh dưỡng tốt

Dinh dưỡng đóng một vai trò rất quan trọng đối với sự tăng trưởng. Trẻ không có chế độ dinh dưỡng tốt có thể không cao bằng trẻ được dinh dưỡng đầy đủ. Các chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo rằng trẻ em và thanh niên nên ăn một chế độ ăn uống cân bằng, đa dạng với nhiều trái cây và rau quả. Điều này sẽ đảm bảo rằng chúng nhận được tất cả các vitamin và khoáng chất cần thiết để phát triển. Protein và canxi đặc biệt quan trọng đối với sức khỏe và sự phát triển của xương. Một số thực phẩm giàu protein bao gồm:

  • thịt
  • gia cầm
  • hải sản
  • trứng
  • cây họ đậu
  • các loại hạt và hạt giống
  • rau giàu protein, chẳng hạn như rau bina, măng tây và rau cải xanh

Một số thực phẩm giàu canxi bao gồm:

  • sữa chua
  • sữa
  • phô mai
  • bông cải xanh
  • cải xoăn
  • đậu nành
  • cá mòi
  • cá hồi

Đảm bảo dinh dưỡng tốt trong thai kỳ cũng rất quan trọng đối với sức khỏe xương và sự phát triển của thai nhi. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo rằng những người đang mang thai nên tiêu thụ nhiều loại thực phẩm, chẳng hạn như:

  • cam và rau xanh
  • hoa quả
  • sản phẩm sữa tiệt trùng
  • đậu
  • quả hạch
  • thịt

Ngủ đủ giấc

Giấc ngủ thúc đẩy tăng trưởng và phát triển ở trẻ em và thanh thiếu niên. Trong khi ngủ sâu, cơ thể tiết ra các hormone cần thiết để phát triển. Do đó, ngủ đủ giấc có thể cho phép sự phát triển tối ưu. Ngủ không đủ giấc trong thời gian dài có thể cản trở sự phát triển khỏe mạnh, gây ra các vấn đề sức khỏe khác và làm suy giảm khả năng tập trung, học tập của trẻ.

Tập thể dục thường xuyên

Tập thể dục thường xuyên rất quan trọng để phát triển thể chất thích hợp, vì nó hỗ trợ sức khỏe của xương và các mô cơ. Ví dụ, hoạt động thể lực ngoài trời hoặc chơi thể thao có thể giúp xương khỏe mạnh hơn, đặc hơn và chắc hơn. Do đó, tập thể dục có lợi cho tất cả mọi người, bao gồm cả trẻ em đang lớn và những người đang mang thai.

Những yếu tố nào ảnh hưởng đến chiều cao?

Trẻ sơ sinh và trẻ em phát triển liên tục. Điều này là do những thay đổi trong các mảng tăng trưởng trong xương dài của cánh tay và chân của chúng. Khi các đĩa tăng trưởng tạo ra xương mới, xương dài ra và trẻ sẽ cao hơn. Trong năm đầu đời, trẻ sơ sinh thường tăng trưởng 50%. Trong độ tuổi từ 2 đến 5, trẻ em thường tăng 6,3–8,9 cm hàng năm. Đến 10 tuổi, trẻ em thường sẽ tăng thêm 6,3 cm mỗi năm. Trong thời kỳ thanh thiếu niên, kéo dài từ khoảng 11 tuổi đến 21 tuổi, thanh thiếu niên sẽ đạt 15–20% chiều cao cuối cùng của họ khi trưởng thành. Sau đó, các mảng tăng trưởng ngừng tạo xương mới và một người sẽ ngừng phát triển. Do quá trình lão hóa điển hình, mọi người bắt đầu giảm chiều cao dần dần khi họ già đi.

Các yếu tố sau có thể ảnh hưởng đến chiều cao của một người

DNA

DNA là yếu tố chính xác định chiều cao của trẻ. Các nhà khoa học đã xác định được hơn 700 biến thể gen khác nhau xác định chiều cao. Một số gen này ảnh hưởng đến các đĩa tăng trưởng, và một số gen khác ảnh hưởng đến việc sản xuất các hormone tăng trưởng. Phạm vi chiều cao bình thường là khác nhau đối với những người có nguồn gốc dân tộc khác nhau, với DNA là yếu tố quyết định chính. Một số tình trạng di truyền, bao gồm cả hội chứng Down và hội chứng Marfan, cũng có thể ảnh hưởng đến chiều cao khi trưởng thành của một người.

Nội tiết tố

Cơ thể sản xuất ra các hormone hướng dẫn các đĩa tăng trưởng tạo ra xương mới. Các hormone này bao gồm:

  • Hormone tăng trưởng: Chúng được tạo ra trong tuyến yên và là hormone quan trọng nhất để tăng trưởng. Một số tình trạng sức khỏe có thể hạn chế lượng hormone tăng trưởng mà cơ thể tạo ra và điều này có thể ảnh hưởng đến chiều cao. Ví dụ, những đứa trẻ mắc một tình trạng di truyền hiếm gặp được gọi là thiếu hụt hormone tăng trưởng bẩm sinh sẽ phát triển với tốc độ chậm hơn nhiều so với những đứa trẻ khác.
  • Hormone tuyến giáp: Tuyến giáp tạo ra các hormone ảnh hưởng đến sự tăng trưởng.
  • Hormone giới tính: Testosterone và estrogen rất quan trọng đối với sự phát triển ở tuổi dậy thì.

Người lớn có tăng chiều cao được không?

Khi trẻ đã qua tuổi dậy thì, các mảng tăng trưởng ngừng tạo xương mới. Chúng hợp nhất với nhau, và trẻ ngừng phát triển. Điều này có nghĩa là khi một cá nhân đến tuổi trưởng thành, họ không có khả năng tăng chiều cao. Tuy nhiên tư thế thích hợp và giữ cho cơ lưng và cơ cốt lõi khỏe và hoạt động tích cực có thể cho phép một người đứng thẳng hơn và trông cao hơn.

Testosterone có làm cho bạn cao hơn không?

Khi trẻ đến tuổi vị thành niên, chúng sẽ trải qua sự gia tăng sản xuất các hormone sinh dục estrogen và testosterone. Bước nhảy này bắt đầu tuổi dậy thì. Ngoài sự phát triển của các cơ quan sinh dục, tuổi dậy thì còn gây ra sự tăng trưởng vượt bậc kết thúc bằng việc tăng chiều cao. Nếu thanh thiếu niên dậy thì muộn, chúng có thể không phát triển đúng theo độ tuổi. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến sự chậm phát triển. Điều này bao gồm thiểu năng sinh dục, là tình trạng testosterone thấp kinh niên. Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) hiện chỉ chấp thuận bổ sung testosterone cho nam giới vị thành niên có bệnh lý được chẩn đoán là nguyên nhân gây ra testosterone thấp, chẳng hạn như thiểu năng sinh dục hoặc dậy thì muộn vì các lý do khác. Hai công thức đã được phê duyệt cho mục đích này là testosterone enanthate và testosterone dạng viên.

Kết luận, DNA xác định chiều cao của trẻ. Tuy nhiên, các yếu tố môi trường, chẳng hạn như dinh dưỡng và tập thể dục, có thể ảnh hưởng đến sự tăng trưởng trong quá trình phát triển. Khi lớn hơn, trẻ cần có chế độ dinh dưỡng tốt và vận động nhiều để giúp cơ thể tạo ra các kích thích tố cần thiết để phát triển. Thanh thiếu niên sẽ trải qua một sự phát triển vượt bậc trong giai đoạn dậy thì. Sau đó, xương của chúng sẽ ngừng phát triển và chúng sẽ không cao thêm được nữa. Có những hormone tăng trưởng mà trẻ có thể sử dụng để tăng chiều cao. Tuy nhiên, FDA chỉ chấp thuận việc sử dụng này chỉ cho những người có tình trạng y tế cụ thể. Một người nên liên hệ với bác sĩ để được đánh giá và xác định điều trị nếu họ lo lắng rằng tầm vóc của mình quá thấp.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: TĂNG TRƯỞNG CHIỀU CAO

 

Hà Linh - Viện Y học ứng dụng Việt Nam (tổng hợp từ Medical News Today) -
Bình luận
Tin mới
  • 15/07/2025

    Các hoạt động thể thao dưới nước phù hợp cho người cao tuổi trong mùa hè

    Mùa hè với những ngày nắng nóng kéo dài không chỉ là thời điểm để thư giãn mà còn là cơ hội tuyệt vời để người cao tuổi tham gia các hoạt động thể thao dưới nước. Đây là hình thức vận động nhẹ nhàng, ít gây áp lực lên cơ thể, đồng thời mang lại nhiều lợi ích sức khỏe vượt trội.

  • 14/07/2025

    Bài tập tốt nhất cho chứng đau thắt lưng

    Đau thắt lưng là một trải nghiệm phổ biến đối với nhiều người. Nó thường có thể dẫn đến đau, ngứa ran hoặc tê ở phần thân dưới. Có nhiều nguyên nhân gây đau thắt lưng, phổ biến nhất bao gồm căng cơ, tư thế xấu và tuổi tác.

  • 13/07/2025

    Lựa chọn trang phục và phụ kiện chống nắng hiệu quả cho thanh thiếu niên

    Mùa hè đến mang theo cái nắng gay gắt, đặc biệt tại Việt Nam – nơi khí hậu nhiệt đới khiến bức xạ tia cực tím (UV) đạt mức cao trong nhiều tháng. Đối với thanh thiếu niên lứa tuổi năng động, thường xuyên tham gia các hoạt động ngoài trời như thể thao, dã ngoại hay đi học việc bảo vệ làn da và sức khỏe trước tia UV là vô cùng cần thiết.

  • 12/07/2025

    Chất tạo ngọt nhân tạo làm thúc đẩy cơn đói, khiến bạn ăn nhiều hơn

    Một nghiên cứu mới đã tìm hiểu cách thức sucralose, một chất tạo ngọt không calo, ảnh hưởng đến các tín hiệu não bộ liên quan đến cảm giác đói.

  • 11/07/2025

    Những dấu hiệu của tình yêu thái quá và cách xử lý

    Việc ai đó thể hiện tình cảm với bạn có thể khiến bạn cảm thấy vui vẻ và phấn khích khi bạn đang trong giai đoạn đầu của một mối quan hệ mới. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải phân biệt sự mới lạ của một mối quan hệ mới với các hành vi thái quá.

  • 10/07/2025

    Vận động cùng con - giải pháp gắn kết tình cảm gia đình

    Trong cuộc sống hiện đại, khi thời gian dành cho gia đình ngày càng bị thu hẹp bởi công việc và các thiết bị điện tử, việc tìm kiếm một hoạt động vừa tốt cho sức khỏe vừa giúp gắn kết tình cảm cha con trở nên cần thiết hơn bao giờ hết.

  • 10/07/2025

    Cách phòng tránh và xử trí khi trẻ bị cháy nắng

    Những ngày hè đầy nắng là thời điểm lý tưởng để đưa trẻ ra ngoài chơi, đi biển, cắm trại, picnic,... Tuy nhiên, dành quá nhiều thời gian dưới ánh nắng mặt trời có thể khiến trẻ dễ bị cháy nắng. Cháy nắng nặng không chỉ gây khó chịu mà còn có thể làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe về da cho trẻ. Cùng đọc bài viết sau đây để biết cách phòng tránh và xử trí khi trẻ bị cháy nắng.

  • 09/07/2025

    Đau đầu do thời tiết nóng bức: Nguy cơ tiềm ẩn và giải pháp phòng ngừa hiệu quả

    Mùa hè mang theo những ngày nắng kéo dài, không khí oi bức và nền nhiệt độ cao, tạo nên nhiều thách thức đối với sức khỏe con người. Một trong những ảnh hưởng phổ biến nhưng ít được chú ý là tình trạng đau đầu do nóng.

Xem thêm