Những vấn đề của thực phẩm biến đổi gen

Những vấn đề về thực phẩm biến đổi gen

Một vài ý kiến cho rằng thực phẩm biến đổi gen không tốt cho sức khỏe con người.  Nhưng cũng có rất nhiều ý kiến lại ủng hộ  những lợi ích của thực phẩm biến đổi gen mang lại cho con người và các vấn đề toàn cầu.

 Một cuộc điều tra năm 2015 của trung tâm nghiên cứu Pew đã chỉ ra hai mặt của vấn đề này. Gần 9 trên 10 nhà khoa học của hiệp hội khoa học hiện đại Mỹ cho rằng thực phẩm biến đổi gen nhìn chung là an toàn. Nhưng nếu bạn là một trong số những người dân tiêu thụ thực phẩm biến đổi gen hàng ngày thì có lẽ bạn sẽ nói là chúng ta không nên ăn.

Bắt chước tự nhiên

Hãy bắt đầu với những điều cơ bản. Thay đổi gen không phải là điều gì xa lạ.  Bình thường biến đổi gen vẫn xảy ra  trong tự nhiên. Tất nhiên sự biến đổi gen bây giờ  không giống như vài nghìn năm trước.

Gen chịu trách nhiệm về tất cả các đặc tính và đặc điểm của mọi sinh vật từ  những cơ chế phức tạp cho đến những cơ chế đơn giản. Các đặc tính đó giúp sinh vật tồn tại và phát triển, sống sót và được truyền từ đời này qua đời khác trở thành một đặc tính chung.

Tổ tiên của chúng ta đã góp phần thúc đẩy quá trình này khi họ lưu lại các hạt giống để trồng trong các vụ mùa tới. Đó chính là những biến đổi để từ một cây cỏ qua hàng nghìn năm trở thành cây lúa hay ngô của chúng ta bây giờ.

 Để đẩy nhanh tiến trình đó các nhà khoa học đã tác động vào vật chất di truyền, sửa đổi chúng bằng hóa chất hoặc tia xạ sau đó là chọn giống. Hoặc họ có thể lấy một  hoặc một vài gen từ động vật, thực vật, vi khuẩn và cấy vào để tăng những tính năng mong muốn. Những sự chuyển đổi có đích và chính xác này chính là kỹ thuật biến đổi gen  mà chúng ta gọi tắt là GMO. Đôi khi các nhà khoa học chuyển một gen từ một giống này sang giống khác của cùng một loài hoặc khác loài.

 Vậy thì vấn đề cần quan tâm ở đây là gì?

Nhờ có những sự chuyển đổi trên mà đu đủ không bị nhiễm virus, ngô vẫn sống tốt trong điều kiện hạn hán, đậu tương có thể tự  diệt được cỏ dại, khoai tây không bị thâm tím, cây trồng phát triển tốt hơn và ít tốn kém  tiền bạc về nhiều mặt hơn. Đó là những tin tốt cho việc cung cấp thực phẩm và cho việc kinh doanh nông nghiệp.

Đặc biệt một số thực phẩm biến đổi gen còn được làm giàu thêm nhiều vitamin, muối khoáng và các chất có lợi cho sức khỏe khác. Ví dụ, ví dụ các nhà khoa học Thụy Sỹ đã tạo ra được một giống gạo vàng có chứa rất nhiều beta caroten – một chất chống oxi hóa tốt cho mắt và da. Đậu nành có chứa những chất béo giống như dầu oliu có thể chuyển đổi thành những chất béo lành mạnh thay thế cho chất béo dạng trans mà lại chịu được nhiệt nên nấu nướng sẽ tốt hơn nhiều. Những quả khoai tây chống thâm sẽ được giúp con người giảm nguy cơ bị ung thư do cắt giảm được các hóa chất tạo ra khi chiên khoai tây.

Một vài công ty công nghệ sinh học cũng thử nghiệm những  loại thịt tốt hơn cho chúng ta như tăng  lượng chất omega 3- là một chất béo giúp ngăn ngừa bệnh tim mạch và đột quỵ và giúp chống lại ung thư và nhiều bệnh khác như lupus, eczema và viêm khớp Những chất này cơ thể không thể tự tạo ra được mà phải lấy từ thực phẩm.

Gia tăng dân số luôn đi kèm với nhu cầu lương thực. Tổ chức nông lương thế giới (FAO) của Liên hợp quốc ước tính quá trình sản xuất cần phải tăng lên gấp đôi để đáp ứng kịp nhu cầu tăng dân số đến năm 2050. GMO là  một giải pháp tốt để đảm bảo an ninh lương thực và đủ chất dinh dưỡng cũng như hạn chế được việc ô nhiễm môi trường, đất nước, không khí.

Nhưng nhiều người đang lo lắng về vấn đề thụ phấn và hạt giống từ những cây trồng biến đổi gen đang trải đầy trên các cánh đồng hoặc điều gì sẽ xảy ra  nếu những động vật biến đổi gen kết hợp với những loài không biến đổi gen.

Thực phẩm biến đổi gen có an toàn không?

Rất nhiều ý kiến cho rằng ADN trong những thực phẩm biến đổi gen chính là những chất độc – Tiến sỹ Alison Van Eenennaam, chuyên gia về công nghệ gen và sinh học động vật của trường Đại học California cho biết. Tiến sỹ Allison cũng nói thêm ADN luôn là một phần trong chế độ ăn hàng ngày của chúng ta, chúng được tiêu hóa trong dạ dày cùng với phần thức ăn chúng ta ăn vào. ADN không hề có dấu vết độc hại nào.

“Bưởi đào mà chúng ta ăn chính là một đột biến tự nhiên tạo ra, chúng ta vẫn ăn hàng ngày mà có thấy ai kêu là chúng độc hại gì đâu. Rất ít người đặt câu hỏi về những đột biến tự nhiên đó có an toàn hay không nhưng lại cảm thấy khó chịu với những đột biến được tạo ra trong phòng thí nghiệm một cách cố ý” đó là ý kiến của một nghiên cứu sinh người Mỹ trong lĩnh vực dinh dưỡng phân tử.

Một nhóm các nhà khoa học đã rà soát kỹ lưỡng độ an toàn của các cây trồng biến đổi gen trong 10 năm qua và họ khẳng định không thấy những yếu tố có hại nào về mặt di truyền học ở những sản phẩm này

Hiệp hội y học Mỹ cho rằng thực phẩm biến đổi gen không hề có hại bởi đã được chứng minh trong suốt 20 năm qua không hề thấy có dấu vết của việc thực phẩm biến đổi gen tác động đến sức khỏe con người.

Và tổ chức Y tế thế giới hoàn toàn ủng hộ quan điểm đó. WHO và FAO đã cố gắng duy trì  một loạt tiêu chuẩn khoa học, hướng dẫn và thực hành tốt trong bộ quy chuẩn riêng cho thực phẩm biến đổi gen để đảm bảo độ an toàn  cho con người. Bộ tiêu chuẩn này bao gồm cả các quy định về công nghệ sinh học và công nghệ di truyền. Chính phủ của rất nhiều nước đều lấy đây là tài liệu chuẩn cho những quy định và luật pháp tại các nước sở tại

Nhưng vẫn có sự khác biệt lớn giữa những quan điểm của các nhà khoa học và các bác sỹ

Tiến sỹ Stephen MacDonald một nhà tư vấn về công nghệ sinh học và chiến lược kinh doanh đồng ý với quan điểm tất cả các thực phẩm là nhu yếu phẩm đều có cách tạo ra giống nhau. Mặc dù vậy nhưng vị tiến sỹ này lại không bao giờ ăn thực phẩm biến đổi gen  vì cho rằng những thực phẩm này không có giá trị dinh dưỡng cao và không hoàn toàn tin tưởng những thực phẩm này an toàn.

Trong vòng 60 năm qua ước tính có khoảng 3000 loại biến đổi gen được thực hiện trên những loại hạt giống gieo trồng.

FDA  và thực phẩm biến đổi gen

FDA là cơ quan quản lý về thực phẩm và dược phẩm của Mỹ, đây là cơ quan được tin tưởng nhất trên thế giới về việc kiểm duyệt thuốc và thực phẩm. Một phần công việc của FDA là đảm bảo những thực phẩm dù biến đổi gen hay không biến đổi gen đều được an toàn khi đến tay người tiêu dùng. Thông qua chương trình tư vấn công nghệ sinh học cây trồng, FDA đã rấy lên mối quan tâm đến sự an toàn trong quy trình kỹ thuật và hỗ trợ  các nhà phát triển công nghệ sinh học nhận ra  những loại thử nghiệm họ nên dùng.

Một nhóm các nhà khoa học của FDA sẽ xem xét cẩn thận các thông tin mà các nhà cung cấp dịch vụ đưa cho họ. Họ sẽ xem xét kỹ công nghệ biến đổi gen trong thực phẩm và so sánh với thực phẩm nguyên bản để xem liệu giá trị dinh dưỡng có khác biệt  gì không hoặc những lại gen mới được tạo ra có hại gì không. Ví dụ như giống đậu tương của Brazil được làm giàu protein không được phép làm thức ăn của con người sau khi được kiểm duyệt, thậm chí còn không được làm thức ăn chăn nuôi vì nó gây ra các phản ứng dị ứng cho con người.

Chúng ta không thể bị nhiễm bệnh hoặc nhiễm virus từ thực vật nhưng từ động vật thì có thể có, như cúm lợn và cúm gia cầm. Vì chúng ta sử dụng virus  để làm công cụ chuyển vật liệu di truyền nên một số người lo ngại rằng những tác động này có thể khiến con người bị nhiễm bệnh khi ăn thực phẩm biến đổi gen

Đó là lý do tại sao FDA đưa ra những cách tiếp cận hơi khác với các sản phẩm động vật biến đổi gen. FDA đã ban hành bộ hướng dẫn để giúp những công ty chuyên sản xuất sản phẩm biến đổi gen đáp ứng đúng với những tiêu chuẩn khắt khe của bộ quy chuẩn.  Trung tâm thú y của Mỹ cho biết những loài vật biến đổi gen khác với những gì các công ty sản xuất nói là thịt động vật đó an toàn.  Bên cạnh đó FDA cũng đề nghị hiệp hội chính sách môi trường mỹ xem xét các tác động của những sản phẩm biến đổi gen với môi trường chẳng hạn như có dễ lây bệnh trong tự nhiên hay không. Đối với loại cá hồi biến đổi gen chỉ cần một nửa thời gian so với bình thường để phát triển được đúng kích thước. FDA muốn biết khả năng những con cá này khi kết hợp với những con cá bình thường liệu có sản sinh ra những thế hệ tiếp theo có duy trì được gen đó hay không hoặc chúng sẽ sống sót như thế nào. Để giảm thiểu rủi ro, các công ty trên buộc phải nuôi tại các sơ sở an toàn ở Canada và Panama nơi mà các bể nuôi cá không có bất kỳ kết nối nào với nước và thậm chí còn có cả những rào chắn và lưới để ngăn chặn các cũng như trứng cá không thoát ra ngoài cũng như chim và các loài ăn thịt khác không thể xâm nhập vào được. Cá hồi được nuôi trong điều kiện vô trùng kể cả thức ăn cũng phải vô trùng.

 Một thực phẩm biến đổi gen đẽ không được phép lưu hành tại Mỹ  khi chưa được sự kiểm chứng an toàn của FDA. Cuối cùng, các công ty sản xuất sẽ chịu trách nhiệm toàn bộ trách nhiệm pháp lý về an toàn thực phẩm như bất cứ sản phẩm nào con người ăn.

Vậy thực phẩm biến đổi gen có làm biến đổi ADN con người

Mặc dù điều đó chưa bao giờ trước đây nhưng một vài người vẫn  lo rằng khi ăn thực phẩm biến đổi gen sẽ gây biến đổi ADN của con người. Nhưng nhưng vật liệu di truyền không thể dính một cách dễ dàng đến thế. Một gen được thêm vào sẽ không có chuyện rơi ra và gắn vào gen của bạn.

Các enzyme và quy trình chống lại vi khuẩn của cơ thể con người được thiết kế để nhận diện ra một cuộc xâm lược di truyền và ngăn chặn điều này xảy ra. Theo báo cáo của hội đồng hiệp hội Y học Mỹ giải thích: nếu một mầm bệnh bằng cách nào đó có thể sống sót sau quá trình tiêu hóa và  gia nhập vào hệ vi khuẩn tiêu hóa thì bản thân nó phải có những đặc điểm di truyền  tương tự như ADN của con người và quan trong là đúng nơi, đúng thời điểm để qua mắt được hệ miễn dịch của con người rồi mới đến khả năng chúng gắn vào được hệ thống gen con người nhân lên và thay đổi gen đó.

Trên thực tế những thứ bạn ăn đều là những gen ngoại lai với cơ thể. Mặc dù vậy các nhà khoa học vẫn hết sức thận trọng khi sử dụng công nghệ gen bởi chúng ta vẫn chưa biết hết những gì ẩn dấu trong gen.

Có những gì trong đồ ăn của bạn

Mặc dù bạn có thể không nhận ra nhưng 80% những thực phẩm chế biến sẵn ở Mỹ đều có nguồn gốc từ thực phẩm biến đổi gen.

Phần lớn đường chúng ta ăn là đường từ củ cải, nhưng những củ cải này đều được biến đổi gen. Việc thay đổi gen khiến cho những củ cải này ngày càng to hơn và nhiều đường hơn, chịu được điều kiện thời tiết khắc nghiệt hơn và  cho năng suất cao hơn. Và dù có từ bất kể lấy từ nguồn gốc nào thì chúng ta vẫn chỉ nhận diện được đó là đường.

Ngô biến đổi gen là nguồn để chế biến ra rất nhiều loại thực phẩm khác nhau như bột bắp dể làm súp và nước sốt cũng như xi rô bắp để làm chất tạo ngọt cho món ăn và đồ uống.  Dầu hạt cải, dầu canola và dầu đậu nành để làm xốt mayo, xốt trộn salat, ngũ cốc, bánh mỳ và đồ ăn nhẹ cũng đều  làm từ những loại cây trồng biến đổi gen.

Nhưng theo cách nào thì thực phẩm biến đổi gen  cũng chiếm 90% lượng  thức ăn chăn nuôi. Các nghiên cứu cũng cho thấy không có sự khác biệt giữa thịt, sữa trứng và các thực phẩm khác đến từ động vật ăn thức ăn công nghiệp này với động vật được nuôi bình thường

Và bản thân những động vật này cũng khỏe mạnh như những động vật không ăn thức ăn biến đổi gen. Chính FDA cũng đã tìm ra được cách để chứng minh cho sự an toàn của thức ăn chăn nuôi biến đổi gen.

Có thể tránh được thức ăn biến đổi gen hay không?

Trung Quốc, Úc và các nước châu Âu đều yêu cầu thực phẩm biến đổi gen phải được dán nhãn, những ở Mỹ thì lại không.

FDA của Mỹ luôn ủng hộ việc dán nhãn một cách tự nguyện và đã đưa ra lời đề nghị này với các nhà sản xuất. Cơ quan này cũng lấy ý kiến của người dân về dự định này,

Câu hỏi đặt ra ở đây những gì cần phải được dãn nhãn. Thực phẩm tạo ra bằng cách biến đổi gen bằng bức xạ hoặc hóa chất không nằm trong mục thực phẩm biến đổi gen nên không thể dãn nhãn. Các phương pháp kỹ thuật đi truyền mới nhất không còn phù hợp với những quy định trong bộ quy chuẩn vì thế chúng cũng không được dán nhãn. Nhưng điều quan trọng là gen đã bị con người thay đổi ép buộc chứ không phải là tự nhiên. Đó mới là quy tắc luôn đúng khi nói về thực phẩm biến đổi gen.

Nếu bạn muốn tránh thực phẩm biến đổi gen thì bạn nên lựa chon những sản phẩm được gắn nhãn hữu cơ chưa qua chế biến.

Thông tin thêm về thực phẩm biến đổi gen tại bài viết : 8 lý do thực phẩm biến đổi gen không tốt cho con người