Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Những hiểu lầm về thực phẩm biến đổi gen

Có thể bạn đã nghe thấy rằng thực phẩm biến đổi gen (GMO) khiến chúng ta phải dùng nhiều thuốc trừ sâu hơn, hay là có những ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe. Tuy nhiên, vẫn có những hiểu lầm về thực phẩm biến đổi gen và dưới đây là 7 hiểu lầm phổ biến nhất.

Thực phẩm biến đổi gen đã xuất hiện từ hàng nghìn năm trước

Sự thật không phải như vậy. Các giống biến đổi gen khác với giống thực phẩm truyền thống và tiềm ẩn những nguy cơ riêng. Thuật ngữ “biến đổi gen” nói đến quá trình không tự nhiên, ở đó gen từ loài này (virut hoặc vi khuẩn) được lấy ra bằng dụng cụ đặc biệt, rồi đưa vào một sinh vật khác. Quá trình này không bao giờ có thể xảy ra trong tự nhiên.

Cách lai tạo truyền thống, còn gọi là lai tạo chọn lọc, đã có từ hàng ngàn năm. Con người có thể lai chéo, chẳng hạn, cây cà chua với những đặc tính mong muốn như hương vị ngon, khả năng kháng thảm họa tự nhiên, v.v… với loại cây cà chua khác. Hạt giống biến đổi gen thì khác. Phần lớn giống biến đổi gen hiện nay được tạo ra để chịu thuốc diệt cỏ mạnh. Trong khi công ty tạo ra hạt giống đó cũng bán hóa chất diệt cỏ.

Khi trồng cây, hãy tìm loại hạt giống hữu cơ từ những công ty có Chứng nhận hạt giống an toàn (áp dụng ở một số quốc gia).

Chúng ta cần giống biến đổi gen để kiểm soát cỏ dại và sâu bệnh

Ngược lại, công nghệ biến đổi gen thực sự khiến vấn đề sâu bệnh nghiêm trọng hơn. Phần lớn cây giống biến đổi gen đang được sử dụng hiện nay được điều chỉnh gen để tự sản sinh chất kháng sâu bệnh hoặc chịu liều hóa chất trừ sâu nặng mà cây thông thường sẽ chết. Năm 2012, có  hơn 600.000 km 2 đậu nành, ngô, cỏ linh lăng, bông, cải dầu và củ cải đường biến đổi gen được trồng để chịu thuốc diệt cỏ. Khoảng 1/3 diện tích đó sản sinh ra siêu cỏ, những cây này sẽ không chết khi xịt hóa chất diệt cỏ biến đổi gen.

Phần lớn cây được tạo ra để chống chọi liều cao của glyphosate cũng là hoạt chất của thuốc trừ sâu Roundup. Cỏ dại nhanh chóng kháng với glyphosate, tức là cần phải diệt cỏ với liều lượng lớn hơn và thường xuyên hơn. Giáo sư tiến sỹ Chuck Benbrook, tại Đại học bang Washington, cho biết giữa năm 1996 và 2011, công nghệ biến đổi gen thực sự đã tăng lượng dùng thuốc diệt cỏ gần 250.000 tấn – tức 11%.

Cây biến đổi gen giúp nông dân không bị phụ thuộc vào những thuốc trừ cỏ cũ và độc hại

Tại Mỹ, có sự bùng nổ của những giống siêu cỏ kháng lại glyphosate, và hiện nay có 21 giống cỏ kháng chất diệt cỏ. Hàng chục nghìn kilo mét vuông bị bỏ hoang do siêu cỏ; nhiều nông dân đang phải trả tới $150 mỗi 5 kilo mét vuông để nhỏ cỏ bằng tay.

Thực phẩm biến đổi gen không gây hại cho sức khỏe

Các thành phần thực phẩm biến đổi gen chưa được thử nghiệm đầy đủ đối với ảnh hưởng sức khỏe cộng đồng lâu dài cho đến khi được đưa ra thị trường năm 1996. Có khoảng 600 nghiên cứu tập trung vào thực phẩm biến đổi gen, xem xét đến calo, đạm, chất béo và vitamin. Phần lớn các nghiên cứu được tài trợ bởi ngành công nghiệp thực phẩm cho thấy thực phẩm biến đổi gen có giá trị dinh dưỡng bằng với thực phẩm hữu cơ. Tuy nhiên các nghiên cứu đó gần như không đề cập đến tính an toàn cho sức khỏe con người.

Một số rất ít những nghiên cứu xem xét ảnh hưởng sức khỏe ngắn hạn cho thấy những vấn đề đáng quan ngại. Một phân tích tổng hợp được thiết kế công phu dựa trên 19 nghiên cứu dài hạn được xuất bản xem xét đến động vật có vú nuôi bằng ngô hoặc đậu tương biến đổi gen. Các động vật này có vấn đề về thận, gan, tủy xương và tiềm tàng các bệnh mãn tính.

Thực phẩm biến đổi gen cũng liên quan đến tỉ lệ dị ứng thức ăn tăng vọt và Roundup, nhãn sản phẩm diệt cỏ và sâu bệnh thường dùng với cây biến đổi gen, có liên quan đến một số loại ung thư, tổn hại DNA, sinh non và tăng động giảm chú ý.  Glyphosate có thể tích tụ dẫn đến mức độ thay đổi đường trung gian nội tiết, gây ra béo phì, bệnh tim mạch, tiểu đường, cũng như dẫn đến mức glyphosate thấp liên quan đến phá hủy hệ thống miễn dịch, dị tật thai, chết tế bào và khiếm khuyết khả năng học tập.  

Trong một nghiên cứu gần đây trên Tạp chí hệ thống hữu cơ, các nhà nghiên cứu từ Úc và Mỹ cho thấy lợn được nuôi bằng thực phẩm biến đổi gen có nhiều nguy cơ bị viêm dạ dày nặng và tử cung nặng hơn, một chứng có thể là dấu hiệu ung thư nội mạc tử cung, lạc nội mạc tử cung, phụ khoa dày lên bất thường hoặc polyp – tất cả đều ảnh hưởng hệ sinh sản.

Thực phẩm biến đổi gen an toàn với môi trường

Thực phẩm biến đổi gen đang đe dọa đa dạng sinh thái và có liên quan đến sự sụt giảm số lượng nhiều loại sinh vật. Sự sụt giảm thảm hoạ của bướm Monarch có tác nhân  glyphosate góp phần lớn, là hóa chất sử dụng trong trồng cây biến đổi gen. Glyphosate hủy cây bông tai các vùng lân cận; trong khi bướm Monarchs cần cây bông tai để sinh sản.

Tất cả cây biến đổi gen được tạo ra để dùng với thuốc diệt cỏ cũng được dùng với thuốc trừ côn trùng chứa neonicotinoid. Neonicotinoids lan từ cây nọ sang cây kia và bám vào phấn hoa, được cho là gây ra vấn đề với hệ thần kinh ở ong. Nông dân dùng nhiều Roundup đến mức hoạt chất thực sự được phát hiện trong dòng nước, không khí và thậm chí nước mưa ở mức độ có thể gây hại con người.

Công nghệ biến đổi gen là kĩ thuật khoa học tiên tiến

Mặc dù đang được cải tiền, công nghệ biến đổi gen vẫn còn non trẻ và thiếu tin cậy.  Khi chèn gen ngoại lai vào một cây, có 1 trên 100 nghìn tỉ cơ hội để có thể chèn vào cùng vị trí lần thứ hai. Đặc điểm mong muốn đưa vào cây cũng có thể đi kèm đặc điểm khác, bao gồm những đặc tính chưa được phát hiện. Chúng ta chưa thể biết nó có ảnh hưởng đến sức khỏe không, nhưng thực phẩm biến đổi gen đã ảnh hưởng đến tị lệ dị ứng thức ăn rồi.

Thông tin tham khảo tại bài viết: Ưu nhược điểm của thực phẩm biến đổi gen

Ngọc Dung - Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Theo Rodalesorganiclife
Bình luận
Tin mới
  • 17/08/2025

    8 nguyên nhân gây ra tình trạng răng khấp khểnh

    Răng khấp khểnh là tình trạng phổ biến và ảnh hưởng đến trẻ em, thanh thiếu niên và người lớn. Nguyên nhân bao gồm di truyền, răng mọc chen chúc, vấn đề về hàm, mất răng, chấn thương mặt và thói quen vệ sinh răng miệng không đúng cách.

  • 16/08/2025

    Tác động của mạng xã hội đến sức khỏe tinh thần giới trẻ

    Trong bối cảnh công nghệ phát triển mạnh mẽ, mạng xã hội đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày, đặc biệt là đối với giới trẻ. Các nền tảng như Facebook, Instagram, TikTok, Thread không chỉ là công cụ giao tiếp, chia sẻ thông tin mà còn là nơi giải trí phổ biến. Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích rõ ràng, việc sử dụng mạng xã hội một cách mất kiểm soát đang đặt ra nhiều thách thức nghiêm trọng đối với sức khỏe tinh thần của thế hệ trẻ trên toàn cầu.

  • 16/08/2025

    Tầm quan trọng của việc tiêm chủng cho trẻ em và người lớn

    Việc tiêm chủng từ lâu đã được coi là một trong những thành tựu y học nổi bật, mang lại sự bảo vệ thiết yếu cho cả trẻ em và người lớn trước các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.

  • 15/08/2025

    Ăn bao nhiêu rau quả mỗi ngày là đủ?

    Rau xanh và trái cây tươi là nhóm thực phẩm thiếu yếu trong chế độ ăn hằng ngày nhưng nhiều người còn băn khoăn chưa biết lượng rau quả nên ăn mỗi ngày bao nhiêu là đủ?

  • 15/08/2025

    Người cao tuổi vẫn có thể bị suy dinh dưỡng?

    Người cao tuổi thường cần ít năng lượng hơn so với khi còn trẻ, nhưng nhu cầu về các chất dinh dưỡng thiết yếu (vitamin, khoáng chất, protein, chất béo lành mạnh, carbohydrate phức hợp) vẫn tương đương hoặc thậm chí cao hơn.

  • 15/08/2025

    Báo cáo trường hợp: Sốc nhiễm trùng kèm viêm da, cân cơ hoại tử do nhiễm Vibrio vulnificus qua vết thương ở da

    Vibrio vulnificus là một loại trực khuẩn gram âm, di động, ưa mặn được tìm thấy ở khắp mọi nơi, chủ yếu ở vùng nước mặn và nước lợ ven biển. V. Vulnificus gây ra 1 trong 3 hội chứng riêng biệt: viêm dạ dày-ruột, nhiễm trùng huyết tiên phát và nhiễm trùng vết thương với tỉ lệ tử vong cao. Bệnh thường xẩy ra ở những người mắc bệnh gan mãn tính, suy giảm miễn dịch, hoặc các bệnh gây thừa sắt trong cơ thể. Khi nghi ngờ nhiễm V. Vulnificus dựa trên tiền sử, dịch tễ, diễn biến lâm sàng, vi khuẩn học, kháng sinh thích hợp cần dùng càng sớm càng tốt và can thiệp ngoại khoa khi có chỉ định.

  • 15/08/2025

    Cảnh báo: Vi khuẩn “ăn thịt người” Vibrio vulnificus đang gia tăng ở Mỹ. Khuyến cáo cho Việt Nam

    Các chuyên gia y tế cảnh báo sự gia tăng các ca nhiễm vi khuẩn ăn thịt người Vibrio vulnificus tại Mỹ, đặc biệt ở các bang ven biển vùng Vịnh Mexico và Đông Nam Hoa Kỳ như Florida và Louisiana. Mặc dù vẫn được xem là bệnh hiếm gặp, nhưng mức độ nghiêm trọng và xu hướng tăng của các ca nhiễm cho thấy dấu hiệu bất thường và người dân không được chủ quan về nguy cơ lây nhiễm.

  • 14/08/2025

    Ngày nào cũng ăn trứng có được không?

    Trứng là một phần của chế độ ăn giàu dinh dưỡng có thể hỗ trợ sức khỏe tổng thể, bao gồm cả hệ tim mạch và mắt. Vậy, có nên ăn trứng mỗi ngày không?

Xem thêm