Cảnh báo: Vi khuẩn “ăn thịt người” Vibrio vulnificus đang gia tăng ở Mỹ. Khuyến cáo cho Việt Nam

Tình hình tại Mỹ

Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) ghi nhận trung bình 150-200 ca nhiễm mỗi năm, chủ yếu ở các bang vùng vịnh.

Theo Sở Y tế Florida, năm 2025, tiểu bang này ghi nhận 16 ca nhiễm Vibrio vulnificus tại 12 quận, với 5 ca tử vong. Louisiana báo cáo 17 ca nhiễm và 4 ca tử vong, đây là mức cao nhất trong thập kỷ, vượt qua trung bình hàng năm (10-15 ca). Bắc Carolina ghi nhận 7 trường hợp, còn Mississippi có 3 ca. Năm ngoái, Florida báo cáo tới 82 ca nhiễm và 19 ca tử vong, phần lớn liên quan đến mùa bão hoạt động mạnh.

Nguyên nhân gia tăng

Các chuyên gia cho biết sự gia tăng ca nhiễm vi khuẩn “ăn thịt người” năm nay là bất thường, có thể do nước biển ấm (trên 20°C) và mùa bão mạnh. Nhiệt độ đại dương tăng tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển mạnh mẽ, đặc biệt ở vùng Cán chảo Florida, nơi mật độ sinh vật phù du và diệp lục tăng cao tạo. Các chuyên gia nhấn mạnh Vibrio vulnificus là vi khuẩn ưa nước ấm, mặn và lợ, dễ sinh sôi sau lũ lụt hoặc bão.

Cơ quan Quản lý khí quyển và đại dương quốc gia Hoa Kỳ dự báo mùa bão 2025 vẫn ở mức cao, làm tăng nguy cơ lây lan vi khuẩn qua nước lũ.

Tham khảo thêm: Loại vi khuẩn gây viêm hoại tử hiếm gặp

Vibrio vulnificus là gì?

Đây là một loại vi khuẩn trong nhóm hơn 200 loài Vibrio, sống phổ biến ở nước biển ấm, mặn hoặc lợ, đặc biệt tại các vùng ven bờ. Phần lớn các loài Vibrio vô hại hoặc chỉ gây bệnh nhẹ ở đường tiêu hóa (khoảng 80.000 ca/năm tại Mỹ). Tuy nhiên, vi khuẩn Vibrio vulnificus gây ra 100-200 ca nhiễm nặng, dẫn đến hoại tử mô hoặc nhiễm trùng huyết.

Vi khuẩn “ăn thịt người” Vibrio vulnificus có thể gây nhiễm trùng mô mềm xâm lấn (viêm cân hoại tử) hoặc nhiễm trùng máu, đặc biệt nguy hiểm khi xâm nhập qua vết thương hở hoặc ăn hải sản sống nhiễm khuẩn.

Cách thức lây nhiễm và triệu chứng

Vi khuẩn này có thể xâm nhập vào cơ thể qua hai con đường chính:

• Qua vết thương hở: Khi tiếp xúc với nước mặn hoặc nước lợ bị nhiễm khuẩn, vi khuẩn có thể xâm nhập qua các vết cắt, vết xước trên da. Sau đó, nó gây ra tình trạng viêm cân hoại tử, làm tổn thương nghiêm trọng các mô xung quanh.
• Qua đường tiêu hóa: Ăn hải sản sống hoặc chưa nấu chín, đặc biệt là hàu nhiễm khuẩn cũng có thể dẫn đến nhiễm trùng.

Các triệu chứng của bệnh Vibrio phụ thuộc vào loại nhiễm trùng:

• Nhiễm trùng da: Sốt cao, đau dữ dội, sưng và đỏ tấy, dẫn đến hoại tử mô (ăn thịt) và có thể cần cắt cụt chi. Tình trạng này có thể tiến triển rất nhanh và trở nên nguy hiểm đến tính mạng trong thời gian ngắn.
• Nhiễm trùng đường tiêu hóa: Nôn mửa và tiêu chảy nghiêm trọng, có thể dẫn đến mất nước.
• Nhiễm trùng máu: Đây là trường hợp nguy hiểm nhất, xảy ra khi vi khuẩn xâm nhập vào máu, gây sốt, ớn lạnh, sốc nhiễm trùng, huyết áp thấp và tổn thương da phồng rộp.

Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) cứ 5 người bị nhiễm thì có khoảng 1 người tử vong, đặc biệt những bệnh nhân bị nhiễm trùng máu thì nguy cơ tử vong có thể tới 50%. Bên cạnh đó những người có tiền sử bệnh gan mạn tính, người cao tuổi, hoặc suy giảm miễn dịch cũng cần lưu ý, nguy cơ diễn tiến nặng có thể xảy ra rất nhanh, trong 24–48 giờ.

Tham khảo thêm: Những vi khuẩn, ký sinh trùng có thể ẩn náu trong thực phẩm

Chẩn đoán và điều trị

Để chẩn đoán, các bác sĩ sẽ tiến hành nuôi cấy mẫu bệnh phẩm lấy từ máu, dịch tiết từ vết thương hoặc mẫu phân để xác định sự hiện diện của vi khuẩn.

Khi nhiễm trùng xảy ra, điều trị kịp thời là yếu tố then chốt. Đối với trường hợp nhẹ, bệnh nhân có thể được điều trị bằng cách bù nước và theo dõi. Đối với các ca nặng, việc điều trị bằng kháng sinh là cần thiết. Riêng với các vết thương nhiễm trùng, phẫu thuật để loại bỏ mô chết là một bước quan trọng, và theo các chuyên gia chỉ dùng kháng sinh thôi là không đủ để dập tắt “cơn bão ăn thịt người” này.

Cảnh báo nguy cơ tại Việt Nam

Mặc dù các trường hợp nhiễm Vibrio vulnificus ở Việt Nam không phổ biến, người dân vẫn cần nâng cao cảnh giác. Việt Nam với khí hậu nhiệt đới và đường bờ biển dài, có môi trường lý tưởng cho vi khuẩn Vibrio phát triển.

Tại Việt Nam, Vibrio vulnificus có thể xuất hiện ở các vùng biển nhiệt đới ấm áp như Nha Trang, Phú Quốc, Vũng Tàu, hoặc các khu vực ven biển miền Trung, đặc biệt vào mùa hè khi nhiệt độ nước tăng. Lũ lụt, nước thải, và bão cũng là điều kiện thuận lợi để vi khuẩn phát triển.

Những năm gần đây, Việt Nam cũng đã ghi nhận những ca nhiễm Vibrio vulnificus diễn biến nặng.  Năm 2021, một ngư dân ở Hoài Nhơn, Bình Định, bị thương ở cẳng chân trái do va vào thúng khi đi đánh cá. Hai ngày sau, vết thương xuất hiện vùng hoại tử màu đen, kèm theo nhiều bọng nước màu nâu đen. Khi nhập viện tình trạng của bệnh nhân đã nghiêm trọng hơn với các bọng nước xuất huyết, cẳng chân sưng đau và bầm tím, cùng với tổn thương hoại tử lan rộng đến gót chân.

Năm 2022, một người nuôi tôm nước mặn tại Nam Định, sau khi vệ sinh khu vực nuôi tôm thì xuất hiện các nốt phỏng nước hoại tử đen ở cẳng chân phải, kèm theo sốt cao và mệt mỏi. Bệnh nhân được đưa đến Bệnh viện Đa khoa tỉnh và được chẩn đoán sốc nhiễm khuẩn với các nốt hoại tử đã lan rộng toàn bộ cẳng chân.

Mới đây ngày 6/8/2025, một người đàn ông 59 tuổi đã phải nhập viện khẩn cấp sau khi bị một sinh vật biển đốt vào đùi phải. Chỉ 15 giờ sau sự cố, vết thương đã lan rộng nhanh chóng, gây ra tình trạng nhiễm trùng và hoại tử nặng. Kết quả xét nghiệm sau đó xác nhận bệnh nhân dương tính với vi khuẩn Vibrio vulnificus, tác nhân gây nhiễm trùng vết thương.

Người dân tiếp xúc với nước biển qua vết thương hở hoặc ăn hải sản tươi sống (như hàu, sò, nghêu) có nguy cơ nhiễm bệnh, đặc biệt trong mùa mưa bão. Các khu vực chịu ảnh hưởng của lũ lụt cần được giám sát chặt chẽ để tránh bùng phát dịch.

Để phòng ngừa nguy cơ lây nhiễm vi khuẩn ăn thịt người Vibrio vulnificus tại Việt Nam người dân nên thực hiện các khuyến cáo sau đây:

• Che kín vết thương hở bằng băng chống nước trước khi xuống biển. Tránh bơi ở vùng nước ấm, mặn, hoặc lợ nếu có vết thương hở.
• Không ăn hải sản sống, đặc biệt là hàu, nếu bạn thuộc nhóm nguy cơ cao. Đảm bảo hải sản được nấu chín và có nguồn gốc an toàn.
• Nếu xuất hiện dấu hiệu nhiễm trùng (đỏ, sưng, đau tại vết thương, sốt), đến cơ sở y tế ngay lập tức để được khám và điều trị kịp thời.