Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Những thông tin cần biết về xét nghiệm ferritin huyết thanh

Hồng cầu chứa sắt – một chất giúp vận chuyển oxy đến các tế bào trong cơ thể. Khi thiếu sắt, hồng cầu không cung cấp đủ nhu cầu oxy của cơ thể. Tuy nhiên, nếu dư thừa sắt cũng không tốt cho sức khỏe. Hàm lượng sắt trong cơ thể cao hay thấp đều là những biểu hiện bệnh tật nguy hiểm cần phải chú ý.

Những thông tin cần biết về xét nghiệm ferritin huyết thanh

Nếu bác sỹ nghi ngờ bạn đang thiếu sắt hoặc đang dư thừa sắt trong cơ thể thì có thể chỉ định xét nghiệm định lượng ferritin huyết thanh. Xét nghiệm này cho phép đánh giá kho sắt dự trữ trong cơ thể, cung cấp cho bác sỹ “bức tranh” tổng quát về hàm lượng sắt trong cơ thể của bạn.

Ferritin là gì?

Ferritin là một loại protein dự trữ sắt ở bên trong. Khi cơ thể cần đến sắt để tham gia quá trình chuyển hóa và tổng hợp, sắt sẽ được giải phóng ra từ ferritin. Ferritin tồn tại chủ yếu bên trong tế bào gan và tế bào miễn dịch, chỉ một số ít lưu hành trong máu. Theo Mayo Medical Laboratories, ferritin chứa khoảng 20% tổng lượng sắt của cơ thể.

Ferritin ở bên trong tế bào của cơ thể, cho đến khi cơ thể cần sắt để tham gia quá trình tạo hồng cầu. Khi đó, cơ thể sẽ phát ra các tín hiệu để tế bào giải phóng ferritin ra ngoài. Sau đó, ferritin được gắn với một chất khác, gọi là transferrin. Transferrin là một loại protein gắn với ferritin, để vận chuyển ferritin tới nơi sản xuất hồng cầu. Bạn cứ tưởng tượng transferrin giống như một chiếc taxi chuyên dụng để vận chuyển sắt.

Cả sắt và ferritin đều rất quan trọng đối với cơ thể. Nếu ferritin giảm thì hàm lượng sắt trong cơ thể cũng mau chóng giảm theo.

Mục đích của xét nghiệm ferritin huyết thanh 

Xét nghiệm ferritin huyết thanh giúp đánh giá tổng lượng sắt dự trữ trong cơ thể, từ đó bác sỹ có thể biết được nồng độ ferritin trong máu là đủ, thiếu hay dư thừa. Càng nhiều ferritin trong máu, cơ thể càng dự trữ được nhiều sắt hơn.

Khi nào thì bạn cần phải xét nghiệm ferritin huyết thanh?

Bác sỹ sẽ chỉ định xét nghiệm ferritin huyết thanh nếu bạn có các triệu chứng của tình trạng giảm ferritin huyết thanh máu sau:

  • Mệt mỏi không rõ nguyên nhân
  • Chóng mặt
  • Đau đầu dai dẳng
  • Suy nhược cơ thể
  • Ù tai
  • Cáu gắt
  • Đau chân
  • Khó thở

Bác sỹ cũng có thể chỉ định xét nghiệm ferritin huyết thanh khi bạn có các triệu chứng của tình trạng dư thừa ferritin, bao gồm:

  • Đau bụng
  • Nhịp tim nhanh hoặc đau ngực
  • Suy nhược cơ thể
  • Đau các khớp
  • Mệt mỏi không rõ nguyên nhân

Nồng độ ferritin tăng lên có thể gây tổn thương các cơ quan trong cơ thể, đặc biệt là gan, lách. Xét nghiệm cũng có thể sử dụng để đánh giá sức khỏe tổng thể, nhất là theo dõi sự thay đổi nồng độ sắt trong cơ thể, như thiếu hoặc dư thừa sắt trong máu.

Xét nghiệm được thực hiện như thế nào?

Để thực hiện xét nghiệm, bạn cần nhịn ăn ít nhất 12 tiếng trước khi lấy máu. Theo American Association for Clinical Chemistry (AACC), xét nghiệm ferritin huyết thanh sẽ cho kết quả chính xác hơn khi thực hiện vào buổi sáng sau khi nhịn ăn trong một khoảng thời gian.

Vị trí lấy máu thường là tĩnh mạch khuỷu tay hoặc mu bàn tay. Bạn sẽ được cuốn một dải dây chun giãn (dây garo) phía trên vị trí lấy máu 5-10 cm, rồi được sát khuẩn vị trí lấy máu bằng dung dịch sát khuẩn, thường là cồn 700, sau đó là chích kim tiêm và lấy đủ lượng máu cần thiết, cuối cùng là tháo dây garo và dịt bông để cầm máu.

Mẫu máu sau đó được mang tới phòng xét nghiệm để phân tích.

Kết quả xét nghiệm như thế nào là bình thường?

Kết quả xét nghiệm ferritin huyết thanh sẽ được so sánh với dải giá trị bình thường sau:

  • Nam giới: 20-500 ng/ml
  • Nữ giới: 20-200 ng/ml

Bác sỹ sẽ xem xét kết quả xét nghiệm cụ thể của bạn để đánh giá tình trạng ferritin của bạn là bình thường, cao hay thấp.

Nồng độ ferritin huyết thanh thấp trong máu khi nào?

Giảm nồng độ ferritin huyết thanh chỉ ra bạn đang thiếu sắt, điều này xảy ra khi chế dộ ăn của bạn không cung cấp đủ nhu cầu sắt hàng ngày. Một nguyên nhân khác nữa đó là tình trạng thiếu máu, khi cơ thể sản xuất không đủ hồng cầu để sắt gắn vào.

Các nguyên nhân thường gặp khác gây giảm nồng độ ferritin, bao gồm:

  • Mất nhiều máu trong kỳ kinh nguyệt
  • Rối loạn hấp thu của ruột non
  • Các trường hợp gây mất máu, chảy máu bên trong cơ thể

Nồng độ ferritin huyết thanh tăng lên trong máu khi nào?

Nồng độ ferritin tăng lên trong máu có thể gặp trong một số bệnh, như bệnh nhiễm sắc tố sắt mô (hemochromatosis) xảy ra khi cơ thể tích lũy quá nhiều sắt tại các mô trong cơ thể.

Các nguyên nhân gây tăng ferritin trong máu khác, bao gồm:

  • Viêm khớp dạng thấp
  • Cường giáp
  • Bệnh lý Still
  • Tiểu đường tuýp 2
  • Bệnh bạch cầu
  • Bệnh u lympho Hodgkin
  • Nhiễm độc sắt
  • Những người thường xuyên phải truyền máu
  • Các bệnh lý viêm gan, như viêm gan C mạn tính
  • Hội chứng chân không yên (Restless Legs Syndrome)

Ferritin được xem là một protein phản ứng cấp tính, nghĩa là khi cơ thể bị viêm nó sẽ tăng lên trong máu. Điều này giải thích tại sao trong các bệnh lý về gan, các loại ung thư như u lympho Hodgkin thì nồng độ ferritin lại tăng lên trong máu. Điều này được giải thích là, tế bào gan là nơi dự trữ ferritin, các bệnh lý về gan thường khiến gan bị tổn thương, ferritin bên trong tế bào gan thoát ra ngoài, gây nên tăng ferritin trong máu. Dựa vào sự tăng nồng độ ferritin trong máu, xét nghiệm sẽ giúp các bác sỹ chẩn đoán trong các bệnh lý viêm và tình trạng khác của cơ thể.

Theo một nghiên cứu về gan và hệ tiêu hóa đã công bố, các nguyên nhân thường gặp gây tăng ferritin huyết thanh là: béo phì, tình trạng viêm, uống rượu hàng ngày. Một rối loạn di truyền khác có tăng ferritin, đó là bệnh nhiễm sắc tố sắt mô (hemochromatosis).

Nếu kết quả xét nghiệm ferritin của bạn tăng cao hơn bình thường, bác sỹ có thể chỉ định thêm các xét nghiệm khác để kiểm tra chi tiết hơn hàm lượng sắt có trong cơ thể bạn, như:

  • Xét nghiệm định lượng sắt huyết thanh: đo lượng sắt có trong máu của cơ thể
  • Xét nghiệm TIBC: đo lượng transferrin có trong máu của cơ thể

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: 3 biện pháp phòng thiếu máu thiếu sắt khi mang thai

Lê Văn Công - Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Theo Healthline
Bình luận
Tin mới
  • 02/09/2025

    3 nhóm người nên ăn quả na

    Na là một loại trái cây thơm ngon và giàu dinh dưỡng. Ăn na đúng cách mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe mọi người và cho một số nhóm người nhất định.

  • 02/09/2025

    Chăm sóc sức khỏe người lớn tuổi: mùa Vu Lan ý nghĩa

    Mùa Vu Lan là dịp để con cháu bày tỏ lòng hiếu thảo bằng cách quan tâm chăm sóc sức khỏe của ông bà, cha mẹ. Khi lớn tuổi, người cao tuổi dễ gặp các vấn đề về sức khỏe thể chất và tinh thần. Việc chăm sóc dinh dưỡng, khuyến khích vận động, quan tâm sức khỏe tinh thần và kiểm tra sức khỏe định kỳ sẽ giúp cha mẹ sống khỏe mạnh và tận hưởng trọn vẹn những mùa Vu Lan bên gia đình. Bài viết này sẽ hướng dẫn các phương pháp chăm sóc sức khỏe người cao tuổi một cách khoa học.

  • 01/09/2025

    Giá trị dinh dưỡng và 5 lợi ích sức khỏe bất ngờ từ hạt sen

    Hạt sen là loại thực phẩm có giá trị bổ dưỡng cao và còn được sử dụng trong một số bài thuốc y học cổ truyền. Nhiều nghiên cứu y học hiện đại đã chứng minh được những lợi ích sức khỏe tuyệt vời của loại hạt nhỏ bé này.

  • 01/09/2025

    An toàn du lịch lễ 2/9: Mẹo vui chơi khỏe mạnh

    Mỗi dịp lễ 2/9, người dân lại háo hức chuẩn bị cho những chuyến du lịch hoặc tham gia các sự kiện đông người như lễ diễu binh, hội hè. Đây là thời điểm lý tưởng để thư giãn, khám phá những vùng đất mới và gắn kết cùng gia đình, bạn bè.

  • 31/08/2025

    Thực phẩm tự nhiên giúp kiểm soát rối loạn mỡ máu

    Rối loạn mỡ máu không được kiểm soát là nguyên nhân dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Tình trạng này có liên quan trực tiếp đến chế độ ăn uống, đặc biệt là tiêu thụ quá nhiều chất béo không lành mạnh.

  • 31/08/2025

    Ảnh hưởng của mùa mưa tới hệ hô hấp

    Mùa mưa mang tới sự dễ chịu sau mùa hè oi bức, nhưng kèm theo những cơn mưa mát mẻ, nó cũng tìm tàng các mối nguy cơ về sức khỏe, đặc biệt là hệ hô hấp. Để bảo vệ sức khỏe của bạn, bạn cần hiểu rõ thời tiết trong mùa mưa và ngăn ngừa cái mối nguy cơ có thể ảnh hưởng tới sức khỏe của bạn

  • 30/08/2025

    Cảnh giác sốt xuất huyết và tay chân miệng vào mùa mưa

    Mùa mưa không chỉ mang đến không khí mát mẻ mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho các bệnh truyền nhiễm phát triển. Trong đó sốt xuất huyết và tay chân miệng là 2 bệnh lý đáng lo ngại nhất do tốc độ lây lan nhanh và nguy cơ biến chứng nghiêm trọng. Việc nhận biết sớm các triệu chứng và áp dụng các biện pháp phòng bệnh là yếu tố then chốt để bảo vệ sức khỏe của trẻ. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về hai căn bệnh này, từ nguyên nhân, triệu chứng đến cách phòng tránh, giúp các bậc phụ huynh chủ động hơn trong việc chăm sóc con em mình.

  • 30/08/2025

    5 lợi ích sức khỏe tuyệt vời của giá đỗ ít người biết

    Giá đỗ được biết đến là loại thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất, chất xơ tốt cho sức khỏe. Thường xuyên ăn giá đỗ không chỉ có ích cho sức khỏe mà còn hỗ trợ phòng ngừa một số loại ung thư.

Xem thêm