Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Những điều cần tránh sau khi sinh

Có rất nhiều điều có thể bạn sẽ mong muốn làm sau khi sinh, ví dụ như nằm sấp lại khi ngủ hoặc ăn thịt nguội. Tuy nhiên, có một vài điều quan trọng bạn nên tránh sau khi sinh. Dưới đây là 8 điều bạn không nên làm sau khi sinh.

1. Không đặt bất cứ thứ gì vào âm đạo

Tùy thuộc vào kinh nghiệm sinh nở của bạn, bạn có thể ngạc nhiên trước những thay đổi ở âm đạo sau khi sinh, bao gồm cả lượng máu chảy ra. Mặt khác, bạn có thể nhanh chóng quay trở lại thể trạng cũ và tự hỏi khi nào mình có thể tiếp tục một số hoạt động nhất định, bao gồm quan hệ tình dục và sử dụng băng vệ sinh. Cho dù bạn cảm thấy thế nào, bạn nên đợi cho đến khi bác sĩ khám và đồng ý để bạn đưa bất cứ thứ gì vào âm đạo. Thời gian kiểm tra thường diễn ra vào khoảng 6 tuần sau sinh.

Lý do đầu tiên để bạn không nên đặt bất cứ thứ gì vào âm đạo là nguy cơ nhiễm trùng. Sau khi sinh, tử cung của bạn vẫn đang phục hồi về mặt thể chất và nếu bạn đang có tổn thương ở âm đạo thì thời gian này là thời điểm để bạn chữa lành. Khi bạn sử dụng các sản phẩm dành cho kỳ kinh nguyệt, như cốc nguyệt san hoặc băng vệ sinh dạng tampon, vi khuẩn có thể hình thành và gây nhiễm trùng ở những vết thương này.

Chảy máu (hay sản dịch) sau khi sinh kéo dài từ 2 đến 6 tuần, vì vậy hãy sử dụng băng vệ sinh trong thời gian này hoặc cho đến khi bác sĩ cho biết bạn có thể làm cách khác an toàn. Thay băng vệ sinh và rửa tay thường xuyên để tránh nhiễm trùng.

Còn tình dục thì sao? Không có hướng dẫn cụ thể nào, nhưng nhiều bác sĩ có thể khuyên bạn nên đợi từ 4 - 6 tuần sau khi sinh. Lý do tương tự như dùng cốc nguyệt san hay tampon, nhưng thường nguy cơ nhiễm trùng sẽ giảm sau 2 tuần sau khi sinh.

Rủi ro khác khi đặt một thứ gì đó vào âm đạo là khiến vết khâu từ vết cắt tầng sinh môn và vết rách âm đạo lành không đúng cách. Nếu bạn sinh thường, cổ tử cung sẽ giãn ra để em bé lọt qua và sẽ mất một thời gian để trở lại kích thước bình thường. Vì vậy, một lần nữa, hãy hỏi ý kiến bác sĩ.

Đọc thêm bài viết: Phụ nữ mang thai nên có chế độ dinh dưỡng như thế nào?

2. Đừng để bản thân quá mệt mỏi

Có thể bạn sẽ nghĩ rằng thật khó để nghỉ ngơi sau khi sinh, bởi trong một ngày bạn sẽ phải cho trẻ ăn và thay tã thường xuyên. Tuy nhiên, dành thời gian để nghỉ ngơi và chăm sóc bản thân là cực kỳ quan trọng.

Bạn có thể nhận thấy rằng, nếu bạn cố gắng làm quá nhiều trong khi đang hồi phục, tình trạng chảy máu của bạn có thể sẽ tăng lên. Điều quan trọng là phải chú ý đến cơ thể và lắng nghe những dấu hiệu cho thấy bạn cần nghỉ ngơi. Làm quá sức sau khi sinh có thể dẫn đến chấn thương, căng cơ, tạo cảm giác choáng ngợp hoặc lo lắng.

Ngoài các công việc hàng ngày, bạn cũng có thể sẽ muốn tập thể dục trở lại. Đi bộ nhẹ nhàng được coi là ổn trong những ngày đầu nhưng hãy nhớ hỏi ý kiến bác sĩ. Bên cạnh đó, bạn cũng cần chắc chắn rằng cơ thể đang ở trạng thái thoải mái trước khi chuyển sang các bài tập cường độ cao hơn. Bạn nên ngừng tập thể dục nếu cảm thấy đau và hãy coi thời gian ở cữ này như một cái cớ để nghỉ ngơi nhiều nhất có thể.

3. Đừng phớt lờ nỗi đau

Hầu hết mọi người sẽ bị đau ở một mức độ nào đó sau khi sinh, nhưng loại và thời gian đau sẽ khác nhau. Chẳng hạn, cơn đau của bạn có thể khác nhau tùy thuộc vào việc đây có phải là đứa con đầu lòng của bạn hay không, cách bạn sinh con (qua đường âm đạo hay sinh mổ) hoặc liệu bạn có bất kỳ biến chứng nào trong hoặc sau khi sinh hay không. Cơn đau có thể kéo dài vài ngày đến vài tuần và có thể thay đổi tùy theo từng người hoặc thậm chí từ thai kỳ này sang thai kỳ khác.

Các loại đau được coi là bình thường sau khi sinh bao gồm:

  • Co rút khi tử cung của bạn co lại về kích thước trước khi sinh
  • Đau ở khu vực giữa âm đạo và hậu môn của bạn
  • Đau trong hoặc xung quanh vết rạch và vết khâu của bạn
  • Khó chịu ở cổ, lưng và khớp của bạn
  • Đau do căng tức hoặc sưng vú

Mặt khác, những cơn đau sau đây được coi là không điển hình và cần được bác sĩ đánh giá thêm:

  • Nhức đầu dữ dội không thuyên giảm khi dùng thuốc hoặc ảnh hưởng đến thị lực
  • Đau kèm theo sốt trên 38 độ C
  • Đau khi bạn đi tiểu và trở nên đau nhiều hơn theo thời gian
  • Chảy máu nhiều (thấm qua hai miếng băng vệ sinh trong một giờ)
  • Đau ở một vùng cụ thể trên vú của bạn, đặc biệt là kèm theo sốt hoặc sưng đỏ
  • Khí hư có mùi hôi
  • Đau và sưng ở chân
  • Đau ngực và khó thở

Hỏi ý kiến bác sĩ của bạn về cách kiểm soát cơn đau, chẳng hạn như thuốc giảm đau không kê đơn và thậm chí cả thuốc giảm đau theo toa nếu cần. Bác sĩ cũng có thể xác định xem cơn đau của bạn có phải là dấu hiệu của một vấn đề lớn hơn hay không. Nếu bạn bị đau kèm theo bất kỳ triệu chứng bất thường nào hoặc nếu cơn đau trở nên nghiêm trọng, hãy liên hệ với bác sĩ của bạn càng sớm càng tốt.

4. Đừng che giấu những khó khăn 

Nếu bạn đang gặp khó khăn về tinh thần sau khi sinh thì bạn không đơn độc. Khoảng 80% phụ nữ sau khi sinh bị mắc hội chứng baby blues và điều đó có thể khiến bạn cảm thấy buồn bã, lo lắng hoặc căng thẳng mãnh liệt trong 10 - 14 ngày đầu tiên sau khi sinh.

Tuy nhiên, sau 2 tuần đầu tiên, nếu bạn vẫn không cảm thấy là chính mình thì bạn cần được  đánh giá về chứng trầm cảm sau sinh, bởi cứ 5 người thì sẽ có 1 người bị trầm cảm sau sinh.

Các triệu chứng trầm cảm sau sinh bao gồm:

  • Khóc nhiều
  • Cảm thấy tức giận
  • Cảm thấy cách biệt khỏi gia đình hoặc bạn bè của bạn
  • Không thích những thứ thường mang lại cho bạn niềm vui
  • Nghi ngờ bản thân khi phải chăm sóc cơ bản cho em bé của bạn
  • Cảm thấy bị ngắt kết nối với em bé của bạn
  • Cảm thấy lo lắng quá mức rằng bạn có thể làm tổn thương em bé của bạn

Mặc dù trầm cảm sau sinh có thể ảnh hưởng đến bất kỳ người phụ nữ nào, nhưng bạn có thể có nguy cơ cao hơn với những yếu tố sau đây:

  • Không được hỗ trợ nhiều sau khi sinh
  • Trầm cảm trước khi mang thai
  • Tiền sử gia đình bị trầm cảm
  • Có biến chứng khi sinh
  • Em bé có vấn đề về sức khỏe
  • Sinh nhiều hơn 1 em bé

Điều quan trọng là phải hiểu rằng mặc dù trầm cảm sau sinh có thể rất khó giải quyết nhưng nó có thể điều trị được. Bước đầu tiên để nhận được sự trợ giúp là liên hệ và nói cho ai đó biết cảm giác của bạn. Nói chuyện với bạn đời của bạn, một người bạn thân hoặc bác sĩ của bạn.

Đọc thêm bài viết: Ăn gì để trì hoãn kinh nguyệt khi ngày Tết đang tới gần?

5. Đừng quên tránh thai

Đây là một sự thật phũ phàng. Bạn có thể mang thai lại ngay sau 6 - 8 tuần sau khi sinh. Nếu điều đó không có trong kế hoạch của bạn, hãy hỏi ý kiến bác sĩ về các lựa chọn tránh thai phù hợp với bạn. Có một số phương pháp ngừa thai mà bạn có thể sử dụng khi quan hệ tình dục, chẳng hạn như bao cao su. Nếu muốn tránh thai bằng hormone, bạn có thể phải đợi vài tuần để có thể bắt đầu, bởi điều đó còn phụ thuộc vào việc bạn đang cho con bú hay bạn có các vấn đề sức khỏe khác hay không.

Các lựa chọn tránh thai bao gồm:

  • Dụng cụ tử cung
  • Que cấy tránh thai
  • Tiêm ngừa thai
  • Biện pháp tránh thai chứa hormone kết hợp
  • Biện pháp tránh thai chỉ có progestin
  • Triệt sản

Bạn cũng có thể đã nghe nói rằng bạn không thể mang thai khi đang cho con bú - điều này đúng ở một mức độ nào đó. Trong một số trường hợp, cho con bú có thể ngừng rụng trứng, biện pháp này được gọi là cho con bú vô kinh. Tuy nhiên, để điều này có hiệu quả, bạn phải cho bé bú ít nhất mỗi 4 giờ một lần vào ban ngày và mỗi 6 giờ một lần vào ban đêm. Nếu con bạn bỏ bú hoặc bắt đầu ngủ suốt đêm, phương pháp này không còn hiệu quả nữa.

Ngoài ra, tình trạng của mỗi người đều khác nhau và quá trình rụng trứng có thể bắt đầu sớm hơn đối với một số người. Vì vậy trừ khi bạn thấy ổn với việc mang thai lần nữa, bạn không nên chỉ dựa vào phương pháp này.

6. Đừng đánh giá thấp nhu cầu hỗ trợ

Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng hỗ trợ xã hội trong thời kỳ hậu sản có thể giúp giảm tỷ lệ trầm cảm sau sinh. Với tất cả những đòi hỏi của cuộc sống sơ sinh, bạn có thể cảm thấy bị cô lập và choáng ngợp. Nếu bạn có bạn đời, hy vọng họ sẽ đóng vai trò bình đẳng trong việc chăm sóc em bé của bạn, nhưng họ có thể không làm được tất cả.

Khi đó, bạn nên liên hệ với gia đình và bạn bè của bạn để hỏi sự giúp đỡ hoặc bạn cũng có thể nhờ tới một chuyên gia để được hỗ trợ thêm. Bạn không cần phải đợi cho đến khi em bé được sinh ra để tìm kiếm sự hỗ trợ. Cân nhắc về nơi bạn có thể tìm hỗ trợ trong những tháng trước ngày sinh. Bằng cách đó, bạn sẽ bớt phải lo lắng hơn một chút khi từ bệnh viện về nhà.

7. Đừng lơ là chế độ dinh dưỡng

Mặc dù việc nuôi dưỡng em bé là trọng tâm chính của bạn sau khi sinh, nhưng việc nuôi dưỡng cơ thể của chính bạn cũng rất quan trọng. Nếu bạn đang cho con bú, cơ thể bạn cũng cần thêm từ 450 - 500 calo mỗi ngày để hỗ trợ sản xuất sữa, tùy thuộc vào cân nặng của bạn. Điều này có nghĩa là bạn cần đặt mục tiêu tiêu thụ 2.500 calo mỗi ngày.

Một số cách để hỗ trợ dinh dưỡng của bạn trong thời kỳ hậu sản bao gồm:

  • Ăn đầy đủ và đa dạng các loại thực phẩm như trái cây tươi, rau, ngũ cốc nguyên hạt và protein nạc
  • Giảm thiểu thức ăn vặt có nhiều chất béo bão hòa và đường bổ sung
  • Tiếp tục dùng vitamin trước khi sinh (hoặc chuyển sang dùng loại sau khi sinh)
  • Uống đủ nước, điều này là đặc biệt quan trọng. Bạn nên uống đủ nước mỗi ngày khi đang cho con bú.

8. Không hút thuốc hoặc lạm dụng thuốc

Nếu bạn hoặc bạn đời của bạn hút thuốc, hãy hỏi ý kiến bác sĩ để được hỗ trợ bỏ thuốc lá. Bởi, hút thuốc gây nguy hiểm cho sức khỏe của chính bạn và khói thuốc thụ động cũng là một yếu tố rủi ro chính gây ra hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh. Tiếp xúc với khói thuốc thụ động cũng có thể gây ra bệnh hen suyễn hoặc các vấn đề về hô hấp khác ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.

Mặc dù ít phổ biến hơn nhưng việc lạm dụng thuốc cũng khiến bạn và con bạn có nguy cơ tử vong sớm. Các chất gây nghiện methamphetamine, opioids, cocaine và cần sa thường bị lạm dụng nhiều nhất.

Khi nào cần đi khám bác sĩ?

Cuộc hẹn sau sinh đầu tiên của bạn với bác sĩ có thể được lên lịch từ 4 - 6 tuần sau khi sinh. Nhưng nếu bạn có bất kỳ câu hỏi hoặc thắc mắc nào khác trước cuộc hẹn, đừng ngần ngại tới gặp bác sĩ sớm hơn.

Tới gặp bác sĩ nếu bạn có:

  • Dấu hiệu nhiễm trùng, như sốt, tiết dịch có mùi hôi hoặc chảy máu quá nhiều
  • Vết rách âm đạo hoặc vết rạch ở vết mổ dường như không lành
  • Khó khăn khi cho con bú
  • Dấu hiệu viêm vú, bao gồm sưng vú, đau ở vú, nổi cục hoặc sốt
  • Các triệu chứng trầm cảm sau sinh, chẳng hạn như cảm thấy vô vọng, tức giận hoặc mất kết nối hoặc lo lắng quá mức
  • Khó bỏ hút thuốc hoặc lạm dụng thuốc

Gọi cấp cứu nếu bạn có:

  • Khó thở
  • Đau ngực
  • Co giật
  • Đau dữ dội ở bụng
  • Sưng hoặc khó chịu ở chân
  • Có bất kỳ ý nghĩ nào làm hại bản thân hoặc em bé của bạn

Kết luận

Cân bằng cuộc sống với một đứa trẻ sơ sinh là một việc khó khăn. Đừng quên chăm sóc bản thân trong quá trình này. Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi hoặc thắc mắc nào về sức khỏe của bạn hoặc con bạn thì bác sĩ là chính là nguồn tư vấn tốt nhất cho bạn. Bạn cũng có thể dựa vào bạn bè và gia đình của mình để được hỗ trợ về mặt tinh thần và sức khỏe.

Hãy nhớ rằng bạn không đơn độc và nếu bạn cần trợ giúp về bất kỳ khía cạnh nào trong việc nuôi dạy con cái, hãy nhớ nói chuyện với người mà bạn tin tưởng.

Nếu bạn mang thai, hãy chuẩn bị cho mình những kiến thức dinh dưỡng khoa học và phù hợp với thể trạng để giúp mẹ khỏe, bé phát triển tốt suốt 9 tháng thai kỳ. Nếu muốn được tư vấn thực hiện xét nghiệm NIPT và cung cấp chế độ dinh dưỡng lành mạnh cho cả mẹ và bé bởi các chuyên gia giàu kinh nghiệm, hãy tới Phòng khám chuyên khoa Dinh dưỡng VIAM trực thuộc Viện Y học ứng dụng Việt Nam. Liên hệ đặt lịch TẠI ĐÂY hoặc tại Hotline: 0935183939 hoặc 02436335678

BS Đoàn Thu Hồng - Phòng khám chuyên khoa dinh dưỡng VIAM - Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Theo Healthline
Bình luận
Tin mới
  • 21/11/2024

    Trị bệnh Parkinson bằng Đông y có hiệu quả không?

    Do các loại thuốc Tây y điều trị bệnh Parkinson thường đi kèm với tác dụng phụ và nguy cơ “nhờn thuốc” khi dùng lâu dài, nhiều người tìm tới các phương pháp Đông y với hy vọng các loại thảo dược tự nhiên sẽ an toàn hơn với cơ thể.

  • 21/11/2024

    Tăng cường sức khỏe xương khớp cho người cao tuổi trong mùa đông

    Khi bước vào giai đoạn lão hóa, cơ thể con người trải qua nhiều thay đổi sinh lý, suy giảm chức năng của hệ cơ xương khớp và dễ mắc phải các bệnh lý về xương khớp, đặc biệt là trong mùa đông lạnh

  • 21/11/2024

    Tức giận - Kẻ thù thầm lặng của sức khỏe

    Tức giận là một cảm xúc bình thường mà ai cũng sẽ trải qua, bởi hiếm ai có thể giữ được bình tĩnh khi bị tấn công, xúc phạm, phản bội hay thất bại... Tuy nhiên, tức giận quá thường xuyên hoặc kéo dài có thể gây ra nhiều vấn đề đối với sức khỏe.

  • 21/11/2024

    Bệnh hô hấp và cách bảo vệ sức khỏe trong mùa lạnh

    Mùa đông đến đi kèm với sự thay đổi nhiệt độ đột ngột, không khí hanh khô và độ ẩm giảm. Những yếu tố này gây nên các bệnh về đường hô hấp, đặc biệt là ở trẻ nhỏ, người cao tuổi và những người có hệ miễn dịch yếu. Các bệnh lý đường hô hấp không chỉ gây khó chịu, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống mà còn có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời.

  • 20/11/2024

    9 cách chữa đau chân tại nhà hiệu quả

    Đau chân là vấn đề phổ biến ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày của nhiều người. Cùng tìm hiểu 9 phương pháp đơn giản, hiệu quả để chữa đau chân tại nhà. Áp dụng đúng cách, bạn có thể giảm đau, cải thiện lưu thông máu và tăng cường sức khỏe cho đôi chân của mình.

  • 19/11/2024

    Các phương pháp điều trị bênh tiêu chảy tự nhiên khi bạn đang cho con bú

    Thật khó khăn khi bạn phải đối mặt với bệnh tiêu chảy, nhất là khi bạn đang phải cho con bú. Trong bài viết này, Viện Y học ứng dụng Việt Nam sẽ chia sẻ một số biện pháp khắc phục tự nhiên để điều trị bệnh tiêu chảy cho các bà mẹ vẫn đang trong thời kỳ nuôi con bằng sữa mẹ.

  • 18/11/2024

    Tại sao người đái tháo đường nên ăn rau đầu tiên?

    Ăn rau đầu tiên trong bữa ăn có tác dụng thế nào với người bệnh đái tháo đường? Thứ tự các ăn các món trong bữa ăn của người bệnh đái tháo đường có gì đặc biệt? Nhân Ngày thế giới phòng chống đái tháo đường 14/11, cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây.

  • 18/11/2024

    Ngày Trẻ em Thế giới: Bồi dưỡng sức khỏe thể chất và tinh thần cho trẻ

    Ngày Trẻ em Thế giới là dịp để chúng ta cùng nhau tôn vinh và bảo vệ thế hệ tương lai của đất nước. Trong bối cảnh cuộc sống hiện đại với nhiều thay đổi, việc chăm sóc sức khỏe toàn diện cho trẻ em càng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết.

Xem thêm