Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Những cấm kỵ khi người cao tuổi dùng Đông dược

Đối với người cao tuổi (NCT), do già yếu nên lục phủ, ngũ tạng sau nhiều năm hoạt động đã suy kém, ăn uống hấp thụ kém, dẫn đến khí huyết hư suy, âm dương mất cân bằng nên thường mệt mỏi, cần được bồi bổ cả về ăn, uống và thuốc men.

Đối với NCT dùng Đông dược để bồi bổ là tốt, tuy nhiên để dùng thuốc cho đúng cần xem người cao tuổi cơ địa thuộc thể loại nào: hàn hay nhiệt, hay cơ thể thuộc loại trung tính (không hàn cũng không nhiệt).

Nếu cơ địa thuộc hàn thì bài thuốc bổ phải cho những vị thuốc ôn không cho thuốc nhiệt nếu cho thuốc nóng quá thì cơ thể của NCT yếu, không chịu được thuốc có khi gây ra phản ứng không tốt.

Nếu cơ địa nhiệt thì phải cho thuốc lương, không cho thuốc hàn. Nếu cơ thể trung bình thì cho các vị thuốc vừa ôn vừa lương, để cân bằng âm dương. Nhưng một điều tối quan trọng là NCT hư yếu ở tạng phủ nào, nếu chỉ cho một bài thuốc bổ chung chung thì không có tác dụng. Dù  bài thuốc bổ thuộc loại nào thì trong bài dùng cho NCT nhất thiết phải có những vị bổ khí và bổ huyết, nếu khí huyết được tăng cường thì sức khỏe mới tốt lên được.

nhung-cam-ky-khi-nguoi-cao-tuoi-dung-dong-duoc-1

Linh chi có tác dụng giải độc gan và thận, người cao tuổi có thể pha trà uống hằng ngày.

Như vậy người thuộc thể nhiệt thì không nên dùng các loại rượu bổ làm huyết nhiệt, gan nóng dẫn đến tăng huyết áp, gan bốc hỏa sinh chứng choáng váng đau đầu, mất ngủ. Còn người có cơ địa hàn hay thuộc loại trung bình thì dùng rượu thuốc tốt. Nhưng đã rượu thuốc thì phải dùng vào bữa ăn tối mới có kết quả. Mặt khác nếu để bồi bổ ăn uống chưa đạt yêu cầu thì mới dùng thuốc, trong các loại thuốc bổ Đông y thì thuốc sắc là có hiệu quả nhanh và bền, không có phản ứng phụ, nhưng người thầy thuốc phải tìm ra hư ở bộ phận nào trong cơ thể của bệnh nhân để bồi bổ cho đúng thì mới đạt kết quả.

Linh chi là một loại nấm đặc biệt có tác dụng giải độc gan và thận nên NCT dùng tốt, có thể pha trà uống hằng ngày để giải độc gan, thận. Trong Đông y ít dùng linh chi để chữa bệnh. Những người nói dùng linh chi để chữa được bệnh này bệnh là không đúng. Có người bảo rằng dùng linh chi để chữa ung thư là hoang đường. Có lẽ họ nhầm danh từ ung thư trong Đông y là mụn nhọt, vì mụn nhọt là do độc trong người phát ra nên dùng linh chi để giải độc, trừ mụn nhọt là đúng. Còn ung thư trong Đông y gọi là “nham”. Chứng nham thì Đông y điều trị chưa có kết quả.

Trong Đông y, nhân sâm đi vào được 12 kinh lạc do đó  có tác dụng chữa bệnh ở các tạng phủ và cũng đồng thời bồi bổ khí huyết. Nhưng nó có tác dụng đại bổ nguyên khí, sinh ra tân dịch để sinh ra huyết, nên NCT dùng nhân sâm để bồi bổ sức khỏe là phù hợp. Nhưng phải biết cách dùng mới có hiệu quả.

Những ai không dùng được nhân sâm?

Người tăng huyết áp do khí vượng, cường độ lưu thông huyết cao nên dùng nhân sâm làm huyết áp càng cao. Người đang bị các bệnh thuộc thực chứng như cảm mạo, người đang bị cơn hen suyễn thuộc thể hen nhiệt, không được dùng nhân sâm.

Mặt khác, theo Đông y, mỗi người có cấu trúc âm dương khác nhau, nên tuy là mắc cùng một loại bệnh nhưng mỗi người có triệu chứng khác nhau và mạch tượng cũng có chỗ khác nhau, nguyên nhân dẫn đến cũng khác nhau. Cũng cảm phong hàn nhưng người có tạng nhiệt bệnh sẽ nhẹ hơn là người tạng hàn... Do vậy dù Đông y hay Tây y cũng phải qua thầy thuốc khám bệnh chẩn đoán rồi mới cho thuốc thì mới đúng bệnh. Trong Đông y có một số thầy thuốc nghe người nhà đến kể bệnh rồi cho thuốc, không thăm khám bệnh nhân cũng là một sai lầm. Vì có khi bệnh một đường nhưng triệu chứng một nẻo. Đông y phải căn cứ vào mạch, lưỡi để chẩn đoán mới chính xác, còn triệu chứng chỉ để tham khảo. Nên Đông y mới có quy trình khám bệnh là “vọng, văn, vấn, thiết” rồi mới “biện chứng, lập pháp, kê đơn, bốc thuốc”. Điều trị như vậy mới có hiệu quả, nếu không thì sẽ mắc sai lầm như nghe quảng cáo rồi mua thuốc về dùng, bệnh một đường dùng thuốc một nẻo bệnh không những không lành mà có khi phản tác dụng.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Quả sấu và mùa hè

TTND.BS. Nguyễn Xuân Hướng - Theo Sức khỏe & Đời sống
Bình luận
Tin mới
  • 12/12/2025

    Ngược dòng thời gian để tri ân bạn cũ, chào mừng bạn mới

    Sức khỏe luôn là món quà vô giá và Phòng khám chuyên khoa dinh dưỡng VIAM tự hào được đồng hành cùng bạn trong hành trình gìn giữ món quà ấy.

  • 12/12/2025

    4 loại thực phẩm giàu hợp chất chống oxy hóa bảo vệ mạch máu

    Dinh dưỡng hợp lý là chìa khóa để bảo vệ mạch máu. Việc lựa chọn thực phẩm đúng là nền tảng giúp kiểm soát các nguy cơ như rối loạn mỡ máu, tăng huyết áp, xơ vữa động mạch…

  • 12/12/2025

    Lối sống lành mạnh cho người cao tuổi trong tiết trời se lạnh

    Khi mùa thu đến, không khí se lạnh và sự thay đổi nhiệt độ giữa ngày và đêm tạo nên những thách thức cho sức khỏe, đặc biệt đối với người cao tuổi. Với hệ miễn dịch suy giảm và nguy cơ cao mắc các bệnh lý mạn tính, người cao tuổi cần một lối sống lành mạnh để duy trì thể chất và tinh thần. Bài viết này sẽ hướng dẫn cách xây dựng chế độ dinh dưỡng, tập luyện phù hợp và các biện pháp phòng bệnh hiệu quả để đảm bảo sức khỏe người cao tuổi mùa thu.

  • 11/12/2025

    5 loại rau củ có hàm lượng protein cao bất ngờ, vượt cả trứng

    Ít ai ngờ rằng, nguồn protein không chỉ đến từ thịt hay trứng. Ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy, một số loại rau củ có khả năng 'vượt mặt' trứng về hàm lượng protein trên mỗi khẩu phần ăn.

  • 11/12/2025

    3 cách đơn giản để loại bỏ chứng ợ nóng

    Ợ nóng là cảm giác nóng rát ở ngực hoặc cổ họng, thường kèm theo vị chua, và là triệu chứng của trào ngược axit. Một số biện pháp tự nhiên tại nhà và thuốc không kê đơn có thể giúp giảm ợ nóng, và một số thay đổi lối sống có thể giúp giảm tình trạng ợ nóng.

  • 10/12/2025

    Điều gì xảy ra khi ăn chuối lúc bụng đói?

    Nếu đang thắc mắc ăn chuối khi bụng đói có lợi ích gì cho cơ thể, hãy tìm hiểu 5 lợi ích bất ngờ khi ăn chuối lúc bụng đói.

  • 10/12/2025

    Tập thể dục như một liệu pháp điều trị ung thư phổi

    Nghiên cứu cho thấy các chương trình tập thể dục cho bệnh nhân ung thư phổi không chỉ an toàn mà còn mang lại nhiều lợi ích, bao gồm cải thiện chất lượng cuộc sống, ít biến chứng sau phẫu thuật, thời gian nằm viện ngắn hơn, ít triệu chứng bệnh và tác dụng phụ của điều trị hơn, và có thể có cơ hội sống lâu hơn.

  • 09/12/2025

    Tại sao uống nước đậu đen rang lại tốt hơn nước đậu đen chưa rang?

    Nước đậu đen được ưa chuộng ở châu Á, đặc biệt là Nhật Bản (với tên gọi Kuromamecha) và Việt Nam nhờ khả năng hỗ trợ giảm cân, thanh nhiệt và cung cấp chất chống oxy hóa. Tuy nhiên, nên dùng đậu rang hay đậu thô để tối ưu hiệu quả sức khỏe?

Xem thêm