Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Những cấm kỵ khi người cao tuổi dùng Đông dược

Đối với người cao tuổi (NCT), do già yếu nên lục phủ, ngũ tạng sau nhiều năm hoạt động đã suy kém, ăn uống hấp thụ kém, dẫn đến khí huyết hư suy, âm dương mất cân bằng nên thường mệt mỏi, cần được bồi bổ cả về ăn, uống và thuốc men.

Đối với NCT dùng Đông dược để bồi bổ là tốt, tuy nhiên để dùng thuốc cho đúng cần xem người cao tuổi cơ địa thuộc thể loại nào: hàn hay nhiệt, hay cơ thể thuộc loại trung tính (không hàn cũng không nhiệt).

Nếu cơ địa thuộc hàn thì bài thuốc bổ phải cho những vị thuốc ôn không cho thuốc nhiệt nếu cho thuốc nóng quá thì cơ thể của NCT yếu, không chịu được thuốc có khi gây ra phản ứng không tốt.

Nếu cơ địa nhiệt thì phải cho thuốc lương, không cho thuốc hàn. Nếu cơ thể trung bình thì cho các vị thuốc vừa ôn vừa lương, để cân bằng âm dương. Nhưng một điều tối quan trọng là NCT hư yếu ở tạng phủ nào, nếu chỉ cho một bài thuốc bổ chung chung thì không có tác dụng. Dù  bài thuốc bổ thuộc loại nào thì trong bài dùng cho NCT nhất thiết phải có những vị bổ khí và bổ huyết, nếu khí huyết được tăng cường thì sức khỏe mới tốt lên được.

nhung-cam-ky-khi-nguoi-cao-tuoi-dung-dong-duoc-1

Linh chi có tác dụng giải độc gan và thận, người cao tuổi có thể pha trà uống hằng ngày.

Như vậy người thuộc thể nhiệt thì không nên dùng các loại rượu bổ làm huyết nhiệt, gan nóng dẫn đến tăng huyết áp, gan bốc hỏa sinh chứng choáng váng đau đầu, mất ngủ. Còn người có cơ địa hàn hay thuộc loại trung bình thì dùng rượu thuốc tốt. Nhưng đã rượu thuốc thì phải dùng vào bữa ăn tối mới có kết quả. Mặt khác nếu để bồi bổ ăn uống chưa đạt yêu cầu thì mới dùng thuốc, trong các loại thuốc bổ Đông y thì thuốc sắc là có hiệu quả nhanh và bền, không có phản ứng phụ, nhưng người thầy thuốc phải tìm ra hư ở bộ phận nào trong cơ thể của bệnh nhân để bồi bổ cho đúng thì mới đạt kết quả.

Linh chi là một loại nấm đặc biệt có tác dụng giải độc gan và thận nên NCT dùng tốt, có thể pha trà uống hằng ngày để giải độc gan, thận. Trong Đông y ít dùng linh chi để chữa bệnh. Những người nói dùng linh chi để chữa được bệnh này bệnh là không đúng. Có người bảo rằng dùng linh chi để chữa ung thư là hoang đường. Có lẽ họ nhầm danh từ ung thư trong Đông y là mụn nhọt, vì mụn nhọt là do độc trong người phát ra nên dùng linh chi để giải độc, trừ mụn nhọt là đúng. Còn ung thư trong Đông y gọi là “nham”. Chứng nham thì Đông y điều trị chưa có kết quả.

Trong Đông y, nhân sâm đi vào được 12 kinh lạc do đó  có tác dụng chữa bệnh ở các tạng phủ và cũng đồng thời bồi bổ khí huyết. Nhưng nó có tác dụng đại bổ nguyên khí, sinh ra tân dịch để sinh ra huyết, nên NCT dùng nhân sâm để bồi bổ sức khỏe là phù hợp. Nhưng phải biết cách dùng mới có hiệu quả.

Những ai không dùng được nhân sâm?

Người tăng huyết áp do khí vượng, cường độ lưu thông huyết cao nên dùng nhân sâm làm huyết áp càng cao. Người đang bị các bệnh thuộc thực chứng như cảm mạo, người đang bị cơn hen suyễn thuộc thể hen nhiệt, không được dùng nhân sâm.

Mặt khác, theo Đông y, mỗi người có cấu trúc âm dương khác nhau, nên tuy là mắc cùng một loại bệnh nhưng mỗi người có triệu chứng khác nhau và mạch tượng cũng có chỗ khác nhau, nguyên nhân dẫn đến cũng khác nhau. Cũng cảm phong hàn nhưng người có tạng nhiệt bệnh sẽ nhẹ hơn là người tạng hàn... Do vậy dù Đông y hay Tây y cũng phải qua thầy thuốc khám bệnh chẩn đoán rồi mới cho thuốc thì mới đúng bệnh. Trong Đông y có một số thầy thuốc nghe người nhà đến kể bệnh rồi cho thuốc, không thăm khám bệnh nhân cũng là một sai lầm. Vì có khi bệnh một đường nhưng triệu chứng một nẻo. Đông y phải căn cứ vào mạch, lưỡi để chẩn đoán mới chính xác, còn triệu chứng chỉ để tham khảo. Nên Đông y mới có quy trình khám bệnh là “vọng, văn, vấn, thiết” rồi mới “biện chứng, lập pháp, kê đơn, bốc thuốc”. Điều trị như vậy mới có hiệu quả, nếu không thì sẽ mắc sai lầm như nghe quảng cáo rồi mua thuốc về dùng, bệnh một đường dùng thuốc một nẻo bệnh không những không lành mà có khi phản tác dụng.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Quả sấu và mùa hè

TTND.BS. Nguyễn Xuân Hướng - Theo Sức khỏe & Đời sống
Bình luận
Tin mới
  • 19/05/2025

    Chế độ ăn cho người mắc lỵ trực trùng (lỵ trực khuẩn)

    Lỵ trực khuẩn là tình trạng nhiễm khuẩn đường tiêu hóa cấp tính và cần được điều trị kịp thời để phòng tránh những biến chứng nguy hiểm.

  • 19/05/2025

    10 loại thực phẩm giúp học sinh đạt kết quả tốt trong mùa thi

    Khi mùa thi đến gần, học sinh bước vào giai đoạn căng thẳng và áp lực cao, đòi hỏi sự tập trung tối đa cũng như khả năng ghi nhớ và tư duy sắc bén. Bên cạnh việc học tập chăm chỉ, chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc tăng cường sức khỏe não bộ, giúp kiểm soát lo âu và tối ưu hóa hiệu suất học tập.

  • 18/05/2025

    Lycopene có giúp giảm nguy cơ ung thư?

    Trong bối cảnh các nhà khoa học không ngừng tìm kiếm các biện pháp phòng ngừa ung thư, chế độ ăn uống, đặc biệt là việc tiêu thụ trái cây và rau quả, được xem là một yếu tố quan trọng. Cà chua, với thành phần lycopene nổi bật, đang thu hút sự chú ý đặc biệt.

  • 18/05/2025

    Cách để thức dậy đúng giờ vào buổi sáng

    Việc thiết lập lịch trình ngủ và thói quen trước khi đi ngủ, đặt đồng hồ báo thức và điều chỉnh chế độ ăn uống là một số phương pháp có thể giúp bạn ngủ ngon hơn và thức dậy dễ dàng vào buổi sáng.

  • 17/05/2025

    Chế độ ăn tham khảo với người mắc hội chứng thiên thần

    Tuy không có chế độ ăn kiêng đặc biệt nào có thể chữa khỏi hội chứng thiên thần nhưng dinh dưỡng hợp lý có thể giúp kiểm soát cân nặng, cải thiện giấc ngủ, quản lý táo bón và hỗ trợ phát triển nhận thức.

  • 17/05/2025

    Thanh thiếu niên và tuổi dậy thì

    Dậy thì là một giai đoạn quan trọng trong cuộc đời mỗi người, đánh dấu sự chuyển đổi từ trẻ em sang người trưởng thành. Đây là giai đoạn cơ thể có nhiều thay đổi về mặt thể chất và tâm sinh lý, đặt nền móng cho sức khỏe sinh sản và sức khỏe tổng quát trong tương lai. Việc thấu hiểu những biến đổi này, cùng với sự quan tâm, hỗ trợ từ gia đình và xã hội, sẽ giúp thanh thiếu niên vượt qua giai đoạn dậy thì một cách an toàn và khỏe mạnh.

  • 16/05/2025

    Chế độ ăn uống tốt cho bệnh nhân lao hạch

    Bệnh lao hạch gây ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe và khả năng ăn uống. Việc phát hiện sớm, điều trị đúng phác đồ và có chế độ dinh dưỡng hợp lý sẽ giúp người bệnh nhanh phục hồi sức khỏe.

  • 16/05/2025

    Lý do bạn bị đầy hơi sau khi ăn salad

    Bạn có thể dùng salad như một bữa ăn lành mạnh hoặc món ăn kèm, nhưng salad có thể gây ra một số vấn đề về tiêu hóa tùy thuộc vào thành phần của nó. Rau và trái cây sống là những thực phẩm có thể gây đầy hơi và chướng bụng do một số hợp chất và vi khuẩn, và chúng có thể là lý do tại sao bạn có thể bị đau bụng dữ dội sau khi ăn salad.

Xem thêm