Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Mối lo ngại từ dị ứng và không dung nạp thực phẩm

Không dung nạp thực phẩm khác với dị ứng thực phẩm như thế nào? Phải ngăn ngừa và xử lý ra sao nếu cơ thể xảy ra phản ứng trầm trọng với thức ăn?

Hàng năm, có hàng chục triệu người trên thế giới bị dị ứng với thực phẩm. Mặc dù hiện tượng này phổ biến hơn ở đối tượng trẻ nhỏ và ở những người có tiền sử gia đình, phần lớn tình trạng dị ứng thực phẩm đều xuất hiện ở giai đoạn sớm và có thể diễn biến khá nghiêm trọng.

Dị ứng thực phẩm diễn ra khi hệ miễn dịch của cơ thể phản ứng với những chất có trong thực phẩm, thường là protein, mà cơ thể cho là những chất gây hại. Hiện tượng này khởi đầu cho một chuỗi các phản ứng dị ứng diễn ra trong cơ thể. Các triệu chứng thường xuất hiện trong vòng một vài phút và có biểu hiện từ nhẹ như là chảy nước mũi, mắt đỏ cho tới các triệu chứng dị ứng nghiêm trọng có thể đe dọa đến tính mạng.

 
Không dung nạp thực phẩm không hoàn toàn giống với dị ứng thực phẩm và do nhiều nguyên nhân khác nhau. Hiện tượng không dung nạp xảy ra khi cơ thể không thể thể tiêu hóa được một thành phần nào đó trong thực phẩm, ví dụ như lactose – một loại đường có trong sữa. Các triệu chứng của không dung nạp thực phẩm thường gây khó chịu như đau bụng âm ỉ, tiêu chảy nhưng không gây nguy hiểm đến tính mạng.

Các dạng dị ứng thực phẩm

Hiện nay, có hơn 170 nhóm thực phẩm đã được biết đến là có khả năng gây dị ứng. Tuy nhiên, có 8 loại thực phẩm thường gây dị ứng nhiều nhất, chiếm tới khoảng 90% các ca dị ứng bao gồm:

  • Sữa
  • Trứng
  • Lạc
  • Các loại hạt (óc chó, hồ đào)
  • Cá (cá hồi, cá tuyết, cá ngừ, cá hồng, cá chình, cá rô phi)
  • Các hải sản có vỏ (tôm, cua, tôm hùm)
  • Đậu nành
  • Lúa mỳ

Chế độ dinh dưỡng khi bị dị ứng và không dung nạp thực phẩm

Người bị dị ứng hay không dung nạp thực phẩm cần phải tránh ăn những loại thực phẩm khiến họ bị ảnh hưởng.

Tuy nhiên, lựa chọn trong một danh sách các món ăn trong đó kết hợp rất nhiều loại nguyên liệu thực sự rất khó khăn. Các đồ ăn gây dị ứng có thể được chuẩn bị trong cùng dụng cụ và thiết bị nấu nướng với đồ ăn không gây dị ứng. Và thông qua tiếp xúc chéo, những chất gây dị ứng trong thực phẩm có thể lẫn vào những đồ ăn được cho là an toàn.

Nếu bạn bị dị ứng hay không dung nạp với loại thực phẩm nào đó, hãy nói điều đó với những người chuẩn bị đồ ăn cho bạn để báo cho họ biết về những loại thực phẩm bạn không thể ăn và yêu cầu họ đặc biệt cẩn thận khi nấu ăn cho bạn.

Những nguyên tắc cần tuân theo khi bạn bị dị ứng hay không dung nạp thực phẩm

Gặp gỡ chuyên gia dinh dưỡng để được tư vấn: Chuyên gia dinh dưỡng sẽ giúp bạn hiểu được loại thực phẩm nào là an toàn và cách tốt nhất để tránh những loại thực phẩm gây nên các phản ứng có hại cho cơ thể. Khi một loại thực phẩm nào đó đã được cắt giảm từ chế độ ăn, cơ thể bạn có thể có những thiếu hụt tạm thời về những vitamin và khoáng chất quan trọng. Các chuyên gia dinh dưỡng sẽ tư vấn để giúp bạn cung cấp đủ chất dinh dưỡng bạn cần để đảm bảo sức khỏe tốt.

Tìm hiểu về các thành phần trong các loại thực phẩm: Trứng, lúa mỳ, sữa và các chất gây dị ứng khác đôi khi có thể được gọi bằng các tên khác. Để tránh những tác nhân gây dị ứng này, FDA Hoa Kỳ đã yêu cầu các công ty thực phẩm phải ghi cụ thể trên nhãn nếu một trong số 8 tác nhân hay gây dị ứng nhất (liệt kê ở trên) có chứa trong thực phẩm.

Đọc nhãn trên thực phẩm một cách cẩn thận: Các nhà sản xuất có thể thay đổi các thành phần có trong sản phẩm mà không thông báo trước, do vậy, hãy kiểm tra kỹ thành phần ghi trên nhãn mỗi khi bạn mua một loại thực phẩm nào, kể cả đó là loại thực phẩm bạn thường dùng. Các loại mỹ phẩm và sản phẩm làm đẹp cũng có thể chứa những chất gây dị ứng như sữa, trứng, lúa mỳ và các loại hạt.

Hãy luôn trò chuyện, thảo luận với các giáo viên, nhân viên y tế tại trường học của con bạn: Đảm bảo rằng các giáo viên, y tá và những người quản lý tại trường học của con bạn biết được rõ về tình trạng dị ứng của trẻ và biết được họ phải làm những gì mỗi khi có phản ứng dị ứng có hại xảy ra đối với trẻ.

Ngoài ra nếu bản thân bạn bị dị ứng thì hãy thông báo điều đó với các đồng nghiệp. Một số người khá quen thuộc với việc bị dị ứng với thực phẩm nên sẽ biết rõ phải làm gì nếu một người khác cũng bị dị ứng. 

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Những thực phẩm mà bà bầu nên tránh

PGS.TS.Bs. Nguyễn Xuân Ninh - Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Theo Eatright
Bình luận
Tin mới
  • 22/12/2025

    Protein động vật và protein thực vật - loại nào tốt hơn?

    Cuộc tranh luận về protein động vật và protein thực vật đã kéo dài từ lâu. Sự khác biệt cốt lõi giữa hai nguồn đạm này là gì và nó ảnh hưởng thế nào đến mục tiêu sức khỏe?

  • 22/12/2025

    Hormone giảm trong mùa đông

    Việc suy giảm hormone không phải là vấn đề riêng của ai cả, đặc biệt là trong mùa đông. Mùa đông gây ảnh hưởng tới rối loạn hormone và nội tiết tố cả ở nam giới và nữ giới.

  • 21/12/2025

    Hậu quả của loãng xương

    Loãng xương là tình trạng giảm mật độ và chất lượng xương, làm tăng nguy cơ gãy và làm thay đổi cấu trúc xương theo thời gian. Hậu quả của loãng xương không chỉ dừng lại ở gãy xương mà còn tạo ra một chuỗi hệ lụy trên nhiều phương diện về mặt lâm sàng, hành vi, thói quen hằng ngày, tâm lý, xã hội và kinh tế.

  • 21/12/2025

    Lý do dầu ô liu có thể là 'cứu tinh' cho người táo bón

    Uống một thìa dầu ô liu giúp bôi trơn đường ruột và hoạt động như một chất nhuận tràng tự nhiên nhẹ. Dầu ô liu kích thích nhu động ruột, làm mềm phân, từ đó giúp giảm táo bón và hỗ trợ tiêu hóa diễn ra trơn tru hơn.

  • 21/12/2025

    Điều gì xảy ra với huyết áp khi bạn bị tăng cholesterol?

    Tăng cholesterol có thể làm tăng huyết áp vì nó góp phần hình thành mảng bám trong động mạch (xơ vữa động mạch). Huyết áp cao có thể xảy ra do tim phải làm việc nhiều hơn để bơm máu.

  • 20/12/2025

    Thực phẩm tốt nhất và tệ nhất với người mắc cúm A

    Cúm A là một bệnh nhiễm virus cấp tính gây ra các triệu chứng khó chịu như sốt cao, đau họng, nhức mỏi toàn thân và mệt mỏi. Chế độ ăn uống khoa học và hợp lý là yếu tố nền tảng giúp tăng cường sức đề kháng, giảm nhẹ triệu chứng, rút ngắn thời gian hồi phục.

  • 20/12/2025

    Bạn nên uống bao nhiêu collagen mỗi ngày?

    Mức collagen bạn nên bổ sung phụ thuộc vào nhiều yếu tố như chế độ ăn uống, tuổi tác, sức khỏe tổng thể và loại thực phẩm bổ sung. Liều dùng hàng ngày từ 2,5 đến 15 gram có thể an toàn và hiệu quả nếu bạn cần bổ sung collagen cho cơ thể.

  • 19/12/2025

    Hội chứng ống cổ tay khi mang thai: Khi nào cần đi khám?

    Hội chứng ống cổ tay ảnh hưởng tới khoảng 50-60% phụ nữ mang thai và thường gặp ở ba tháng cuối của thai kỳ. Hội chứng này có thể gây ra một số triệu chứng khó chịu cho thai phụ và có thể tự hết sau sinh vài tuần. Tuy nhiên vẫn có một số trường hợp khó chịu mà bạn cần tới gặp bác sĩ ngay. Cùng tìm hiểu qua bài viết sau đây!

Xem thêm