Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Mối lo ngại từ dị ứng và không dung nạp thực phẩm

Không dung nạp thực phẩm khác với dị ứng thực phẩm như thế nào? Phải ngăn ngừa và xử lý ra sao nếu cơ thể xảy ra phản ứng trầm trọng với thức ăn?

Hàng năm, có hàng chục triệu người trên thế giới bị dị ứng với thực phẩm. Mặc dù hiện tượng này phổ biến hơn ở đối tượng trẻ nhỏ và ở những người có tiền sử gia đình, phần lớn tình trạng dị ứng thực phẩm đều xuất hiện ở giai đoạn sớm và có thể diễn biến khá nghiêm trọng.

Dị ứng thực phẩm diễn ra khi hệ miễn dịch của cơ thể phản ứng với những chất có trong thực phẩm, thường là protein, mà cơ thể cho là những chất gây hại. Hiện tượng này khởi đầu cho một chuỗi các phản ứng dị ứng diễn ra trong cơ thể. Các triệu chứng thường xuất hiện trong vòng một vài phút và có biểu hiện từ nhẹ như là chảy nước mũi, mắt đỏ cho tới các triệu chứng dị ứng nghiêm trọng có thể đe dọa đến tính mạng.

 
Không dung nạp thực phẩm không hoàn toàn giống với dị ứng thực phẩm và do nhiều nguyên nhân khác nhau. Hiện tượng không dung nạp xảy ra khi cơ thể không thể thể tiêu hóa được một thành phần nào đó trong thực phẩm, ví dụ như lactose – một loại đường có trong sữa. Các triệu chứng của không dung nạp thực phẩm thường gây khó chịu như đau bụng âm ỉ, tiêu chảy nhưng không gây nguy hiểm đến tính mạng.

Các dạng dị ứng thực phẩm

Hiện nay, có hơn 170 nhóm thực phẩm đã được biết đến là có khả năng gây dị ứng. Tuy nhiên, có 8 loại thực phẩm thường gây dị ứng nhiều nhất, chiếm tới khoảng 90% các ca dị ứng bao gồm:

  • Sữa
  • Trứng
  • Lạc
  • Các loại hạt (óc chó, hồ đào)
  • Cá (cá hồi, cá tuyết, cá ngừ, cá hồng, cá chình, cá rô phi)
  • Các hải sản có vỏ (tôm, cua, tôm hùm)
  • Đậu nành
  • Lúa mỳ

Chế độ dinh dưỡng khi bị dị ứng và không dung nạp thực phẩm

Người bị dị ứng hay không dung nạp thực phẩm cần phải tránh ăn những loại thực phẩm khiến họ bị ảnh hưởng.

Tuy nhiên, lựa chọn trong một danh sách các món ăn trong đó kết hợp rất nhiều loại nguyên liệu thực sự rất khó khăn. Các đồ ăn gây dị ứng có thể được chuẩn bị trong cùng dụng cụ và thiết bị nấu nướng với đồ ăn không gây dị ứng. Và thông qua tiếp xúc chéo, những chất gây dị ứng trong thực phẩm có thể lẫn vào những đồ ăn được cho là an toàn.

Nếu bạn bị dị ứng hay không dung nạp với loại thực phẩm nào đó, hãy nói điều đó với những người chuẩn bị đồ ăn cho bạn để báo cho họ biết về những loại thực phẩm bạn không thể ăn và yêu cầu họ đặc biệt cẩn thận khi nấu ăn cho bạn.

Những nguyên tắc cần tuân theo khi bạn bị dị ứng hay không dung nạp thực phẩm

Gặp gỡ chuyên gia dinh dưỡng để được tư vấn: Chuyên gia dinh dưỡng sẽ giúp bạn hiểu được loại thực phẩm nào là an toàn và cách tốt nhất để tránh những loại thực phẩm gây nên các phản ứng có hại cho cơ thể. Khi một loại thực phẩm nào đó đã được cắt giảm từ chế độ ăn, cơ thể bạn có thể có những thiếu hụt tạm thời về những vitamin và khoáng chất quan trọng. Các chuyên gia dinh dưỡng sẽ tư vấn để giúp bạn cung cấp đủ chất dinh dưỡng bạn cần để đảm bảo sức khỏe tốt.

Tìm hiểu về các thành phần trong các loại thực phẩm: Trứng, lúa mỳ, sữa và các chất gây dị ứng khác đôi khi có thể được gọi bằng các tên khác. Để tránh những tác nhân gây dị ứng này, FDA Hoa Kỳ đã yêu cầu các công ty thực phẩm phải ghi cụ thể trên nhãn nếu một trong số 8 tác nhân hay gây dị ứng nhất (liệt kê ở trên) có chứa trong thực phẩm.

Đọc nhãn trên thực phẩm một cách cẩn thận: Các nhà sản xuất có thể thay đổi các thành phần có trong sản phẩm mà không thông báo trước, do vậy, hãy kiểm tra kỹ thành phần ghi trên nhãn mỗi khi bạn mua một loại thực phẩm nào, kể cả đó là loại thực phẩm bạn thường dùng. Các loại mỹ phẩm và sản phẩm làm đẹp cũng có thể chứa những chất gây dị ứng như sữa, trứng, lúa mỳ và các loại hạt.

Hãy luôn trò chuyện, thảo luận với các giáo viên, nhân viên y tế tại trường học của con bạn: Đảm bảo rằng các giáo viên, y tá và những người quản lý tại trường học của con bạn biết được rõ về tình trạng dị ứng của trẻ và biết được họ phải làm những gì mỗi khi có phản ứng dị ứng có hại xảy ra đối với trẻ.

Ngoài ra nếu bản thân bạn bị dị ứng thì hãy thông báo điều đó với các đồng nghiệp. Một số người khá quen thuộc với việc bị dị ứng với thực phẩm nên sẽ biết rõ phải làm gì nếu một người khác cũng bị dị ứng. 

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Những thực phẩm mà bà bầu nên tránh

PGS.TS.Bs. Nguyễn Xuân Ninh - Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Theo Eatright
Bình luận
Tin mới
  • 07/11/2025

    Cách ăn cá để bổ sung omega-3 tốt nhất cho tim và não

    Cá là thực phẩm có giá trị dinh dưỡng cao, đặc biệt là omega-3 rất tốt cho tim và chức năng não. Vậy nên ăn cá thế nào để nhận được nguồn omega-3 tốt nhất?

  • 07/11/2025

    Những nguyên nhân phổ biến gây tiêu chảy

    Tiêu chảy thường được hiểu là tình trạng đi ngoài phân lỏng, nhiều nước và số lần nhiều hơn bình thường.

  • 06/11/2025

    6 lợi ích sức khỏe của thịt lợn ít người biết

    Thịt lợn là một trong những loại thịt phổ biến nhất nhưng ít người chú ý tới giá trị dinh dưỡng của nó. Không chỉ là nguồn cung cấp protein dồi dào cho cơ bắp, thịt lợn còn chứa một lượng lớn vitamin, khoáng chất thiết yếu mà cơ thể cần để duy trì năng lượng và các chức năng quan trọng.

  • 06/11/2025

    Cong vẹo cột sống ảnh hưởng tới trẻ em như thế nào?

    Cong vẹo cột sống ở trẻ em là tình trạng cột sống bị cong bất thường sang một bên (thường là chữ C hoặc S), có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe thể chất và tinh thần nếu không được phát hiện và điều trị sớm. Đọc bài viết dưới đây để tìm hiểu về tình trạng này ở trẻ!

  • 05/11/2025

    4 nhóm người không phù hợp ăn gạo lứt

    Gạo lứt có nhiều lợi ích cho sức khỏe vì hàm lượng chất xơ, vitamin và chất chống oxy hóa. Tuy nhiên, với một số nhóm người, gạo lứt có thể không phù hợp hoặc cần thận trọng khi ăn.

  • 05/11/2025

    Những loại vaccine không nên bỏ qua cho trẻ

    Tiêm chủng là một trong những biện pháp y tế công cộng hiệu quả nhất để bảo vệ trẻ em khỏi những bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.

  • 04/11/2025

    9 loại thực phẩm thay thế muối giúp hạ huyết áp tự nhiên, bảo vệ tim

    Việc giảm lượng natri tiêu thụ là một bước quan trọng để kiểm soát huyết áp, giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, đột quỵ và bệnh thận mạn tính. Tham khảo một số gia vị có hương liệu tự nhiên tuyệt vời có thể thêm vị ngon đậm đà cho món ăn để giảm tiêu thụ muối ăn truyền thống.

  • 04/11/2025

    Đi bộ hàng ngày: Không chỉ giảm cân mà còn cải thiện tinh thần

    Đi bộ là một hoạt động đơn giản nhưng lại ẩn chứa vô vàn lợi ích cho sức khỏe thể chất và tinh thần. Trong cuộc sống bận rộn, đi bộ trở thành một giải pháp lý tưởng, dễ dàng thực hiện ở mọi lứa tuổi và không đòi hỏi thiết bị phức tạp. Chỉ với 30 phút đi bộ mỗi ngày, bạn có thể cải thiện sức khỏe tim mạch, kiểm soát cân nặng, giảm căng thẳng và nâng cao chất lượng cuộc sống. Bài viết này sẽ phân tích những lợi ích bất ngờ mà thói quen đi bộ mang lại, đồng thời đưa ra các mẹo để tối ưu hóa hiệu quả của hoạt động này.

Xem thêm