Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Lưỡi tiết lộ điều gì về sức khỏe của bạn?

Lưỡi có chức năng quan trọng của hệ tiêu hóa, nếm, nói và nuốt. Qua khám lưỡi, các bác sỹ có thể biết nhiều tình trạng bệnh lý khác nhau như nhiễm trùng, thiếu vitamin và bệnh tật. Dưới đây là một số vấn đề phổ biến liên quan đến sức khỏe của lưỡi, cũng như các dấu hiệu có thể nhận biết và cần tham khảo ý kiến chuyên gia y tế.

Lưỡi đen

Có thể có nhiều lý do khiến lưỡi trở nên tối màu hoặc thậm chí là đen nhưng thường khi điều này xảy ra, lưỡi cũng sẽ trông như có lông.

Mặc dù nghe có vẻ kinh khủng, nhưng tình trạng lưỡi lông đen thực sự vô hại. Các cấu trúc giống như lông trên lưỡi, gọi là niêm mạc lông hay còn gọi là các gai vị giác, giữ những hóa chất và phân biệt được vị mặn, ngọt, chua, đắng hoặc umami. Một chế độ ăn bình thường hàng ngày, bao gồm thức ăn xơ, giòn, cứng sẽ làm giảm dần niêm mạc lông, vì vậy hầu hết thậm chí còn không nhận ra chúng.

Nếu gai vị giác có thể giữ lại vi khuẩn, màu sắc và có thể biến đổi sắc tố. Ví dụ uống cà phê hoặc nước trái cây có màu sắc, cũng có thể làm cho vi khuẩn bị vướng trong niêm mạc lông trở nên đen. Việc sử dụng kháng sinh có thể giúp vi khuẩn bất thường phát triển trên lưỡi, làm tăng nguy cơ mắc bệnh lưỡi lông đen.

Nếu ai đó là người hút thuốc cũng có thể làm biến đổi màu sắc thành màu đen hoặc đôi khi là màu vàng. Các loại thuốc không cần kê toa chứa bismuth, Pepto-Bismol, cũng có thể gây ra sự thay đổi màu sắc tương tự. Lưỡi đen có thể là tình trạng nhiễm trùng nấm hoặc virus...

Khi đánh răng, có thể dùng dụng cụ mềm cạo phần trên của lưỡi nếu những sợi lông quá dài. Một chế độ ăn giàu ngũ cốc, các loại đậu và hạt và không hút thuốc lá sẽ cải thiện tình hình hơn.

Lưỡi Mịn

Lưỡi có thể phản ánh các thiếu hụt dinh dưỡng, trong đó thiếu hụt sắt là phổ biến nhất. Nếu một người thiếu hụt sắt, các tế bào hồng cầu không thể cung cấp đủ dinh dưỡng đến cácmô của cơ thể. Khi thiếu hụt sắt, niêm mạc được thay thế chậm, tế bào mới không thay thế kịp tế bào cũ, dẫn đến hình ảnh lưỡi bản đồ, thường do thiếu sắt và các vi chất dinh dưỡng khác.

Bác sĩ có thể kiểm tra sự thiếu hụt vitamin (B12), điều này thường có thể được điều chỉnh bằng cách bổ sung vitamin hoặc thay đổi chế độ ăn.

Mảng trắng

Có thể một số tình trạng bệnh được biểu hiện qua các vùng trắng trên lưỡi. Đôi khi có vùng đỏ bị mất các nhú vị giác, tạo hình ảnh lưỡi bản đồ. Thường tình trạng này không gây triệu chứng bất thường, có thể lặp lại, hay gặp ở trẻ biếng ăn, hoặc suy dinh dưỡng.

Một tình trạng viêm nhiễm gọi là viêm niêm mạc miệng Lichen, ảnh hưởng đến niêm mạc miệng, cũng có thể gây ra các vùng trắng hình lưới, vết loét hoặc làm sưng lưỡi màu đỏ, thường là do nhiễm nấm Candida miệng, hoặc nhiễm nấm men, còn được gọi là viêm miệng.

Đây là một trong những tác dụng phụ phổ biến nhất của điều trị ung thư. Đeo răng giả, sống với bệnh tiểu đường, và sử dụng một số loại thuốc (như kháng sinh hoặc corticosteroid) cũng có thể tăng nguy cơ cho một người. Sống với HIV cũng làm tăng nguy cơ mắc viêm miệng. Mặc dù cải thiện sức khỏe miệng có thể cải thiện nhiều  đến lưỡi, viêm miệng được điều trị bằng thuốc chống nấm miệng uống hoặc bôi, thường khỏi trong một hoặc hai tuần.

Những vết trắng hoặc đỏ 

Cảnh giác với ung thư lưỡi có thể xảy ra cùng với vòm họng. Tỷ lệ tử vong do ung thư miệng và họng tăng nhẹ mỗi năm. 

Ung thư lưỡi có khả năng xảy ra hơn ở phía bên hoặc phía dưới của lưỡi, trong khi phần của lưỡi nằm ở nơi họng gặp miệng có nguy cơ cao hơn về ung thư vòm họng. Các loại ung thư ảnh hưởng đến phần sau của lưỡi thường do virus papilloma người gây ra.

Ung thư lưỡi thường xuất hiện dưới dạng một vùng trắng, vùng đỏ, hoặc vùng trắng và đỏ, hoặc dưới dạng một vết thương hoặc khối u. Sự khác biệt quan trọng giữa ung thư và một vết thương do răng sắc hoặc thức ăn gây ra là vết thương ung thư thường lớn dần theo thời gian trong vài tháng hoặc thậm chí là nhiều năm; trong khi do bị cọ xát hoặc bị cắn  sẽ lành dần theo thời gian.

Lưu ý rằng nếu một vết thương trên lưỡi không lành trong hai tuần, bạn nên đến gặp bác sĩ để chẩn đoán xác định.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: "Những sự thật thú vị về lưỡi"

Herpes miệng cũng có thể gây ra vết thương ở lưỡi. Các vết thương là vết loét có vẻ trắng hoặc hỗn hợp màu trắng và đỏ, gây đau, và xảy ra theo đợt. chúng có thể được điều trị ổn định bằng acyclovir, valacyclovir và famciclovir.

Lưỡi vàng

Lưỡi màu vàng gặp nhiều ở người hút thuốc lá hoặc do ăn thức ăn màu vàng, nhưng cũng có thể là một vấn đề bệnh lý như viêm loét dạ dày, trào ngược axit. 

Kết luận

Hãy thực hành vệ sinh răng miệng tốt - đánh răng, sử dụng chỉ nha khoa, cạo lưỡi để giữ miệng, và lưỡi, khỏe mạnh.

Hồng Hà - Viện Y Học ứng dụng Việt Nam - Theo everydayhealth
Bình luận
Tin mới
  • 25/06/2025

    Các bệnh về da mùa nắng nóng: Cách phòng tránh và điều trị

    Mùa hè với thời tiết nắng nóng gay gắt không chỉ mang lại cảm giác khó chịu mà còn tạo điều kiện cho các vấn đề về da bùng phát.

  • 24/06/2025

    Bạn có thể diệt hoặc loại bỏ chấy bằng muối không?

    Chấy là loài côn trùng ký sinh không có cánh, hút máu người và thường được tìm thấy trong tóc và da đầu. Chấy rất phổ biến và lây lan qua tiếp xúc đầu với đầu hoặc dùng chung mũ, bàn chải hoặc lược. Tại Hoa kỳ có tới 12 triệu ca nhiễm chấy mỗi năm. Chấy cái trưởng thành đẻ trứng dính trên thân tóc; trứng nhỏ khó phát hiện, khó loại bỏ. Có một số biện pháp loại bỏ chấy, nhưng dùng muối không phải là biện pháp hiệu quả diệt chấy hoặc trứng chấy.

  • 24/06/2025

    Vì sao trẻ nhỏ và người cao tuổi cần bổ sung vitamin D3 và K2 ở dạng hấp thu cao?

    Trẻ nhỏ và người cao tuổi là 2 nhóm đối tượng cần thận trọng khi sử dụng thuốc và chế phẩm bổ sung, do chức năng hấp thu, chuyển hóa của hệ tiêu hóa cũng như chức năng thải độc (của gan, thận) chưa hoàn thiện hoặc đã suy giảm và rất dễ bị ảnh hưởng bởi tác dụng phụ của thuốc.

  • 23/06/2025

    Khi nào cần thay đổi phác đồ điều trị bệnh vảy nến

    Chưa có phương pháp đặc hiệu điều trị khỏi bệnh vẩy nến. Một số phương pháp điều trị mới có thể bao gồm làm sạch da tốt hơn, ít tác dụng phụ hơn và tiết kiệm tiền.

  • 23/06/2025

    Độ tinh khiết của nguyên liệu – Yếu tố chìa khóa quyết định hiệu quả của vi chất dinh dưỡng

    Trong ngành dược phẩm và thực phẩm bổ sung, chất lượng nguyên liệu ban đầu để sản xuất các vi chất dinh dưỡng mặc dù có hàm lượng rất nhỏ nhưng đóng vai trò then chốt trong việc đảm bảo hiệu quả và độ an toàn của sản phẩm. Một trong những tiêu chí cốt lõi để đánh giá chất lượng nguyên liệu là độ tinh khiết – tức mức độ hoạt chất có lợi so với các tạp chất không mong muốn. Vitamin K2 (MK-7) và vitamin D3 là những vi chất như vậy, chỉ một sai lệch nhỏ về độ tinh khiết cũng có thể làm giảm tác dụng sinh học hoặc gây nguy cơ tích lũy độc tính.

  • 22/06/2025

    Tập thể dục thường xuyên giúp giảm nguy cơ mất trí nhớ

    Tập thể dục không chỉ giúp cải thiện sức khỏe tim mạch mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ não bộ khỏi nguy cơ mắc chứng mất trí nhớ. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng tập thể dục thường xuyên có thể giúp cải thiện chức năng não và giảm nguy cơ suy giảm nhận thức.

  • 21/06/2025

    Hội thảo chuyên đề Vitamin K2 & D3: Hiệu quả từ nguyên liệu, công nghệ sản xuất và tiêu chuẩn chất lượng

    Hà Nội, ngày 20 tháng 6 năm 2025 – Viện Y học Ứng dụng Việt Nam phối hợp cùng Công ty Cổ phần Dược phẩm An Minh đã tổ chức thành công hội thảo chuyên đề: “Vitamin K2 & D3 – Hiệu quả từ nguyên liệu, công nghệ sản xuất và tiêu chuẩn chất lượng”.

  • 21/06/2025

    Lẹo mắt có liên quan đến căng thẳng không?

    Lẹo mắt có thể phát triển khi tuyến dầu trong mi mắt bị nhiễm khuẩn. Căng thẳng có thể làm suy giảm hệ miễn dịch và căng thẳng có thể có liên quan đến tình trạng lẹo mắt

Xem thêm