Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Làm thế nào để phát hiện sớm ung thư vú?

Tầm soát ung thư vú là biện pháp giúp sớm phát hiện bệnh, giảm chi phí và thời gian, tăng hiệu quả điều trị. Trong các phương pháp tầm soát bệnh, chẩn đoán hình ảnh đóng vai trò quan trọng trong việc chẩn đoán, dò tìm những bất thường ở tuyến vú, đặc biệt là bệnh ung thư vú.

Ung thư vú là loại ung thư thường gặp, là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở phụ nữ. Nguyên nhân gây ung thư vú hiện vẫn chưa được xác định rõ ràng. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu cho rằng sự biến đổi gen, ô nhiễm môi trường, tia phóng xạ, hóa chất trong thực phẩm, thói quen hút thuốc lá,... làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư vú. Bệnh nhân ung thư vú có thể tình cờ phát hiện bệnh qua thăm khám định kỳ hoặc khi xuất hiện các dấu hiệu lâm sàng như: Sờ thấy có khối chắc ở vú, không đau, không di động. Dấu hiệu muộn của bệnh gồm thay đổi da vùng vú, chảy máu vú, hạch cơ ngực lớn và hố nách. Các triệu chứng cảnh báo bệnh đã di căn gồm tràn dịch màng phổi, hạch thượng đòn, thiếu máu, đau xương, gãy xương, liệt, yếu chi, hôn mê do ung thư di căn não,...

Vì sao cần tầm soát ung thư vú?

Ngày nay, với sự phát triển của các kỹ thuật hiện đại, biện pháp sàng lọc và phát hiện sớm bệnh ung thư vú giúp cải thiện tỷ lệ chữa khỏi cho bệnh nhân ung thư vú. Bệnh nhân ung thư vú khi phát hiện ở giai đoạn 1 và được điều trị tích cực có 80 - 90% cơ hội sống trên 5 năm. Vì vậy, việc tầm soát, sàng lọc ung thư vú có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong việc phát hiện bệnh sớm và nâng cao hiệu quả phòng ngừa, điều trị bệnh. Các phương pháp thường được áp dụng trong chương trình tầm soát ung thư vú là khám lâm sàng tuyến vú (thực hiện hằng năm cho phụ nữ trên 40 tuổi) hoặc tự khám vú ở nhà. Bên cạnh đó, phụ nữ cũng được khuyên nên thực hiện chẩn đoán hình ảnh trong bệnh lý ung thư vú. Các phương pháp chẩn đoán hình ảnh thường được áp dụng gồm chụp Mammography (chụp X quang tuyến vú), siêu âm, chụp cắt lớp vi tính và chụp cộng hưởng từ.

Các phương pháp chẩn đoán hình ảnh ung thư vú

Chụp Mammography (chụp X-quang tuyến vú):

Đây là phương pháp chụp X-quang vú đặc biệt, đóng vai trò quan trọng trong tầm soát ung thư vú. Đây là thủ thuật sử dụng tia X cường độ thấp chiếu vào các mô tuyến vú để thu lại hình ảnh tại tuyến vú. Qua hình ảnh thu được từ chụp X-quang vú, bác sĩ có thể phát hiện các bất thường và khối u ở giai đoạn sớm ngay cả khi bệnh nhân chưa phát hiện, sờ thấy. Kỹ thuật chụp X quang tuyến vú có những ưu điểm vượt trội như thời gian thực hiện nhanh, không xâm lấn, kết quả chính xác, chi phí hợp lý,... Nhiều nghiên cứu cho thấy chụp X quang tuyến vú giúp giảm tỷ lệ tử vong của ung thư vú khoảng 30%. Vì vậy, các chuyên gia ung bướu ưu tiên chỉ định kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh này. Những phụ nữ trên 40 tuổi nên chụp Mamo vú 1 - 2 lần/năm. Về ý nghĩa tầm soát và chẩn đoán bệnh, chụp X-quang vú mang lại những giá trị cụ thể như:

  • Phát hiện tổn thương bất thường ở vú, hố nách 2 bên;
  • Phát hiện các dấu hiệu vi vôi hóa mà siêu âm không phát hiện được - một trong những dấu hiệu ác tính của bệnh lý tuyến vú;
  • Sàng lọc nguy cơ ung thư vú;
  • Chẩn đoán sớm ung thư vú, kể cả với những khối u không sờ thấy được bằng cách thăm khám, những tổn thương kín đáo, những tổn thương trong lòng ống sữa, các tổn thương vôi hóa rất nhỏ với độ nhạy là trên 90%;
  • Theo dõi những tổn thương đã biết, phát hiện tổn thương tái phát hoặc tổn thương mới đối với những trường hợp đã phẫu thuật u vú;
  • Hướng dẫn sinh thiết vú;
  • Theo dõi điều trị ung thư vú;

Siêu âm tuyến vú:

Siêu âm vú là phương pháp chẩn đoán hình ảnh ung thư vú bằng cách xây dựng và tái tạo hình ảnh về cấu trúc bên trong tuyến vú và cơ thể. Siêu âm vú cũng hỗ trợ hướng dẫn mũi kim trong các thủ thuật xâm lấn như: Chọc hút nang, chọc hút sinh thiết, hướng dẫn kim sinh thiết có lõi,... Phương pháp này đang được áp dụng khá phổ biến vì chi phí thấp, dễ thực hiện, không đau và không gây hại cho bệnh nhân. Siêu âm chẩn đoán bệnh lý tuyến vú có độ chính xác cao, có thể chẩn đoán được những tổn thương nhỏ có đường kính dưới 5mm, có giá trị trong phát hiện ung thư vú sớm. Ưu thế của siêu âm so với chụp X quang tuyến vú là tránh cho bệnh nhân tiếp xúc với tia X, có thể chẩn đoán cho phụ nữ dang mang thai, bệnh nhân nhạy cảm với tia X, trẻ em ở tuổi dậy thì, người bệnh có tuyến vú to, dày (chụp X quang tuyến vú không xác định rõ hình ảnh tổn thương). Thêm vào đó, siêu âm còn giúp bệnh nhân cảm thấy dễ chịu hơn do không phải chịu sức ép vào vú khi phải chụp nhũ ảnh. Với sự phát triển của khoa học kỹ thuật, các loại máy siêu âm ngày càng được tích hợp nhiều công nghệ hiện đại. Sự ra đời và phát triển của siêu âm đàn hồi mô càng làm tăng giá trị chẩn đoán của siêu âm trong chẩn đoán ung thư vú.

Chụp MRI tuyến vú

Chụp chụp cộng hưởng từ cũng là kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh hiện đại giúp phát hiện ung thư và một số bất thường khác ở tuyến vú có độ chính xác cao. Hình ảnh sẽ được hiển thị trên máy tính để bác sĩ đưa ra kết luận chính xác.

Các bài kiểm tra khác:

Các bác sĩ có thể đề nghị lựa chọn xét nghiệm khác trong một số trường hợp, chẳng hạn như :

  • Chụp nhũ ảnh tăng cường độ tương phản;
  • Hình ảnh vú phân tử;
  • Hình ảnh trở kháng điện;
  • Chụp nhũ ảnh phát xạ positron;

Đối tượng nào nên chẩn đoán hình ảnh ung thư vú?

  • Phụ nữ trong độ tuổi 20 - 30: Nên bắt đầu tầm soát ung thư vú bằng cách tự khám, khám chuyên khoa 3 năm/lần và đến 40 tuổi nên khám chuyên khoa 1 lần/năm;
  • Phụ nữ 40 tuổi trở lên: Nên tầm soát ung thư tuyến vú bằng cách siêu âm tuyến vú hoặc chụp X quang tuyến vú lần/năm;
  • Phụ nữ có nguy cơ cao mắc ung thư vú nên siêu âm, chụp X-quang tuyến vú và chụp cộng hưởng từ 1 lần/năm. Yếu tố nguy cơ cao gồm: Tiền sử gia đình có người mắc ung thư vú, có kinh nguyệt sớm (trước năm 12 tuổi), mãn kinh muộn (sau 55 tuổi), thường xuyên sử dụng thuốc tránh thai hoặc dùng Estrogen thay thế, không có con hoặc sinh con đầu lòng sau 30 tuổi, có chế độ ăn uống nhiều mỡ động vật, có thói quen hút thuốc lá, uống rượu bia,...;
  • Chụp X-quang vú và siêu âm vú ngay khi có triệu chứng bất thường ở vú như sờ thấy khối rắn, co kéo da hay núm vú, tiết dịch ở núm vú, màu da vú thay đổi,...

Các phương pháp chẩn đoán hình ảnh trên giúp sàng lọc các bệnh lý tuyến vú, đặc biệt là ung thư vú sớm, giúp định hướng cho bác sĩ trong chẩn đoán và điều trị bệnh kịp thời, nâng cao hiệu quả điều trị cho bệnh nhân.

Làm thế nào để tự kiểm tra vú đúng cách nhằm giúp sàng lọc ung thư vú?

Không có cách nào khác là làm thường xuyên. Bạn càng kiểm tra bộ ngực của mình nhiều lần, bạn sẽ càng hiểu biết về chúng nhiều hơn và bạn sẽ dễ dàng biết được nếu có gì đó bỗng nhiên thay đổi. Theo đó, mỗi phụ nữ, ngay từ tuổi dậy thì, hãy tập thói quen tự kiểm tra vú trước gương ít nhất mỗi tháng một lần để làm quen với bộ ngực của bạn bình thường là trông thấy và cảm nhận như thế nào. Thời điểm tự khám vú thích hợp nhất là vài ngày sau khi chu kỳ kinh nguyệt kết thúc. Đây là lúc ngực của bạn không còn bị sưng nề, nhạy cảm do các hormone liên quan đến quá trình rụng trứng. Nếu bạn không còn kinh nguyệt nữa, hãy chọn một ngày dễ nhớ, chẳng hạn như ngày đầu tiên hoặc ngày cuối cùng của tháng. Bên cạnh đó, việc tầm soát ung thư vú sẽ đạt hiệu quả toàn diện nếu người phụ nữ tuân thủ khám sức khỏe định kỳ, có thăm khám và xét nghiệm ung thư phụ khoa nói chung, bao gồm cả tầm soát ung thư cổ tử cung.

Tầm quan trọng của việc phát hiện sớm

Phát hiện ung thư vú kịp thời là điều quan trọng, việc tầm soát thường xuyên có thể giúp phát hiện sớm bệnh này. Một nghiên cứu năm 2021 lưu ý rằng ung thư vú là nguyên nhân phổ biến thứ hai gây tử vong do ung thư ở phụ nữ trên toàn thế giới. Khám sàng lọc có thể giúp giảm nguy cơ này. Nghiên cứu từ năm 2016 lưu ý rằng các quy trình tiêu chuẩn để tầm soát ung thư vú có thể dẫn đến giảm 26% tử vong do ung thư vú. Các chuyên gia cũng lưu ý rằng việc tăng cường thực hành sàng lọc cho những người đủ điều kiện có thể:

  • Tăng tuổi thọ;
  • Tăng tỷ lệ sống sót sau 5 năm;
  • Giảm số người mắc bệnh ung thư giai đoạn cuối khi được chẩn đoán;

Kết luận

Phát hiện ung thư vú kịp thời có thể giúp mang lại cơ hội tốt nhất để điều trị ung thư vú ở giai đoạn sớm. Các bác sĩ có thể sử dụng các công cụ đánh giá rủi ro và phương pháp sàng lọc để giúp đánh giá nguy cơ tiềm ẩn và tư vấn những xét nghiệm chẩn đoán nào sẽ hữu ích và tần suất nên tầm soát ung thư vú. Tầm soát có thể giúp xác định ung thư vú trước khi các triệu chứng xuất hiện. Nếu mọi người nhận thấy bất kỳ thay đổi nào đối với vú hay bất kỳ triệu chứng liên quan nào nguy cơ cao, nên liên hệ với bác sĩ.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Phòng ngừa ung thư vú sớm và chụp mammogram

 

Hà Linh - Viện Y học ứng dụng Việt Nam (theo Medical News Today) -
Bình luận
Tin mới
  • 14/07/2025

    Bài tập tốt nhất cho chứng đau thắt lưng

    Đau thắt lưng là một trải nghiệm phổ biến đối với nhiều người. Nó thường có thể dẫn đến đau, ngứa ran hoặc tê ở phần thân dưới. Có nhiều nguyên nhân gây đau thắt lưng, phổ biến nhất bao gồm căng cơ, tư thế xấu và tuổi tác.

  • 13/07/2025

    Lựa chọn trang phục và phụ kiện chống nắng hiệu quả cho thanh thiếu niên

    Mùa hè đến mang theo cái nắng gay gắt, đặc biệt tại Việt Nam – nơi khí hậu nhiệt đới khiến bức xạ tia cực tím (UV) đạt mức cao trong nhiều tháng. Đối với thanh thiếu niên lứa tuổi năng động, thường xuyên tham gia các hoạt động ngoài trời như thể thao, dã ngoại hay đi học việc bảo vệ làn da và sức khỏe trước tia UV là vô cùng cần thiết.

  • 12/07/2025

    Chất tạo ngọt nhân tạo làm thúc đẩy cơn đói, khiến bạn ăn nhiều hơn

    Một nghiên cứu mới đã tìm hiểu cách thức sucralose, một chất tạo ngọt không calo, ảnh hưởng đến các tín hiệu não bộ liên quan đến cảm giác đói.

  • 11/07/2025

    Những dấu hiệu của tình yêu thái quá và cách xử lý

    Việc ai đó thể hiện tình cảm với bạn có thể khiến bạn cảm thấy vui vẻ và phấn khích khi bạn đang trong giai đoạn đầu của một mối quan hệ mới. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải phân biệt sự mới lạ của một mối quan hệ mới với các hành vi thái quá.

  • 10/07/2025

    Vận động cùng con - giải pháp gắn kết tình cảm gia đình

    Trong cuộc sống hiện đại, khi thời gian dành cho gia đình ngày càng bị thu hẹp bởi công việc và các thiết bị điện tử, việc tìm kiếm một hoạt động vừa tốt cho sức khỏe vừa giúp gắn kết tình cảm cha con trở nên cần thiết hơn bao giờ hết.

  • 10/07/2025

    Cách phòng tránh và xử trí khi trẻ bị cháy nắng

    Những ngày hè đầy nắng là thời điểm lý tưởng để đưa trẻ ra ngoài chơi, đi biển, cắm trại, picnic,... Tuy nhiên, dành quá nhiều thời gian dưới ánh nắng mặt trời có thể khiến trẻ dễ bị cháy nắng. Cháy nắng nặng không chỉ gây khó chịu mà còn có thể làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe về da cho trẻ. Cùng đọc bài viết sau đây để biết cách phòng tránh và xử trí khi trẻ bị cháy nắng.

  • 09/07/2025

    Đau đầu do thời tiết nóng bức: Nguy cơ tiềm ẩn và giải pháp phòng ngừa hiệu quả

    Mùa hè mang theo những ngày nắng kéo dài, không khí oi bức và nền nhiệt độ cao, tạo nên nhiều thách thức đối với sức khỏe con người. Một trong những ảnh hưởng phổ biến nhưng ít được chú ý là tình trạng đau đầu do nóng.

  • 08/07/2025

    Các nguồn cung cấp chất béo cho cơ thể

    Chất béo là một trong ba nhóm dưỡng chất thiết yếu, cùng với carbohydrate và protein, có vai trò vô cùng quan trọng trong hoạt động sống của cơ thể con người.

Xem thêm