Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Hội chứng suy nhược do HIV

Hội chứng suy nhược do HIV được định nghĩa là quá trình sụt cân tiến triển, ngoài mong muốn, thường thấy ở bệnh nhân HIV.

Hội chứng suy nhược do HIV

Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) đã phân loại hội chứng suy nhược do HIV như một điều kiện để xác định AIDS vào năm 1987, và đã được xác định theo các tiêu chí sau:

  • Giảm ít nhất 10% trọng lượng cơ thể;
  • Sụt cân xảy ra cùng với tình trạng tiêu chảy mạn tính
  • Sụt cân xảy ra đồng thời với tình trạng sốt
  • Sụt cân trong thời gian ít nhất 30 ngày;
  • Sụt cân mà không phải là do một tình trạng nào khác ngoài HIV.

Không nên nhầm lẫn sụt cân với việc giảm cân. Giảm cân (weight loss) là mất đi khối lượng chung của toàn cơ thể, còn sụt cân (wasting) là sự giảm cả về kích thước và khối lượng cơ thể, đáng chú ý nhất là giảm khối lượng cơ. Ví dụ, một trường hợp có thể xảy ra là người có HIV có thể giảm đáng kể khối lượng cơ trong khi lại tăng chất béo trong cơ thể.

Nguyên nhân gì gây ra hội chứng suy nhược do HIV?

Trong thời kỳ nhiễm HIV, cơ thể có thể tiêu thụ rất nhiều năng lượng dự trữ. Thực tế, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng những người nhiễm HIV - ngay cả những người vẫn còn khoẻ và không có triệu chứng - sẽ đốt cháy trung bình nhiều hơn 10% calo so với những người bình thường. Vì protein dễ chuyển đổi thành năng lượng hơn chất béo nên cơ thể sẽ chuyển hóa protein tại cơ đầu tiên khi nguồn cung cấp năng lượng cho cơ thể cạn kiệt hoặc không đủ.

Sự cạn kiệt protein huyết thanh có thể là do suy dinh dưỡng hoặc rối loạn hấp thu – tình trạng mà cơ thể không thể hấp thụ chất dinh dưỡng.

Trong các trường hợp suy nhược do HIV, tiêu chảy mãn tính thường đi kèm với sự giảm hấp thu dinh dưỡng và có thể là kết quả của việc nhiễm HIV vì vi rút HIV sẽ gây tổn thương các mô niêm mạc ruột.

Sự mất khối cơ sẽ xảy ra từ từ và thường được ghi nhận ở người bị AIDS, mặc dù nó có thể xảy ra ở bất kỳ giai đoạn nào của quá trình nhiễm HIV.

Suy nhược do HIV và Điều trị Kháng Vi-rút HIV

Trước khi phối hợp điều trị ARV tỷ lệ suy nhược ở người bệnh HIV ước tính cao đến 37%. Một số nghiên cứu cho thấy rằng, khi điều trị ARV, tỷ lệ bị suy nhược sẽ giảm chỉ còn từ 20% đến 34% bệnh nhân.

Trong khi ARV được biết là cải thiện tình trạng sụt cân và suy dinh dưỡng ở những người HIV, nhưng ARV có thể không thực sự có thể ngăn ngừa việc mất khối cơ hoặc không thể hồi phục được việc mất khối cơ sau khi cân nặng được phục hồi. Vấn đề khiến nhiều người có HIV lo lắng là mất khối cơ sẽ làm tăng nguy cơ tử vong. Ước tính, mất 3% khối cơ sẽ bắt đầu làm tăng nguy cơ tử vong và mất trên 10% khối cơ sẽ làm tăng nguy cơ tử vong lên từ 4-6 lần.

Điều trị và dự phòng suy nhược do HIV

Hiện nay không có phương pháp tiếp cận chuẩn để điều trị suy nhược do HIV vì thường có những nhân tố chồng chéo góp phần vào tình trạng này (ví dụ: bệnh đồng thời, tác dụng điều trị thuốc, suy dinh dưỡng). Tuy nhiên, có những hướng dẫn chung để kiểm soát hiệu quả tình trạng suy dược do HIV:

  • Bắt đầu sử dụng ARV để giảm nguy cơ nhiễm trùng cơ hội, bao gồm cả các nhiễm trùng đường tiêu hóa.
  • Điều chỉnh chế độ ăn uống để tăng lượng calo lên 10% (và lên đến 30% ở những người hồi phục sau bệnh tật). Thực hiện chế độ ăn uống cân bằng, bao gồm giữ nguyên lượng chất béo, carbohydrate và protein. Tiến hành truyền thông và tư vấn dinh dưỡng cho những người mắc phải các vấn đề về cân nặng (ví dụ như cân nặng thấp hoặc mắc phải hội chứng chuyển hóa) hoặc với những người không thể tiếp cận tới nguồn thực phẩm lành mạnh. 
  • Đảm bảo tập thể dục thường xuyên, tập trung vào việc tập luyện có sức cản để xây dựng hoặc duy trì cơ bắp. 
  • Các sản phẩm dinh dưỡng lỏng có thể hữu ích cho những người gặp khó khăn khi ăn thức ăn cứng hoặc những người ăn nhưng không thể tăng cân. Tuy nhiên, giống như thực phẩm chức năng, các sản phẩm này không thể  thay thế một chế độ ăn uống hợp lý, cân bằng.
  • Mặc dù việc uống đa vitamin hàng ngày được khuyếnnghị để đảm bảo nhu cầu dinh dưỡng, nhưng có rất ít bằng chứng cho thấy việc này có hiệu quả với những người bị suy nhược do HIV.
  • Trong trường hợp tiêu chảy dai dẳng hoặc mãn tính, cần tiến hành chẩn đoán lâm sàng và chẩn đoán xác định. Thuốc chống tiêu chảy nên được kê đơn để giúp làm giảm tần số hoặc giảm mức độ nghiêm trọng của tình trạng tiêu chảy. Thuốc Mytesi (crofelemer) đã được Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ phê duyệt trong năm 2012 để điều trị tiêu chảy ở những người có HIV.
  • Trong trường hợp suy nhược nghiêm trọng, việc sử dụng hoóc môn tăng trưởng của người (GH) có thể giúp khôi phục khối lượng cơ trong một số trường hợp, mặc dù việc điều trị rất tốn kém và hiệu quả sẽ giảm xuống khi ngừng điều trị.

Tham khảo thêm thông tin trong bài viết: Kiểm soát phản ứng phụ của việc điều trị HIV

Bình luận
Tin mới
  • 03/09/2025

    Các bệnh tật thường gặp mùa mưa lũ và cách phòng ngừa

    Mùa mưa lũ là thời điểm thiên nhiên mang đến nhiều thách thức cho con người, không chỉ bởi những tổn thất về tài sản mà còn bởi nguy cơ gia tăng các bệnh tật. Khi nước lũ tràn về, môi trường sống bị ô nhiễm bởi vi sinh vật, chất thải và các yếu tố gây bệnh khác, tạo điều kiện thuận lợi cho dịch bệnh bùng phát.

  • 02/09/2025

    3 nhóm người nên ăn quả na

    Na là một loại trái cây thơm ngon và giàu dinh dưỡng. Ăn na đúng cách mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe mọi người và cho một số nhóm người nhất định.

  • 02/09/2025

    Chăm sóc sức khỏe người lớn tuổi: mùa Vu Lan ý nghĩa

    Mùa Vu Lan là dịp để con cháu bày tỏ lòng hiếu thảo bằng cách quan tâm chăm sóc sức khỏe của ông bà, cha mẹ. Khi lớn tuổi, người cao tuổi dễ gặp các vấn đề về sức khỏe thể chất và tinh thần. Việc chăm sóc dinh dưỡng, khuyến khích vận động, quan tâm sức khỏe tinh thần và kiểm tra sức khỏe định kỳ sẽ giúp cha mẹ sống khỏe mạnh và tận hưởng trọn vẹn những mùa Vu Lan bên gia đình. Bài viết này sẽ hướng dẫn các phương pháp chăm sóc sức khỏe người cao tuổi một cách khoa học.

  • 01/09/2025

    Giá trị dinh dưỡng và 5 lợi ích sức khỏe bất ngờ từ hạt sen

    Hạt sen là loại thực phẩm có giá trị bổ dưỡng cao và còn được sử dụng trong một số bài thuốc y học cổ truyền. Nhiều nghiên cứu y học hiện đại đã chứng minh được những lợi ích sức khỏe tuyệt vời của loại hạt nhỏ bé này.

  • 01/09/2025

    An toàn du lịch lễ 2/9: Mẹo vui chơi khỏe mạnh

    Mỗi dịp lễ 2/9, người dân lại háo hức chuẩn bị cho những chuyến du lịch hoặc tham gia các sự kiện đông người như lễ diễu binh, hội hè. Đây là thời điểm lý tưởng để thư giãn, khám phá những vùng đất mới và gắn kết cùng gia đình, bạn bè.

  • 31/08/2025

    Thực phẩm tự nhiên giúp kiểm soát rối loạn mỡ máu

    Rối loạn mỡ máu không được kiểm soát là nguyên nhân dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm. Tình trạng này có liên quan trực tiếp đến chế độ ăn uống, đặc biệt là tiêu thụ quá nhiều chất béo không lành mạnh.

  • 31/08/2025

    Ảnh hưởng của mùa mưa tới hệ hô hấp

    Mùa mưa mang tới sự dễ chịu sau mùa hè oi bức, nhưng kèm theo những cơn mưa mát mẻ, nó cũng tìm tàng các mối nguy cơ về sức khỏe, đặc biệt là hệ hô hấp. Để bảo vệ sức khỏe của bạn, bạn cần hiểu rõ thời tiết trong mùa mưa và ngăn ngừa cái mối nguy cơ có thể ảnh hưởng tới sức khỏe của bạn

  • 30/08/2025

    Cảnh giác sốt xuất huyết và tay chân miệng vào mùa mưa

    Mùa mưa không chỉ mang đến không khí mát mẻ mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho các bệnh truyền nhiễm phát triển. Trong đó sốt xuất huyết và tay chân miệng là 2 bệnh lý đáng lo ngại nhất do tốc độ lây lan nhanh và nguy cơ biến chứng nghiêm trọng. Việc nhận biết sớm các triệu chứng và áp dụng các biện pháp phòng bệnh là yếu tố then chốt để bảo vệ sức khỏe của trẻ. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về hai căn bệnh này, từ nguyên nhân, triệu chứng đến cách phòng tránh, giúp các bậc phụ huynh chủ động hơn trong việc chăm sóc con em mình.

Xem thêm