Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Hiểu biết về bệnh vàng da ở trẻ sơ sinh

Vàng da ở trẻ sơ sinh là tình trạng da và mắt của trẻ có màu vàng. Bệnh vàng da ở trẻ sơ sinh rất phổ biến và có thể xảy ra khi trẻ sơ sinh bị tăng bilirubin, một sắc tố màu vàng được tạo ra trong quá trình phân hủy bình thường của các tế bào hồng cầu.

Ở trẻ lớn hơn và người lớn, gan xử lý bilirubin, sau đó chuyển qua đường ruột. Tuy nhiên, ở trẻ sơ sinh gan vẫn đang phát triển và có thể chưa đủ trưởng thành để loại bỏ bilirubin. Tin tốt là trong hầu hết các trường hợp, bệnh vàng da ở trẻ sơ sinh sẽ tự biến mất khi gan của trẻ phát triển và khi trẻ bắt đầu bú, giúp bilirubin đi qua cơ thể. Trong hầu hết các trường hợp, vàng da sẽ biến mất trong vòng 2 đến 3 tuần. Vàng da kéo dài hơn 3 tuần có thể là triệu chứng của một bệnh lý có từ trước. Ngoài ra, tăng billirubin có thể khiến trẻ có nguy cơ bị điếc, bại não hoặc các dạng tổn thương não khác. Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ (AAP) khuyến cáo rằng tất cả các em bé sơ sinh nên được kiểm tra vàng da trước khi xuất viện và khám lại khi em bé được từ 3 đến 5 ngày tuổi.

Nguyên nhân trẻ sơ sinh bị vàng da?

Trẻ sơ sinh có nguy cơ mắc bệnh vàng da sơ sinh cao nhất là:

  • trẻ sinh non (trẻ sinh trước 37 tuần tuổi)
  • trẻ không bú đủ sữa mẹ hoặc sữa công thức, do trẻ khó bú hoặc do sữa mẹ chưa về
  • những đứa trẻ có nhóm máu không tương thích với nhóm máu của mẹ
  • Em bé có nhóm máu không tương thích với nhóm máu của mẹ có thể bị tích tụ các kháng thể có thể phá hủy các tế bào hồng cầu của chúng và gây ra sự gia tăng đột ngột mức bilirubin.

Các nguyên nhân khác của vàng da trẻ sơ sinh bao gồm:

  • bầm tím khi sinh hoặc chảy máu nội tạng
  • vấn đề về gan
  • nhiễm trùng
  • thiếu hụt enzym
  • bất thường trong tế bào hồng cầu của trẻ

Trẻ sơ sinh bị vàng da có những biểu hiện gì?

Dấu hiệu đầu tiên của bệnh vàng da là vàng da và mắt của em bé. Màu vàng có thể bắt đầu trong vòng 2 đến 4 ngày sau khi sinh và có thể bắt đầu ở mặt trước khi lan xuống khắp cơ thể. Nồng độ bilirubin thường đạt đỉnh trong khoảng từ 3 đến 7 ngày sau khi sinh. Nếu ngón tay ấn nhẹ vào da của em bé khiến vùng da đó chuyển sang màu vàng, đó có thể là dấu hiệu của bệnh vàng da.

Khi nào cần gọi bác sĩ?

Hầu hết các trường hợp vàng da là bình thường, nhưng đôi khi vàng da có thể chỉ ra một tình trạng bệnh lý tiềm ẩn. Vàng da nặng cũng làm tăng nguy cơ bilirubin truyền vào não, có thể gây tổn thương não vĩnh viễn.

Liên hệ với bác sĩ của bạn nếu bạn nhận thấy các triệu chứng sau:

  • Vàng da lan rộng hoặc trở nên dữ dội hơn.
  • Trẻ bị sốt trên 38 độ C
  • Màu vàng của bé đậm hơn.
  • Bé bú kém, lờ đờ và phát ra những tiếng khóc the thé.
 

Bệnh vàng da ở trẻ sơ sinh được chẩn đoán như thế nào?

Bệnh viện xuất viện hầu hết các bà mẹ và trẻ sơ sinh trong vòng 72 giờ sau khi sinh. Điều rất quan trọng là cha mẹ nên đưa trẻ đi kiểm tra sức khỏe một vài ngày sau khi sinh vì nồng độ bilirubin đạt đỉnh điểm trong khoảng từ 3 đến 7 ngày sau khi sinh. Màu vàng trên da hoặc mắt xác nhận rằng em bé bị vàng da, nhưng có thể cần các xét nghiệm bổ sung để xác định mức độ nghiêm trọng của vàng da. Trẻ sơ sinh bị vàng da trong 24 giờ đầu đời cần được đo nồng độ bilirubin ngay lập tức, thông qua xét nghiệm da hoặc xét nghiệm máu. Có thể cần các xét nghiệm bổ sung để xem liệu tình trạng vàng da của em bé có phải do bệnh lý tiềm ẩn hay không. Điều này có thể bao gồm việc xét nghiệm công thức máu đầy đủ, xét nghiệm nhóm máu và sự không tương thích của yếu tố Rhesus (Rh). Ngoài ra, xét nghiệm Coombs có thể được thực hiện để kiểm tra sự gia tăng phân hủy hồng cầu.

Điều trị vàng da ở trẻ sơ sinh như thế nào?

Vàng da nhẹ thường sẽ tự hết khi gan của trẻ bắt đầu trưởng thành. Cho trẻ bú thường xuyên (từ 8 đến 12 lần một ngày) sẽ giúp trẻ sơ sinh đào thải bilirubin qua cơ thể. Vàng da nặng hơn có thể cần các phương pháp điều trị khác. Quang trị liệu là một phương pháp điều trị phổ biến và có hiệu quả cao, sử dụng ánh sáng để phá vỡ bilirubin trong cơ thể trẻ. Trong liệu pháp này, trẻ sẽ được đặt trên một chiếc giường đặc biệt dưới ánh sáng quang phổ xanh trong khi chỉ mặc tã và kính bảo vệ đặc biệt dành cho mắt. Một tấm chăn bằng sợi quang cũng có thể được đặt bên dưới em bé của bạn. Trong những trường hợp rất nghiêm trọng, có thể cần phải truyền máu trao đổi khi em bé nhận được một lượng nhỏ máu từ người hiến tặng hoặc ngân hàng máu. Điều này thay thế máu bị hư hỏng của em bé bằng các tế bào hồng cầu khỏe mạnh. Điều này cũng làm tăng số lượng hồng cầu của em bé và giảm mức độ bilirubin.

Bệnh vàng da ở trẻ sơ sinh có thể ngăn ngừa được không?

Không có cách thực sự nào để ngăn ngừa bệnh vàng da ở trẻ sơ sinh. Khi mang thai, bạn có thể xét nghiệm nhóm máu của mình. Sau khi sinh, nhóm máu của con bạn sẽ được kiểm tra, nếu cần, để loại trừ khả năng không tương thích nhóm máu có thể dẫn đến bệnh vàng da ở trẻ sơ sinh. Nếu con bạn bị vàng da, có những cách bạn có thể ngăn ngừa bệnh trở nên trầm trọng hơn:

  • Đảm bảo rằng con bạn được cung cấp đủ dinh dưỡng qua sữa mẹ. Cho trẻ ăn 8 đến 12 lần một ngày trong vài ngày đầu để đảm bảo rằng trẻ không bị mất nước, giúp bilirubin đi qua cơ thể nhanh hơn.
  • Nếu bạn không cho con bú, hãy cho con bạn uống 30 đến 60ml sữa công thức cứ sau 2 đến 3 giờ trong tuần đầu tiên. Trẻ sinh non hoặc nhỏ hơn có thể uống một lượng sữa công thức ít hơn, cũng như trẻ đang bú sữa mẹ. Nói chuyện với bác sĩ nếu bạn lo lắng rằng con bạn đang uống quá ít hoặc quá nhiều sữa công thức hoặc nếu chúng không thức dậy để bú ít nhất 8 lần mỗi 24 giờ.

Theo dõi cẩn thận con bạn trong năm ngày đầu đời để biết các triệu chứng của bệnh vàng da, chẳng hạn như vàng da và mắt. Nếu bạn nhận thấy trẻ có các triệu chứng vàng da, hãy gọi cho bác sĩ ngay lập tức.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Làm thế nào để giảm nguy cơ vàng da ở trẻ sơ sinh?

Hồng Ngọc - Viện Y học ứng dụng Việt Nam (theo Healthline) -
Bình luận
Tin mới
  • 03/07/2025

    5 lợi ích tiềm năng khi ăn chuối luộc

    Chuối là một trong những loại thực phẩm có lợi ích dinh dưỡng đáng kể. Vậy khi ăn chuối luộc có tác dụng gì?

  • 03/07/2025

    10 dấu hiệu cho thấy có thể bạn đang nhiễm ký sinh trùng

    Nhiễm ký sinh trùng có thể dẫn đến một loạt các vấn đề sức khỏe như các triệu chứng về tiêu hóa không rõ nguyên nhân, ngứa, thiếu máu, đau cơ và khớp, ăn không thấy no,… Cùng tìm hiểu về 10 dấu hiệu cho thấy có thể bạn đang nhiễm ký sinh trùng qua bài viết sau đây!

  • 02/07/2025

    Lý do nước dừa là thức uống tự nhiên kỳ diệu

    Nước dừa có thành phần dinh dưỡng đặc biệt và nhiều lợi ích cho sức khỏe như cung cấp chất điện giải, giúp hạ huyết áp... Đây là lý do nước dừa ngày càng trở thành lựa chọn phổ biến của nhiều người.

  • 02/07/2025

    Tất tần tật về trà thảo mộc

    Dù là trà đen, trà xanh, trà trắng hay trà ô long, trà nóng hay trà đá đều có nguồn gốc từ cây trà, Camellia sinensis. Nhưng trà thảo mộc thì khác. Trà thảo mộc bắt nguồn từ việc ngâm nhiều loại hoa, lá hoặc gia vị trong nước nóng. Hầu hết các loại trà này đều không có caffeine. Bạn có thể bắt đầu bằng những túi trà làm sẵn hoặc ngâm các nguyên liệu rời và sau đó lọc bỏ bã.

  • 01/07/2025

    Sự thật về phương pháp thải độc bằng nước cốt chanh

    Nhiều người thực hiện thải độc cơ thể theo hướng dẫn truyền miệng và trên các nền tảng xã hội... và hiện nay đang dấy lên trào lưu thải độc bằng nước cốt chanh. Vậy sự thật về phương pháp thải độc này như thế nào?

  • 01/07/2025

    Cách sử dụng dầu dừa điều trị chàm

    Dầu dừa là một chất dưỡng ẩm tự nhiên. Nhiều người bị chàm nhận thấy dầu dừa có tác dụng làm dịu da và giảm các triệu chứng như khô và ngứa.

  • 01/07/2025

    Vai trò của chất béo trong chế độ ăn lành mạnh

    Chất béo thường bị mang tiếng xấu mỗi khi nói về chế độ dinh dưỡng vì cho rằng đó là nguyên nhân gây bệnh tim mạch, tiểu đường hay béo phì. Quan niệm cắt bỏ hoàn toàn chất béo khỏi bữa ăn đã từng phổ biến trong một số khuyến nghị dinh dưỡng. Thực tế, không phải tất cả các chất béo đều có hại.

  • 30/06/2025

    Dùng nghệ và mật ong cùng nhau có tăng lợi ích không?

    Mật ong với nghệ có thể được dùng cùng nhau trong chế độ ăn hằng ngày và thực phẩm bổ sung, vậy tác dụng của chúng có mạnh hơn khi kết hợp?

Xem thêm