Bệnh tiêu chảy cấp và cách phòng chống

Bệnh tiêu chảy là tình trạng đi ngoài phân lỏng 4 lần hoặc nhiều hơn mỗi ngày.

Tiêu chảy cấp là tiêu chảy khởi đầu cấp tính và kéo dài không quá 14 ngày. Bệnh tiêu chảy cấp có thể lây lan nhanh và gây thành dịch lớn. Bệnh hay bùng phát vào mùa hè, khi thời tiết nóng ẩm là điều kiện thuận lợi cho các mầm bệnh phát triển.

Có nhiều nguyên nhân gây bệnh tiêu chảy cấp, trong đó có nguyên nhân do vi rut, do nhiễm vi khuẩn, ký sinh trùng và một số nguyên nhân khác như dùng kháng sinh... trong đó nguy hiểm nhất là tiêu chảy do phẩy khuẩn tả (còn gọi là bệnh tả). Bệnh lây theo đường tiêu hóa qua thức ăn, nước uống bị nhiễm khuẩn, bệnh liên quan chặt chẽ với điều kiện môi trường, nguồn nước, an toàn thực phẩm và thói quen vệ sinh của người dân.

Trường hợp có nguy cơ cao dễ mắc bệnh tiêu chảy là người ăn uống và sống gần với người bị tiêu chảy dễ mắc bệnh nếu không áp dụng các biện pháp phòng bệnh; dân cư tại những khu vực sử dụng nhà tiêu không hợp vệ sinh, đổ thẳng phân ra cống, mương, ao, hồ, sông, suối...; sử dụng nguồn nước bị ô nhiễm. Những người có thói quen ăn uống không hợp vệ sinh, hay ăn rau sống, thủy hải sản chưa nấu chín kỹ cũng có nguy cơ mắc bệnh. Ngoài ra, dân cư tại khu vực bị ngập lụt và sau ngập lụt cũng dễ mắc bệnh.

Khi bị tiêu chảy, cơ thể trẻ thường mất nước. Do đó, cha mẹ cần bổ sung nước cho trẻ càng nhiều càng tốt.

Triệu chứng của bệnh

Bệnh có một số triệu chứng điển hình như đầy bụng, sôi bụng; tiêu chảy liên tục, nhiều lần, lúc đầu phân lỏng, sau toàn nước (trong trường hợp bị bệnh tả: phân toàn nước đục như nước vo gạo); nôn, lúc đầu nôn ra thức ăn, sau chỉ nôn ra toàn nước trong hoặc màu vàng nhạt; người mệt lả, có thể bị chuột rút, biểu hiện tình trạng mất nước từ nhẹ đến nặng: khát nước, da khô, nhăn nheo, hốc hác, mắt trũng, mạch nhanh, huyết áp hạ, có khi không đo được huyết áp, tiểu tiện ít hoặc vô niệu, chân tay lạnh... và có thể dẫn đến tử vong.

Các dạng tiêu chảy cấp thường gặp

Tiêu chảy do vi khuẩn: liên quan mật thiết đến vệ sinh an toàn thực phẩm. Tiêu chảy do độc tố vi khuẩn: Vibrio cholerae, E. coli, Clostridium difficile, tụ cầu (phân có nhiều nước, không có bạch cầu hoặc hồng cầu trong phân). Tiêu chảy do bản thân vi khuẩn (tiêu chảy xâm nhập): Shigella, Salmonella, E. coli, Campylobacter, Yersinia (phân thường có nhầy, đôi khi có máu). Biểu hiện lâm sàng chung thường thấy là: sốt, nôn, đau bụng và tiêu chảy nhiều lần/ngày.

Tiêu chảy do Rotavirus: Chứng tiêu chảy do Rotavirus thường gặp ở trẻ nhỏ. Sau khi bị lây nhiễm khoảng 24-48h, bệnh bắt đầu bằng những biểu hiện: sốt, ói mửa nhiều và sau đó là tiêu chảy. Phân lỏng hoàn toàn, có lúc màu xanh nhưng không có máu, tiêu chảy và nôn ói lên đến 20 lần mỗi ngày. Do bị nôn và đi tiêu lỏng nhiều nên trẻ rất dễ bị mất nước, nhanh chóng khô kiệt nếu không được chăm sóc kịp thời. Thông thường bệnh kéo dài từ 3 - 8 ngày, một số trường hợp có thể kéo dài đến 2 tuần. Rotavirus phá hủy lớp bảo vệ của ruột non nên ảnh hưởng đến sự hấp thu của thức ăn đặc biệt là sữa. Điều này dẫn đến tình trạng sụt cân và suy dinh dưỡng ở trẻ bị tiêu chảy. Các biến chứng liên quan tới sự mất cân bằng muối và nước có thể dẫn đến suy yếu, đầy hơi và mất cân bằng acid máu, thường phải nhập viện kịp thời để điều trị, tránh tình trạng nặng có thể dẫn đến tử vong.

Tiêu chảy cấp do phẩy khuẩn tả: Đó là do nhiễm vi khuẩn tả từ nguồn thức ăn không đảm bảo vệ sinh. Vi khuẩn tả gây bệnh sẽ có biểu hiện cấp tính, bùng phát trong vài giờ hoặc trong vài ngày tùy thể trạng mỗi người. Những biểu hiện của người bị bệnh tả sẽ là: bụng đau quặn thắt, đi cầu xối xả, liên tục 10-15 lần/ngày, phân lỏng toàn nước. Đặc biệt phân rất tanh có màu trắng đục như nước vo gạo, phân thải ra không kèm máu và chất nhầy, miệng nôn thốc. Do đi ngoài nhiều, người bệnh nhanh chóng bị mất nước. Nếu không được cứu chữa kịp thời, bệnh nhân dễ bị trụy mạch, có biến chứng, thậm chí tử vong nhanh chóng.

Cần làm gì khi nghi ngờ bị tiêu chảy cấp?

Bệnh tiêu chảy cấp có thể xảy ra với bất cứ ai, đồng thời dễ lan rộng thành dịch, vì vậy khi phát hiện có những biểu hiện đi tiêu phân lỏng và nôn nhiều lần trong ngày phải đưa ngay người bệnh đến cơ sở y tế gần nhất để được chữa trị. Do bệnh tiêu chảy cấp rất nguy hiểm vì tình trạng mất nước có thể dẫn đến tử vong, do đó việc bù nước là cực kỳ quan trọng.

Bù nước bằng cách cho uống dung dịch oresol (ORS): pha với nước đun sôi để nguội theo đúng hướng dẫn. Cho uống đến khi người bệnh thấy hết khát. Phần nước còn lại đổ vào chai sạch dùng trong ngày. Nếu ngày hôm sau còn dư thì đổ bỏ, không được dùng lại mà phải pha gói khác. Có thể bù nước bằng cách khác như: cho uống nước cháo muối. Dùng tay bốc một nắm gạo đem vo sạch, đổ vào xoong và thêm 6 bát nước. Dùng ba ngón tay: cái, trỏ và giữa bốc một nhúm muối bỏ vào xoong. Nấu cho tới khi gạo nở bung ra, không cần nấu thật nhừ. Chắt lấy nước cháo cho người bệnh uống. Phần cháo còn lại có thể nấu với thịt, cá... cho người bệnh ăn. Nên nhớ nước cháo này để bù nước chứ không phải để thay bữa ăn.

Trong trường hợp không có gói ORS hoặc không chuẩn bị kịp nước cháo muối thì có thể cho người bệnh uống nước muối đường: lấy 1 muỗng cà phê muối, 8 muỗng cà phê đường pha trong 1 lít nước chín. Ngoài ra có thể cho người bệnh uống các loại nước trái cây như: nước dừa, nước cam, nước chanh,...

Bên cạnh việc bù nước, người bệnh cần ăn thêm những thức ăn loãng dễ tiêu như cháo thịt, cá, súp... để giúp có sức khỏe. Đối với trẻ em nếu bị tiêu chảy thì vẫn cho trẻ bú, ăn bình thường. Có thể chia nhỏ bữa ăn làm nhiều lần. Tuyệt đối không được bắt trẻ kiêng ăn. Nếu trẻ bị nôn, đi tiêu nhiều lần cần cho trẻ uống nhiều nước để bù lượng nước đã mất. Đối với thai phụ nếu bị tiêu chảy cần đến ngay cơ sở y tế để được hướng dẫn và điều trị. Không được tự ý sử dụng bất kỳ loại thuốc nào để tự chữa bệnh.

Đưa người bệnh tới bệnh viện ngay nếu dấu hiệu bệnh không thuyên giảm và/hoặc nặng lên.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Mùa nóng, phòng tiêu chảy cấp do ngộ độc thức ăn và xử trí đúng cách.

Theo Sức Khỏe & Đời Sống

Từ khóa:

Bình luận

Tin mới

27/01/2023

Châm cứu có an toàn khi mang thai không?

Đây là những gì bạn cần biết về châm cứu cũng như những lợi ích, rủi ro và nghiên cứu đằng sau việc sử dụng liệu pháp châm cứu trong thai kỳ.
27/01/2023

Trẻ có cân nặng sơ sinh cao có nguy cơ mắc bệnh gì?

Không phải cứ sinh con to là tốt. Tại sao lại như vậy? Cùng tìm hiểu nguyên nhân trong bài viết dưới đây của Phòng khám chuyên khoa Dinh dưỡng VIAM - Viện Y học ứng dụng Việt Nam:
26/01/2023

Lợi ích không ngờ của phương pháp đi bộ lùi

Bài viết này giúp bạn biết được những lợi ích của việc đi lùi trên máy chạy bộ trong vật lý trị liệu cũng như hướng dẫn cho bạn cách đi lùi trên máy chạy bộ một cách an toàn.
26/01/2023

Tại sao bạn hay bị cảm cúm vào mùa lạnh?

Mùa cảm lạnh và cúm đang bắt đầu ập đến, và chúng ta dường như không thể thoát khỏi những cơn ho và hắt hơi. Nhưng tại sao chúng ta dễ bị cảm cúm và nhiễm trùng hơn trong những tháng lạnh? Hầu hết chúng ta đều bị cảm lạnh ít nhất hai lần mỗi năm, tại sao lại vậy?
25/01/2023

Cánh mày râu dừng ngay uống nước ngọt nếu không muốn bị hói

Ngoài cà phê, bia rượu thì các loại nước ngọt, nước trái cây, nước có gas... cũng là sở thích của rất nhiều chàng trai. Tuy nhiên ngoài các nguy cơ sức khỏe như tiểu đường, tim mạch,... thì nước ngọt còn có thể khiến chúng ta rụng tóc. Cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây:
25/01/2023

Chuyện ấy an toàn trong dịp Tết như thế nào?

Khi các bữa tiệc, giao lưu và gặp gỡ diễn ra thường xuyên hơn rất nhiều và những tình huống đó đôi khi có thể dẫn đến phát sinh quan hệ tình dục. Đảm bảo tình dục an toàn là một phần trong đời sống tình dục của bạn nhất là trong dịp Tết, giúp cho bản thân bạn và những người xung quanh khỏe mạnh.
24/01/2023

Bí quyết giúp người tăng huyết áp ngủ ngon

Ngủ không đủ giấc làm tăng nguy cơ mắc tăng huyết áp, tăng cân và đái tháo đường. Cùng tìm hiểu mối quan hệ giữa tăng huyết áp và giấc ngủ trong bài viết dưới đây:
24/01/2023

Làm gì khi ngày Tết bị dị ứng phấn hoa?

Hoa là một trong những món quà tinh thần không thể thiếu trong những ngày Tết. Nếu bạn vẫn muốn ngôi nhà ngập tràn sắc xuân nhưng lại bị dị ứng phấn hoa, thì đừng bỏ qua bài viết dưới đây nhé!