Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Hậu quả của việc dùng kháng sinh đường ruột một cách: “Vô tại vạ”

Bài báo sau đây tôi muốn trình bày về một bệnh nhân đã được cứu sống do bệnh viêm đại tràng giả mạc - hậu quả của việc dùng kháng sinh bừa bãi (dân gian gọi là dùng vô tại vạ).

Bệnh nhân đã đến đúng tuyến chuyên khoa (Khoa Nội tiêu hóa - Bệnh viện TWQĐ 108), được chẩn đoán nhanh và điều trị kịp thời cuối cùng đã xuất viện trong niềm hạnh phúc của gia đình, của bệnh nhân và cũng là niềm hạnh phúc cho những người Thầy thuốc trực tiếp cứu chữa cho bệnh nhân này.

Ngày 04/07/2015, Bộ môn-Khoa Nội tiêu hóa –Bệnh viện TƯQĐ 108 tiếp nhận bệnh nhân Trần Thị M –sinh năm 1949, quê quán: Châu Minh, Hiệp Hòa, Bắc Giang. Về tiền sử: Bệnh nhân đau dạ dày từ 05/2015, đã kiểm tra tại bệnh viện tuyến huyện. Bệnh nhân đã được dung cùng lúc nhiều loại thuốc khác nhau trong thời gian trên 10 ngày. 

Từ 15/06/2015, bệnh nhân thấy người mệt mỏi, đại tiện phân lỏng (6-10 lần), phân nhầy, có dịch đục, nhưng không có máu. Bệnh nhân có kèm theo sốt nhẹ, buồn nôn, nhưng không nôn được, bụng chướng dần, da và niêm mạc khô, nhăn nheo (do đi ngoài nhiều, rối loạn điện giải). Đến đầu tháng 07/2015, bệnh nhân khó thở nhẹ, bụng chướng dần và có dịch ổ bụng. Cuối cùng bệnh nhân được chuyển vào điều trị tại Bệnh viện TƯQĐ 108.

Khám thấy: da và niêm mạc xạm, sốt nhẹ 38,0, bụng mềm, dịch ổ bụng trung bình, không có hạch. Các xét nghiệm: bach cầu: 20,7 G/L (N = 80,8%), hồng cầu: 3,9 T/L, huyết sắc tố = 128 g/l, protid: 42 g/l (bình thường: 66-80 g/l); albumin 21 g/l (bình thường: 35-50 g/l). Nội soi dạ dày: bình thường. Siêu âm ổ bụng thấy dịch đục trong ổ bụng và có dịch màng phổi. Ngày 06/07/2015, nội soi đại tràng: Hình ảnh điển hình viêm đại tràng giả mạc do Clostridium difficile (hậu quả dùng kháng sinh nhiều loại).

Kết quả chụp phim X-quang phổi: Hình ảnh tràn dịch màng phổi bên phải. Ngày 05/07/2015, bệnh nhân khó thở, vì có nhiều dịch ổ bụng chèn ép. Đã tiến hành chọc hút dịch ổ bụng khoảng 2 lít. Xét nghiệm dịch ổ bụng: Rivalta (+).,

Bệnh nhân đã được điều trị tích cực: Truyền dịch, cân bằng điện giải, bù albumin (2 g/ngày x 7-10 ngày), dùng kháng sinh: Vancomycin 1 g x 2 lọ/ngày x 10 ngày. Sau 10 ngày dùng tiếp: Metronidazole 250 mg x 8 viên/ngày x 10 ngày. 

Sau 15 ngày điều trị, bệnh nhân tỉnh táo, đại tiện 2 lần/ngày, phân vàng, dịch ổ bụng hết. Các kết quả xét nghiệm huyết học và sinh hóa về gần bình thường và ra viện. Đã nội soi đại tràng lại sau 3 tuần điều trị: Không còn vết loét và giả mạc tại đại tràng

Lời bình: Quá trình tiêu hóa thức ăn, hấp thu các chất dinh dưỡng và tạo phân trong đại tràng phải nhờ đến hệ vi khuẩn sống cộng sinh trong lòng đại tràng.

Tuy nhiên, khi người bệnh dùng kháng sinh bừa bãi, không tuân thủ theo phác đồ và đặc biệt dùng nhiều loại khác nhau sẽ là điều kiện thúc đẩy cho các vi khuẩn có hại gây tổn thương đại tràng: Gây viêm và loét đại tràng toàn bộ. Vi khuẩn Clostridium difficile thường gây bệnh ở những bệnh nhân dùng kháng sinh không tuân thủ phác đồ của thầy thuốc.

Nếu điều trị không kịp thời sẽ đưa đến hậu quả khôn lường và nhận biết bệnh còn rất khó, đặc biệt ở các tuyến huyện, khi chưa có các thiết bị trợ giúp chẩn đoán và có các chuyên gia giàu kinh nghiệm. Điều quan trọng nữa cần khuyên cáo với người bệnh là phải tuân thủ nghiêm ngặt các phác đồ điều trị của thầy thuốc và khi có bất thường phải đến bệnh viện sớm. 

Viêm đại tràng màng giả hay viêm ruột màng giả, viêm ruột giả mạc, là bệnh nhiễm khuẩn ở ruột già do vi khuẩn Clostridium difficile gây ra. Bệnh nhân có triệu chứng đau quặn bụng, sốt, tiêu chảy rất nhiều lần… có thể nguy hiểm đến tính mạng. Nguyên nhân chủ yếu là loạn khuẩn đường ruột do dùng kháng sinh, hoặc bị suy giảm miễn dịch vì nhiều lý do khác nhau, đặc biệt là ở người già. 

Vi khuẩn C. difficile là loại vi khuẩn kỵ khí, có nha bào, vì vậy sức đề kháng rất cao khi ra bên ngoài cũng như trong đường tiêu hóa. Vi khuẩn C. difficile sẽ sản sinh ra độc tố ruột và độc tố gây độc tế bào.
Độc tố tác động vào niêm mạc đại tràng gây viêm và tăng bài tiết tạo thành giả mạc màu trắng. Giả mạc này mềm, dễ bong và khi bong ra sẽ để lại viêm, loét và gây chảy máu niêm mạc. Vì vậy, một số trường hợp sau khi dùng kháng sinh một thời gian hoặc đã ngưng dùng thuốc mà thấy đi ngoài ra máu thường nghĩ rằng do tác dụng phụ.
PGS.TS. Vũ Đăng Khiên - Theo Bệnh viện 108
Bình luận
Tin mới
  • 29/03/2024

    5 nguyên tắc ăn uống người bệnh đái tháo đường cần nắm rõ

    Trên thực tế, không có một chế độ ăn uống nào dùng chung được cho tất cả người bệnh đái tháo đường. Chế độ ăn uống cần phải được “cá thể hóa”, tức là xây dựng cho riêng từng người bệnh cụ thể. Để xây dựng chế độ ăn phù hợp, người bệnh cần tuân thủ 5 nguyên tắc quan trọng trong bài viết sau.

  • 29/03/2024

    Đau đầu có nên uống trà?

    Khi bị stress, đau nhức đầu, nhiều người tìm tới thức uống giúp giải tỏa mệt mỏi như trà. Tuy nhiên, liệu trà nhiều caffeine và tannin có giúp giảm đau đầu hiệu quả?

  • 29/03/2024

    Điều gì thực sự xảy ra với cơ thể bạn khi bạn dùng Collagen?

    Theo các thống kê collagen là một trong những chất bổ sung phổ biến và thị trường tiêu thụ ngày càng tăng. Nhưng trước khi bạn đổ tiền vào các gian hàng thực phẩm bổ sung, bạn nên biết rằng không phải tất cả những tuyên bố về lợi ích của collagen đều có cơ sở khoa học.

  • 29/03/2024

    Cảnh báo nguy hiểm khi thiếu vitamin B12: Đau đầu, thiếu máu ác tính

    Vitamin B12 là dưỡng chất rất cần thiết cho các tế bào thần kinh và tế bào máu đỏ và cũng cần thiết cho sự hình thành ADN.

  • 29/03/2024

    Tác dụng phụ có thể xảy ra sau mổ đẻ

    Mổ đẻ là phẫu thuật lấy thai ra ngoài qua đường cắt ở vùng bụng và tử cung, được thực hiện khi sinh thường qua âm đạo có thể gây nguy hiểm cho sức khỏe của mẹ hoặc thai nhi. Mặc dù sinh mổ ngày nay đã an toàn hơn nhờ sự tiến bộ của y học, phương pháp này vẫn tiềm ẩn một số rủi ro và tác dụng phụ đối với cả người mẹ và trẻ sơ sinh.

  • 28/03/2024

    Vì sao bạn nên tẩy lớp trang điểm trước khi tập thể dục?

    Việc trang điểm nhẹ nhàng trước khi đến phòng tập thể dục có thể giúp chị em phụ nữ tự tin hơn. Nhưng theo một nghiên cứu mới được đăng trên Journal of Cosmetic Dermatology, việc này có thể có thể làm giảm lượng dầu trên da, gây khô da.

  • 28/03/2024

    5 nguyên liệu không nên bỏ qua khi pha chế món sinh tố chống viêm

    Sinh tố là thức uống bổ sung năng lượng và vitamin hiệu quả khi bạn mệt mỏi vì thời tiết. Công thức pha chế sinh tố nên có những thực phẩm, nguyên liệu giàu chất chống viêm để bảo vệ sức khỏe.

  • 28/03/2024

    Bà bầu "bỏ túi" ngay những lợi ích không ngờ từ việc uống vitamin trong thai kỳ

    Vitamin dành cho bà bầu là những viên bổ sung được sản xuất đặc biệt nhằm cung cấp cho cơ thể phụ nữ mang thai các vitamin và khoáng chất cần thiết. Bác sĩ khuyên bạn uống vitamin ngay từ khi bắt đầu lên kế hoạch mang thai cũng như trong suốt thai kỳ.

Xem thêm