Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Dinh dưỡng đúng - ‘chìa khóa’ thúc đẩy hiệu suất thể thao và phục hồi tốt

Ngoài việc tiêu thụ đủ lượng calo và chất dinh dưỡng đa lượng, các vận động viên cũng có thể cần nhiều vitamin, khoáng chất và các chất dinh dưỡng khác để phục hồi và đạt hiệu suất cao nhất…

1. Tại sao dinh dưỡng lại quan trọng trong tập luyện và thi đấu thể thao?

Dinh dưỡng là điều cần thiết để hỗ trợ sức khỏe chung của vận động viên và nhu cầu tập luyện của họ. Có một chế độ ăn uống phù hợp sẽ cung cấp đủ năng lượng và chất dinh dưỡng để đáp ứng nhu cầu tập luyện và vận động. Ngoài việc giúp hiệu suất tập luyện tối ưu, dinh dưỡng còn tạo điều kiện để phục hồi cơ thể tốt.

Các vận động viên có thể cân nhắc:

  • Lượng và tỷ lệ chất dinh dưỡng đa lượng

  • Thời gian bữa ăn chính và bữa ăn nhẹ

  • Vitamin và khoáng chất để phục hồi và hoạt động

  • Hydrat hóa.

PGS. TS. BS Nguyễn Xuân Ninh - Cố vấn dinh dưỡng cho thể thao Việt Nam.

Việc điều chỉnh những yếu tố này phải phù hợp với trọng lượng và thành phần cơ thể của vận động viên, thời gian tập luyện và loại hình thể thao mà họ tập luyện, thi đấu…

PGS. TS. BS Nguyễn Xuân Ninh - Phó Viện trưởng Viện Y học ứng dụng Việt Nam, cố vấn dinh dưỡng cho thể thao Việt Nam cho biết: Dinh dưỡng và tập luyện là hai mảng không thể thiếu được đối với vận động viên, đặc biệt là vận động viên thành tích cao. Nếu như những người tập luyện thông thường thì vấn đề dinh dưỡng ảnh hưởng không nhiều, nhưng với vận động viên chuyên nghiệp muốn dành đến huy chương (đỉnh cao) thì dinh dưỡng cực kỳ quan trọng.

Dinh dưỡng rất quan trọng trong tập luyện và thi đấu thể thao.

Người ta ví rằng tập luyện đúng nó giống như cái bánh xe trước, lái đi đúng hướng, còn dinh dưỡng đúng nó như cái bánh xe sau, là động lực đẩy cái xe đi đến đích. Nếu bánh xe sau bị ‘xịt lốp’- cung cấp không đủ dinh dưỡng hoặc dinh dưỡng không đúng cách - thì có tập luyện đúng cũng không thể đi đến đích được và việc dành huy chương lại càng không thể, PGS.TS. BS Nguyễn Xuân Ninh nhấn mạnh.

2. Dinh dưỡng phải phù hợp với từng cá thể

PGS. TS. BS Nguyễn Xuân Ninh cho biết, trên nguyên tắc cơ bản ai cũng cần phải đủ năng lượng, proteinchất bột đườngchất béo, vitamin và chất khoáng, chất xơ... nên về số chất dinh dưỡng đối với vận động viên không khác nhiều so với người bình thường.

Tuy nhiên với vận động viên thì thành phần của các chất này lại khác nhau rất nhiều, tùy thuộc vào từng loại hình thể thao, giai đoạn tập luyện (trước, trong và sau khi thi đấu…) và phải tùy thuộc vào từng cá thể…

Giống như động cơ ô tô cần xăng và dầu thích hợp để đạt hiệu suất cao nhất, vận động viên cần chế độ dinh dưỡng thích hợp để hoạt động tốt nhất. Tất cả sức mạnh, tốc độ và sức bền đều có thể được tối ưu hóa với các chất dinh dưỡng phù hợp. Nhưng các chất dinh dưỡng có thể khác nhau tùy thuộc vào môn thể thao và chế độ luyện tập của vận động viên…

ối với vận động viên thể hình, cần phải có cơ bắp cuồn cuộn, to và mỡ phải giảm xuống. Vận động viên thể hình cần lượng protein nhiều gấp 3-4 lần so với bình thường. Ví dụ, người bình thường cần 1gam protein/kg cân nặng cơ thể. Một người nặng 70 kg thì cần 70 gam protein trong ngày. Nếu tính ra thành thịt thì nhân lên với 5 lần (khoảng 3,5 lạng thịt). Nhưng đối với vận động viên cần gấp 3 -4 lần, có thể cần đến hàng cân thịt trong một ngày. Đấy là chưa kể đến giai đoạn cần tăng cân, giữ cân rồi giảm cân để tăng cơ, xiết cơ… thì chế độ dinh dưỡng phải khác nhau.

Với vận động viên bóng đá trước khi vào thi đấu, trong khi thi đấu và sau khi thi đấu cần phải cung cấp dinh dưỡng phù hợp để vận động viên có đủ sức thi đấu trong 90 phút và hiệp phụ (nếu có) và phục hồi cơ thể. Trong quá trình thi đấu, thời gian để tiếp ‘nhiên liệu’ rất ít, nên phải cung cấp dinh dưỡng qua nước uống và các thức ăn rất dễ hấp thu (trong giờ giải lao). Khi trận đấu kết thúc là lúc vận động viên đang kiệt sức, cơ bắp bị tổn thương, mọi chất dinh dưỡng suy kiệt, nước điện giải bị thiếu, lúc này cần phải dinh dưỡng phục hồi tốt.

Tất cả những giai đoạn đó đều phải có chế độ ăn rất phù hợp, chưa kể nói đến đặc điểm riêng của mỗi vận động viên: Có người đang gầy thiếu mỡ, có người đang nhiều mỡ quá thì chế độ ăn đều phải khác nhau. Do đó, dinh dưỡng phải phù hợp với từng cá thể là rất quan trọng, PGS. TS. BS Nguyễn Xuân Ninh cho biết.

3. Tỷ lệ các chất trong bữa ăn

Cung cấp dinh dưỡng phải phù hợp với từng vận động viên.

 

3. Tỷ lệ các chất trong bữa ăn

Cung cấp dinh dưỡng phải phù hợp với từng vận động viên.

Tỷ lệ các chất thay đổi theo từng giai đoạn thi đấu. Tùy từng vận động viên, nhưng năng lượng phải đủ, phù hợp với tình trạng của cơ thể.

Nhìn chung so với người bình thường:

Năng lượng: Có thể tăng hơn hoặc ngang bằng.

Protein: Cần nhiều hơn vì vận động viên phải tăng cường cơ bắp (cơ bắp tăng thì sức khỏe sẽ tăng) và tăng xương, nên thậm chí protein phải tăng gấp đôi, gấp ba so với người bình thường.

Chất béo: Vừa phải, có thể ngang bằng với người bình thường, nhưng chất béo phải có lợi giúp cho hệ tim mạch hoạt động tốt.

Vitamin và chất khoáng: Thường phải tăng hơn rất nhiều, bởi vận động viên hoạt động với công suất rất lớn, nên vitamin (giúp chuyển hóa năng lượng) và chất khoáng chất như: B1, B2, B6, sắt, canxi, magiê… cần rất cao để giúp điều hòa cơ thể, giúp cho ‘bộ máy, cơ thể hoạt động tốt.

Chất chống ô xy hóa: Cần rất nhiều. Khi cơ thể hoạt động nhiều sẽ sản sinh ra các chất chuyển hóa trung gian hoặc chất độc hại. Ví dụ sản sinh ra acid lactic có thể gây đau cơ… Các chất độc hại này phải được thải ra ngoài cơ thể hoặc phải được chất nào đó trung hòa ngay lập tức và vai trò của các chất chống ô xy hóa là rất quan trọng để trung hòa các chất độc hại này, giúp cơ thể đỡ mỏi mệt hơn, đỡ bị đau nhức và cơ thể hoạt động tốt hơn…

Hồng Thu - Theo Sức Khỏe Đời Sống
Bình luận
Tin mới
  • 20/08/2025

    Thực hư tin đồn acid folic gây độc và dẫn đến ung thư

    Gần đây, trên mạng xã hội lan truyền thông tin cho rằng dùng quá nhiều thực phẩm bổ sung và thực phẩm tăng cường acid folic có thể gây độc, thậm chí dẫn đến ung thư. Thực hư thông tin này ra sao?

  • 20/08/2025

    Dị ứng có thể gây chảy máu mũi không?

    Người lớn và trẻ em bị dị ứng đường hô hấp, chẳng hạn như viêm mũi dị ứng (viêm đường mũi sau khi tiếp xúc với chất gây dị ứng), có nguy cơ cao bị chảy máu cam.

  • 19/08/2025

    Cách làm mờ và loại bỏ đốm đồi mồi một cách tự nhiên

    Đốm đồi mồi là những vết sẫm màu, phẳng do tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, thường xuất hiện trên mặt, tay và các vùng da hở khác. Hãy trao đổi với bác sĩ chuyên khoa da liễu trước khi sử dụng các biện pháp khắc phục tự nhiên.

  • 18/08/2025

    Sức khỏe tinh thần người cao tuổi tại Việt Nam: thực trạng, thách thức và giải pháp hướng tới một xã hội già hóa khỏe mạnh

    Sức khỏe tinh thần không chỉ đơn thuần là không mắc phải các bệnh tâm thần, mà còn là một trạng thái hạnh phúc, nơi mỗi cá nhân có thể nhận ra khả năng của mình, đối phó với những căng thẳng bình thường của cuộc sống, làm việc hiệu quả và đóng góp cho cộng đồng.

  • 18/08/2025

    Tiêu chảy mùa mưa lũ: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng tránh

    Mỗi khi mùa mưa lũ đến, không chỉ cảnh quan thiên nhiên bị ảnh hưởng mà sức khỏe con người cũng đối mặt với nhiều nguy cơ, trong đó tiêu chảy là một trong những mối đe dọa phổ biến nhất. Nước lũ tràn ngập mang theo vô số vi sinh vật gây hại, làm ô nhiễm nguồn nước và thực phẩm, tạo điều kiện cho các mầm bệnh phát triển mạnh mẽ.

  • 17/08/2025

    8 nguyên nhân gây ra tình trạng răng khấp khểnh

    Răng khấp khểnh là tình trạng phổ biến và ảnh hưởng đến trẻ em, thanh thiếu niên và người lớn. Nguyên nhân bao gồm di truyền, răng mọc chen chúc, vấn đề về hàm, mất răng, chấn thương mặt và thói quen vệ sinh răng miệng không đúng cách.

  • 16/08/2025

    Tác động của mạng xã hội đến sức khỏe tinh thần giới trẻ

    Trong bối cảnh công nghệ phát triển mạnh mẽ, mạng xã hội đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày, đặc biệt là đối với giới trẻ. Các nền tảng như Facebook, Instagram, TikTok, Thread không chỉ là công cụ giao tiếp, chia sẻ thông tin mà còn là nơi giải trí phổ biến. Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích rõ ràng, việc sử dụng mạng xã hội một cách mất kiểm soát đang đặt ra nhiều thách thức nghiêm trọng đối với sức khỏe tinh thần của thế hệ trẻ trên toàn cầu.

  • 16/08/2025

    Tầm quan trọng của việc tiêm chủng cho trẻ em và người lớn

    Việc tiêm chủng từ lâu đã được coi là một trong những thành tựu y học nổi bật, mang lại sự bảo vệ thiết yếu cho cả trẻ em và người lớn trước các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.

Xem thêm