Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Dị ứng sulfa - Coi chừng biến chứng nguy hiểm

Dị ứng sulfa là hiện tượng xảy ra khi người dùng thuốc có phản ứng dị ứng với những thuốc chứa thành phần có nhóm chức là sulfonamide. Bệnh nhân được chỉ định những thuốc này để chữa các bệnh về da, nhiễm khuẩn mắt và viêm khớp dạng thấp.

Sulfa là gì?

Sulfa là một nhóm chức có trong công thức cấu tạo của vài loại kháng sinh và một số thuốc khác. Bệnh nhân được chỉ định những thuốc này để chữa các bệnh về da, nhiễm khuẩn mắt và viêm khớp dạng thấp.

Cần lưu ý rằng có sự khác nhau giữa sulfa và sulfite, mặc dù chúng có tên tương tự nhau. Những hoạt chất chứa sulfite được sử dụng làm chất phụ gia và chất bảo quản trong rượu vang và thực phẩm. Ngoài ra, sulfa cũng khác biệt với sulfate và sulfur.

Những thuốc có chứa nhóm sulfa hay sulfite đều có thể gây phản ứng dị ứng, nhưng hai tình trạng dị ứng thuốc này không có liên quan gì với nhau. Một người có tiền sử dị ứng với các thuốc chứa nhóm sulfa thì không nhất thiết sẽ bị dị ứng với các thành phần chứa sulfite, do đó, không có phản ứng chéo. Người bệnh không cần phải tránh các loại thực phẩm và đồ uống chứa sulfite chỉ vì họ có phản ứng dị ứng với các thuốc chứa sulfa.

di-ung-sulfa-coi-chung-bien-chung-nguy-hiem-1

Hội chứng Stevens - Johnson hiếm gặp nhưng nguy hiểm.

Những thuốc nào chứa sulfa?

Những thuốc chứa nhóm sulfa đã được đưa vào sử dụng từ năm 1936 (kháng sinh sulfamide) để điều trị nhiễm khuẩn. Ngày nay, sulfa là thành phần cấu tạo của nhiều loại thuốc, bao gồm các chế phẩm nhỏ mắt, kem trị bỏng và viên đặt âm đạo.

Những người bị dị ứng với sulfa nên tránh sử dụng hoặc hỏi ý kiến bác sĩ về các loại thuốc sau:

Thuốc kháng sinh phối hợp: trimethoprim - sulfamethazole (bactrim, cotrimexazol) và erythromycin - sulfisoxazole.

Dapsone: Thuốc điều trị bệnh phong, viêm da và một số bệnh về phổi.

Sulfasalazine (azulfidine, pentasa), được dùng để trị bệnh Crohn, viêm khớp dạng thấp và viêm loét đại tràng.

Sulfacetamide (BLEPH-10), có trong các chế phẩm nhỏ mắt để điều trị nhiễm khuẩn mắt.

Bạc sulfadiazine (Silvadene) là loại kem được kê đơn để điều trị nhiễm trùng vết bỏng.

Bệnh nhân nên tham khảo ý kiến bác sĩ khi sử dụng các loại thuốc sau. Lợi ích và nguy cơ khi sử dụng thuốc có thể được đánh giá trên từng đối tượng bệnh nhân, vì có thể có phản ứng chéo ở một vài hoạt chất, bao gồm:

Thuốc trị đái tháo đường như glyburide (glynasea) và glimepiride (amaryl).

Thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs) như celecoxib (celebrex).

Thuốc lợi tiểu như hydrochlothiazide (microzide) và furosemide (lasix).

Triệu chứng và các phản ứng có hại

Những triệu chứng phổ biến của dị ứng sulfa bao gồm: nổi ban đỏ trên da, ngứa da, ngứa mắt, sung huyết, ngứa họng, hen hoặc thở khò khè, nôn hoặc buồn nôn, mê sảng, căng tức bụng.

Ngoài ra, người dùng thuốc có thể gặp những biến cố có hại, nguy hiểm nhất là sốc phản vệ và hội chứng Steven - Johnson.

Sốc phản vệ

Sốc phản vệ là phản ứng dị ứng thuốc nghiêm trọng, có thể đe dọa tính mạng. Tình trạng này có thể trầm trọng hơn ở những người có thành viên trong gia đình từng bị sốc phản vệ, người có cơ địa dị ứng và hen. Những triệu chứng của sốc phản vệ bao gồm: ban đỏ ngứa cả một vùng da, sưng họng, sưng mí mắt và miệng, khó thở, ho, nuốt khó, căng ngực, nôn và tiêu chảy, căng tức vùng bụng, da nhợt nhạt, mê sảng.

Hội chứng Stevens - Johnson

Hội chứng Stevens - Johnson là một phản ứng dị ứng tuy ít gặp nhưng lại nguy hiểm, ảnh hưởng đến vùng da, lớp màng nhầy, cơ quan sinh dục và mắt. Biểu hiện thường gặp: triệu chứng giống cúm, phồng da quanh miệng, họng, mắt hoặc cơ quan sinh dục gây đỏ và đau, nổi ban đỏ tím trên da, lột da, mệt mỏi, tiêu chảy, nôn và buồn nôn, sốt.

Nguyên nhân gây ra phản ứng dị ứng sulfa vẫn chưa được biết rõ. Tuy nhiên, người bệnh HIV/AIDS có nguy cơ mắc các phản ứng dị ứng sulfa hơn.

Có điều trị được dị ứng sulfa?

Cách điều trị dị ứng sulfa phụ thuộc vào triệu chứng của mỗi người. Đối với phản ứng phát ban hoặc ngứa da, bác sĩ có thể kê đơn các thuốc kháng histamin hoặc corticosteroid.

Nếu xuất hiện các triệu chứng đường hô hấp, như thở khò khè hay hen, thì các thuốc giãn phế quản giúp làm thông thoáng đường dẫn khí sẽ được dùng trong các trường hợp này.

Phản ứng sốc phản vệ thường được xử trí bằng adrenaline.

Những người mắc hội chứng Steven - Johnson khi sử dụng thuốc chứa sulfa có thể nhập viện vào khoa hồi sức tích cực để điều trị bằng: corticosteroid giúp kiểm soát phản ứng viêm, kháng sinh giúp dự phòng và kiểm soát nhiễm khuẩn da, tiêm tĩnh mạch immunoglobulin để ngăn ngừa các triệu chứng tiến triển.

Người bệnh khi bắt gặp các triệu chứng dị ứng sulfa kể trên cần ngưng sử dụng thuốc ngay lập tức và đưa đi cấp cứu kịp thời.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Những biểu hiện của dị ứng thuốc

DS. Nguyễn Thị Ngân Thảo - Theo Sức khỏe & Đời sống
Bình luận
Tin mới
  • 18/08/2025

    Sức khỏe tinh thần người cao tuổi tại Việt Nam: thực trạng, thách thức và giải pháp hướng tới một xã hội già hóa khỏe mạnh

    Sức khỏe tinh thần không chỉ đơn thuần là không mắc phải các bệnh tâm thần, mà còn là một trạng thái hạnh phúc, nơi mỗi cá nhân có thể nhận ra khả năng của mình, đối phó với những căng thẳng bình thường của cuộc sống, làm việc hiệu quả và đóng góp cho cộng đồng.

  • 18/08/2025

    Tiêu chảy mùa mưa lũ: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng tránh

    Mỗi khi mùa mưa lũ đến, không chỉ cảnh quan thiên nhiên bị ảnh hưởng mà sức khỏe con người cũng đối mặt với nhiều nguy cơ, trong đó tiêu chảy là một trong những mối đe dọa phổ biến nhất. Nước lũ tràn ngập mang theo vô số vi sinh vật gây hại, làm ô nhiễm nguồn nước và thực phẩm, tạo điều kiện cho các mầm bệnh phát triển mạnh mẽ.

  • 17/08/2025

    8 nguyên nhân gây ra tình trạng răng khấp khểnh

    Răng khấp khểnh là tình trạng phổ biến và ảnh hưởng đến trẻ em, thanh thiếu niên và người lớn. Nguyên nhân bao gồm di truyền, răng mọc chen chúc, vấn đề về hàm, mất răng, chấn thương mặt và thói quen vệ sinh răng miệng không đúng cách.

  • 16/08/2025

    Tác động của mạng xã hội đến sức khỏe tinh thần giới trẻ

    Trong bối cảnh công nghệ phát triển mạnh mẽ, mạng xã hội đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày, đặc biệt là đối với giới trẻ. Các nền tảng như Facebook, Instagram, TikTok, Thread không chỉ là công cụ giao tiếp, chia sẻ thông tin mà còn là nơi giải trí phổ biến. Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích rõ ràng, việc sử dụng mạng xã hội một cách mất kiểm soát đang đặt ra nhiều thách thức nghiêm trọng đối với sức khỏe tinh thần của thế hệ trẻ trên toàn cầu.

  • 16/08/2025

    Tầm quan trọng của việc tiêm chủng cho trẻ em và người lớn

    Việc tiêm chủng từ lâu đã được coi là một trong những thành tựu y học nổi bật, mang lại sự bảo vệ thiết yếu cho cả trẻ em và người lớn trước các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.

  • 15/08/2025

    Ăn bao nhiêu rau quả mỗi ngày là đủ?

    Rau xanh và trái cây tươi là nhóm thực phẩm thiếu yếu trong chế độ ăn hằng ngày nhưng nhiều người còn băn khoăn chưa biết lượng rau quả nên ăn mỗi ngày bao nhiêu là đủ?

  • 15/08/2025

    Người cao tuổi vẫn có thể bị suy dinh dưỡng?

    Người cao tuổi thường cần ít năng lượng hơn so với khi còn trẻ, nhưng nhu cầu về các chất dinh dưỡng thiết yếu (vitamin, khoáng chất, protein, chất béo lành mạnh, carbohydrate phức hợp) vẫn tương đương hoặc thậm chí cao hơn.

  • 15/08/2025

    Báo cáo trường hợp: Sốc nhiễm trùng kèm viêm da, cân cơ hoại tử do nhiễm Vibrio vulnificus qua vết thương ở da

    Vibrio vulnificus là một loại trực khuẩn gram âm, di động, ưa mặn được tìm thấy ở khắp mọi nơi, chủ yếu ở vùng nước mặn và nước lợ ven biển. V. Vulnificus gây ra 1 trong 3 hội chứng riêng biệt: viêm dạ dày-ruột, nhiễm trùng huyết tiên phát và nhiễm trùng vết thương với tỉ lệ tử vong cao. Bệnh thường xẩy ra ở những người mắc bệnh gan mãn tính, suy giảm miễn dịch, hoặc các bệnh gây thừa sắt trong cơ thể. Khi nghi ngờ nhiễm V. Vulnificus dựa trên tiền sử, dịch tễ, diễn biến lâm sàng, vi khuẩn học, kháng sinh thích hợp cần dùng càng sớm càng tốt và can thiệp ngoại khoa khi có chỉ định.

Xem thêm