Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Chứng sợ béo và kì thị vóc dáng: nghịch lý từ trong suy nghĩ và ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe

Nhiều người luôn ám ảnh trong đầu rằng bản thân họ luôn béo, và họ luôn cố gắng hạn chế ăn mọi thứ có thể dẫn đến béo. Nhưng thực tế thì các đánh giá thể chất, chỉ số cơ thể lại không cho kết quả tương xứng, và cho dù không béo, họ vẫn gặp phải các vấn đề sức khỏe giống như người béo. Vậy lý do gì dẫn đến tâm lý như vậy?

Tại sao lại sợ béo?

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng những người có chỉ số khối cơ thể cao sẽ có nguy cơ mắc các bệnh như tăng cholesterol, đái tháo đường và tăng huyết áp cao hơn những người có chỉ số cơ thể bình thường. Đây là nguyên nhân khiến nhiều những người đang trong mức thừa cân hay béo phì cần có những thay đổi để hạn chế tối đa mức độ ảnh hưởng có thể xảy ra của các bệnh liên quan.

Rõ ràng, việc chúng ta đưa ra các thông tin về tác hại của béo phì để thúc đẩy sự rèn luyện, thực hiện lối sống lành mạnh cho tất cả mọi người là điều đúng đắn. Nhưng điều này cũng gây ra một chiều hướng suy nghĩ tiêu cực đối với một số người. Đó là những suy nghĩ về lo ngại về bản thân liệu có đang béo hay không, bản thân liệu có nguy cơ gặp phải các bệnh liên quan hay không? Dần dần, những thông tin tiêu cực đó sẽ ngày càng ảnh hưởng đến tâm trí, dẫn đến tình trạng ám ảnh về béo và các bệnh tật do béo. Và đương nhiên, suy nghĩ rằng bản thân luôn béo sẽ được nảy mầm và mang đến những hành động cố gắng hạn chế tất cả những gì mà người đó cho rằng: nó có thể gây ra béo.

Sự kỳ thị vóc dáng của bản thân cũng phát triển từ tình trạng đó. Cho rằng bản thân đang quá khổ, những người gặp tình trạng ám ảnh với sự béo sẽ tự gắn những mặc cảm cho chính bản thân và né tránh những hoạt động giao tiếp với xung quanh. Thực chất, có thể họ không béo hay không quá khổ như họ nghĩ.

Có hay không mối liên quan giữa chỉ số cơ thể và nguy cơ các bệnh liên quan?

Một nghiên cứu mới đây được công bố trên Tạp chí Tim mạch Dự phòng Châu Âu đã kết luận rằng những người chỉ số BMI cao nếu hoạt động thường xuyên sẽ có nguy cơ gặp phải các vấn sức khỏe tương đương với người có chỉ số BMI bình thường. Theo các chuyên gia, mối quan hệ giữa các nguy cơ gặp phải các vấn đề sức khỏe và chỉ số BMI duy trì ở mức ổn định nếu cá nhân duy trì hoạt động thể lực đều đặn và có lối sống lành mạnh. Tuy nhiên, giảm cân nên vẫn là mục tiêu hàng đầu của nhằm giảm nguy cơ mắc các bệnh có liên quan.

Nghiên cứu cũng không thừa nhận rằng sự kỳ thị về vóc dáng bản thân, kỳ thị về tăng cân và chứng sợ béo đã ảnh hưởng đến nghiên cứu, cũng như sức khỏe của những người tham gia và hiểu biết tổng thể về cân nặng và sức khỏe tổng thể. Đều lưu ý là kết luận này lại mang tới sự mâu thuẫn với một số nghiên cứu trước đây. Năm 2017, một nghiên cứu tác động của hoạt động thể chất đối với mối liên quan giữa thừa cân và béo phì với bệnh tim mạch đã theo dõi 5.344 người tại Hà Lan từ 15-55 tuổi tham gia. Nghiên cứu cho thấy những người có chỉ số BMI cao có mức độ hoạt động thể chất cao hơn không có nguy cơ mắc bệnh tim mạch nào tăng lên so với những người hoạt động bình thường có chỉ số BMI bình thường.

Nghịch lý béo phì

Nghịch lý béo phì là một thuật ngữ trong nhiều tài liệu khoa học mô tả những phát hiện trái ngược những gì chúng ta vẫn nghe: những người béo không chết vì bệnh tim mạch. Theo các chuyên gia, thuật ngữ này là một ví dụ điển hình cho chứng sợ béo hoặc kỳ thị cân nặng – vóc dáng bản thân.

Theo nghiên cứu đối chiếu trên 21.000 người tại Mỹ đã tìm thấy mối liên quan đáng kể giữa trải nghiệm của một người với chứng sợ béo và việc gia tăng tỷ lệ mắc bệnh loét dạ dày, bệnh tim, cholesterol cao và tiểu đường, mặc dù các nhà nghiên cứu đã kiểm soát mức độ hoạt động thể chất và chỉ số BMI của đối tượng. Các nghiên cứu khác cho thấy rằng trải nghiệm với chứng sợ béo và sự kỳ thị vóc dáng bản thân – kỳ thị cân nặng bản thân một cách liên tục làm tăng phản ứng căng thẳng sinh lý cơ thể và tăng mức cortisol có liên quan đến các tác động tiêu cực đến sức khỏe.

Mặc dù nghiên cứu gần đây đã kết luận rằng: một người không thể vừa béo vừa gầy cùng một lúc (dù đây là điều hiển nhiên nhưng không phải ai cũng nhìn nhận một cách chính xác – nhất là những người đang mắc chứng sợ béo), nhưng nó cho thấy việc hoạt động thể chất làm giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch một cách hiệu quả so với những người ít vận động ở cùng một hạng cân. Do đó, những người béo có thể tăng nguy cơ cao huyết áp và tiểu đường hơn những người gầy, nhưng sự chênh lệch là ít hoặc không rõ ràng nếu họ duy trì lối sống lành mạnh. Đương nhiên là duy trì một lối sống tích cực mang tới giảm thiểu các nguy cơ mắc bệnh tim mạch hơn so với không tập thể dục. Do vậy, một người vẫn có thể cải thiện sức khỏe thông qua hoạt động thể chất ngay cả khi không giảm cân.

Nghịch lý béo phì mang tới vòng tròn về những ảnh hưởng có hại: sợ béo – căng thẳng tâm lý – hạn chế ăn uống – tác động tiêu cực sức khỏe – các vấn đề về sức khỏe giống như béo – lại càng sợ béo…

Tổng kết

Chứng sợ béo và việc kỳ thị vóc dáng, cân nặng bản thân mang tới nhiều ảnh hưởng tiêu cực, gây ra những tác hại cho sức khỏe. Việc đánh giá béo hay không có thể căn cứ trên những tiêu chuẩn về chỉ số khối cơ thể, chứ không hẳn cảm giác béo mà bản thân chúng ta cảm nhận. Khoa học cũng chứng minh rằng, lối sống lành mạnh và duy trì tập luyện thể lực đều đặn chính là chìa khóa giúp cơ thể tránh khỏi các bệnh nguy cơ do béo phì gây ra, cho dù bạn có đang béo hay không.

Tham khảo thêm thông tin tại: Xác định thừa cân và béo phì

 

Bình luận
Tin mới
  • 02/04/2025

    Nâng cao tầm vóc Việt

    Tầm vóc không chỉ là thước đo chiều cao đơn thuần mà còn phản ánh sức khỏe và sự phát triển toàn diện của một dân tộc. Tuy nhiên, thực trạng chiều cao của người Việt Nam hiện nay vẫn còn nhiều hạn chế so với bạn bè quốc tế

  • 01/04/2025

    Tăng cường miễn dịch cho trẻ mùa xuân

    Mùa xuân đến, mang theo không khí ấm áp và sức sống mới cho vạn vật. Tuy nhiên, đây cũng là thời điểm giao mùa, khí hậu biến đổi thất thường, tạo điều kiện cho các loại vi khuẩn, virus và mầm bệnh sinh sôi phát triển.

  • 01/04/2025

    Ngày Thế Giới Nhận Thức về Tự Kỷ: Hiểu đúng và đồng hành cùng người tự kỷ

    Ngày 2 tháng 4 hàng năm, thế giới cùng hướng về Ngày Thế Giới Nhận Thức về Tự Kỷ – một sự kiện do Liên Hợp Quốc khởi xướng nhằm kêu gọi sự quan tâm sâu sắc hơn đến rối loạn phổ tự kỷ (ASD).

  • 31/03/2025

    Chăm sóc da cho bé vào mùa xuân: Mẹo nhỏ cho mẹ

    Mùa xuân là thời điểm giao mùa, khí hậu thất thường, hanh khô, độ ẩm thấp, dễ gây ra những ảnh hưởng không tốt đến làn da nhạy cảm của trẻ nhỏ.

  • 30/03/2025

    Những thay đổi về làn da tuổi mãn kinh

    Tuổi mãn kinh không chỉ gây ra nhiều vấn đề về sức khỏe sinh lý nữ, mà còn ảnh hưởng đến làn da. Chị em phụ nữ nên lưu ý điều gì khi chăm sóc da tuổi ngoài 40?

  • 30/03/2025

    Người cao tuổi và bệnh giao mùa

    Giao mùa là thời điểm chuyển tiếp giữa các mùa trong năm, kéo theo sự thay đổi của thời tiết, khí hậu. Đối với người cao tuổi, giai đoạn này thường tiềm ẩn nhiều nguy cơ sức khỏe do hệ miễn dịch suy giảm và cơ thể dần lão hóa.

  • 29/03/2025

    Đi bộ nhanh mỗi ngày có thể giúp giảm nguy cơ tử vong

    Một nghiên cứu mới cho thấy, hoạt động thể chất vừa phải như đi bộ nhanh, yoga, làm vườn… mỗi ngày có thể giúp giảm nguy cơ tử vong.

  • 29/03/2025

    Tại sao bạn bị đau bụng khi chạy?

    Các vấn đề dạ dày khi chạy bộ là một trong những nguyên nhân phổ biến gây khó chịu cho người chạy. Bạn có thể gặp tình trạng co thắt, đau bụng dẫn đến tiêu chảy trong khi chạy.

Xem thêm