Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Chứng sợ béo và kì thị vóc dáng: nghịch lý từ trong suy nghĩ và ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe

Nhiều người luôn ám ảnh trong đầu rằng bản thân họ luôn béo, và họ luôn cố gắng hạn chế ăn mọi thứ có thể dẫn đến béo. Nhưng thực tế thì các đánh giá thể chất, chỉ số cơ thể lại không cho kết quả tương xứng, và cho dù không béo, họ vẫn gặp phải các vấn đề sức khỏe giống như người béo. Vậy lý do gì dẫn đến tâm lý như vậy?

Tại sao lại sợ béo?

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng những người có chỉ số khối cơ thể cao sẽ có nguy cơ mắc các bệnh như tăng cholesterol, đái tháo đường và tăng huyết áp cao hơn những người có chỉ số cơ thể bình thường. Đây là nguyên nhân khiến nhiều những người đang trong mức thừa cân hay béo phì cần có những thay đổi để hạn chế tối đa mức độ ảnh hưởng có thể xảy ra của các bệnh liên quan.

Rõ ràng, việc chúng ta đưa ra các thông tin về tác hại của béo phì để thúc đẩy sự rèn luyện, thực hiện lối sống lành mạnh cho tất cả mọi người là điều đúng đắn. Nhưng điều này cũng gây ra một chiều hướng suy nghĩ tiêu cực đối với một số người. Đó là những suy nghĩ về lo ngại về bản thân liệu có đang béo hay không, bản thân liệu có nguy cơ gặp phải các bệnh liên quan hay không? Dần dần, những thông tin tiêu cực đó sẽ ngày càng ảnh hưởng đến tâm trí, dẫn đến tình trạng ám ảnh về béo và các bệnh tật do béo. Và đương nhiên, suy nghĩ rằng bản thân luôn béo sẽ được nảy mầm và mang đến những hành động cố gắng hạn chế tất cả những gì mà người đó cho rằng: nó có thể gây ra béo.

Sự kỳ thị vóc dáng của bản thân cũng phát triển từ tình trạng đó. Cho rằng bản thân đang quá khổ, những người gặp tình trạng ám ảnh với sự béo sẽ tự gắn những mặc cảm cho chính bản thân và né tránh những hoạt động giao tiếp với xung quanh. Thực chất, có thể họ không béo hay không quá khổ như họ nghĩ.

Có hay không mối liên quan giữa chỉ số cơ thể và nguy cơ các bệnh liên quan?

Một nghiên cứu mới đây được công bố trên Tạp chí Tim mạch Dự phòng Châu Âu đã kết luận rằng những người chỉ số BMI cao nếu hoạt động thường xuyên sẽ có nguy cơ gặp phải các vấn sức khỏe tương đương với người có chỉ số BMI bình thường. Theo các chuyên gia, mối quan hệ giữa các nguy cơ gặp phải các vấn đề sức khỏe và chỉ số BMI duy trì ở mức ổn định nếu cá nhân duy trì hoạt động thể lực đều đặn và có lối sống lành mạnh. Tuy nhiên, giảm cân nên vẫn là mục tiêu hàng đầu của nhằm giảm nguy cơ mắc các bệnh có liên quan.

Nghiên cứu cũng không thừa nhận rằng sự kỳ thị về vóc dáng bản thân, kỳ thị về tăng cân và chứng sợ béo đã ảnh hưởng đến nghiên cứu, cũng như sức khỏe của những người tham gia và hiểu biết tổng thể về cân nặng và sức khỏe tổng thể. Đều lưu ý là kết luận này lại mang tới sự mâu thuẫn với một số nghiên cứu trước đây. Năm 2017, một nghiên cứu tác động của hoạt động thể chất đối với mối liên quan giữa thừa cân và béo phì với bệnh tim mạch đã theo dõi 5.344 người tại Hà Lan từ 15-55 tuổi tham gia. Nghiên cứu cho thấy những người có chỉ số BMI cao có mức độ hoạt động thể chất cao hơn không có nguy cơ mắc bệnh tim mạch nào tăng lên so với những người hoạt động bình thường có chỉ số BMI bình thường.

Nghịch lý béo phì

Nghịch lý béo phì là một thuật ngữ trong nhiều tài liệu khoa học mô tả những phát hiện trái ngược những gì chúng ta vẫn nghe: những người béo không chết vì bệnh tim mạch. Theo các chuyên gia, thuật ngữ này là một ví dụ điển hình cho chứng sợ béo hoặc kỳ thị cân nặng – vóc dáng bản thân.

Theo nghiên cứu đối chiếu trên 21.000 người tại Mỹ đã tìm thấy mối liên quan đáng kể giữa trải nghiệm của một người với chứng sợ béo và việc gia tăng tỷ lệ mắc bệnh loét dạ dày, bệnh tim, cholesterol cao và tiểu đường, mặc dù các nhà nghiên cứu đã kiểm soát mức độ hoạt động thể chất và chỉ số BMI của đối tượng. Các nghiên cứu khác cho thấy rằng trải nghiệm với chứng sợ béo và sự kỳ thị vóc dáng bản thân – kỳ thị cân nặng bản thân một cách liên tục làm tăng phản ứng căng thẳng sinh lý cơ thể và tăng mức cortisol có liên quan đến các tác động tiêu cực đến sức khỏe.

Mặc dù nghiên cứu gần đây đã kết luận rằng: một người không thể vừa béo vừa gầy cùng một lúc (dù đây là điều hiển nhiên nhưng không phải ai cũng nhìn nhận một cách chính xác – nhất là những người đang mắc chứng sợ béo), nhưng nó cho thấy việc hoạt động thể chất làm giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch một cách hiệu quả so với những người ít vận động ở cùng một hạng cân. Do đó, những người béo có thể tăng nguy cơ cao huyết áp và tiểu đường hơn những người gầy, nhưng sự chênh lệch là ít hoặc không rõ ràng nếu họ duy trì lối sống lành mạnh. Đương nhiên là duy trì một lối sống tích cực mang tới giảm thiểu các nguy cơ mắc bệnh tim mạch hơn so với không tập thể dục. Do vậy, một người vẫn có thể cải thiện sức khỏe thông qua hoạt động thể chất ngay cả khi không giảm cân.

Nghịch lý béo phì mang tới vòng tròn về những ảnh hưởng có hại: sợ béo – căng thẳng tâm lý – hạn chế ăn uống – tác động tiêu cực sức khỏe – các vấn đề về sức khỏe giống như béo – lại càng sợ béo…

Tổng kết

Chứng sợ béo và việc kỳ thị vóc dáng, cân nặng bản thân mang tới nhiều ảnh hưởng tiêu cực, gây ra những tác hại cho sức khỏe. Việc đánh giá béo hay không có thể căn cứ trên những tiêu chuẩn về chỉ số khối cơ thể, chứ không hẳn cảm giác béo mà bản thân chúng ta cảm nhận. Khoa học cũng chứng minh rằng, lối sống lành mạnh và duy trì tập luyện thể lực đều đặn chính là chìa khóa giúp cơ thể tránh khỏi các bệnh nguy cơ do béo phì gây ra, cho dù bạn có đang béo hay không.

Tham khảo thêm thông tin tại: Xác định thừa cân và béo phì

 

Bình luận
Tin mới
  • 18/07/2025

    5 loại thực phẩm giúp ngăn ngừa loãng xương

    Để hạn chế tình trạng loãng xương cơ thể cần cung cấp đủ vitamin D và canxi theo nhu cầu của từng lứa tuổi qua chế độ ăn khoa học, đủ dinh dưỡng và giàu canxi.

  • 18/07/2025

    Ô nhiễm không khí và nguy cơ với sức khỏe, những giải pháp bảo vệ sức khỏe cho trẻ em.

    Trong những năm gần đây, ô nhiễm không khí đã trở thành một trong những vấn đề môi trường nghiêm trọng nhất, ảnh hưởng sâu rộng đến sức khỏe con người ở mọi lứa tuổi. Đặc biệt, trẻ nhỏ đang ở giai đoạn phát triển thể chất và thần kinh lại là nhóm đối tượng dễ tổn thương nhất.

  • 17/07/2025

    3 tác dụng phụ của quả vải và lưu ý khi ăn vải

    Quả vải tuy ngon miệng và bổ dưỡng nhưng cũng cần đi lưu ý một số điều khi ăn để đảm bảo an toàn cho sức khỏe, đặc biệt là với một số đối tượng.

  • 17/07/2025

    Nhiệt độ thời tiết ảnh hưởng thế nào tới tâm trạng của bạn?

    Thời tiết thất thường có khiến bạn cảm thấy khó chịu. Trời mưa bạn sẽ cảm thấy buồn chán còn trời nắng bạn sẽ cảm thấy vui tươi hơn. Bạn đã bao giờ thắc mắc tại sao cảm xúc của bạn luôn thay đổi khi thời tiết thay đổi hay chưa? Đặc biệt là vào lúc giao mùa? Vậy hãy cùng Viện Y học ứng dụng tìm hiểu thêm với bài viết dưới đây

  • 16/07/2025

    Ăn rau quả nhiều màu sắc có lợi gì cho sức khỏe?

    Ăn rau quả nhiều màu sắc hay còn gọi là 'ăn cầu vồng' không chỉ đơn giản là cách trang trí món ăn hấp dẫn mà còn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe.

  • 16/07/2025

    Sốt xuất huyết ở trẻ nhỏ: Những dấu hiệu cảnh báo không nên bỏ qua

    Sốt xuất huyết là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm do vi rút Dengue gây ra, lây lan chủ yếu qua vết đốt của muỗi Aedes aegypti. Mặc dù bệnh có thể ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi, trẻ nhỏ lại là đối tượng đặc biệt dễ bị tổn thương do hệ miễn dịch còn non yếu.

  • 15/07/2025

    Các hoạt động thể thao dưới nước phù hợp cho người cao tuổi trong mùa hè

    Mùa hè với những ngày nắng nóng kéo dài không chỉ là thời điểm để thư giãn mà còn là cơ hội tuyệt vời để người cao tuổi tham gia các hoạt động thể thao dưới nước. Đây là hình thức vận động nhẹ nhàng, ít gây áp lực lên cơ thể, đồng thời mang lại nhiều lợi ích sức khỏe vượt trội.

  • 14/07/2025

    Bài tập tốt nhất cho chứng đau thắt lưng

    Đau thắt lưng là một trải nghiệm phổ biến đối với nhiều người. Nó thường có thể dẫn đến đau, ngứa ran hoặc tê ở phần thân dưới. Có nhiều nguyên nhân gây đau thắt lưng, phổ biến nhất bao gồm căng cơ, tư thế xấu và tuổi tác.

Xem thêm