Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Chăm sóc và phòng ngừa bệnh tay chân miệng ở trẻ em

Bệnh tay chân miệng là một trong những căn bệnh truyền nhiễm phổ biến ở trẻ em. Với tốc độ lây lan nhanh chóng qua đường tiêu hóa và tiếp xúc trực tiếp, bệnh không chỉ gây khó chịu cho trẻ mà còn tiềm ẩn nguy cơ biến chứng nguy hiểm nếu không được xử lý kịp thời.

Hiện nay, khi chưa có vắc-xin phòng ngừa, việc hiểu rõ cách chăm sóc và ngăn chặn sự lây lan của bệnh trở thành yếu tố then chốt để bảo vệ sức khỏe trẻ nhỏ. Bài viết này sẽ cung cấp những thông tin khoa học và thực tiễn giúp phụ huynh ứng phó hiệu quả với bệnh tay chân miệng ở trẻ em.

 Tổng quan về bệnh tay chân miệng ở trẻ em

Bệnh tay chân miệng là một bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus đường ruột gây ra, chủ yếu là Coxsackievirus A16 và Enterovirus 71 (EV71). Virus này lây truyền qua đường tiêu hóa, thông qua tiếp xúc với nước bọt, dịch từ các nốt phỏng nước, phân hoặc các giọt bắn từ người bệnh khi ho, hắt hơi. Ngoài ra, virus có thể tồn tại lâu trên các bề mặt như đồ chơi, tay nắm cửa, khiến trẻ dễ nhiễm bệnh nếu vệ sinh không đảm bảo.

Bệnh thường xảy ra ở trẻ dưới 10 tuổi, đặc biệt phổ biến ở nhóm dưới 5 tuổi, do hệ miễn dịch của trẻ chưa phát triển hoàn thiện. Bệnh có xu hướng gia tăng vào các tháng 2-4 và 9-12, đặc biệt ở những khu vực đông dân cư, điều kiện vệ sinh kém.

 Triệu chứng nhận biết bệnh tay chân miệng

Bệnh tay chân miệng ở trẻ em diễn tiến qua các giai đoạn rõ rệt. Giai đoạn ủ bệnh kéo dài từ 3-7 ngày, khi trẻ chưa biểu hiện triệu chứng rõ ràng. Sau đó, giai đoạn khởi phát bắt đầu với các dấu hiệu như sốt nhẹ 38-39°C, mệt mỏi, đau họng, biếng ăn và đôi khi tiêu chảy. Đến giai đoạn toàn phát 3-10 ngày, trẻ xuất hiện các triệu chứng đặc trưng như vết loét trong miệng và nốt phỏng nước trên da.

Các vết loét miệng thường có kích thước 2-3 mm, xuất hiện ở niêm mạc miệng, lưỡi, lợi, gây đau đớn khi nuốt, dẫn đến trẻ bỏ ăn hoặc tăng tiết nước bọt. Đồng thời, các nốt phỏng nước 2-10 mm mọc ở lòng bàn tay, lòng bàn chân, mông hoặc đầu gối, thường không đau và tự biến mất sau khoảng 7 ngày, để lại vết thâm. 

Đọc thêm tại bài viết:  Bệnh tay - chân - miệng ở trẻ em

 Cách chăm sóc trẻ mắc bệnh tay chân miệng tại nhà

Việc chăm sóc trẻ mắc bệnh tay chân miệng tại nhà đóng vai trò quan trọng trong quá trình hồi phục, với các trường hợp nhẹ. Trước tiên, cần đảm bảo trẻ được cung cấp đủ nước để tránh mất nước do sốt, tiêu chảy hoặc đau miệng khiến trẻ ngại uống. Cha mẹ có thể khuyến khích trẻ uống nước mát, nước ép trái cây giàu vitamin, đồng thời tham khảo ý kiến bác sĩ về việc sử dụng paracetamol để hạ sốt và giảm đau.

Ngoài ra, vệ sinh cá nhân cho trẻ là yếu tố không thể bỏ qua. Hãy cho trẻ súc miệng bằng nước muối sinh lý, tắm rửa nhẹ nhàng hàng ngày và bôi dung dịch sát khuẩn lên các tổn thương da để ngăn ngừa nhiễm trùng. Thức ăn nên được chế biến mềm, lỏng, dễ nuốt, tránh các món cay, nóng hoặc có tính axit gây kích ứng vết loét.

Quan trọng hơn, cha mẹ cần theo dõi sát sao tình trạng của trẻ, đưa trẻ đến bệnh viện ngay nếu xuất hiện các dấu hiệu như sốt cao không hạ, co giật, thở nhanh hoặc lờ đờ.

 Biện pháp phòng ngừa tay chân miệng hiệu quả

Hiện nay, bệnh tay chân miệng chưa có vắc-xin phòng ngừa, do đó việc chủ động thực hiện các biện pháp vệ sinh là cách tốt nhất để bảo vệ trẻ. Trước hết, cần rèn cho trẻ thói quen rửa tay bằng xà phòng trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh hoặc chơi đùa. Cha mẹ cũng nên rửa tay kỹ sau khi chăm sóc trẻ, đặc biệt khi thay tã hoặc tiếp xúc với các chất tiết của trẻ bệnh.

Vệ sinh môi trường sống và đồ dùng của trẻ cũng rất cần thiết. Đồ chơi, tay nắm cửa, bàn ghế nên được lau chùi thường xuyên bằng xà phòng hoặc dung dịch khử khuẩn như Cloramin B. Quần áo, tã lót của trẻ mắc bệnh cần giặt riêng, ngâm nước sôi hoặc dung dịch sát khuẩn trước khi sử dụng lại. Ngoài ra, cách ly trẻ bệnh với trẻ lành, hạn chế tiếp xúc gần như ôm, hôn hoặc dùng chung vật dụng cá nhân, sẽ giúp giảm nguy cơ lây lan trong gia đình và cộng đồng.

Những lưu ý quan trọng khi chăm sóc và phòng ngừa

Khi chăm sóc trẻ mắc bệnh, cha mẹ cần tránh một số sai lầm phổ biến. Chẳng hạn, việc kiêng tắm hoặc giữ trẻ quá kín có thể làm tăng nguy cơ nhiễm khuẩn do mồ hôi và dịch từ nốt phỏng nước. Thay vào đó, trẻ cần được mặc quần áo thoáng mát và vệ sinh cơ thể sạch sẽ. Đồng thời, không ép trẻ ăn khi trẻ đau miệng, vì điều này có thể gây ám ảnh tâm lý, khiến tình trạng biếng ăn kéo dài.

Trong bối cảnh dịch bệnh, việc giáo dục trẻ và gia đình về vệ sinh cá nhân là yếu tố then chốt. Hãy dạy trẻ che miệng khi ho, hắt hơi và vứt rác đúng nơi quy định. Nếu trẻ đi học, cần thông báo cho giáo viên khi trẻ mắc bệnh để cách ly kịp thời, tránh lây nhiễm trong môi trường tập thể như nhà trẻ, trường học.

Đọc thêm tại bài viết:   Dấu hiệu nhận biết sớm trẻ mắc bệnh tay chân miệng

Lời khuyên của chuyên gia

Bệnh tay chân miệng ở trẻ em tuy phổ biến và thường lành tính, nhưng không thể xem nhẹ do nguy cơ biến chứng nghiêm trọng nếu không được chăm sóc và phòng ngừa đúng cách.

Việc nhận biết sớm triệu chứng, áp dụng các biện pháp chăm sóc tại nhà như cung cấp đủ nước, vệ sinh sạch sẽ, cùng với các phương pháp phòng ngừa tay chân miệng như rửa tay thường xuyên và cách ly trẻ bệnh, sẽ giúp bảo vệ sức khỏe trẻ một cách toàn diện. Cha mẹ cần luôn cảnh giác, theo dõi sát sao tình trạng của trẻ để kịp thời xử lý khi có dấu hiệu bất thường, từ đó giảm thiểu rủi ro và đảm bảo trẻ hồi phục nhanh chóng.

Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Theo Tổng hợp
Bình luận
Tin mới
  • 21/08/2025

    Chăm sóc và phòng ngừa bệnh tay chân miệng ở trẻ em

    Bệnh tay chân miệng là một trong những căn bệnh truyền nhiễm phổ biến ở trẻ em. Với tốc độ lây lan nhanh chóng qua đường tiêu hóa và tiếp xúc trực tiếp, bệnh không chỉ gây khó chịu cho trẻ mà còn tiềm ẩn nguy cơ biến chứng nguy hiểm nếu không được xử lý kịp thời.

  • 20/08/2025

    Thực hư tin đồn acid folic gây độc và dẫn đến ung thư

    Gần đây, trên mạng xã hội lan truyền thông tin cho rằng dùng quá nhiều thực phẩm bổ sung và thực phẩm tăng cường acid folic có thể gây độc, thậm chí dẫn đến ung thư. Thực hư thông tin này ra sao?

  • 20/08/2025

    Dị ứng có thể gây chảy máu mũi không?

    Người lớn và trẻ em bị dị ứng đường hô hấp, chẳng hạn như viêm mũi dị ứng (viêm đường mũi sau khi tiếp xúc với chất gây dị ứng), có nguy cơ cao bị chảy máu cam.

  • 19/08/2025

    Cách làm mờ và loại bỏ đốm đồi mồi một cách tự nhiên

    Đốm đồi mồi là những vết sẫm màu, phẳng do tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, thường xuất hiện trên mặt, tay và các vùng da hở khác. Hãy trao đổi với bác sĩ chuyên khoa da liễu trước khi sử dụng các biện pháp khắc phục tự nhiên.

  • 18/08/2025

    Sức khỏe tinh thần người cao tuổi tại Việt Nam: thực trạng, thách thức và giải pháp hướng tới một xã hội già hóa khỏe mạnh

    Sức khỏe tinh thần không chỉ đơn thuần là không mắc phải các bệnh tâm thần, mà còn là một trạng thái hạnh phúc, nơi mỗi cá nhân có thể nhận ra khả năng của mình, đối phó với những căng thẳng bình thường của cuộc sống, làm việc hiệu quả và đóng góp cho cộng đồng.

  • 18/08/2025

    Tiêu chảy mùa mưa lũ: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng tránh

    Mỗi khi mùa mưa lũ đến, không chỉ cảnh quan thiên nhiên bị ảnh hưởng mà sức khỏe con người cũng đối mặt với nhiều nguy cơ, trong đó tiêu chảy là một trong những mối đe dọa phổ biến nhất. Nước lũ tràn ngập mang theo vô số vi sinh vật gây hại, làm ô nhiễm nguồn nước và thực phẩm, tạo điều kiện cho các mầm bệnh phát triển mạnh mẽ.

  • 17/08/2025

    8 nguyên nhân gây ra tình trạng răng khấp khểnh

    Răng khấp khểnh là tình trạng phổ biến và ảnh hưởng đến trẻ em, thanh thiếu niên và người lớn. Nguyên nhân bao gồm di truyền, răng mọc chen chúc, vấn đề về hàm, mất răng, chấn thương mặt và thói quen vệ sinh răng miệng không đúng cách.

  • 16/08/2025

    Tác động của mạng xã hội đến sức khỏe tinh thần giới trẻ

    Trong bối cảnh công nghệ phát triển mạnh mẽ, mạng xã hội đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày, đặc biệt là đối với giới trẻ. Các nền tảng như Facebook, Instagram, TikTok, Thread không chỉ là công cụ giao tiếp, chia sẻ thông tin mà còn là nơi giải trí phổ biến. Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích rõ ràng, việc sử dụng mạng xã hội một cách mất kiểm soát đang đặt ra nhiều thách thức nghiêm trọng đối với sức khỏe tinh thần của thế hệ trẻ trên toàn cầu.

Xem thêm