Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Cách phát hiện người bị đột quỵ qua nụ cười

Đột quỵ là tình trạng nguy hiểm, đe dọa tính mạng. Việc được phát hiện và điều trị kịp thời có ý nghĩa sống còn với bệnh nhân.

Tổ chức Y tế Thế giới thống kê đột quỵ là nguyên nhân gây tử vong đứng hàng thứ 3 sau bệnh lý tim mạch và ung thư. Việt Nam mỗi năm có thêm 200.000 người mắc, 104.000 ca tử vong vì nguyên nhân này.

Các cơn đột quỵ thường đến bất ngờ, dễ gây tử vong nếu nạn nhân không được cấp cứu kịp thời. Năm 2003, các nhà khoa học tại Mỹ đã phát hiện bài kiểm tra chỉ kéo dài một phút, giúp chẩn đoán nhanh người bị đột quỵ. Bài kiểm tra này đơn giản đến mức một đứa trẻ cũng có thể sử dụng.

Bài kiểm tra theo nguyên tắc F.A.S.T

Theo tiến sĩ Jane Brice, Đại học North Carolina-Chapel Hill School of Medicine, bài kiểm tra này dựa trên thang điểm do các nhà nghiên cứu của Đại học Cincinnati phát triển.

Bài kiểm tra gồm 3 phần, có thể chẩn đoán hầu hết trường hợp bị đột quỵ. Tiến sĩ Brice và các đồng nghiệp đã đo độ chính xác của bài kiểm tra này trên 100 người khỏe mạnh và người sống sót sau đột quỵ.

Kết quả cho thấy nó chính xác đến 97%. Ngoài ra, bài kiểm tra giúp phát hiện tới 96% người bị đột quỵ nhờ bất thường ở giọng nói, 97% với những người gặp vấn đề về cánh tay, 72% khi tìm ra điểm yếu trên khuôn mặt.

Sau đó, nó được đưa vào tài liệu chính thức của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ cũng như hướng dẫn y tế tại nhiều quốc gia, tổ chức khác trên thế giới. Khi đó, chúng được bổ sung thêm một số yếu tố và trở thành nguyên tắc F.A.S.T để phát hiện sớm người bị đột quỵ.

Bài kiểm tra F.A.S.T được thực hiện như sau:

Face (Khuôn mặt): Đột quỵ sẽ gây tê liệt, yếu một số dây thần kinh, nhất là trên khuôn mặt. Khi cơn đột quỵ xảy đến, dây thần kinh III, VI, VII của nạn nhân có thể bị thương tổn dẫn đến dấu lác mắt hay sụp mí. Do đó, khi nghi ngờ ai đó bị đột quỵ, bạn nên yêu cầu họ mỉm cười để xem có bị xệ, lệch mặt không.

Miệng của người bị đột quỵ thường lệch sang một bên, nếp nhăn mũi - má mờ, mắt sụp. Một số bệnh nhân bị liệt cơ mặt, không thể cười hoặc cử động miệng bình thường.

Cánh tay (Arm): Yêu cầu người đó giơ cả hai cánh tay lên cao và kiểm tra họ có thể thực hiện dễ dàng không hay gặp khó khăn. Người bị đột quỵ thường không thể nhấc cả hai tay lên do yếu, liệt cơ tay.

Lời nói (Speech): Biểu hiện thứ 3 của người bị đột quỵ đó là rối loạn ngôn ngữ, nói khó, nói lắp. Vì vậy, chúng ta có thể kiểm tra tình trạng đột quỵ bằng cách yêu cầu họ lặp lại một cụm từ, câu ngắn, đơn giản.

Thời điểm (Time): Đây là từ khóa không nhằm để kiểm tra nhưng nó nhắc nhở chúng ta về nguyên tắc tối khẩn khi cấp cứu người bị đột quỵ. Bởi đột quỵ là tình trạng "nghìn cân treo sợi tóc", bệnh nhân cần được cấp cứu, điều trị càng sớm càng tốt để tránh các hậu quả đáng tiếc. Do đó, khi gặp những triệu chứng trên, người nhà cần gọi cấp cứu ngay và ghi nhớ thời điểm phát bệnh để thông báo với nhân viên y tế.

Ngoài ra, một số người gặp tình trạng điển hình như đột ngột rối loạn thị giác ở một hay hai bên; khó đi, đứng, choáng váng, mất thăng bằng, mất khả năng phối hợp động tác; đau đầu không rõ nguyên nhân… Biểu hiện bệnh trong một số trường hợp diễn ra âm thầm, khó phát hiện. Nhiều trường hợp gặp tình trạng rối loạn ý thức.

Làm gì khi thấy người bị đột quỵ?

Đột quỵ là bệnh lý cấp tính, có thể xảy ra bất kỳ lúc nào, thường không có dấu hiệu báo trước. Khi thấy người bị đột quỵ, việc đầu tiên chúng ta cần làm đó là nhanh chóng đưa nạn nhân tới các cơ sở y tế. Sau 3-6 giờ bị đột quỵ, bệnh nhân nếu không được sơ cứu kịp thời sẽ có nguy cơ tử vong cao.

Trong thời gian chờ xe cấp cứu, người nhà nên sơ cứu cho nạn nhân. Nếu bệnh nhân có ý thức, chúng ta cần đặt họ nằm gối cao 30-45 độ và cố gắng không di chuyển họ. Người nhà nên nới lỏng quần áo, bỏ khăn quàng cổ (nếu có); nếu người bệnh bị lạnh, hãy dùng chăn hoặc áo khoác để giữ ấm.

Bệnh nhân cần được kiểm tra đường thở, nếu có dị vật hay chất nôn trong miệng, bạn hãy đặt họ nằm nghiêng để tránh sặc. Bạn không nên cho người bệnh ăn bất kỳ thức ăn, chất lỏng, đặc biệt, không nên sử dụng thuốc ngậm hạ huyết áp.

Nếu bệnh nhân bất tỉnh, người nhà cần đặt họ nằm nghiêng, cánh tay để trước ngực, một chân thẳng, gập đầu gối chân còn lại. Sau đó, chúng ta nâng cằm của người đó và hơi nghiêng đầu về phía sau; nhìn xem ngực họ có cử động không; lắng nghe nhịp thở. Nếu bệnh nhân không có dấu hiệu thở, họ cần hô hấp nhân tạo (hồi sức tim phổi).

Để giảm thiểu nguy cơ đột quỵ, các chuyên gia khuyên chúng ta nên có chế độ ăn lành mạnh, khoa học; tập luyện thể thao thường xuyên; kiêng chất kích thích. Đột quỵ là bệnh có khả năng tái phát cao. Do đó, mỗi người cần chú ý những thay đổi của sức khỏe, thường xuyên kiểm tra cơ thể theo nguyên tắc F.A.S.T nhằm phát hiện bệnh kịp thời.

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: 7 cách giúp phòng tránh đột quỵ, ung thư bạn nên biết.

Thiên Nhan - Theo ZingNews
Bình luận
Tin mới
  • 15/07/2025

    Các hoạt động thể thao dưới nước phù hợp cho người cao tuổi trong mùa hè

    Mùa hè với những ngày nắng nóng kéo dài không chỉ là thời điểm để thư giãn mà còn là cơ hội tuyệt vời để người cao tuổi tham gia các hoạt động thể thao dưới nước. Đây là hình thức vận động nhẹ nhàng, ít gây áp lực lên cơ thể, đồng thời mang lại nhiều lợi ích sức khỏe vượt trội.

  • 14/07/2025

    Bài tập tốt nhất cho chứng đau thắt lưng

    Đau thắt lưng là một trải nghiệm phổ biến đối với nhiều người. Nó thường có thể dẫn đến đau, ngứa ran hoặc tê ở phần thân dưới. Có nhiều nguyên nhân gây đau thắt lưng, phổ biến nhất bao gồm căng cơ, tư thế xấu và tuổi tác.

  • 13/07/2025

    Lựa chọn trang phục và phụ kiện chống nắng hiệu quả cho thanh thiếu niên

    Mùa hè đến mang theo cái nắng gay gắt, đặc biệt tại Việt Nam – nơi khí hậu nhiệt đới khiến bức xạ tia cực tím (UV) đạt mức cao trong nhiều tháng. Đối với thanh thiếu niên lứa tuổi năng động, thường xuyên tham gia các hoạt động ngoài trời như thể thao, dã ngoại hay đi học việc bảo vệ làn da và sức khỏe trước tia UV là vô cùng cần thiết.

  • 12/07/2025

    Chất tạo ngọt nhân tạo làm thúc đẩy cơn đói, khiến bạn ăn nhiều hơn

    Một nghiên cứu mới đã tìm hiểu cách thức sucralose, một chất tạo ngọt không calo, ảnh hưởng đến các tín hiệu não bộ liên quan đến cảm giác đói.

  • 11/07/2025

    Những dấu hiệu của tình yêu thái quá và cách xử lý

    Việc ai đó thể hiện tình cảm với bạn có thể khiến bạn cảm thấy vui vẻ và phấn khích khi bạn đang trong giai đoạn đầu của một mối quan hệ mới. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải phân biệt sự mới lạ của một mối quan hệ mới với các hành vi thái quá.

  • 10/07/2025

    Vận động cùng con - giải pháp gắn kết tình cảm gia đình

    Trong cuộc sống hiện đại, khi thời gian dành cho gia đình ngày càng bị thu hẹp bởi công việc và các thiết bị điện tử, việc tìm kiếm một hoạt động vừa tốt cho sức khỏe vừa giúp gắn kết tình cảm cha con trở nên cần thiết hơn bao giờ hết.

  • 10/07/2025

    Cách phòng tránh và xử trí khi trẻ bị cháy nắng

    Những ngày hè đầy nắng là thời điểm lý tưởng để đưa trẻ ra ngoài chơi, đi biển, cắm trại, picnic,... Tuy nhiên, dành quá nhiều thời gian dưới ánh nắng mặt trời có thể khiến trẻ dễ bị cháy nắng. Cháy nắng nặng không chỉ gây khó chịu mà còn có thể làm tăng nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe về da cho trẻ. Cùng đọc bài viết sau đây để biết cách phòng tránh và xử trí khi trẻ bị cháy nắng.

  • 09/07/2025

    Đau đầu do thời tiết nóng bức: Nguy cơ tiềm ẩn và giải pháp phòng ngừa hiệu quả

    Mùa hè mang theo những ngày nắng kéo dài, không khí oi bức và nền nhiệt độ cao, tạo nên nhiều thách thức đối với sức khỏe con người. Một trong những ảnh hưởng phổ biến nhưng ít được chú ý là tình trạng đau đầu do nóng.

Xem thêm