Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Bong (rách) võng mạc: nguyên nhân, triệu chứng và nguy cơ mắc phải

Bong võng mạc là một tình huống khẩn cấp, trong đó một lớp mô mỏng được gọi là võng mạc nằm ở phía sau của mắt bị tách khỏi vị trí bình thường của nó. Bệnh có thể gây nguy hiểm đến thị lực và nếu không được điều trị kịp thời, nguy cơ mất thị lực vĩnh viễn có thể gặp phải.

Bong (rách) võng mạc là gì?

Võng mạc là lớp mô thần kinh mỏng ở phía trong cùng của mắt. Khi ánh sáng đi vào trong mắt, nó xuyên qua giác mạc và thủy tinh thể và được hội tụ trên võng mạc, sau đó được chuyển thành các tín hiệu thần kinh và gửi thông tin ngược về não thông qua những dây thần kinh thị giác. 

Bệnh võng mạc là tên gọi chung của một số các chứng bệnh về mắt do gặp phải rối loạn trong võng mạc gây ra. Đây là nguyên nhân đứng hàng thứ hai sau đục thủy tinh thể trong số các loại bệnh lý có thể dẫn tới mù lòa, trong đó thường gặp nhất là bong võng mạc và bệnh võng mạc tiểu đường.

Bong (rách) võng mạc là tình trạng lớp mô võng mạc bị bong ra khỏi vị trí bình thường bên trong mắt. Tình trạng này tạo ra một khoảng ngăn cách các tế bào võng mạc khỏi lớp mạch máu cung cấp oxy và chất dinh dưỡng nuôi dưỡng võng mạc. Nếu không được điều trị kịp thời, nguy cơ mất thị lực vĩnh viễn ở mắt bị ảnh hưởng sẽ tăng cao theo thời gian.

Các dấu hiệu cảnh báo về bong võng mạc bao gồm một hoặc tất cả những triệu chứng sau:

  • Sự xuất hiện đột ngột của hình ảnh bóng nước và cảm giác nhấp nháy ánh sáng trong mắt
  • Giảm thị lực

Nếu có bất kỳ dấu hiệu nào, hãy đến cơ sở y tế ngay lập tức để có biện pháp xử trí kịp thời, tránh việc không cứu thị lực của mắt.

Các triệu chứng của bong võng mạc

Bản thân tình trạng bong võng mạc không gây cảm giác đau, nhưng các dấu hiệu cảnh báo hầu như luôn xuất hiện trước khi tình trạng này xảy ra hoặc đã tiến triển từ trước, chẳng hạn như:

  • Sự xuất hiện đột ngột của nhiều vật thể nổi trong tầm nhìn của mắt - những đốm nhỏ dường như lướt qua tầm mắt và khiến chúng ta nhận ra
  • Hiện tượng chớp sáng ở một hoặc cả hai mắt (photopsia)
  • Nhìn mờ
  • Giảm dần thị lực bên (thị lực ngoại vi)
  • Hiện tượng bóng như có bức màn che phủ tầm nhìn

Bong võng mạc là một trường hợp cấp cứu y tế khẩn cấp có thể mất thị lực vĩnh viễn. Do vậy, cần tiến hành xử trí ngay lập tức, bằng cách đến cơ sở y tế càng nhanh càng tốt.

Nguyên nhân nào gây bong võng mạc?

Có ba loại bong võng mạc khác nhau:

  • Rhegmatoological. Đây là nhóm bong võng mạc phổ biến nhất. Bong võng mạc là do xuất hiện một lỗ hoặc vết rách trên võng mạc khiến dịch chất lỏng chảy qua và đọng lại bên dưới võng mạc, kéo võng mạc ra khỏi các mô gắn liền bên dưới. Các khu vực võng mạc bị bong ra sẽ bị gián đoạn đường máu nuôi dưỡng và ngừng hoạt động, khiến thị lực suy giảm.

Nguyên nhân phổ biến nhất gây ra hiện tượng này là do lão hóa. Khi già đi, thủy tinh thể có thể gặp phải các thay đổi về tính chất của nó, từ độ đặc của dịch thủy tinh gây co lại hoặc trở nên lỏng hơn. Thông thường, thủy tinh thể có thể tách khỏi bề mặt của võng mạc mà không có bất kỳ biến chứng nào – và đây là một tình trạng phổ biến ở người cao tuổi được gọi là tách thủy tinh thể sau (PVD).

Khi thủy tinh thể tách ra hoặc bong ra khỏi võng mạc, nó có thể kéo võng mạc với lực vừa đủ để tạo ra vết rách. Nếu không được điều trị, dịch lỏng có thể đi qua vết rách vào khoảng trống phía sau võng mạc, làm cho võng mạc bị bong ra.

  • Tractional. Loại bong này có thể xảy ra khi mô sẹo phát triển trên bề mặt võng mạc. Loại hình này thường được thấy ở những người bị bệnh tiểu đường nhưng kiểm soát kém/hoặc các bệnh lý khác.
  • Exudative. Trong loại bong võng mạc này, dịch lỏng tích tụ bên dưới võng mạc, nhưng không có lỗ hoặc vết rách trên võng mạc. Bong tróc da có thể do thoái hóa điểm vàng do tuổi tác, chấn thương mắt, khối u hoặc rối loạn viêm.
Các yếu tố nguy cơ gây bong võng mạc

Các yếu tố sau đây làm tăng nguy cơ bong võng mạc:

  • Lão hóa - bong võng mạc phổ biến hơn ở những người trên 50 tuổi
  • Tiền sử bong võng mạc trước đó ở một bên mắt
  • Tiền sử gia đình bị bong võng mạc
  • Cận thị nặng (bệnh cận thị)
  • Tiền sử phẫu thuật mắt, chẳng hạn như loại bỏ đục thủy tinh thể
  • Tiền sử chấn thương mắt nghiêm trọng
  • Tiền sử các bệnh hoặc rối loạn về mắt khác, bao gồm các bệnh võng mạc, viêm màng bồ đào hoặc mỏng võng mạc ngoại vi

Chẩn đoán bong võng mạc như thế nào?

Bác sĩ có thể sử dụng các xét nghiệm, dụng cụ để chẩn đoán bong võng mạc:

Kiểm tra võng mạc. Một dụng cụ có đèn sáng và thấu kính đặc biệt để kiểm tra vùng đáy mắt, bao gồm cả võng mạc. Loại thiết bị này cung cấp cái nhìn chi tiết cao về toàn bộ mắt, cho phép bác sĩ nhìn thấy bất kỳ lỗ, vết rách hoặc bong võng mạc nào xuất hiện.

Hình ảnh siêu âm. Bác sĩ có thể sử dụng siêu âm này nếu bị chảy máu trong mắt, khiến khó nhìn thấy hình ảnh võng mạc.

Bác sĩ cũng có thể sẽ kiểm tra cả hai mắt ngay cả khi triệu chứng chỉ xuất hiện ở một mắt. Tái khám có thể thực hiện nhiều lần nếu lần đầu không xác định được vết rách, nhằm xác định mắt có gặp tình trạng chảy nước mắt chậm do cùng một thể thủy tinh bị tách ra hay không. Ngoài ra, nếu gặp phải các triệu chứng mới, điều quan trọng là phải đến cơ sở y tế ngay lập tức.

Đọc tiếp phần 2 tại vienyhocungdung.vn

Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: 5 loại thực phẩm tốt cho mắt

Bình luận
Tin mới
  • 18/08/2025

    Sức khỏe tinh thần người cao tuổi tại Việt Nam: thực trạng, thách thức và giải pháp hướng tới một xã hội già hóa khỏe mạnh

    Sức khỏe tinh thần không chỉ đơn thuần là không mắc phải các bệnh tâm thần, mà còn là một trạng thái hạnh phúc, nơi mỗi cá nhân có thể nhận ra khả năng của mình, đối phó với những căng thẳng bình thường của cuộc sống, làm việc hiệu quả và đóng góp cho cộng đồng.

  • 18/08/2025

    Tiêu chảy mùa mưa lũ: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng tránh

    Mỗi khi mùa mưa lũ đến, không chỉ cảnh quan thiên nhiên bị ảnh hưởng mà sức khỏe con người cũng đối mặt với nhiều nguy cơ, trong đó tiêu chảy là một trong những mối đe dọa phổ biến nhất. Nước lũ tràn ngập mang theo vô số vi sinh vật gây hại, làm ô nhiễm nguồn nước và thực phẩm, tạo điều kiện cho các mầm bệnh phát triển mạnh mẽ.

  • 17/08/2025

    8 nguyên nhân gây ra tình trạng răng khấp khểnh

    Răng khấp khểnh là tình trạng phổ biến và ảnh hưởng đến trẻ em, thanh thiếu niên và người lớn. Nguyên nhân bao gồm di truyền, răng mọc chen chúc, vấn đề về hàm, mất răng, chấn thương mặt và thói quen vệ sinh răng miệng không đúng cách.

  • 16/08/2025

    Tác động của mạng xã hội đến sức khỏe tinh thần giới trẻ

    Trong bối cảnh công nghệ phát triển mạnh mẽ, mạng xã hội đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày, đặc biệt là đối với giới trẻ. Các nền tảng như Facebook, Instagram, TikTok, Thread không chỉ là công cụ giao tiếp, chia sẻ thông tin mà còn là nơi giải trí phổ biến. Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích rõ ràng, việc sử dụng mạng xã hội một cách mất kiểm soát đang đặt ra nhiều thách thức nghiêm trọng đối với sức khỏe tinh thần của thế hệ trẻ trên toàn cầu.

  • 16/08/2025

    Tầm quan trọng của việc tiêm chủng cho trẻ em và người lớn

    Việc tiêm chủng từ lâu đã được coi là một trong những thành tựu y học nổi bật, mang lại sự bảo vệ thiết yếu cho cả trẻ em và người lớn trước các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.

  • 15/08/2025

    Ăn bao nhiêu rau quả mỗi ngày là đủ?

    Rau xanh và trái cây tươi là nhóm thực phẩm thiếu yếu trong chế độ ăn hằng ngày nhưng nhiều người còn băn khoăn chưa biết lượng rau quả nên ăn mỗi ngày bao nhiêu là đủ?

  • 15/08/2025

    Người cao tuổi vẫn có thể bị suy dinh dưỡng?

    Người cao tuổi thường cần ít năng lượng hơn so với khi còn trẻ, nhưng nhu cầu về các chất dinh dưỡng thiết yếu (vitamin, khoáng chất, protein, chất béo lành mạnh, carbohydrate phức hợp) vẫn tương đương hoặc thậm chí cao hơn.

  • 15/08/2025

    Báo cáo trường hợp: Sốc nhiễm trùng kèm viêm da, cân cơ hoại tử do nhiễm Vibrio vulnificus qua vết thương ở da

    Vibrio vulnificus là một loại trực khuẩn gram âm, di động, ưa mặn được tìm thấy ở khắp mọi nơi, chủ yếu ở vùng nước mặn và nước lợ ven biển. V. Vulnificus gây ra 1 trong 3 hội chứng riêng biệt: viêm dạ dày-ruột, nhiễm trùng huyết tiên phát và nhiễm trùng vết thương với tỉ lệ tử vong cao. Bệnh thường xẩy ra ở những người mắc bệnh gan mãn tính, suy giảm miễn dịch, hoặc các bệnh gây thừa sắt trong cơ thể. Khi nghi ngờ nhiễm V. Vulnificus dựa trên tiền sử, dịch tễ, diễn biến lâm sàng, vi khuẩn học, kháng sinh thích hợp cần dùng càng sớm càng tốt và can thiệp ngoại khoa khi có chỉ định.

Xem thêm