Nguyên nhân biến thiên huyết áp
Huyết áp của cơ thể chịu sự chi phối của nhiều yếu tố: thần kinh, thể dịch, sức co bóp của tim, sự co giãn của mạch máu. Chỉ cần có yếu tố gì đó, ví dụ như công việc, thời tiết, môi trường, tính cách, cảm xúc… khiến một trong các yếu tố này thay đổi thì huyết áp biến đổi theo.
Các kiểu biến thiên huyết áp sinh lý
Biến thiên huyết áp trong ngày: tùy vào công việc đang làm mà huyết áp sẽ tăng hay giảm. Những nghiên cứu cho biết trung bình thì cặp huyết áp tâm thu/ tâm trương khi ngủ giảm 10/ 7,6mmHg, khi hoạt động như xem tivi thì tăng 0,3/ 1,1mmHg, khi nói tăng 6,7/ 6,7mmHg, khi ăn tăng 8,8/ 9,6mmHg, còn khi đi lại tăng nhiều hơn nữa, 14/ 9,2mmHg. Nói chung, khi ngủ thì huyết áp giảm khoảng 10 - 20% so với mức huyết áp ban ngày, gọi là trũng huyết áp về đêm.
Biến thiên huyết áp trong tuần: nhiều khảo sát cho thấy huyết áp thấp nhất vào cuối tuần và số đo cao nhất vào thứ hai, do khởi đầu tuần với nhiều công việc ứ đọng.
Biến thiên huyết áp trong tháng: có tổng kết nêu lên huyết áp cao nhất vào tháng giêng, phải chăng vì những lo toan cho một năm mới, và thấp nhất vào tháng 7- 8, với những ổn định giữa năm.
Biến thiên huyết áp trong năm: ở các nước khí hậu lạnh, người ta nhận ra huyết áp cao nhất vào mùa đông giá lạnh( 1- 60C) và thấp nhất vào mùa hè(25 - 320C).
Ngoài ra, còn có biến thiên huyết áp qua từng phút, từng giờ hoặc xa hơn là qua từng năm, ứng với những thay đổi cơ thể do tuổi tác.
Các kiểu biến thiên huyết áp bệnh lý, đe dọa biến chứng mạch não, mạch vành tim
Tăng huyết áp ẩn giấu: huyết áp đo ở phòng khám thì bình thường nhưng đo ở nhà lại cao.
Tăng huyết áp áo choàng trắng: ngược với tình huống trên, huyết áp ở nhà bình thường nhưng đo ở phòng khám thì cao, có thể do quãng đường từ nhà đến phòng khám, thời gian và thủ tục chờ khám, phản ứng cảm xúc với nhân viên y tế… nên tăng huyết áp áo choàng trắng thường gặp hơn. Hầu hết bệnh nhân đều tự hỏi và tự lý giải đúng như vậy về sự khác biệt huyết áp này.
Thay đổi trũng huyết áp về đêm: khi ngủ, huyết áp giảm hơn 20% so với ban ngày(gọi là quá trũng) hoặc tăng cao hơn ban ngày(gọi là đảo trũng).
Tăng vọt huyết áp buổi sáng: chưa có sự thống nhất giữa các tác giả khi mốc thời gian đo huyết áp là 30 phút trước khi thức cho đến 1, 2, 3 hoặc 4 giờ sau khi thức, cũng như mức huyết áp bao nhiêu để gọi là tăng vọt. Theo tác giả Kario, trong vòng 1 giờ sau khi thức, sau khi tiểu, chưa ăn sáng, huyết áp cao hơn lúc ngủ > 55mmHg gọi là tăng vọt huyết áp buổi sáng.
Cách xác định biến thiên huyết áp
Đo huyết áp ở nhà: dùng máy đo huyết áp điện tử loại gắn ở cánh tay, nên đo 2 lượt trong khoảng 6 - 9 giờ sáng và 6 - 9 giờ tối; mỗi lượt 2 lần, mỗi lần cách nhau 2 - 3 phút. Nếu biến thiên 5 - 10 - 20mmHg thì không đáng lo, nếu mức biến thiên này tăng dần qua 1 tuần thì gặp bác sĩ.
Đo huyết áp 24 giờ: tùy trường hợp cụ thể mà bác sĩ sẽ cho bệnh nhân đeo máy Holter được lập trình đo huyết áp mỗi 15 - 30 phút vào ban ngày, và giãn ra 30 - 60 phút vào ban đêm, kể cả lúc thức hay ngủ. Tổng cộng đo khoảng 50 - 100 lần trong suốt 24 giờ. Người mang máy vẫn sinh hoạt như bình thường.
Biến thiên huyết áp trong ngày càng nhiều thì khả năng bị nhồi máu cơ tim, đột qụy não càng cao
Hậu quả của biến thiên huyết áp
Đã có nhiều công bố là người có biến thiên huyết áp bệnh lý (tăng huyết áp ẩn giấu, tăng huyết áp áo choàng trắng, thay đổi trũng huyết áp đêm, tăng vọt huyết áp buổi sáng…) và các bệnh nhân đang điều trị tăng huyết áp mà có mức biến thiên huyết áp qua các lần khám, hoặc biến thiên huyết áp trong ngày càng nhiều thì khả năng bị nhồi máu cơ tim, đột quỵ não càng cao. Vẫn chưa có con số cụ thể để định mức biến thiên huyết áp bao nhiêu là nhiều hay ít. Nhưng có một điều đáng lưu tâm: nếu như trước kia người bệnh tăng huyết áp chỉ quan tâm đến số đo huyết áp của mình trong khoảng bình thường chưa (tức là huyết áp đo tại nhà trong khoảng 90/60mmHg đến dưới 135/85mmHg, đối với người trưởng thành), nay cần đánh giá thêm tình trạng biến thiên huyết áp nữa.
Giải quyết biến thiên huyết áp
Biến thiên huyết áp là mối quan tâm lớn khi điều trị người bệnh tăng huyết áp. Cần tránh những biến động tâm lý, cảm xúc, môi trường, công việc, hoạt động. Thận trọng khi dùng những thuốc hay chất có thể làm huyết áp tăng hay giảm. Ngày nay, có nhiều loại thuốc giúp huyết áp ổn định trong ngày, sẽ được bác sĩ chọn lựa tùy từng người khác nhau.
Như vậy, những thay đổi số đo huyết áp có thể là hiện tượng bình thường, nhưng cũng có thể là nguy cơ biến cố tim mạch cho người bị bệnh tăng huyết áp hay không, do tùy kiểu biến thiên huyết áp ra sao, điều này cần được đánh giá đúng bởi thầy thuốc chuyên khoa.
Chạy bộ là một bài tập thể dục đã được chứng minh là có thể cải thiện sức bền và giảm mỡ cơ thể một cách an toàn. Tuy nhiên, việc chạy bộ mỗi ngày có mang lại hiệu quả giảm cân như mong muốn?
Tê ở ngón chân là một trong triệu chứng dai dẳng khó xác định. Nó có thể là triệu chứng của một căn bệnh nghiêm trọng ví dụ như bệnh tiểu đường hoặc có thể chỉ là do bạn đi giày không phù hợp.
Sự thay đổi hormone, quá trình trao đổi chất chậm lại là nguyên nhân khiến mỡ dễ tích tụ quanh vùng eo, đặc biệt là với chị em sau tuổi 45. Để giảm mỡ bụng 'cứng đầu' này có thể chỉ cần thực hiện một số thói quen đơn giản.
Bệnh tim mạch là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu, đặc biệt ở người cao tuổi. Mỗi năm, có khoảng 5 triệu người mắc suy tim trên thế giới và gần 50% trong số đó tử vong sau 5 năm. Tại Việt Nam, bệnh tim mạch chiếm 60% các ca bệnh nội khoa.
Bữa sáng giàu protein từ trứng không chỉ giúp no lâu mà còn hỗ trợ đốt mỡ hiệu quả hơn so với các bữa sáng nhiều tinh bột. Vậy ăn trứng vào buổi sáng có thật sự giúp bạn đạt mục tiêu giảm cân nhanh hơn?
Thuốc lá từ lâu đã trở thành một vấn đề sức khỏe cộng đồng đáng báo động trên toàn cầu. Với hàng triệu người sử dụng mỗi ngày, tác hại của thuốc lá không chỉ ảnh hưởng đến người hút mà còn gây tổn hại nghiêm trọng cho những người xung quanh thông qua khói thuốc thụ động.
Khi ăn khoai lang, nhiều người thường có thói quen bỏ vỏ. Tuy nhiên, ít ai biết rằng phần vỏ này lại chứa dinh dưỡng mang lại một số lợi ích sức khỏe đáng ngạc nhiên.
Đau lưng đang trở thành một vấn đề sức khỏe phổ biến, đặc biệt đối với những người làm việc trong môi trường văn phòng. Tính chất công việc yêu cầu ngồi lâu, ít vận động và thường xuyên làm việc trước máy tính tạo ra áp lực lớn lên cột sống, dẫn đến các cơn đau lưng dai dẳng.