Nếu tuổi dậy thì bắt đầu sớm hơn, sẽ được coi là trẻ bị dậy thì sớm, tức là nếu bé gái dậy thì trước 8 tuổi và bé trai dậy thì trước 9 tuổi. Dậy thì sớm là một trường hợp hiếm gặp nhưng sẽ cần phải được điều trị.
Tuổi dậy thì đang diễn ra sớm hơn?
Tiêu chuẩn về tuổi dậy thì đang hạ thấp dần đối với cả trẻ trai và trẻ gái. Nghiên cứu năm 2020 phân tích 30 nghiên cứu về sự phát triển mô vú ở trẻ gái và sự xuất hiện kinh nguyệt lần đầu ở trẻ gái được coi là dấu hiệu đầu tiên của tuổi dậy thì. Tuy nhiên một số nhà nghiên cứu lưu ý rằng chu kỳ kinh nguyệt đầu tiên có thể xuất hiện ở giai đoạn muộn của tuổi dậy thì và đây không phải là một chỉ số tốt để đánh giá sự bắt đầu của tuổi dậy thì. Ngoài ra, nghiên cứu này cũng dựa trên trí nhớ của người trưởng thành về giai đoạn dậy thì của họ, do vậy kết quả có thể kém chính xác. Do đó, các nhà nghiên cứu cho rằng, phát triển vú là chỉ số quan trọng nhất để báo hiệu tuổi dậy thì. Đây cũng là chỉ số được sử dụng trong lâm sàng để phân biệt giữa trẻ gái tiền dậy thì và chưa dậy thì. Đánh giá mức độ phát triển của vú cũng được sử dụng để phân biệt giữa tình trạng dậy thì sớm và dậy thì bình thường.
Các nhà nghiên cứu thấy rằng, độ tuổi phát triển chồi vú đang có xu hướng giảm dần với tốc độ giảm 3 tháng cho mỗi 10 năm trong giai đoạn từ 1977 đến 2013, gợi ý rằng tuổi dậy thì đang có xu hướng diễn ra sớm hơn so với những năm 1970.
Tác giả nghiên cứu này gợi ý rằng, các nguyên nhân dẫn đến việc tuổi dậy thì có thể đang diễn ra sớm hơn bao gồm:
Nghiên cứu năm 2019 xem xét chiều cao và sự phát triển của hơn 4000 trẻ trai tại Thụy Điểm từ 1947 đến 1996, sử dụng đỉnh tăng trưởng chiều cao (là khi chiều cao tăng vượt trội ở trẻ) là dấu hiệu cho tuổi dậy thì. Nghiên cứu này chỉ ra rằng, những trẻ trai sinh muộn hơn sau này sẽ có tuổi dậy thì bắt đầu sớm hơn. Cứ 10 năm trôi qua, trẻ trai sẽ trải qua đỉnh tăng trưởng sớm hơn 1.5 tháng, cũng tức là tuổi dậy thì sớm hơn 1.5 tháng cho mỗi 10 năm.
Dậy thì sớm là một tình trạng xảy ra khi trẻ bước vào tuổi dậy thì sớm hơn tiêu chuẩn thông thường (trẻ gái dậy thì trước 8 tuổi và trẻ trai dậy thì trước 9 tuổi). Trẻ bị dậy thì sớm phải đối mặt với nhiều vấn đề về sức khỏe. Xương của trẻ sẽ trưởng thành sớm hơn so với bạn bè cùng tuổi và khi tuổi dậy thì kết thúc, xương của trẻ cũng sẽ ngừng phát triển. Trong giai đoạn đầu của tuổi dậy thì, trẻ bị dậy thì sớm thường phát triển rất nhanh và cao hơn so với bạn bè đồng trang lứa. Nhưng sau đó trẻ sẽ ngừng phát triển sớm và sẽ không đạt được chiều cao toàn diện khi trưởng thành. Trẻ dậy thì sớm cũng sẽ phải trai quả nhiều vấn đề về cảm xúc và xã hội. Trẻ gái phát triển vú sớm và có kinh sớm hơn bạn bè có thể sẽ cảm thấy xấu hổ và bị bạn bè trêu chọc. Trẻ cũng có thể dễ bị kích động và nhạy cảm hơn. Trẻ tra dậy thì sớm có thể sẽ dễ nổi nóng. Trẻ cũng có thể sẽ có ham muốn tình dục sớm hơn bạn bè. Việc trẻ phải đối mặt với các vấn đề về tinh thần khi có các đáp ứng tình dục có thể sẽ là một khó khăn, thậm chí là mối lo ngại khi nhiều người cho rằng, hành vi đó là không phù hợp ở lứa tuổi của trẻ.
Điều trị dậy thì sớm trung ương không phải lúc nào cũng cần thiết nhưng sẽ luôn sẵn có khi trẻ bị dậy thì ở lứa tuổi quá sớm. Điều trị sẽ giúp giảm nồng độ hormone giới tính để làm chậm thậm chí là ngừng dậy thì. Hãy đưa trẻ đến gặp các bác sĩ nhi khoa nếu bạn nghi ngờ trẻ bị dậy thì sớm.
Nguyên nhân dậy thì sớm
Trong đa số các trường hợp, nguyên nhân gây dậy thì sớm chưa được biết rõ.
Dậy thì sớm có thể khởi phát tại một vùng trong não bộ gọi là vùng dưới đồi. Vùng này sẽ gửi tín hiệu đến tuyến yên để giải phóng hormone kích thích buồng trứng hoặc tinh hoàn sản xuất ra hormone giới tính. Ở trẻ dậy thì sớm, não bộ sẽ gửi tín hiệu này đi sớm hơn. Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này. Một trong số những nguyên nhân đã dược biết đến là đột biến ở gen MKRN3. Gen này đóng một vài trò quan trọng trong việc xác định khi nào tuổi dậy thì sẽ bắt đầu. Gen này ó thể di truyền trong gia đình, có khoảng 5% số trẻ trai bị dậy thì sớm do di truyền.
Các yếu tố liên quan đến não bộ cũng có thể gây dậy thì sớm. Bao gồm:
Bước vào tuổi dậy thì quá sớm cũng có thể dẫn đến các vấn đề về buồng trứng và tuyến giáp ở trẻ gái. Ở trẻ gái, 90-95% số trường hợp dậy thì sớm không tìm được nguyên nhân. Ở trẻ trai, nguyên nhân thường dễ nhận biết hơn.
Các dấu hiệu dậy thì sớm ở trẻ nữ bao gồm:
Ở trẻ tai, các dấu hiệu dậy thì sớm bao gồm:
Ở cả trẻ trai và trẻ gái, có một số thay đổi có thể liên quan đến dậy thì sớm nhưng cũng có thể là dấu hiệu phát triển bình thường, bao gồm:
Trẻ gái bị thừa cân hoặc béo phì sẽ có nguy cơ bị dậy thì sớm cao hơn so với những trẻ khác
Tham khảo thêm thông tin tại bài viết: Tuổi dậy thì: Cách phát hiện dậy thì sớm và phương pháp điều trị
Trẻ em ngày nay có xu hướng dậy thì sớm. Dinh dưỡng cũng là một trong những yếu tố góp phần gây dậy thì sớm ở trẻ.
Da của chúng ta là cơ quan lớn nhất của cơ thể và nhiều tình trạng da có cả biểu hiện bên trong và bên ngoài. Chỉ có một số ít nghiên cứu đã xem xét cách chế độ ăn uống có thể tác động đến một số tình trạng da liễu nhất định. Bài viết dưới đây sẽ liệt kê danh sách các tình trạng da phổ biến và cách chế độ ăn uống có thể giúp ích hoặc gây hại cho làn da của bạn.
Sự thay đổi nội tiết tố ở phụ nữ tuổi mãn kinh không chỉ dẫn đến các triệu chứng được nhiều người biết đến như bốc hoả, thay đổi tâm trạng,…mà còn ảnh hưởng đến sức khỏe xương, tăng nguy cơ loãng xương và gãy xương.
Xu hướng dậy thì sớm ngày càng gia tăng. Một số ít có thể là biểu hiện của bệnh lý, cần được điều trị đặc biệt.
Một nghiên cứu mới cho thấy, ngay cả khi bạn hút thuốc lá điện tử không chứa nicotine vẫn có tác động tiêu cực đến lưu lượng máu của cơ thể.
Khi bạn già đi, làn da cũng như các cơ quan khác sẽ bị lão hóa như một lẽ tự nhiên. Hãy cùng nhau tìm hiểu những điều xảy ra với làn da khi già đi qua bài viết dưới đây.
Tiêu hóa là một chức năng vô cùng quan trọng đảm bảo cho sự phát triển của cơ thể trong mọi giai đoạn, đặc biệt là năm đầu tiên của cuộc đời.
Tự ý cho trẻ dùng thuốc kháng sinh khi trẻ gặp triệu chứng ho, sốt do viêm phế quản là sai lầm các bậc phụ huynh cần tránh.