Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

3 cách để lắng nghe chiếc đồng hồ sinh học của cơ thể

Hầu hết chúng ta đều biết rằng sự căng thẳng, mệt mỏi, rối loạn giấc ngủ… tác động không tốt đến nhịp điệu sinh học bên trong cơ thể chúng ta, vậy còn có những hoạt động trong ngày nào của chúng ta cũng ảnh hưởng tiêu cực như vậy?

Con người có khả năng điều khiển chiếc đồng hồ sinh học của mình- đó là một phần của cơ chế bảo vệ- tuy vậy, rất nhiều người quá lạm dụng khả năng đó mà quên đi nhiệm vụ của chiếc đồng hồ đặc biệt này. Bài viết này sẽ nói đến những cách giúp chúng ta có thể lấy lại nhịp điệu tự nhiên bằng cách lắng nghe chiếc đồng hồ sinh học bên trong mỗi chúng ta.

Câu hỏi đặt ra là: tại sao việc lắng nghe chiếc đồng hồ sinh học trong cơ thể lại quan trọng như vậy?

Theo nhiều nghiên cứu đã được thực hiện: “sự mất tương đồng giữa hoạt động sinh lý và nhịp điệu môi trường bên ngoài không chỉ làm giảm chất lượng của những hoạt động sống mà còn làm tăng nguy cơ mắc các bệnh như đái tháo đường, bệnh tim mạch, rối loạn giấc ngủ và ung thư”.

 Chế độ ăn

Bữa ăn gần giờ đi ngủ làm kéo dài thêm thời gian hoạt động ban ngày của đồng hồ sinh học, bữa ăn như vậy sẽ thúc giục cơ thể tiếp tục hoạt động và báo động cơ thể rằng, hiện tại vẫn là ban ngày. Carbonhydrat, đường, và protein sẽ khiến mức đường huyết đạt đỉnh, kích thích tuỵ bắt đầu sản xuất insulin và năng lượng. Điều này cũng là lý do tại sao bữa sáng lại quan trọng đối với chúng ta- bữa sáng giúp cơ thể giải phóng năng lượng cần thiết để bắt đầu ngày mới. Do vậy, bữa ăn sát giờ đi ngủ sẽ làm lượng insulin tăng lên nhiều khiến cơ thể nghĩ rằng cần giải phóng năng lượng, đồng nghĩa với việc cơ thể sẽ khó có thể được thư giãn để đi vào giấc ngủ.

Tập luyện

Những nghiên cứu chỉ ra rằng những bài tập luyện thể dục trong ngày có thể giúp chúng ta hoà hợp hơn với chiếc đồng hồ sinh học của mình, tập luyện thể dục giúp chất lượng giấc ngủ tốt hơn. Việc tập luyện thể dục còn giúp làm hạn chế sự chuyển động của mắt trong giấc ngủ. Sự chuyển động của mắt trong giấc ngủ được cho là do hoạt động và năng lượng của não, một giấc ngủ sâu là khi cơ thể được thư giãn hoàn toàn, và đó cũng là thời gian tái tạo lại cơ thể, do vậy, một giấc ngủ sâu với sự thư giãn tối đa của não bộ là thực sự cần thiết cho một buổi tối nghỉ ngơi hiệu quả.

Những thiết bị công nghệ

Đồng hồ sinh lý trong cơ thể chúng ta cũng được điều hoà do ánh sáng ban ngày và buổi đêm, ở những mức độ khác nhau. Sự điều hoà đó thông qua hoạt động của hóc-môn melatonin, mách bảo cơ thể cần nghỉ ngơi khi trời tối và thúc đẩy cơ thể hoạt động vào ban ngày. Khi môi trường xung quanh chúng ta tràn đầy ánh sáng, nồng độ melatonin trong cơ thể sẽ được điều chỉnh xuống mức thấp và sẽ tăng cao khi trời tối. Do vậy, việc sử dụng các thiết bị công nghệ vào giờ đi ngủ - như điện thoại di động, máy tính bảng hay sách điện tử - bất kỳ thiết bị nào phát ra ánh sáng - sẽ làm giảm lượng  melatonin và khiến cơ thể nghĩ là đang trong thời gian ban ngày. Một cách tự nhiên, cơ thể có xu hướng hoạt động nhiều hơn, điều đó làm ảnh hưởng đến nhịp điệu sinh học bên trong chúng ta.

CTV Hoàng Quân - Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Theo Patient
Bình luận
Tin mới
  • 03/12/2025

    Có nên dùng ‘đường ăn kiêng’ để giảm cân?

    Việc sử dụng 'đường ăn kiêng' để giảm cân đang là một xu hướng phổ biến nhưng nó vẫn còn là một chủ đề gây nhiều tranh cãi. Vậy đường ăn kiêng có tác dụng gì và có an toàn để giảm cân không?

  • 03/12/2025

    Viêm xoang trong mùa đông

    Vào những tháng cuối năm thời tiết chuyển lạnh, nhiệt độ giảm kèm theo những cơn mưa là cả một thách thức với hệ hô hấp, khó chịu với mũi và xoang. Sự kết hợp giữa không khí khô và thay đổi nhiệt độ này ảnh hưởng đến hoạt động bài tiết chất nhầy của mũi và xoang để bảo vệ hệ hô hấp và lọc không khí; có thể dẫn đến các dấu hiệu nghẹt mũi, áp lực và khó chịu. Hiểu được tác động theo mùa này đối với sức khỏe xoang giúp giải thích tại sao nhiều người gặp phải các vấn đề liên quan đến xoang nhiều hơn trong những tháng mùa đông và chỉ ra những cách chúng ta có thể bảo vệ hệ hô hấp tốt hơn trong mùa lạnh.

  • 02/12/2025

    Eswatini – Quốc gia đầu tiên trên thế giới triển khai mũi tiêm phòng HIV hai lần mỗi năm

    Eswatini hiện đang là đất nước có tỉ lệ nhiễm HIV cao nhất thế giới. Eswatini từ lâu đã phải đối mặt với gánh nặng HIV cực kỳ lớn. Khoảng 27% người trưởng thành của quốc gia này sống chung với HIV – mức cao nhất thế giới. Dù đã đạt nhiều tiến bộ trong điều trị antiretroviral (ARV), số ca nhiễm HIV mới vẫn duy trì ở mức đáng lo ngại, đặc biệt trong nhóm phụ nữ trẻ và thanh niên.

  • 02/12/2025

    4 lợi ích nổi bật nhất của rau càng cua với sức khỏe

    Tuy chỉ là một loại rau dại mọc phổ biến nhưng rau càng cua chứa đựng những giá trị dinh dưỡng và dược liệu đáng kinh ngạc, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe con người.

  • 02/12/2025

    Các dấu hiệu nhận biết đột quỵ vào mùa đông

    Thời tiết lạnh có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ do một số yếu tố thuận lợi, bao gồm co mạch máu, tăng huyết áp và tăng độ nhớt của máu. Khi nhiệt độ giảm, cơ thể cố gắng giữ nhiệt bằng cách co các mạch máu, làm tăng huyết áp và có thể dẫn đến hình thành cục máu đông. Những người có nguy cơ cao bao gồm người cao tuổi, người mắc bệnh tim mạch, huyết áp cao, tiểu đường, và những người có lối sống ít vận động.

  • 01/12/2025

    4 loại thực phẩm giàu vitamin D nên bổ sung vào mùa đông

    Vitamin D đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe xương, hỗ trợ chức năng miễn dịch và điều hòa nhiều quá trình sinh lý trong cơ thể. Thiếu hụt vitamin D kéo dài có thể dẫn đến loãng xương, yếu cơ, tăng nguy cơ gãy xương và làm giảm khả năng chống nhiễm trùng.

  • 01/12/2025

    Tiêm phòng cúm mùa: Lợi ích và khuyến cáo

    Cúm mùa là một bệnh đường hô hấp do virus cúm gây ra, lây lan mạnh vào mùa thu và mùa đông. Mỗi năm có khoảng 1 tỷ người mắc cúm, trong đó có từ 3 đến 5 triệu trường hợp diễn biến nặng. Tiêm phòng cúm là cách hiệu quả để giảm nguy cơ mắc bệnh và hạn chế các biến chứng nghiêm trọng, đặc biệt với những người có nguy cơ cao. Viện Y học ứng dụng Việt Nam sẽ phân tích lợi ích của việc tiêm vắc xin cúm, đối tượng cần ưu tiên tiêm và thời điểm thích hợp để thực hiện tiêm chủng.

  • 30/11/2025

    5 loại thực phẩm nên kết hợp với trứng để tăng gấp đôi hiệu quả dinh dưỡng

    Trứng là nguồn protein hoàn hảo nhưng để tối ưu hóa năng lượng và khả năng hấp thụ dưỡng chất cần ăn đúng cách. Tham khảo 5 thực phẩm nên ăn cùng trứng giúp trứng phát huy tối đa sức mạnh dinh dưỡng.

Xem thêm