Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Viêm tai giữa tiết dịch

Viêm tai giữa tiết dịch (VTGTD) là một bệnh lý “im lặng” của tai giữa, thường không có triệu chứng rõ ràng nên gây khó khăn cho chẩn đoán, hoặc chẩn đoán trễ, để lại di chứng nghe kém.

Bệnh chủ yếu xảy ra ở trẻ em, lứa tuổi thường gặp 2 - 5 tuổi. Bệnh cảnh của tắc vòi nhĩ và tái phát cao.

Xảy ra như thế nào?

Đây là một tình trạng có dịch mạn tính trong tai giữa mà thườngkhông có một dấu hiệu gì cấp tính hết. Sự tiết dịch này được mô tả bởi quá trình viêm tai, xảy ra sau một màng nhĩ bình thường và lan tỏa trong một vùng xương chũm. Bệnh xảy ra sau một tình trạng nhiễm trùng đường hô hấp trên làm tắc mũi, dẫn đến giảm thông khí ở tai giữa và áp suất âm ở tai giữa, đồng thời sự viêm và tích tụ chất tiết ở vòm mũi họng thúc đẩy nhiễm trùng ở niêm mạc vòi nhĩ, gây ra tắc vòi nhĩ và gia tăng nhiễm trùng tai giữa, ở trẻ em vòi nhĩ ngắnvà nằm ngang hơn so với người lớn, nên có hiện tượng trào ngược dịch từ vòm mũi họng vào tai giữa nhất là ở tư thế nằm mà ở trẻ em thì hay nằm. Tất cả yếu tố trên gây nên tình trạng VTGTD.

Bên cạnh đó, trong bệnh lý VTGTD vi khuẩn gây bệnh thường do Streptococcus pneumoniae, Hemophilus influenzae, Moraxellacarrhalis và Staphylococcus aureus.

Cách xác định

Triệu chứng viêm tai giữa thường yên lặng nên trẻ không có phản ứng và cha mẹ không hay biết. Trẻ đi khám bệnh chủ yếu do viêm nhiễm đường hô hấp trên gây chảy mũi nghẹt mũi. Nghe kém được lưu ý khi cha mẹ nói trẻ chậm phản ứng hay không nghe rõ, học tập sa sút, xem hoạt hình phải mở âm lượng lớn,lúc đó cha mẹ nghi ngờ mới cho trẻ đi khám.

Trẻ lớn có cảm giác nặng tai, đầy tai, ù tai, hay kéo vành tai để nghe. Khám tai bằng đen soi tai màng nhĩ có bơm hơi quan sát thấy màng nhĩ không di động. Nội soi tai: có thể thấy màng nhĩ phồng giai đoạn viêm cấp, sau đó màng nhĩ lõm vào trong, lõm thượng nhĩ, mấu búa nhô, có thể quan sát thấy dịch màu trắng hay màu vàng nhạt sau màng nhĩ.

Đo nhĩ lượng: nhĩ lượng đồ là một đánh giá khách quan chínhxác cao: nhĩ lượng đồ týp C nghĩa là trong hòm nhĩ áp suất âm, giai đoạn sớmcủa viêm tai giữa tiết dịch. Nhĩ lượng đồ týp B nghĩa là trong hòm nhĩ có chứadịch.

Đo thính lực: điếc dẫn truyền mức độ nhẹ.

Diễn tiến và biến chứng

Khoảng 60% trường hợp sẽ tự hết dịch trong hòm nhĩ sau 3tháng, 30% cần đến 9 tháng và 10% tồn tại sau 1 năm. Một số biến chứng có thểxảy ra như: nghe kém khoảng 15 - 40dB. Tuy nhiên, mức độ nghe kém đủ nhẹ nhưngảnh hưởng nhiều đến sự hình thành ngôn ngữ ở trẻ. Sự nghe kém do viêm tai giữa tiết dịch liên quan đến chậm nói và kết quả học tập kém.

Sụp lõm tai giữa và viêm tai giữa dính. Màng nhĩ bị lõm sau đó dính vào thành trong dẫn đến giảm thể tích hòm nhĩ, dẫn đến màng nhĩ không di động, dính cố định xương con và cơ bàn đạp. Viêm tai giữa dính, khi lớp niêm mạc của tai giữa dày lên cùng với sự sụp lõm màng nhĩ tạo nên sự dính của màngnhĩ vào ụ nhô  hay chuỗi xương con, lớp niêm mạc lót mặt trong hòm nhĩ không còn.

Xơ nhĩ khoảng 10 - 20% trường hợp viêm tai giữa tiết dịch.Thường xảy ra ở giai đoạn cuối của quá trình viêm, là sự collagen và hyalinehóa và cuối cùng là lắng đọng canxi thành mảng.

Ảnh hưởng lên sự phát triển các thông bào xương chũm gây kémphát triển thông bào hơn bình thường.

Điều trị

Dùng thuốc trong điều trị nội khoa, như thuốc kháng sinh,dùng Cefaclor, Augmentin, Cifixim hay Erythromycin, thuốc kháng histamine, dùngcorticoid và kết hợp thuốc tan đàm như Exomuc, Bro-zedex, Terpin gono.

Điều trị phẫu thuật khi điều trị nội khoa không kết quả,bằng trích rạch màng nhĩ hay đặt ống thông nhĩ nhằm lấy hết dịch tai giữa cảithiện thính lực và ngăn ngừa tái phát nhờ cung cấp thông khí tai giữa. Việc đặtống thông nhĩ khi VTGTD kéo dài trên 3 tháng, có biến chứng và đo lượng nhĩ đồtýp B. Đặt ống thông nhĩ thường duy trì từ 3 tháng đến 1 năm, sau đó lấy ra màng nhĩ sẽ tự liền.

Dự phòng

Đây là bệnh lý thứ phát sau đợt nhiễm trùng đường hô hấptrên hay sau đợt viêm VA mạn tính lời khuyên đến các bà mẹ: tránh không để xảyra nhiễm trùng bằng cách cung cấp cho trẻ đầy đủ chất dinh dưỡng, giữ ấm cổ chotrẻ thường xuyên, tránh cho trẻ tắm đêm, sử dụng quạt ngủ không để luồng gióthẳng vào mặt trẻ, sử dụng máy lạnh luôn giữ nhiệt độ phòng ấm, thích hợp ởnhiệt độ 26 - 28oC tránh lạnh quá dễ gây viêm họng và viêm phế quản. Khi trẻ bịho sốt hay sổ mũi cần đi khám bác sĩ nhi ngay, để có cách điều trị thích hợp,đặc biệt những trẻ có tiền căn viêm VA cần điều trị tích cực hơn.

 

BS. NGUYỄN THUẬN THÀNH - Theo SKĐS
Bình luận
Tin mới
  • 18/08/2025

    Tiêu chảy mùa mưa lũ: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng tránh

    Mỗi khi mùa mưa lũ đến, không chỉ cảnh quan thiên nhiên bị ảnh hưởng mà sức khỏe con người cũng đối mặt với nhiều nguy cơ, trong đó tiêu chảy là một trong những mối đe dọa phổ biến nhất. Nước lũ tràn ngập mang theo vô số vi sinh vật gây hại, làm ô nhiễm nguồn nước và thực phẩm, tạo điều kiện cho các mầm bệnh phát triển mạnh mẽ.

  • 17/08/2025

    8 nguyên nhân gây ra tình trạng răng khấp khểnh

    Răng khấp khểnh là tình trạng phổ biến và ảnh hưởng đến trẻ em, thanh thiếu niên và người lớn. Nguyên nhân bao gồm di truyền, răng mọc chen chúc, vấn đề về hàm, mất răng, chấn thương mặt và thói quen vệ sinh răng miệng không đúng cách.

  • 16/08/2025

    Tác động của mạng xã hội đến sức khỏe tinh thần giới trẻ

    Trong bối cảnh công nghệ phát triển mạnh mẽ, mạng xã hội đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày, đặc biệt là đối với giới trẻ. Các nền tảng như Facebook, Instagram, TikTok, Thread không chỉ là công cụ giao tiếp, chia sẻ thông tin mà còn là nơi giải trí phổ biến. Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích rõ ràng, việc sử dụng mạng xã hội một cách mất kiểm soát đang đặt ra nhiều thách thức nghiêm trọng đối với sức khỏe tinh thần của thế hệ trẻ trên toàn cầu.

  • 16/08/2025

    Tầm quan trọng của việc tiêm chủng cho trẻ em và người lớn

    Việc tiêm chủng từ lâu đã được coi là một trong những thành tựu y học nổi bật, mang lại sự bảo vệ thiết yếu cho cả trẻ em và người lớn trước các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.

  • 15/08/2025

    Ăn bao nhiêu rau quả mỗi ngày là đủ?

    Rau xanh và trái cây tươi là nhóm thực phẩm thiếu yếu trong chế độ ăn hằng ngày nhưng nhiều người còn băn khoăn chưa biết lượng rau quả nên ăn mỗi ngày bao nhiêu là đủ?

  • 15/08/2025

    Người cao tuổi vẫn có thể bị suy dinh dưỡng?

    Người cao tuổi thường cần ít năng lượng hơn so với khi còn trẻ, nhưng nhu cầu về các chất dinh dưỡng thiết yếu (vitamin, khoáng chất, protein, chất béo lành mạnh, carbohydrate phức hợp) vẫn tương đương hoặc thậm chí cao hơn.

  • 15/08/2025

    Báo cáo trường hợp: Sốc nhiễm trùng kèm viêm da, cân cơ hoại tử do nhiễm Vibrio vulnificus qua vết thương ở da

    Vibrio vulnificus là một loại trực khuẩn gram âm, di động, ưa mặn được tìm thấy ở khắp mọi nơi, chủ yếu ở vùng nước mặn và nước lợ ven biển. V. Vulnificus gây ra 1 trong 3 hội chứng riêng biệt: viêm dạ dày-ruột, nhiễm trùng huyết tiên phát và nhiễm trùng vết thương với tỉ lệ tử vong cao. Bệnh thường xẩy ra ở những người mắc bệnh gan mãn tính, suy giảm miễn dịch, hoặc các bệnh gây thừa sắt trong cơ thể. Khi nghi ngờ nhiễm V. Vulnificus dựa trên tiền sử, dịch tễ, diễn biến lâm sàng, vi khuẩn học, kháng sinh thích hợp cần dùng càng sớm càng tốt và can thiệp ngoại khoa khi có chỉ định.

  • 15/08/2025

    Cảnh báo: Vi khuẩn “ăn thịt người” Vibrio vulnificus đang gia tăng ở Mỹ. Khuyến cáo cho Việt Nam

    Các chuyên gia y tế cảnh báo sự gia tăng các ca nhiễm vi khuẩn ăn thịt người Vibrio vulnificus tại Mỹ, đặc biệt ở các bang ven biển vùng Vịnh Mexico và Đông Nam Hoa Kỳ như Florida và Louisiana. Mặc dù vẫn được xem là bệnh hiếm gặp, nhưng mức độ nghiêm trọng và xu hướng tăng của các ca nhiễm cho thấy dấu hiệu bất thường và người dân không được chủ quan về nguy cơ lây nhiễm.

Xem thêm