Tổng hợp mẹo xử trí ban đầu các chấn thương thường gặp ở trẻ nhỏ (Phần 1)

Làm cha mẹ là điều vô cùng gian nan đối với bất cứ ai. Đối với con trẻ, các bậc phụ huynh phải trở thành một người toàn năng: vừa phải là đầu bếp, là tài xế riêng, là cố vấn trong mọi trường hợp thắc mắc, là gia sư học tập, là huấn luyện viên thể thao... Nhưng có lẽ điều mà các bậc phụ huynh cảm thấy sợ nhất chính là phải trở thành bác sĩ bất đắc dĩ. Tuy không phải mọi trường hợp chúng ta đều có thể giải quyết được, song những xử trí ban đầu trong những tình huống liên quan đến sức khỏe của con trẻ là điều ai cũng nên biết.

Đã bao giờ bạn tưởng tượng ra rằng chỉ một vài giây không để ý và đột nhiên trẻ bị chảy máu, hoặc một cái cổ tay sưng tấy, hoặc la hét sau khi chạm vào chảo nóng trên dù bạn vẫn nghĩ rằng chúng không thể với tay tới được? Bản thân chúng ta đều cố gắng lường trước tất cả các tình huống, nhưng đôi khi chúng hoàn toàn có khả năng xảy ra. Việc chuẩn bị cho bản thân kiến thức và những phương án xử trí ban đầu là điều quan trọng, đồng thời dự phòng những tình huống đó xảy ra trong tương lai. Tất nhiên, không phải tất cả các tình huống đề cần phải được đào tạo về y tế. Những gì bạn cần là biết làm thế nào để nhận ra các tình huống nghiêm trọng đó, và có thái độ xử trí ban đầu kịp thời.

1. Chấn thương vùng đầu

Dấu hiệu: Sau khi bị va đập vào đầu, các dấu hiệu đỏ của chấn động có thể bao gồm ngất xỉu (thậm chí trong thời gian ngắn), đau đầu dữ dội, nôn mửa, lú lẫn, buồn ngủ hoặc đi lại khó khăn.

Việc cần làm ngay lập tức: Kiểm tra tình trạng của trẻ. Nếu trẻ có vẻ bị đau cổ — có thể xảy ra nếu bị ngã đập đầu — hoặc thấy trẻ bị yếu hay ngứa ran ở cánh tay, hãy giữ trẻ nằm yên và gọi cấp cứu. Nếu bị đập đầu do một hoạt động thể thao, trẻ cần phải tạm dừng cuộc chơi để tránh chấn thương xảy ra tiếp không đáng có. Hãy gọi cấp cứu nếu trẻ có dấu hiệu bất tỉnh sau khi ngã và gặp bất kỳ triệu chứng nào đặc biệt sau khi tỉnh dậy. Nếu được, đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất khi thấy trẻ bị đau đầu dữ dội hoặc tâm trí trẻ bị bối rối, buồn ngủ hơn bình thường, đi không vững và ngã, nôn mửa liên tục hay bất cứ điều gì khác đáng lo ngại. Nếu không gặp các trường hợp trên, bạn vẫn nên gọi cho bác sĩ để được hỗ trợ kịp thời nhất.

Không nên: Cho trẻ bị chấn thương vùng đầu dùng thuốc giảm đau ibuprofen. Thuốc có thể làm tăng chảy máu, có thể gây nguy hiểm khi có các nguy cơ tiềm ẩn (thậm chí dù là rất nhẹ) của chấn thương não.

Nên làm (ở trẻ vị thành niên): Quấn hoặc chườm một túi đá lạnh vào một chiếc khăn mỏng và chườm lên vùng bị đau để giảm sưng. Bạn có thể cho uống acetaminophen để giảm đau, miễn là trẻ không có các biểu hiện bất thường. Hãy quan sát trẻ để biết những thay đổi về triệu chứng hoặc hành vi bất thường có thể xảy ra. Các chuyên gia cho biết, nghỉ ngơi là một phương pháp quan trọng trong điều trị chấn động vùng đầu và hầu hết trẻ sẽ cần một chút thời gian để hồi phục sau khi bị chấn thương.

2. Phản ứng dị ứng nghiêm trọng

Dấu hiệu: Trẻ có thể nổi mề đay. Mặt hoặc môi của trẻ có thể sưng lên và có thể kèm theo ho hoặc khó thở. Chóng mặt, nôn mửa hoặc tiêu chảy cũng có thể xảy ra.

Việc cần làm ngay lập tức: Ngay lập tức đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất. Nếu trẻ cảm thấy khó nói hoặc khó thở, hoặc thậm chí là ngất đi, hãy gọi cấp cứu ngay. Việc sử dụng thuốc đặc hiệu có thể áp dụng, song chỉ nên được đào tạo về y tế và được huấn luyện chi tiết để có thể thực hiện các thao tác dùng thuốc hay tiêm thuốc.

3. Chảy máu cam

Dấu hiệu: Đây là một chấn thương dễ phát hiện ở trẻ nhỏ.

Việc cần làm ngay lập tức: Cho trẻ nằm hơi nghiêng đầu về phía trước, sau đó dùng khăn hoặc khăn giấy véo chặt mũi ngay vùng dưới xương mũi. Giữ tư thế này trong 10 đến 15 phút để cố gắng cầm máu. Hãy kiên nhẫn! Theo các chuyên gia, quá trình này lâu hơn chúng ta thường nghĩ, vì vậy hãy đặt hẹn giờ để căn thời gian chính xác. Khoảng một giờ sau khi máu mũi ngừng chảy và cục máu đông hình thành, bạn có thể chấm một chút vaseline vào bên trong lỗ mũi của trẻ để giữ ẩm cho vùng mũi.

Không nên: không được để trẻ ngả người về phía sau. Nếu làm vậy, máu có thể chảy xuống cổ họng và vào dạ dày và có thể khiến sặc hay nôn mửa. Bạn cũng đừng cho trẻ xì mũi trong vài giờ vì ngay cả một hơi xì nhẹ, ngắn cũng có thể làm chảy máu trở lại. Đừng nhét khăn giấy hoặc bông vào trong lỗ mũi!

Khi nào cần hỗ trợ: Nếu máu không ngừng chảy trong vòng 30 phút hoặc nếu bạn nghi ngờ mũi trẻ bị gãy do chấn thương vì hình dáng hay vị trí bất thường, hãy đến cơ sở y tế ngay lập tức.

4. Gãy xương

Dấu hiệu: Nếu bạn nhìn thấy xương có hình dạng bất thường như gồ, gấp khúc hoặc lòi ra ngoài da, đơn giản là xương bị gãy. Tuy nhiên đây chỉ là trường hợp gãy nặng nề và thường thì gãy xương ít rõ ràng hơn. Sau khi bị chấn thương, nếu trẻ bị đau nhiều, sưng tấy vùng bị thương, xây xẩm mặt mày, choáng váng thì rất có thể là trẻ bị gãy xương.

Việc cần làm ngay lập tức: Hãy làm những gì để trẻ cảm thấy thoải mái nhất. Hạn chế di chuyển vùng xương bị ảnh hưởng càng ít càng tốt. Gọi cấp cứu ngay lập tức nếu bạn thấy xương nhô ra ngoài hoặc cong vẹo, hoặc trẻ bị đau dữ dội. Nhìn chung, bạn hãy gọi cho chuyên gia y tế ngay lập tức để được tư vấn kịp thời.

5. Tổn thương mắt

Dấu hiệu: Trẻ có thể sẽ rất đau và sẽ dụi hoặc ấn vào mắt của mình, có thể bị đỏ hoặc chảy nước mắt nhiều.

Việc cần làm ngay lập tức: gọi cấp cứu ngay lập tức nếu có tổn thương rõ ràng ở mắt hoặc nếu có bất cứ dấu hiệu bất thường khiến trẻ khó chịu, thậm chí nếu trẻ có thể khó thở hoặc ngất xỉu. Không được ép trẻ mở mắt nếu trẻ bị chấn thương do một tác động trực tiếp vào mắt như một cú đánh trực tiếp hoặc một vật thể đập vào. Nếu mắt mở, hãy giữ mắt mở hết mức có thể và dùng nước muối sinh lý nhỏ vào mắt. Hãy gọi cho bác sĩ để được hỗ trợ kịp thời.

6. Nghẹt thở

Dấu hiệu: Trẻ khó thở, có thể có động tác ôm tay vào cổ họng hoặc ngất xỉu. nghẹt Nghẹt thở có thể xảy ra trong khi trẻ ăn hoặc chơi nếu trẻ cho đồ chơi vào miệng.

Việc cần làm ngay lập tức: Nếu trẻ không thể trả lời, hãy nhờ ai đó gọi cấp cứu hoặc tự gọi nhưng để chế độ loa ngoài. Sau đó, thực hiện động tác Heimlich:

“Vòng tay qua eo của trẻ, nắm tay và đặt mặt ngón tay cái của bạn vào bụng trên của trẻ (ngay dưới khung xương sườn). Bây giờ hãy nắm chặt nắm đấm của bạn bằng tay còn lại và thực hiện các động tác đẩy nhanh, hướng lên cho đến khi vật làm nghẹt thở được bật ra ngoài. (Với trẻ sơ sinh hoặc trẻ mới biết đi, hãy bế trẻ lên, lật ngửa trẻ và sử dụng phần gót bàn tay để đưa ra những cú đánh dứt khoát vào vùng lưng giữa hai bả vai).” Tham khảo chi tiết động tác Heimlich tại đây: Sơ cứu nghẹt thở do dị vật

Không nên: Móc dị vật khỏi họng của trẻ. Theo các chuyên gia, nếu trẻ đang ho nhưng vẫn có thể nói được, hãy cứ để trẻ ho tiếp. Đồng thời, hãy ngăn trẻ tìm cách đưa ngón tay vào miệng hoặc xuống cổ họng để móc.

Khi nào cần trợ giúp: Bạn hãy để ý nếu nhịp thở của trẻ có vẻ lạ hoặc trẻ không thể nói chuyện sau khih bạn thực hiện động tác Heimlich, hãy đưa trẻ đến địa điểm cấp cứu. Hãy gọi cấp cứu khi trẻ không đáp ứng các phản ứng mà bạn tác động.

(còn tiếp)

Tham khảo thêm thông tin tại: Hướng dẫn sơ cứu đúng cách cho trẻ bị gãy xương

Viện y học ứng dụng Việt Nam

Theo Parents.com

Từ khóa:

Bình luận

Tin mới

18/08/2025

Tiêu chảy mùa mưa lũ: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng tránh

Mỗi khi mùa mưa lũ đến, không chỉ cảnh quan thiên nhiên bị ảnh hưởng mà sức khỏe con người cũng đối mặt với nhiều nguy cơ, trong đó tiêu chảy là một trong những mối đe dọa phổ biến nhất. Nước lũ tràn ngập mang theo vô số vi sinh vật gây hại, làm ô nhiễm nguồn nước và thực phẩm, tạo điều kiện cho các mầm bệnh phát triển mạnh mẽ.
17/08/2025

8 nguyên nhân gây ra tình trạng răng khấp khểnh

Răng khấp khểnh là tình trạng phổ biến và ảnh hưởng đến trẻ em, thanh thiếu niên và người lớn. Nguyên nhân bao gồm di truyền, răng mọc chen chúc, vấn đề về hàm, mất răng, chấn thương mặt và thói quen vệ sinh răng miệng không đúng cách.
16/08/2025

Tác động của mạng xã hội đến sức khỏe tinh thần giới trẻ

Trong bối cảnh công nghệ phát triển mạnh mẽ, mạng xã hội đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày, đặc biệt là đối với giới trẻ. Các nền tảng như Facebook, Instagram, TikTok, Thread không chỉ là công cụ giao tiếp, chia sẻ thông tin mà còn là nơi giải trí phổ biến. Tuy nhiên, bên cạnh những lợi ích rõ ràng, việc sử dụng mạng xã hội một cách mất kiểm soát đang đặt ra nhiều thách thức nghiêm trọng đối với sức khỏe tinh thần của thế hệ trẻ trên toàn cầu.
16/08/2025

Tầm quan trọng của việc tiêm chủng cho trẻ em và người lớn

Việc tiêm chủng từ lâu đã được coi là một trong những thành tựu y học nổi bật, mang lại sự bảo vệ thiết yếu cho cả trẻ em và người lớn trước các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.
15/08/2025

Ăn bao nhiêu rau quả mỗi ngày là đủ?

Rau xanh và trái cây tươi là nhóm thực phẩm thiếu yếu trong chế độ ăn hằng ngày nhưng nhiều người còn băn khoăn chưa biết lượng rau quả nên ăn mỗi ngày bao nhiêu là đủ?
15/08/2025

Người cao tuổi vẫn có thể bị suy dinh dưỡng?

Người cao tuổi thường cần ít năng lượng hơn so với khi còn trẻ, nhưng nhu cầu về các chất dinh dưỡng thiết yếu (vitamin, khoáng chất, protein, chất béo lành mạnh, carbohydrate phức hợp) vẫn tương đương hoặc thậm chí cao hơn.
15/08/2025

Báo cáo trường hợp: Sốc nhiễm trùng kèm viêm da, cân cơ hoại tử do nhiễm Vibrio vulnificus qua vết thương ở da

Vibrio vulnificus là một loại trực khuẩn gram âm, di động, ưa mặn được tìm thấy ở khắp mọi nơi, chủ yếu ở vùng nước mặn và nước lợ ven biển. V. Vulnificus gây ra 1 trong 3 hội chứng riêng biệt: viêm dạ dày-ruột, nhiễm trùng huyết tiên phát và nhiễm trùng vết thương với tỉ lệ tử vong cao. Bệnh thường xẩy ra ở những người mắc bệnh gan mãn tính, suy giảm miễn dịch, hoặc các bệnh gây thừa sắt trong cơ thể. Khi nghi ngờ nhiễm V. Vulnificus dựa trên tiền sử, dịch tễ, diễn biến lâm sàng, vi khuẩn học, kháng sinh thích hợp cần dùng càng sớm càng tốt và can thiệp ngoại khoa khi có chỉ định.
15/08/2025

Cảnh báo: Vi khuẩn “ăn thịt người” Vibrio vulnificus đang gia tăng ở Mỹ. Khuyến cáo cho Việt Nam

Các chuyên gia y tế cảnh báo sự gia tăng các ca nhiễm vi khuẩn ăn thịt người Vibrio vulnificus tại Mỹ, đặc biệt ở các bang ven biển vùng Vịnh Mexico và Đông Nam Hoa Kỳ như Florida và Louisiana. Mặc dù vẫn được xem là bệnh hiếm gặp, nhưng mức độ nghiêm trọng và xu hướng tăng của các ca nhiễm cho thấy dấu hiệu bất thường và người dân không được chủ quan về nguy cơ lây nhiễm.