Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Tổng hợp mẹo xử trí ban đầu các chấn thương thường gặp ở trẻ nhỏ (Phần 1)

Làm cha mẹ là điều vô cùng gian nan đối với bất cứ ai. Đối với con trẻ, các bậc phụ huynh phải trở thành một người toàn năng: vừa phải là đầu bếp, là tài xế riêng, là cố vấn trong mọi trường hợp thắc mắc, là gia sư học tập, là huấn luyện viên thể thao... Nhưng có lẽ điều mà các bậc phụ huynh cảm thấy sợ nhất chính là phải trở thành bác sĩ bất đắc dĩ. Tuy không phải mọi trường hợp chúng ta đều có thể giải quyết được, song những xử trí ban đầu trong những tình huống liên quan đến sức khỏe của con trẻ là điều ai cũng nên biết.

Đã bao giờ bạn tưởng tượng ra rằng chỉ một vài giây không để ý và đột nhiên trẻ bị chảy máu, hoặc một cái cổ tay sưng tấy, hoặc la hét sau khi chạm vào chảo nóng trên dù bạn vẫn nghĩ rằng chúng không thể với tay tới được? Bản thân chúng ta đều cố gắng lường trước tất cả các tình huống, nhưng đôi khi chúng hoàn toàn có khả năng xảy ra. Việc chuẩn bị cho bản thân kiến thức và những phương án xử trí ban đầu là điều quan trọng, đồng thời dự phòng những tình huống đó xảy ra trong tương lai. Tất nhiên, không phải tất cả các tình huống đề cần phải được đào tạo về y tế. Những gì bạn cần là biết làm thế nào để nhận ra các tình huống nghiêm trọng đó, và có thái độ xử trí ban đầu kịp thời.

1. Chấn thương vùng đầu

Dấu hiệu: Sau khi bị va đập vào đầu, các dấu hiệu đỏ của chấn động có thể bao gồm ngất xỉu (thậm chí trong thời gian ngắn), đau đầu dữ dội, nôn mửa, lú lẫn, buồn ngủ hoặc đi lại khó khăn.

Việc cần làm ngay lập tức: Kiểm tra tình trạng của trẻ. Nếu trẻ có vẻ bị đau cổ — có thể xảy ra nếu bị ngã đập đầu — hoặc thấy trẻ bị yếu hay ngứa ran ở cánh tay, hãy giữ trẻ nằm yên và gọi cấp cứu. Nếu bị đập đầu do một hoạt động thể thao, trẻ cần phải tạm dừng cuộc chơi để tránh chấn thương xảy ra tiếp không đáng có. Hãy gọi cấp cứu nếu trẻ có dấu hiệu bất tỉnh sau khi ngã và gặp bất kỳ triệu chứng nào đặc biệt sau khi tỉnh dậy. Nếu được, đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất khi thấy trẻ bị đau đầu dữ dội hoặc tâm trí trẻ bị bối rối, buồn ngủ hơn bình thường, đi không vững và ngã, nôn mửa liên tục hay bất cứ điều gì khác đáng lo ngại. Nếu không gặp các trường hợp trên, bạn vẫn nên gọi cho bác sĩ để được hỗ trợ kịp thời nhất.

Không nên: Cho trẻ bị chấn thương vùng đầu dùng thuốc giảm đau ibuprofen. Thuốc có thể làm tăng chảy máu, có thể gây nguy hiểm khi có các nguy cơ tiềm ẩn (thậm chí dù là rất nhẹ) của chấn thương não.

Nên làm (ở trẻ vị thành niên): Quấn hoặc chườm một túi đá lạnh vào một chiếc khăn mỏng và chườm lên vùng bị đau để giảm sưng. Bạn có thể cho uống acetaminophen để giảm đau, miễn là trẻ không có các biểu hiện bất thường. Hãy quan sát trẻ để biết những thay đổi về triệu chứng hoặc hành vi bất thường có thể xảy ra. Các chuyên gia cho biết, nghỉ ngơi là một phương pháp quan trọng trong điều trị chấn động vùng đầu và hầu hết trẻ sẽ cần một chút thời gian để hồi phục sau khi bị chấn thương.

2. Phản ứng dị ứng nghiêm trọng

Dấu hiệu: Trẻ có thể nổi mề đay. Mặt hoặc môi của trẻ có thể sưng lên và có thể kèm theo ho hoặc khó thở. Chóng mặt, nôn mửa hoặc tiêu chảy cũng có thể xảy ra.

Việc cần làm ngay lập tức: Ngay lập tức đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất. Nếu trẻ cảm thấy khó nói hoặc khó thở, hoặc thậm chí là ngất đi, hãy gọi cấp cứu ngay. Việc sử dụng thuốc đặc hiệu có thể áp dụng, song chỉ nên được đào tạo về y tế và được huấn luyện chi tiết để có thể thực hiện các thao tác dùng thuốc hay tiêm thuốc.

3. Chảy máu cam

Dấu hiệu: Đây là một chấn thương dễ phát hiện ở trẻ nhỏ.

Việc cần làm ngay lập tức: Cho trẻ nằm hơi nghiêng đầu về phía trước, sau đó dùng khăn hoặc khăn giấy véo chặt mũi ngay vùng dưới xương mũi. Giữ tư thế này trong 10 đến 15 phút để cố gắng cầm máu. Hãy kiên nhẫn! Theo các chuyên gia, quá trình này lâu hơn chúng ta thường nghĩ, vì vậy hãy đặt hẹn giờ để căn thời gian chính xác. Khoảng một giờ sau khi máu mũi ngừng chảy và cục máu đông hình thành, bạn có thể chấm một chút vaseline vào bên trong lỗ mũi của trẻ để giữ ẩm cho vùng mũi.

Không nên: không được để trẻ ngả người về phía sau. Nếu làm vậy, máu có thể chảy xuống cổ họng và vào dạ dày và có thể khiến sặc hay nôn mửa. Bạn cũng đừng cho trẻ xì mũi trong vài giờ vì ngay cả một hơi xì nhẹ, ngắn cũng có thể làm chảy máu trở lại. Đừng nhét khăn giấy hoặc bông vào trong lỗ mũi!

Khi nào cần hỗ trợ: Nếu máu không ngừng chảy trong vòng 30 phút hoặc nếu bạn nghi ngờ mũi trẻ bị gãy do chấn thương vì hình dáng hay vị trí bất thường, hãy đến cơ sở y tế ngay lập tức.

4. Gãy xương

Dấu hiệu: Nếu bạn nhìn thấy xương có hình dạng bất thường như gồ, gấp khúc hoặc lòi ra ngoài da, đơn giản là xương bị gãy. Tuy nhiên đây chỉ là trường hợp gãy nặng nề và thường thì gãy xương ít rõ ràng hơn. Sau khi bị chấn thương, nếu trẻ bị đau nhiều, sưng tấy vùng bị thương, xây xẩm mặt mày, choáng váng thì rất có thể là trẻ bị gãy xương.

Việc cần làm ngay lập tức: Hãy làm những gì để trẻ cảm thấy thoải mái nhất. Hạn chế di chuyển vùng xương bị ảnh hưởng càng ít càng tốt. Gọi cấp cứu ngay lập tức nếu bạn thấy xương nhô ra ngoài hoặc cong vẹo, hoặc trẻ bị đau dữ dội. Nhìn chung, bạn hãy gọi cho chuyên gia y tế ngay lập tức để được tư vấn kịp thời.

5. Tổn thương mắt

Dấu hiệu: Trẻ có thể sẽ rất đau và sẽ dụi hoặc ấn vào mắt của mình, có thể bị đỏ hoặc chảy nước mắt nhiều.

Việc cần làm ngay lập tức: gọi cấp cứu ngay lập tức nếu có tổn thương rõ ràng ở mắt hoặc nếu có bất cứ dấu hiệu bất thường khiến trẻ khó chịu, thậm chí nếu trẻ có thể khó thở hoặc ngất xỉu. Không được ép trẻ mở mắt nếu trẻ bị chấn thương do một tác động trực tiếp vào mắt như một cú đánh trực tiếp hoặc một vật thể đập vào. Nếu mắt mở, hãy giữ mắt mở hết mức có thể và dùng nước muối sinh lý nhỏ vào mắt. Hãy gọi cho bác sĩ để được hỗ trợ kịp thời.

6. Nghẹt thở

Dấu hiệu: Trẻ khó thở, có thể có động tác ôm tay vào cổ họng hoặc ngất xỉu. nghẹt Nghẹt thở có thể xảy ra trong khi trẻ ăn hoặc chơi nếu trẻ cho đồ chơi vào miệng.

Việc cần làm ngay lập tức:  Nếu trẻ không thể trả lời, hãy nhờ ai đó gọi cấp cứu hoặc tự gọi nhưng để chế độ loa ngoài. Sau đó, thực hiện động tác Heimlich:

“Vòng tay qua eo của trẻ, nắm tay và đặt mặt ngón tay cái của bạn vào bụng trên của trẻ (ngay dưới khung xương sườn). Bây giờ hãy nắm chặt nắm đấm của bạn bằng tay còn lại và thực hiện các động tác đẩy nhanh, hướng lên cho đến khi vật làm nghẹt thở được bật ra ngoài. (Với trẻ sơ sinh hoặc trẻ mới biết đi, hãy bế trẻ lên, lật ngửa trẻ và sử dụng phần gót bàn tay để đưa ra những cú đánh dứt khoát vào vùng lưng giữa hai bả vai).” Tham khảo chi tiết động tác Heimlich tại đây: Sơ cứu nghẹt thở do dị vật

Không nên: Móc dị vật khỏi họng của trẻ. Theo các chuyên gia, nếu trẻ đang ho nhưng vẫn có thể nói được, hãy cứ để trẻ ho tiếp. Đồng thời, hãy ngăn trẻ tìm cách đưa ngón tay vào miệng hoặc xuống cổ họng để móc.

Khi nào cần trợ giúp: Bạn hãy để ý nếu nhịp thở của trẻ có vẻ lạ hoặc trẻ không thể nói chuyện sau khih bạn thực hiện động tác Heimlich, hãy đưa trẻ đến địa điểm cấp cứu. Hãy gọi cấp cứu khi trẻ không đáp ứng các phản ứng mà bạn tác động.

(còn tiếp)

Tham khảo thêm thông tin tại: Hướng dẫn sơ cứu đúng cách cho trẻ bị gãy xương

Bình luận
Tin mới
  • 24/11/2024

    Thoát vị khe hoành là gì?

    Thoát vị hoành, hay thoát vị khe hoành, xảy ra khi phần trên của dạ dày bị đẩy lên ngực thông qua một lỗ mở ở cơ hoành (cơ ngăn cách bụng với ngực). Tình trạng này xảy ra ở nơi dạ dày và thực quản của bạn nối lại với nhau, còn được gọi là ngã ba thực quản dạ dày. Đôi khi, thoát vị khe hoành không gây ra vấn đề gì và không cần điều trị.

  • 23/11/2024

    Cách giảm đau mỏi chân khi đứng lâu

    Đau chân khi đứng lâu là tình trạng mà nhiều người gặp phải. Tuy nhiên, bạn hoàn toàn có thể khắc phục vấn đề này bằng một vài thay đổi nhỏ trong thói quen sinh hoạt hàng ngày

  • 23/11/2024

    Triệu chứng và biến chứng của bệnh vẩy nến

    Các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh vẩy nến khác nhau tùy thuộc vào từng người và loại bệnh vẩy nến. Mặc dù bệnh vẩy nến là tình trạng mãn tính kéo dài suốt đời, một số người có thể thấy các triệu chứng biến mất trong nhiều tháng hoặc nhiều năm.

  • 22/11/2024

    Thuốc xịt mũi ngừa cúm

    Bạn có bỏ qua mũi tiêm phòng cúm hàng năm vì bạn ghét bị tiêm không? Điều đó có thể hiểu được. Nhưng đừng để điều đó ngăn cản bạn tiêm vắc-xin. Có một lựa chọn khác: dành cho bạn: vắc-xin xịt mũi.

  • 22/11/2024

    Loại tiếng ồn nào tốt cho giấc ngủ?

    Chắc hẳn ai cũng đã từng nghe qua câu chuyện dùng tiếng ồn trắng giúp các bé sơ sinh ngủ ngon và sâu giấc. Vậy đã bao giờ bạn thắc mắc, có những loại tiếng ồn nào và đâu là tiếng ồn dành cho người lớn? Mọi câu hỏi sẽ được giải đáp ngay sau đây.

  • 22/11/2024

    Cách cải thiện triệu chứng đau thần kinh tọa

    Ngày càng nhiều người trẻ bị đau thần kinh tọa với biểu hiện đau phần lưng dưới lan xuống chân. Để kiểm soát cơn đau thần kinh tọa, người bệnh cần điều chỉnh từ thói quen sinh hoạt hàng ngày.

  • 21/11/2024

    Trị bệnh Parkinson bằng Đông y có hiệu quả không?

    Do các loại thuốc Tây y điều trị bệnh Parkinson thường đi kèm với tác dụng phụ và nguy cơ “nhờn thuốc” khi dùng lâu dài, nhiều người tìm tới các phương pháp Đông y với hy vọng các loại thảo dược tự nhiên sẽ an toàn hơn với cơ thể.

  • 21/11/2024

    Tăng cường sức khỏe xương khớp cho người cao tuổi trong mùa đông

    Khi bước vào giai đoạn lão hóa, cơ thể con người trải qua nhiều thay đổi sinh lý, suy giảm chức năng của hệ cơ xương khớp và dễ mắc phải các bệnh lý về xương khớp, đặc biệt là trong mùa đông lạnh

Xem thêm