Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Tìm hiểu về rối loạn căng thẳng sau sang chấn

Rối loạn căng thẳng sau sang chấn (posttraumatic stress disorder - PTSD) là một bệnh tâm lý đầu tiên được chẩn đoán ở binh lính và cựu chiến binh, thường bị gây ra bởi sợ hãi tột độ, sự kiện nguy hiểm tính mạng hoặc nếu không là những trải nghiệm bất an cao độ, cũng có thể do những sự kiện thất bại trong cuộc sống như thất nghiệp hoặc ly hôn.

Tìm hiểu về rối loạn căng thẳng sau sang chấn

  • Các loại triệu chứng của PTSD bao gồm tái diễn sang chấn, trốn tránh, tê liệt cảm xúc và kích thích quá mức.
  • PTSD ảnh hưởng đến 8 triệu người trưởng thành mỗi năm. Phụ nữ và những người thuộc dân tộc thiểu số dễ bị PTSD hơn nam giới và người da trắng.
  • Rối loạn căng thẳng sau sang chấn diễn biến phức tạp (C-PTSD) thường bị gây ra bởi phơi nhiễm kéo dài với sự kiện sang chấn và được đặc trưng bởi các vấn đề kéo dài ảnh hưởng đến nhiều phương diện của chức năng cảm xúc và xã hội.
  • Triệu chứng của C-PTSD bao gồm các vấn đề chi phối  cảm xúc, phân ly hoặc mất nhân cách, trầm cảm dai dẳng, nhìn nhận thủ phạm sang chấn như một chủ thể toàn năng, luôn bận tâm về thủ phạm sang chấn, và thay đổi nhận thức về những nguyên nhân gây ra đau khổ.
  • PTSD có thể để lại hậu quả nghiêm trọng, ngoài giới hạn đối với chức năng y học, cảm xúc và công việc và các mối quan hệ, gia đình và xã hội. Trẻ em bị PTSD có thể bị ảnh hưởng tiêu cực đáng kể đến sự phát triển xã hội và cảm xúc, cũng như khả năng học tập.
  • Mặc dù hầu hết những sự kiện đe dọa tính mạng hoặc xâm phạm nghiêm trọng đến cảm xúc tích cực về một đối tượng có thể gây ra PTSD, những sự kiện như vậy thường bao gồm trải nghiệm hoặc chứng kiến một tai nạ hoặc chấn thương thể chất nghiêm trọng, nhận kết quả chẩn đoán y tế đáng sợ, là nạn nhân của tội phạm hoặc tra tấn, phơi nhiễm với chiến tranh, thảm họa hoặc khủng bố, chịu đựng các hình thức lạm dụng hoặc dính líu đến tranh chấp dân sự.
  • Các vấn đề có xu hướng đặt nạn nhân vào tình trạng nguy cơ cao tiến triển thành PTSD bao gồm giới tính, sắc tộc, chịu đựng kéo dài, mức độ nghiêm trọng và phơi nhiễm với sang chấn, có vấn đề về tâm lý trước sự kiện và có ít sự hỗ trợ xã hội. Yếu tố nguy cơ đối với trẻ em và thiếu niên cũng bao gồm khiếm khuyết trong khả năng học hành hoặc trải nghiệm bạo lực gia đình.   
  • Tập huấn chuẩn bị cho thảm họa có thể là một yếu tố bảo vệ đối với  PTSD có thể là can thiệp nhanh chóng và là yếu tố cá nhân, liên cá nhân và môi trường.
  • Thuốc chữa trầm cảm(ví dụ thuốc chống trầm cảm ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc hoặc SSRI) hoặc giảm nhịp tim (ví dụ, propranolol) được cho là công cụ hữu hiệu phòng chống PTSD khi được chỉ định ngay sau khi một người trải nghiệm sự kiện sang chấn.
  • SSRI hầu như là thuốc hiệu quả nhất để chữa cho người bị PTSD do sang chấn không liên quan đến chiến tranh.
  • Những người nghi ngờ mình bị PTSD có thể tự kiểm tra khi họ phân vân có nên đến gặp chuyên gia y tế. Các chuyên gia có thể sử dụng phỏng vấn lâm sàng với người trưởng thành, trẻ em haowjc thiếu niên hoặc một trong số những bài kiểm tra cấu trúc cho trẻ em hoặc thiếu niên để đánh giá xem có bệnh hay không.
  • Chẩn đoán PTSD có thể gây ra thách thức với chuyên gia vì nạn nhân thường đến kiểm tra về những thứ xem qua có vẻ không liên quan đến bệnh. Những triệu chứng này có xu hướng là những khó chịu về thể chất, trầm cảm hoặc lạm dụng chất. Cũng có khi PTSD thường đồng xảy ra với các rối loạn lo âu, trầm cảm hưng phẫn hoặc rối loạn ăn uống.
  • Thách thức đối với đánh giá PTSD ở trẻ em và thiếu niên bao gồm việc người chăm sóc có xu hướng của không ý thức về sự tiến triển các triệu chứng ở người trẻ và trẻ em có xu hướng biểu lộ triệu chứng bệnh khác với người lớn.
  • Điều trị PTSD thường bao gồm tâm lý và y tế. Giáo dục về bệnh học, giúp đỡ người bệnh nói chuyện thẳng thắn về sáng chấn, phát hiện và điều chỉnh những suy nghĩ sai lệch về nó, và dạy bệnh nhân cách chế ngự triệu chứng là những kĩ thuật thường dùng trong tâm lý trị liệu. Tư vấn viên cho gia đình và các cặp đôi, lớp dành cho cha mẹ và giáo dục về cách giải quyết xung động là những can thiệp điều trị tâm thần hữu ích.
  • Giải quyết trực tiếp các vấn đề về giấc ngủ liên quan đến PTSD có thể giúp giảm bớt các vấn đề, từ đó giảm triệu chứng PTSD nói chung.
  • Thuốc cũng được dùng để giúp người bệnh PTSD bao gồm thuốc chống trầm cảm serotonin (SSRIs) và các thuốc giảm triệu chứng thể chất liên quan. Các thuốc tiềm năng khác để chế ngự PTSD bao gồm thuốc ổn định tâm trạng và thuốc chống loạn thần. Thuốc an thần liên quan đến các triệu chứng cai và các vấn đề khác, không có hiệu quả đáng kể cho người PTSD.
  • Một số cách thường được gợi ý cho bệnh nhân PTSD là đối mặt với căn bệnh bao gồm tìm hiểu thêm về bệnh, liệu pháp trị liệu lao động bao gồm dịch vụ vật nuôi, trò chuyện với người khác để được hỗ trợ, các kĩ thuật thư dãn, tham gia vào điều trị, tăng cường thực hành lối sống tích cực, giảm thiểu lối sống tiêu cực
Bình luận
Tin mới
  • 26/08/2025

    6 thói quen giúp giảm mỡ bụng sau tuổi 45

    Sự thay đổi hormone, quá trình trao đổi chất chậm lại là nguyên nhân khiến mỡ dễ tích tụ quanh vùng eo, đặc biệt là với chị em sau tuổi 45. Để giảm mỡ bụng 'cứng đầu' này có thể chỉ cần thực hiện một số thói quen đơn giản.

  • 26/08/2025

    10 Dấu hiệu cảnh báo bệnh tim mạch ở người cao tuổi

    Bệnh tim mạch là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu, đặc biệt ở người cao tuổi. Mỗi năm, có khoảng 5 triệu người mắc suy tim trên thế giới và gần 50% trong số đó tử vong sau 5 năm. Tại Việt Nam, bệnh tim mạch chiếm 60% các ca bệnh nội khoa.

  • 25/08/2025

    Ăn trứng vào bữa sáng có giúp giảm cân nhanh hơn?

    Bữa sáng giàu protein từ trứng không chỉ giúp no lâu mà còn hỗ trợ đốt mỡ hiệu quả hơn so với các bữa sáng nhiều tinh bột. Vậy ăn trứng vào buổi sáng có thật sự giúp bạn đạt mục tiêu giảm cân nhanh hơn?

  • 25/08/2025

    Tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe và cách cai nghiện hiệu quả

    Thuốc lá từ lâu đã trở thành một vấn đề sức khỏe cộng đồng đáng báo động trên toàn cầu. Với hàng triệu người sử dụng mỗi ngày, tác hại của thuốc lá không chỉ ảnh hưởng đến người hút mà còn gây tổn hại nghiêm trọng cho những người xung quanh thông qua khói thuốc thụ động.

  • 24/08/2025

    Tác dụng của vỏ khoai lang không nên bỏ qua

    Khi ăn khoai lang, nhiều người thường có thói quen bỏ vỏ. Tuy nhiên, ít ai biết rằng phần vỏ này lại chứa dinh dưỡng mang lại một số lợi ích sức khỏe đáng ngạc nhiên.

  • 24/08/2025

    Cách phòng ngừa và điều trị đau lưng ở dân văn phòng

    Đau lưng đang trở thành một vấn đề sức khỏe phổ biến, đặc biệt đối với những người làm việc trong môi trường văn phòng. Tính chất công việc yêu cầu ngồi lâu, ít vận động và thường xuyên làm việc trước máy tính tạo ra áp lực lớn lên cột sống, dẫn đến các cơn đau lưng dai dẳng.

  • 23/08/2025

    Thời điểm ăn trái cây phù hợp với người bệnh đái tháo đường

    Ăn trái cây đúng cách rất có lợi cho người bệnh đái tháo đường. Tuy nhiên, vì cơ thể mỗi người là khác nhau nên người bệnh cần chú ý lựa chọn cách ăn phù hợp với mình.

  • 23/08/2025

    Chăm sóc sức khỏe răng miệng đúng cách

    Sức khỏe răng miệng không chỉ ảnh hưởng đến vẻ đẹp nụ cười mà còn liên quan mật thiết đến sức khỏe tổng thể. Một hàm răng khỏe mạnh giúp bạn nhai thức ăn dễ dàng, cải thiện tiêu hóa và giảm nguy cơ mắc các bệnh lý nghiêm trọng như tim mạch hay tiểu đường.

Xem thêm