Tổng hội y học Việt Nam

Viện y học ứng dụng Việt Nam
ứng dụng y học vì sức khỏe người việt nam

Tìm hiểu chung về ung thư và nguyên nhân

Cùng trang bị những kiến thức chung về ung thư và nguyên nhân để có hành động phòng tránh phù hợp.

Ung thư là gì?

Trong những định nghĩa đơn giản nhất, ung thư là tế bào trưởng thành và nhân đôi một cách không thể kiểm soát, xâm chiếm các mô khác. Các tế bào có thể trở thành ung thư do các khuyết tật hoặc đột biến DNA hợp lại. Một số khuyết tật di truyền cụ thể (ví dụ, đột biến  BRCA1và BRCA2) và nhiễm khuẩn có thể tăng nguy cơ ung thư. Các yếu tố môi trường (Ví dụ, ô nhiễm không khí) và lối sống không lành mạnh – chẳng hạn hút thuốc và lạm dụng rượu bia – cũng có thể phá hủy DNA và dẫn đến ung thư.

Phần lớn trường hợp các tế bào có khả năng phát hiện và sửa chữa DNA bị tổn hại. Nếu  bị tàn phá nặng nề và không thể tự sửa chữa, tế bàothường trải qua quá trình được gọi là chết tế bào theo lập trình. Ung thư xảy ra khi tế bào bị phá hủy tiếp tục phát triển, phân chia và tăng nhanh bất thường thay vì tự hủy hoại.

Khối u ác tính và khối u lành tính

Khối u là một khối tế bào bất thường. Khối u có thể chia làm u lành tính (không ung thư) và u ác tính (ung thư).

U lành tính

Khối u lành tính phát triển cục bộ và không phát tán. Do đó, khối u lành tính không được coi là ung thư. Tuy nhiên, khối u lành tính vẫn có thể sẽ gây nguy hiểm nếu khối u chèn ép lên các cơ quan quan trọng khác, ví dụ như các khối u não có thể gây chèn ép não gây các triệu chứng nặng nề, thậm chí nguy hiểm.

U ác tính

U ác tính có khả năng lan và xâm chiếm các mô khác. Quá trình này được gọi là di căn, là đặc điểm chính của ung thư. Có nhiều loại u ác tính khác nhau dựa vào điểm xuất phát của ung thư.

Ung thư di căn

Là quá trình khi tế bào ung thư có thể tách khỏi khối u ác tính và đi vào cơ thể, xâm nhập các mô khác.  Ung thư di căn đến nơi khác qua mạch bạch huyết và mạch máu. Tế bào ung thư từ khối u ban đầu có thể di chuyển đến các nơi khác như phổi, xương, gan, não và các vùng khác. Những khối u di căn là “ung thư thứ phát” vì chúng phát sinh từ khối u ban đầu.                                                         

Ung thư di căn

Ung thư di căn sẽ vẫn sử dụng tên của ung thư. Ví dụ, ung thư bàng quang di căn đến gan sẽ không gọi là ung thư gan. Nó gọi là ung thư bàng quang di căn. Sự di căn có thể giúp biết được giai đoạn và điều trị của ung thư. Một số loại ung thư di căn có thể chữa được nhưng phần nhiều thì không.  

Nguyên nhân gây ung thư là gì?

Một số gen nhất định kiểm soát chu kì sống – tăng trưởng, thực hiện chức năng, phân chia và chết – của một tế bào. Khi những gen này bị phá hủy, sự cân bằng giữa tế bào bình thường và tế bào chết sẽ bị mất đi. Tế bào ung thư  gây ra do DNA bị phá hủy và tế bào tăng trưởng ngoài tầm kiểm soát. Sau đây là danh sách một số yếu tố phá hủy DNA và tăng nguy cơ ung thư đã biết:

Nguyên nhân ung thư: Đột biến

Đột biến gen có thể gây ung thư. Ví dụ, đột biến gen BRCA1 và BRCA2 (liên quan đến nguy cơ cao ung thư vú và buồng trứng) có thể ức chế khả năng của cơ thể trong việc bảo vệ và sửa chữa DNA. Sao chép trình tự gen đột biến có thể di truyền qua đời sau, dẫn đến nguy cơ ung thư do di truyền gen.  

Nguyên nhân ung thư: Môi trường

Ung thư có thể bị gây ra bởi tiếp xúc với môi trường. Ánh mặt trời có thể gây ung thư bằng tia cực tím . Ô nhiễm không khí chẳng hạn bụi than, bụi gỗ, bụi amiăng và asen

Nguyên nhân ung thư: Vi sinh vật

Một số loại vi sinh vật được biết là làm tăng nguy cơ ung thư. Chúng bao gồm vi khuẩn như là  H. pylori, mà có thể gây ra loét dạ dày và ung thư đường ruột. Nhiễm khuẩn khác (bao gồm Epstein-Barr, HPV, và viêm gan B và C) cũng có mối liên quan với ung thư.

Nguyên nhân ung thư: Lối sống

Lối sống có thể dẫn đến ung thư hay không. Khẩu phần không lành mạnh, lười vận động, béo phì, lạm dụng rượu bia, hút thuốc lá và phơi nhiễm với chất hóa học và chất độc đều có liên quan đến tăng nguy cơ ung thư. 

Ngọc Dung - Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Theo Medicinenet
Bình luận
Tin mới
  • 03/07/2025

    5 lợi ích tiềm năng khi ăn chuối luộc

    Chuối là một trong những loại thực phẩm có lợi ích dinh dưỡng đáng kể. Vậy khi ăn chuối luộc có tác dụng gì?

  • 03/07/2025

    10 dấu hiệu cho thấy có thể bạn đang nhiễm ký sinh trùng

    Nhiễm ký sinh trùng có thể dẫn đến một loạt các vấn đề sức khỏe như các triệu chứng về tiêu hóa không rõ nguyên nhân, ngứa, thiếu máu, đau cơ và khớp, ăn không thấy no,… Cùng tìm hiểu về 10 dấu hiệu cho thấy có thể bạn đang nhiễm ký sinh trùng qua bài viết sau đây!

  • 02/07/2025

    Lý do nước dừa là thức uống tự nhiên kỳ diệu

    Nước dừa có thành phần dinh dưỡng đặc biệt và nhiều lợi ích cho sức khỏe như cung cấp chất điện giải, giúp hạ huyết áp... Đây là lý do nước dừa ngày càng trở thành lựa chọn phổ biến của nhiều người.

  • 02/07/2025

    Tất tần tật về trà thảo mộc

    Dù là trà đen, trà xanh, trà trắng hay trà ô long, trà nóng hay trà đá đều có nguồn gốc từ cây trà, Camellia sinensis. Nhưng trà thảo mộc thì khác. Trà thảo mộc bắt nguồn từ việc ngâm nhiều loại hoa, lá hoặc gia vị trong nước nóng. Hầu hết các loại trà này đều không có caffeine. Bạn có thể bắt đầu bằng những túi trà làm sẵn hoặc ngâm các nguyên liệu rời và sau đó lọc bỏ bã.

  • 01/07/2025

    Sự thật về phương pháp thải độc bằng nước cốt chanh

    Nhiều người thực hiện thải độc cơ thể theo hướng dẫn truyền miệng và trên các nền tảng xã hội... và hiện nay đang dấy lên trào lưu thải độc bằng nước cốt chanh. Vậy sự thật về phương pháp thải độc này như thế nào?

  • 01/07/2025

    Cách sử dụng dầu dừa điều trị chàm

    Dầu dừa là một chất dưỡng ẩm tự nhiên. Nhiều người bị chàm nhận thấy dầu dừa có tác dụng làm dịu da và giảm các triệu chứng như khô và ngứa.

  • 01/07/2025

    Vai trò của chất béo trong chế độ ăn lành mạnh

    Chất béo thường bị mang tiếng xấu mỗi khi nói về chế độ dinh dưỡng vì cho rằng đó là nguyên nhân gây bệnh tim mạch, tiểu đường hay béo phì. Quan niệm cắt bỏ hoàn toàn chất béo khỏi bữa ăn đã từng phổ biến trong một số khuyến nghị dinh dưỡng. Thực tế, không phải tất cả các chất béo đều có hại.

  • 30/06/2025

    Dùng nghệ và mật ong cùng nhau có tăng lợi ích không?

    Mật ong với nghệ có thể được dùng cùng nhau trong chế độ ăn hằng ngày và thực phẩm bổ sung, vậy tác dụng của chúng có mạnh hơn khi kết hợp?

Xem thêm